कृपस्तत कुरुपुरी कृतवर्मा कुशस्थलीम् ।
प्रययौ द्रोणसूनुश्च पाराशर्यतपोवनीम् ॥ १६ ॥
अथ दीप्तिभिरात्मनो विजेतुर्यिमतद्रौणिशिरोमणेर्भवित्रीम् ।
सहजास्पदभङ्गमानहानि ख [१]मणिर्द्रष्टुमिवोदयाद्रिमागात् ॥ १७ ॥
,
तदन[२] न्तरमात्मसोदरसूतसुखाच्छूवणकालकूटमपत्यात्ययमधिगम्य विषीदन्त्या याज्ञसेन्या मूर्च्छान्धकार रत्नदीपालोकेन दूरमुत्सारयितुमुत्सुक इव गुरुसुताहरणाय शताङ्गमधिरुह्य मौर्वीं विस्फारयद्भिर्मघवत्कुमारादिभिर्मास [३]लितपार्श्वभागो मारुतिस्तपस्यस्तस्यैवाश्रमपद[४]भाग प्रतस्थे ॥
अन्यै कर्तुमशक्य स्वस्य वृत्तान्त सौप्तिकहननव्यापार कथयन्त अश्वत्थामान प्रति । अयि सखे सप्रति इदानींतनी मम मदीया प्रीति एतावती इयत्परि- माणा इत्युक्तप्रकारेण अभिनेतु हस्तनिर्देशेन सूचितुमिवेत्युत्प्रेक्षा । तिर्यक्प्रसा- रितेन बाह्वोर्युगलेन यत्नात् अतिकष्टात् आक्ष्लिष्य त्वमेव मम प्राणो भवसि । खल्विति वाक्यालकारे । इत्युक्तप्रकार औपचारिक प्रश्रयसहित वचन प्रयुञ्जान ब्रुवन्त राजान दुर्योधन कोपात् अन्तरेणास्मान् अश्वत्थामान प्राणत्वेन वृणोतीत्याका- रकादिवेत्युप्रेक्षा । तस्य दुर्योधनस्य इमे तदीया प्राणा तदानी तत्क्षणमेव अत्याक्षु त्यक्तवन्त । अत्रातिप्रियत्वेन प्राणत्वेनाध्यवसायमूलातिशयोक्त्यनुप्रा णितत्वादुक्कोत्प्रेक्षाया द्वयोरङ्गाङ्गिभावेन सकर ॥
कृप इति । तत कृप कुरुपुरी हास्तिनपुरी प्रति ययौ । कृतवर्मा कुशस्थलीं द्वारका प्रति ययौ । द्रोणसूनु अश्वत्थामा च पाराशरस्य व्यासस्य तपोजनीं आश्रमवन प्रति ययौ ॥ १६ ॥
अथेति । अथ खमणि सूर्य दीप्तिभि स्वकान्तिभि आत्मन विजेतु जयशीलस्य अतएव विमतस्य शत्रो द्रौणिशिरोमणे अश्वत्थामशिरोरत्नस्य भवित्री भाविनी सहजस्य जन्मसिद्धस्य आस्पदस्य स्थानस्य अश्वत्थामशिरोरू पस्य भङ्ग भीमकृत एव मानहानि ता द्रष्टुमिवेत्युत्प्रेक्षा । उदयाद्रिं आगात् । उदितोऽभूदित्यथ । औपच्छन्दसिकम् ॥ १७ ॥
तदिति । तदनन्तर आत्मन सोदरस्य धृष्टघुम्नस्य सबन्धिन सूतस्य सारथे मुखात् वचनात् श्रवणयो काळकूटम्। कर्णकठोरमितियावत् । अपत्याना उपपा- ण्डवाना अत्यय नाश अश्वत्थामकृत अधिगम्य श्रुत्वा विषीदन्त्या भृश शोचन्त्या याज्ञसेन्या द्रौपद्या मूर्च्छामेव अन्धकार रत्नमेव दीप तस्यालोकेन तेजसा
