पृष्ठम्:AshtavakraGitaWithHindiTranslation1911KhemrajPublishers.djvu/१२२

एतत् पृष्ठम् अपरिष्कृतम् अस्ति

११० अष्टावक्रगीता।

अप्राप्त वस्तुके मिलनेकी इच्छा नहीं करता है इस कारण जीवन्मुक्त पुरुष विरक्त और रागी दोनोंसे विलक्षण होता है ॥६॥

हेयोपादेयता तावत्संसारविटपांकुरः। स्टहा जीवति याव? निर्विचारदशास्पदम्॥

अन्वयः-निर्विचारदशास्पदम् स्पृहा यावत् जीवति तावत् वै हेयोपादेयता संसारविटपांकुरः ( भवति ) ॥ ७ ॥

-तहां शंका होती है कि, ज्ञानियोंके विषं तो त्याग और ग्रहणका व्यवहार देखनेमें आता है । तहां कहते हैं कि जिस समयपर्यंत अज्ञानदशाके निवास करनेका स्थानरूप इच्छा रहती है तिस समयपर्यंतही पुरुषका ग्रहण करना और त्यागनारूप संसाररूपी वृक्षका अंकुर रहता है और ज्ञानियोंका तो इच्छा न होनेके कारण त्यागना और ग्रहण करना देखने मात्र होते हैं ॥७॥

प्रवृत्तौ जायते रागो निवृत्तौ द्वेष एव हि।

निर्द्वन्द्रो बालवद्वीमानेवमेव व्यवस्थितः॥८॥

अन्वयः-हि प्रवृत्तौ रागः, निवृत्तौ एव द्वेषः जायते ( अतः) धीमान् बालवत् निईन्द्रः ( सन् ) एवम् एव व्यवस्थितः भवेत् ८

यदि विषयों में प्रीति करे तो प्रीति दिनपर दिन बढती जाती है और विषयोंसे द्वेषपूर्वक निवृत्त होय