यदेतदशुभं कर्म न त्वं मे कथयेः स्वयम् ।
फलेन्मूर्धा स्म ते, राजन् ! सद्यः शतसहस्रधा ॥ २३ ॥
स्वयमेवागत्य मे न कथयेर्यदि स्म; वाक्यालङ्कारे स्मशब्दः । फलेत् – विशीर्येत् । मच्छापेनेति शेषः ॥ २३ ॥
[१] क्षत्रियेण वधः, राजन् ! वानप्रस्थे विशेषतः ।
ज्ञानपूर्वं कृतः स्थानात् च्यावयेदपि वज्रिणम् ॥ २४ ॥
ज्ञानपूर्वत्वे तु सद्योऽनर्थप्राप्तिरेव तत्कर्मफलमित्याह – क्षत्रियेणेत्यादि । विशेषत इति । अन्धतोऽनाथे इति शेषः । ज्ञानपूर्वं कृतो यद्ययं वधः स्यात्, तदाऽयं मत्कोपेन वज्रिणमपि स्थानात् च्यावयेत् पातयेत्, किमु त्वादृशमित्यर्थः ॥ २४ ॥
एवं स्वकोपेन तत्कालानाशमुक्त्वा पुत्रकोपेनापि तत्कालानाशः अज्ञानमूलत्वादित्याह- सप्तधेत्यादि । स्वापेक्षया तपोन्यूनत्वात् सप्तधेति । ज्ञानात् विसृष्टमिति । यदीति शेषः ।। २५ ।।
अज्ञानाद्धि कृतं यस्मात् इदं तेनैव जीवारी ।
अपि ह्यद्य कुलं न स्यात् राघवाणां, कुतो भवान् ? ॥ २६ ॥
ते - तवेदं कृतं कर्म यस्मादज्ञानात् तेन हि-तेनैव हेतुना जीवसे-जीवसीति यावत् । अपीति । यदि ज्ञानपूर्वमपीदं स्यात्, तदा राघवाणां कुलमेव न स्यात्, कुतो भवान् जीवेत् ॥ २६ ॥
