नारदपुराणम्- पूर्वार्धः/अध्यायः ११०
नारद उवाच ।।
पुराणसूत्रमखिलं श्रुतं तव मुखाद्विभो ।।
मरीचये यथा प्रोक्तं ब्रह्मणा परमेष्ठिना ।। ११०-१ ।।
अधुना तु महाभाग तिथीनां वै कथानकम् ।।
क्रमतो मह्यमाख्याहि यथा स्याद्वतनिश्चयः ।। ११०-२ ।।
यस्मिन्मासे तु या पुण्या तिथिर्येन उपासिता ।।
यद्विधानं च पूजादेस्तत्सर्वं वद सांप्रतम् ।। ११०-३ ।।
सनातन उवाच ।।
श्रृणु नारद वक्ष्यामि तिथीनां ते व्रतं पृथक् ।।
तिथीशानुक्रमादेव सर्वसिद्धिविधायकम् ।। ११०-४ ।।
चैत्रे मासि जगद्ब्रह्मा ससज प्रथमेऽहनि ।।
शुक्लपक्षे समग्रं वै तदा सूर्योदये सति ।। ११०-५ ।।
वत्सरादौ वसंतादौ बलिराज्ये तथैव च ।।
पूर्वविद्धैव कर्तव्या प्रतिपत्सर्वदा बुधैः ।। ११०-६ ।।
तत्र कार्या महाशांतिः सर्वकल्मषनाशिनी ।।
सर्वोत्पातप्रशमनी कलिदुष्कृतहारिणी ।। ११०-७ ।।
आयुः प्रदापुष्टिकरी धनसौभाग्यवर्द्धिनी ।।
मंगल्या च पवित्रा च लोकद्वयमुखावहा ।। ११०-८ ।।
तस्यामादौ तु संपूज्यो ब्रह्मा वह्निवपुर्धरः ।।
पाद्यार्ध्यपुष्पधूपैश्च वस्त्रालंकारभोजनैः ।। ११०-९ ।।
होमैर्बल्युपहारैश्च तथा ब्राह्मणतर्पणैः ।।
ततः क्रमेण देवेभ्यः पूजा कार्या पृथक्पृथक् ।। ११०-१० ।।
कृत्वोंकार नमस्कारं कुशोदकतिलाक्षतैः ।।
सवस्त्रं सहिरण्यं च ततो दद्याद्दिजातये ।। ११०-११ ।।
दक्षिणां वेदविदुषे व्रतसंपूर्तिहेतवे ।।
एवं पूजाविशेषेण व्रतं स्यात्सौरिसंज्ञकम् ।। ११०-१२ ।।
आरोग्यदं नृणां विप्र तस्मिन्नेव दिने मुने ।।
विद्याव्रतमपि प्रोक्तमस्यामेव तिथौ मुने ।। ११०-१३ ।।
तिलकं नाम च प्रोक्तं कृष्णेनाजातशत्रवे ।।
अथ ज्येष्ठे सिते पक्षे पक्षत्यां दिवसोदये ।। ११०-१४ ।।
देवोद्यानभवं हृद्यं करवीरं समर्चयेत् ।।
रक्ततन्तुरीधानं गंधधूपविलेपनैः ।। ११०-१५ ।।
प्ररूढसप्तधान्यैश्च नारगैर्बीजपूरकैः ।।
अभ्युक्ष्याक्षततोयेन मंत्रेणेत्थं क्षमापयेत् ।। ११०-१६ ।।
करवीर वृषावास नमस्ते भानुवल्लभ ।।
दंभोलिमृडदुर्गादिदेवानां सततं प्रिय ।। ११०-१७ ।।
आकृष्णेनेति वेदोक्तमंत्रेणेत्थं क्षमापयेत् ।।
एवं भक्त्या समभ्यर्च्य दत्त्वा विप्राय दक्षिणाम् ।। ११०-१८ ।।
प्रदक्षिणं ततः कुर्यात्पश्चात्स्वभवनं व्रजेत् ।।
नभः शुक्ले प्रतिपदि लक्ष्मीबुद्धिप्रदायकम् ।। ११०-१९ ।।
धर्मार्थकाममोक्षाणां निदानं परमं व्रतम् ।।
सोमवारं समारभ्य सार्धमासत्रयं द्विज ।। ११०-२० ।।
कार्तिकासितभूतायामुपोष्यं व्रततत्परः ।।
पूर्णायां शिवमभ्यर्च्य सुवण वंशसंयुतम् ।। ११०-२१ ।।
वायनं सुमहत्पुण्यं देवताप्रीतिवर्धकम् ।।
दद्याद्विप्राय संकल्प्य धनवृद्ध्यै मुनीश्वर ।। ११०-२२ ।।
भाद्रशुक्लप्रतिपदि व्रतं नाम्ना महत्तमम् ।।
व्रतं मौनाह्वयं केचित्प्राहुरत्र शिवोऽर्च्यते ।। ११०-२३ ।।
नैवेद्यं तु पचेन्मौनी षोडशत्रिगुणानि च ।।
फलानि पिष्टपक्वानि दद्याद्विप्राय षोडश ।। ११०-२४ ।।
देवाय षोडशान्यानि भुज्यंते षोडशात्मना ।।
सौवर्णं शिवमभ्यर्च्य कुम्भोपरि विधानवित् ।। ११०-२५ ।।
तत्सर्वं धेनुसहितमाचार्य्याय प्रदापयेत् ।।
इदं कृत्वा व्रतं विप्र देव देवस्य शूलिनः ।। ११०-२६ ।।
चतुर्दशाब्दं देहांतं भुक्तभोगः शिवं व्रजेत् ।।
आश्विने सितपक्षत्यां कृत्वाशोकव्रतं नरः ।। ११०-२७ ।।
अशोको जायते विप्रधनधान्यसमन्वितः ।।
अशोकपूजनं तत्र कार्यं नियमतत्परैः ।। ११०-२८ ।।
व्रतांते द्वादशे वर्षे मूर्तिं चाशोकशाखिनः ।।
समर्प्य गुरवे भक्त्या शिवलोके महीयते ।। ११०-२९ ।।
अस्यामेव प्रतिपदि नवरात्रं समारभेत् ।।
पूर्वाह्णे पूजयेद्देवीं घटस्थापनपूर्वकम् ।। ११०-३० ।।
अंकुरारोपणं कृत्वा यवैर्गोधूममिश्रितैः ।।
ततः प्रतिदिनं कुर्यादेकभुक्तमयाचितम् ।। ११०-३१ ।।
उपवासं यथाशक्ति पूजापाठजपादिकम् ।।
मार्कंण्डेय पुराणोक्तं चरितत्रितयं द्विज ।। ११०-३२ ।।
पठनीयं नवदिनं भुक्तिमुक्ती अभीप्सता ।।
कुमारीपूजनं तत्र प्रशस्तं भोजनादिभिः ।। ११०-३३ ।।
इत्थं कृत्वा व्रतं विप्र सर्वसिद्ध्यालयो नरः ।।
जायते भुवि दुर्गायाः प्रसादान्नात्र संशयः ।। ११०-३४ ।।
अथोर्जसितपक्षत्यां नवरात्रोदितं चरेत् ।।
विशेषादन्नकूटाख्यं विष्णुप्रीतिविवर्धनम् ।। ११०-३५ ।।
सर्वपाकैः सर्ददोहैः सर्वैः सर्वार्थसिद्धये ।।
कर्तव्यमन्नकूटं तु गोवर्द्धनसमर्चने ।। ११०-३६ ।।
सायं गोभिः सह श्रीमद्गोवर्द्धनधराधरम् ।।
समर्च्य दक्षिणीकृत्य भुक्तिमुक्ती समाप्नुयात् ।। ११०-३७ ।।
अथ मार्गसिताद्यायां धनव्रतमनुत्तमम् ।।
नक्तं विष्ण्वर्चनं होमैः सौवर्णीं हुतभुक्तनुम् ।। ११०-३८ ।।
रक्तवस्त्रयुगाच्छन्नां द्विजाय प्रतिपादयेत् ।।
एवं कृत्वा धनैर्धान्यैः समृद्धो जायते भुवि ।। ११०-३९ ।।
वह्निना दग्धपापस्तु विष्णुलोके महीयते ।।
पौषशुक्लप्रतिपदि भानुमभ्यर्च्य भक्तितः ।। ११०-४० ।।
एकभक्तव्रतो मर्त्यो भानुलोकमवाप्नुयात् ।।
माघशुक्लाद्यदिवसे वह्निं साक्षान्महेश्वरम् ।। ११०-४१ ।।
समभ्यर्च्य विधानेन समृद्धो जायते भुवि ।।
अथ फाल्गुनशुक्लादौ देवदेवं दिगंबरम् ।। ११०-४२ ।।
धूलिधूसरसर्वांगं जलैरुक्षेत्समंततः ।।
कर्मणा लौकिकेनापि संतुष्टो हि महेश्वरः ।। ११०-४३ ।।
स्वसायुज्यं प्रदिशति भक्त्या सम्यक्समर्चितः ।।
वैशाखे तु सिताद्यायां विष्णुं विश्वविहारिणम् ।। ११०-४४ ।।
समभ्यर्च्य विधानेन विप्रान्संभोजयेद्वती ।।
एवं शुचिसिताद्यायां ब्रह्माणं जगतां गुरुम् ।। ११०-४५ ।।
विष्णुना सहितो ब्रह्मा सर्वलोकेश्वरेश्वरः ।।
स्वसायुज्यं प्रदिशति सर्वसिद्धिमवाप्नुयात् ।। ११०-४६ ।।
आसु द्वादशमासानां प्रतिपत्सु द्विजोत्तम ।।
व्रतानि तुभ्यं प्रोक्तानि भुक्तिमुक्तिप्रदानि च ।। ११०-४७ ।।
व्रतेष्वेतेषु सर्वेषु ब्रह्मचर्यं विधीयते ।।
भोजने तु हविष्यान्नं सामान्यत उदाहृतम् ।। ११०-४८ ।।
इति श्रीबृहन्ननारदीयपुराणे पूर्वभागे बृहदुपाख्याने चतुर्थपादे द्वादशमासप्रतिपद्व्रतनिरूपणं नाम दशोत्तरशततमोऽध्यायः ।। ११० ।।