ऱाजन्,ख[१] लु पुरा मम पिता गपितामहसमानस्य निशान्त[२]मधिवसत कृशा तनुलता तपसा वहतोऽपि दिशा ततिषु शान्त्ंरविकान्तिभृशा[३] न्तरङ्गाङ्रुरुचा तर[४]गपरपरा तरलयतोऽशान्तमनसो मुनेरुपान्तपरिचरणाय मामनुशासितशै[५]शवराज्यामपि नियोज्यामकरोत्।
नस्य पत्युरग्रमुवि समग्रेण महता मन्दाक्षेण लज्ज्या रमनणीया मनोज्ञा मन्दार परि मितरिअक्षराणि मणय इव तैर्यन्त्रित सघटितमिद वक्ष्यमाण वचन पृथा कुन्त्यपि कथायामासोक्तवती । कथयतेर्लिटयमादेशेऽस्तेरनुप्रयोग ॥
राजन्निति । हे राजन्, खलु । 'निषेधवाक्यालकारजिज्ञासानुनये खलु' इत्यमर । पुरा कन्यात्वदशाया मम पिता कुन्तिभोजो निशान्तमधिवसत स्वगृहे वर्तमानस्य । 'उपान्वध्याड्वस' इति कर्मत्वम् । पितामहेन ब्रह्मणा समानस्य तपसा कृच्छ्चान्द्रायणादिना कृशा तनुर्लतेव ता वहतोऽपि । तप कृशस्यापीत्यर्थ । दिशा प्राच्यादीना ततिषु समूहेषु निशान्तरवेर्बालसूर्यस्य कान्तीना भृशमन्तरङ्गाणामाप्तानाम् । तत्तुल्यानामित्यर्थ । अङ्गरुचा देहप्रमाणा तरंगपरंपरा तरलयत प्रसारकस्याशान्त शान्तिरहितम् । क्रुद्धमिति यावत् । मनो यस्य मुनेर्दुर्वासस उपान्ते समीपे परिचरणाय शुक्ष्रूषणायानुशासित पालित शैशव बाल्यमेव राज्य यया ता तथोक्ताम् । बाल्यात्परिचरणाशक्तामपीत्यर्थ । मा नियोज्या परिचारिकामकरोत् । महता सेवाया दुर्लभत्वादविचार्य कुलवय शीलादिकमवश्य तेषा सेवनीयत्वादिति भाव ॥
तत इति । तत समयेषु स्त्रनाद्यवसरेषु नियोगाञ्जलानयनाद्याज्ञाप्यल्लब्धु प्राप्तु महान्त यत्न जुषत इति तथोक्तया मया आरामे वल्ली पुष्पलता विहाय तस्य महर्षेर्दुर्वाससो भ्रूरेव वल्ली ता प्रतिपाल्य निरीक्ष्य तस्थे स्थितम् । तिष्टतेर्भावे लिट् । बाल्योचितपुष्पावचय विहाय तन्नियोगानुदपादयमित्यर्थ । यत्तु 'नि योगात्'इति पञ्चम्यन्तपाठे भ्रमेण नियोगादनुज्ञावाक्यात्' इति नहिंस, तत्तुच्छम् । 'लब्धुम्' इति तुमुनन्तस्य कर्माकाइया साकाङ्क्षत्वदोषापत्तेक्ष्च ॥३८॥
यथेति । ममाड्गमेवाङ्गक शरीर सेवनयत्नान्मुनिसेवानुकूलव्यापाराज्जन्म यस्य तेन निदाघतोयेन क्ष्रमजलेन यथा यथा निषिक्तमभिषिक्तम्, तथा तथा