"पाकदर्पणम्" इत्यस्य संस्करणे भेदः

''% Mahārājanalaviracitam

''% Pākadarpaṇam

:

''% \B = "Pâkadarpanam by Mahârâja Nala",

''% Kashi Sanskrit Series no. 1, pākavibhāge saṃkhā 1,

''% ed. Vâmâcharana Bhattâchârya, Benares 1915

''% \C = "Pākadarpaṇam of Mahārāja Nala",

''% ed. Vāmācaraṇa Bhaṭṭācārya with the Mādhurī Hindi Commentary by Indradeva Tripāṭhī,

''% Varanasi, vi. saṃ. 2040.

:[[Seems to be a reprint with some erroneous emendations]]

:पञ्चविधभोजनस्य भेदाः, classification of the five kinds of food

:१) भक्ष्य, २) भोज्य, ३) लेह्य, ४) चोष्य, ५) पेय

''% \cf षुश्रुतसंहिता ६.६५.४० lists four kinds of food: चतुर्विधं चान्नम् उपदिश्यते भक्ष्यं भोज्यं लेह्यं पेयम् इति

''% \cf Bhagavadgītā १५.१४d पचाम्य् अन्नं चतुर्विधम् ॥

''% \cf Harivaṃśa ६०.१२ab भक्ष्यं भोज्यं च पेयं च तत् सर्वम् उपनीयताम् ।

''% \cf Mahābhārata १.११९.०४३दd.०७३००१० भक्ष्यं भोज्यं च पेयं च चोष्यं लेह्यं तथैव च

''% \cf Mahābhārata शान्तिपर्वन् १२.१८४.१६A अपि चात्र माल्याभरणवस्त्राभ्यङ्गगन्धोपभोगनृत्तगीतवादित्र- श्रुतिसुखनयनाभिरामसंदर्शनानां प्राप्तिर् भक्ष्यभोज्यपेयलेह्यचोष्याणाम् अभ्यवहार्याणां विविधानाम् उपभोगः स्वदारविहारसंतोषः कामसुखावाप्तिर् इति

:

''% \cf Mahābhārata शान्तिपर्वन् १२.१५८.११ab भक्ष्यं भोज्यम् अथो लेह्यं यच् चान्यत् साधु भोजनम्

''% \cf Mahābhārata Indices, (after 1.119.30ab, K4 N B D ins. (cf. No. 73 below): 01_071_0001 भक्ष्यं भोज्यं च पेयं च चोष्यं लेह्यम् अथापि च

''% \cf Rāmāyaṇa 2.044.015a भक्ष्यं भोज्यं च पेयं च लेह्यं चेदम् उपस्थितम् (NB: in light of the following, consider emending the weak cedam to coṣyam)

''% \cf Rāmāyaṇa 2.085.017c भक्ष्यं भोज्यं च चोष्यं च लेह्यं च विविधं बहु

:

:मया कृतरसः किं च , सुधातुभ्यश् च दुर्लभः ॥६॥

:

''% diseases that are avoided

:

:इत्य् उक्त्वा वसतीं चक्र''%var{चक्रलेम् /ेम्, चक्रे \B\C} , ऋतुपर्णस्य वेश्मनि ॥१०

:

''% origin of पाकशास्त्र

:

:ते नैषधं समालोक्य , वरान् ददुर् अनुत्तमान् ॥१५

:

''% इन्द्रादिलोकपालप्रदत्तवरनिरूपणम्

''% Indrādilokapālapradattavaranirūpaṇam

''% the boons given to Nala by the gods

:

:इत्य् उक्तवति राजेन्द्रे , नैषधः पुनर् अब्रवीत् ॥२०

:

''% नलेन स्वनिर्मितग्रन्थविषयवर्णनम्

''% the purpose and nature of the work

:

:सूदस्य लक्षणम् तावद् , वक्ष्ये संक्षेपतः प्रभो ॥२२

:

''% सूदस्य लक्षणम्

''% the cook

:

:धातुज्ञो देशकालज्ञो , वयोवस्थादिविद् बुधः ॥२५

:

''% परिवेशकस्य लक्षणं विधिश् च

''% the waiter

:

:यदा पथ्यं भवेद् राज्ञः , क्रमेण प्रक्षिपेच् च तान् ॥२७

:

''% ग्रन्थस्योपक्रमणिका

''% table of contents

:

:तथा तस्मिनु उपायेन , कथितस् तस्य सम्ंभवः ॥३७

:

''% अन्नस्य प्राशस्त्यनिरूपणम्

''% praise of food

:

:दोषाष्टकेन रहितम् , आहरेद् अन्नम् उत्तमम् ।

:

''% अन्नगतदोषाणां विवेचनम्

:

:अतोऽष्टरूपो दोषो हि , नास्त्य् अत्र श्रुतिमानतः ॥४०

:

''% अन्नेऽष्टदोषसंभवनिरूपणम्

''% the eight defects: १) असृत, २) पिच्छिल, ३) अशुचि, ४) क्वथित, ५) शुष्क, ६) दग्ध, ७) विरूप, ८) अनृतुज

:

:स्वरूपलक्षणं चैषां , कथ्यते क्रमशो गुणम् ॥४३

:

''% अन्नगतदोषविचारस्य प्रयोजननिरूपणम्

:

:क्रमेण वक्ष्ये दोषाणाम् , अष्टाणां लक्षणं गुणम् ॥४७

:

''% १) असृतान्नलक्षणं दोषाश् च

:

:तद् अन्नं येन भुक्तं चेत् , तस्य व्याधिकरं भवेत् ॥४८

:

''% २) पैच्छिलान्नस्य लक्षणं दोषाश् च

:

:तद् भक्तं भुज्यते येन , तं त्यजेद् औदरोऽनलः ॥४९

:

''% ३) अशुच्यन्नस्य लक्षणं दोषाश् च

: