,
वृद्धक्षत्राञ्जलौ साय नालमर्व्याय क धृतम् ।
[१]इतीव क सिन्धुभर्तुर्जिष्णुस्तस्मिन्न[२]पातयत् ॥ ७८ ॥
एतत्किमित्ययमपास्य सुतस्य शीर्ष
शीर्यन्स्वमूर्धनि वरेण शशाङ्कमौले ।
क्षोण्यामवाड्युखतया निपपात वेगा-
दाघ्रातुकाम इव तत्सुतवत्सलत्वात् ॥ ७९ ॥
,
अथ तस्मिन्वासवसूनौ वासरविरामे शिबिरमेत्य यथावृत्त रणकथा विज्ञाप्य हृ [३]षितरोमाण राजानमुपतिष्ठमाने सुयोधनस्तु क्रोधनतया भगिनीजानिहानिनिदान[४]या सर्वामपि शर्वरी नियो[५]द्रधुकाम् सन्गम्भीरयुद्धारम्भभेरीनिध्वानमुजृम्भयामास ॥
णेन्दु बालचन्द्र मौलौ शिरसि यस्य तस्य सदाशिवस्य वदान्यतया दातृत्वेन या कीति तस्या वदावदेन वक्त्रा । तद्वत्तेनेति यावत् । ‘वदो वदावदो वक्ता’ इत्यमर । शरेण पाशुपतास्न्नाभिमन्त्रितबाणेन शत्रो पुत्रघातिन सैन्धवस्य शीर्ष शिर कौरवाणा प्रमोदेन साक सतोषेण सह अलुनीत चिच्छेद । लुनाते कर्तरि लड्। सहोक्यलकार ॥ ७७ ॥
वृद्धक्षेत्रेति। साय सायकाले वृद्धक्षत्रस्य सैन्धवस्य पितु अञ्जलौ सपुटितकरद्वये अर्घ्याय अर्घ्य कर्तुम् । सवितुरिति शेष । धृत क जल नाल न पर्याप्त इत्यालोच्येवेत्युत्प्रेक्षा । सिन्धुभर्तु समुद्रस्य सैन्धवस्य च क जल शिरश्च तस्मिन् वृद्धक्षत्राञ्जलौ जिष्णु अर्जुन अपातयत् । ‘इतीव क सिन्धुभर्तु’ इत्येव पाठ । पाठान्तरे तु कमित्यनेन साकाङ्क्षतया साकङ्क्षत्वदोषापत्तिरिति ध्येयम् ॥ ७८ ॥
एतदिति । अय घृद्धक्षत्र एतत् अञ्जळिस्थ शिर किम् । कुत आपतित इति जुगुप्सयन्निति शेष । सुतस्य शीर्षे सैन्धवशिर अपास्य भुवि निपात्य शशङ्कमौले सदाशिवस्य वरेण ‘य पातयेत्त्वत्सुतस्य शीर्ष पतेत्तेनैव सह तच्छिर’ इत्यात्मकेन स्वस्य मूर्धनि शिरसि शीर्यन् भिन्दन् सन् । सुते वत्सलत्वात् वात्स ल्यात् तत् सैन्धवशिर आघ्रातुकाम इवेत्युत्प्रेक्षा । अवाड्मुखतया अधोमुख- त्वेन क्षोण्या भुवि वेगात् निपपात । ‘नैवात्मनीनमथवा क्रियते मदान्धे’ इति प्रसिद्धेरिति भाव । पुरा वृद्धक्षत्र पाण्डवैर्वैरमनुचिन्त्य तपसाराधितेन शकरे णोक्त्तविध वरमवाप्य तद्विज्ञातृकृष्णचोदितकिरीटिप्रयुक्त्तपाशुपतास्त्रपातितपुत्रशिर पातनेन ममारेति भारती कथा ॥ ७९ ॥
अथेति । अथ तस्मिन् तत्तादृक् सैन्धवहन्तरि वासवसूनौ अर्जुने वासरवि- रामे सायकाले शिबिरमेत्य रणकथा वृत्त निष्पन अनतिक्रम्य यथावृत्त विज्ञाप्य
