"ऋग्वेदः सूक्तं १.४" इत्यस्य संस्करणे भेदः

| notes = दे. इन्द्रः। गायत्री

}}

<poem><span style="font-size: 14pt; line-height:200%">सुरूपकृत्नुमूतये सुदुघामिव गोदुहे ।

जुहूमसि द्यविद्यवि ॥१॥

"यः इन्द्रः "रायः धनस्य "अवनिः रक्षकः स्वामी वा “तस्मा "इन्द्राय "गायत हे ऋत्विजस्तत्प्रीत्यर्थं स्तुतिं कुरुत । कीदृश इन्द्रः । "महान् गुणैरधिकः "सुपारः सुष्ठ कर्मणः पूरयिता "सुन्वतः यजमानस्य "सखा सखिवत् प्रियः ॥ रायः । ‘ऊडिदंपदाद्यप्पुम्रैद्युभ्यः' ( पा. सू. ६. १. १७१ ) इति विभक्तेरुदात्तत्वम् । अवनिः । ‘अव रक्षणगतिप्रीतितृप्त्यवगमप्रवेशश्रवणस्वाम्यर्थयाचनक्रियेच्छादीप्त्यवाप्त्यालिङ्गनहिंसादानभाववृद्धिषु च' इत्यस्मात् 'अर्तिसृधृधम्यम्यश्यवितृभ्योऽनिः । ( उ. सू. २. २५९ ) इत्यनिः । प्रत्ययाद्युदात्तत्वम् । सुपारः । ‘पॄ पालनपूरणयोः' इत्यस्मात् णिजन्तात् ' कर्तरि ' इत्यनुवृत्तौ पचाद्यच् (पा. सू. ३. १. १३४ )। ‘चितः' (पा. सू. ६. १. १६३ ) इत्यन्तोदात्तः । सुन्वतः । ‘शतुरनुमो नद्यजादी ' ( पा. सू. ६, १. १७३) इति विभक्तिरुदात्ता । सखा । ‘समाने ख्यश्चोदात्तः ' ( पा. सू. ४. ५७६ ) इति इण् प्रत्ययान्तः । तत्संनियोगेन यलोपः; सशब्दस्य चोदात्तः । डित्त्वात् टिलोपः । तस्मै । ‘अदिः' इत्यनुवृत्तौ “त्यजितनियजिभ्यो डित् ' ( उ. सू. १. १२९ ) इति तनोतेः अदिप्रत्ययः । डित्त्वात् टिलोपे प्रत्ययस्वरेण तच्छब्द उदात्तः।। त्यदाद्यत्वम् ।' एकादेश उदात्तेनोदात्त: ' (पा. सू. ८. २. ५) इत्युदात्तः । ‘सावेकाचस्तृतीयादिर्विभक्तिः' (पा.सू. ६. १. १६८ ) इति विभक्तेरुदात्तत्वे प्राप्ते प्रथमैकवचनेऽवर्णान्तत्वात् ‘न गोश्वन्साचवर्ण ' ( पा. सू. ६. १. १८२) इति निषेधः । इन्द्राय । इन्द्रशब्दो रन्प्रत्ययान्तो निपातितः । नित्त्वादाद्युदात्तः । ‘कर्मणा यमभिप्रैति स संप्रदानम् ' ( पा. सू. १. ४. ३२) इत्यत्र ‘क्रियाग्रहणं कर्तव्यम् ' ( पा. म. १. ४. ३२ ) इति वचनात् गानक्रियया प्राप्यत्वात् संप्रदानत्वेन चतुर्थी ॥ ॥ ८ ॥

}}