९.रम्यबिन्दुः]
९१
मन्दारमरन्दचम्पूः ।
जलजनिजनिजायाप्रेमपाकेन गोपीजनमनसिजकेलीलम्पटेऽलंपटेन ।
गुहपुरनिलयेन प्रोद्धृतः शुद्धबिन्दुः सुरकुसुममरन्दे चारुचम्पूप्रबन्धे ॥
|
इति श्रीमद्धटिकाशतशतघण्टाविहिताष्टभाषासरसकविताचरणनिपुणस्य वासुदेवयोगीश्वरस्यान्तेवास्यन्यतमस्य गुहपुरवासशर्मणः कृष्णशर्मणः कवे कृतौ मन्दारमरन्दे चम्पूप्रबन्धे शुद्धबिन्दुरष्टमः समाप्तिमगमत् ॥
रम्यबिन्दावत्र रसलक्षणानि ब्रुवे स्फुटम् । तत्रादौ कारणीभूतभावलक्षणमुच्यते ॥ रसानुकूलविकृतिर्भावः स द्विविधो मतः । आन्तरश्चैव शारीर इतीदं सर्वसंमतम् ॥ आन्तरस्तु द्विधा स्थायिव्यभिचारिविभेदतः । विरुद्धैरवरुद्धैर्वा भावैर्विच्छिद्यते न यः ॥ आत्मभावं नयत्यन्यान्स्थायी यावद्रसस्थितिः । रतिर्हासश्च शोकश्च क्रोधोत्साहौ भयं तथा ॥ जुगुप्सा विस्मयश्चाष्टौ स्थायिभावा यथाक्रमम् । मनोऽनुकूलेष्वर्थेषु सुखसंवेदनं रतिः ॥
विलोकयति सा कान्तं सहर्षपुलकोद्गमम् । हासो विकृतवेषादिदर्शनान्मानसी क्रिया ।
विकटास्थिमयी माला वस्त्रं चर्माङ्गदं फणी ।
उचितोऽहं वरो गौर्यास्तादृश्या इति सस्मितः ॥ १ ॥ शोकश्चित्तस्य वैधुर्यमभीष्टविरहादिभिः ॥
म्रिये प्रियेण चेदेष किं करोतु स्तनंधयः ।
न चेदसह्यं वैधव्यमिति मोहमियाय सा ॥ २ ॥ प्रतिकूलेषु चित्तस्य वैरस्यं क्रोध उच्यते ।
कुठारोऽयं कठोरास्थिखण्डनोद्यत्खणा(?)कृतिः ।
भिन्द्याल्लिङ्गानि पापानां यैर्वृथा मे हतः पिता ॥ ३ ॥ चित्तस्यास्थिरता सर्वकार्येषूत्साह इष्यते ॥
|