॥ श्रीः ॥
साङ्ख्यकारिकाः ।
दुःखत्रयाभिधाताजिज्ञासा तदप(१)घातके हेतौ ।।
दृष्ट साऽपार्था चेन्नैकान्तात्यन्ततोऽभावात् ।। १ ।।
दृष्टवदानुश्रवकः स ह्यविशुद्धि(२)क्षयातिशययुक्तः ।
तद्विपतिः श्रेयान् व्यकाव्यक्तज्ञविज्ञानात् ॥ २॥
मूलप्रकृतिरविकृतिर्महदाद्याः प्रकृतिविकृतयः सप्त ।
षोडशकस्तु विकारो न प्रकृतिर्न विकृतिः पुरुषः ॥ ३॥
दृष्टमनुमानमाप्तवचनं च सर्वप्रमाणसिद्धत्वात् ।।
त्रिविधं प्रमाणामष्टं प्रमेयसिद्धिः प्रमाणाद्धि ॥ ४॥
प्रतिविपयाध्यवसायो दृष्टं त्रिविधमनुमानमाख्यातम् ।।
तल्लिङ्गलिङ्गिपूर्वकमाप्तश्रुतिराप्तवचनं तु ॥ ५ ॥
सामान्यतस्तु दृष्टादतीन्द्रियाणां प्रतीतिरनुमानात् ।
तस्मादपि चाऽसिद्धं परोक्षमासागमात्सिद्धम(३) ॥ ६ ॥
अतिदूरात्सामीप्यादिन्द्रियघातान्मनोऽनवस्थानात् ।
सौक्ष्माह्यवधानादभिभवात्समानाभिहाराच्च ॥ ७ ॥
सक्ष्म्यात्तदनुपलब्धिनsभावात् कार्यतस्तदुपलब्धेः(४) ।
महदादि तश्च कार्यं प्रकृतिसरूपं विरूपं (५)च ॥ ८ ॥
असदकरणादुपादानग्रहणात्सर्वसम्भवाभावात् ।।
शक्तस्य शक्यकरणात् कारणभावाञ्च सत्कार्यम् ॥ ९॥
हेतुमदानित्यमव्यापि सक्रियमलेकमाश्रितं लिङ्गम् ।।
सावयचं परतन्त्रं तं विपरीतमव्यक्तम् ॥ १० ॥
त्रिगुणमविवेक विषयः सामान्थमचेतनं प्रसवधर्मिं ।
व्यक्त तथा प्रधानं तद्विपरीतस्तथा च पुमान् ॥ ११ ॥
(१)तदभिघातके-इति माठरवृत्तिकृतां संमतःपाठः ।
(२)अविशुद्धः-इति माठ० वृ० पाठः ।
(३)साध्यम-इति माठ० वृ० पाठः।।
(४)तदुपलब्धिः -इति माठ० पाठः ।।
(५)प्रकृतिविरूप सरूपं च-इति माठ० पा० ।
