इत्थ विलप्य नृपतौ स्वयमप्यमीषा- |
पाठ उक्तार्थालाभादुपेक्ष्य । क कुत्र स्थित । न जान इति योज्यम् । खेदमोदयो प्रस्तावे न्यूनपदत्वे निर्दोषत्वाभिमानात् । अत्र वैलापषट्कव्याख्यानयो नृसिंहास्मदीययो करुणारसपरिपोषतारतम्य सम्यक् स्वयमेवाकलयन्तु रसिका इति नोद्धटित ग्रन्थगौरवभियेति ॥ ११० ॥
इत्थमिति । इत्य उक्तप्रकारेण नृपतौ धर्मराजे विलप्य इद एतत् सरस्युदक अमीषा भीमादीना भ्रातृणा अन्तस्य मरणस्य हेतुरिति । निश्चित्येति शेष । स्वयमपि सरस्या वाप्या उदक पातुम् । पीत्वा मर्तुमित्यर्थ । प्रवृत्तवति उद्युक्ते सति अदृश्य अतएव कोऽपि अचिन्त्यमहिमा पुमान् गगने स्थित सन्नेव वाच गम्भीर यथातथा आह ॥ १११ ॥
तदुक्तिप्रकारमेवाह-राजन्निति । हे राजन्, मम सबन्धिन्या उक्तीना प्रश्नाना सरणे पड्क्तया प्रतिवाक्याना दान सघटन उपेक्ष्य । उत्तराण्यनुक्त्वेत्यर्थ । देवो ब्रह्मापि अत्र सरसि जल पातु नेष्टे न शक्नोति । अत एते त्वदनुजा अवलेपात् गर्वात् मदीय वच अवमत्य अनादृत्य पीत अम्बु जल यैस्तथोक्ता सन्त सपदि जलपानक्षण एव दीर्घनिद्रा मरण बिभ्रति । भृता इत्यर्थ ॥ ११२ ॥
तदिति । तत् तस्मात् कारणात् प्रत्युदीर्य उत्तराण्युक्त्वा । मदुक्तिसरणेरिति शेष । अत्र सरस्या जल पिब इत्युक्तप्रकारेण वक्तु भाषमाणस्य दिविचरस्य यक्षस्य प्रश्नान् । ‘को मोदते’ इत्यादीन् प्रति । असौ युधिष्ठिर स्वै खीयै वनदेवताना बहुमतै ताभिर्बहुमन्यमानै पूर्ववन्निष्ठाषष्ठथौ । पटुभि उत्तरै
- ↑ ‘सलिल तु’ इति पाठ