ང་རོ་▫ nga ro▪ nāda▪ roar▫ {PH}roar; pronunciation ▫ སེང་གེའི་ང་རོ་ཆེན་པོ་▫ seng ge'i nga ro chen po▫ great lion's roar▫ མིང་དང་ཚིག་ཚིགས་ཀྱི་ང་རོ།▫ ming dang tshig tshigs kyi nga ro,▫ The Pronunciation of Words and Combinations of Letters▫ {TBRC} W20229 vol. 2, p.2
ང་རོ་ཆེན་པོ་▫ nga ro chen po▪ {PH}great roar▫ བདག་མེད་པར་སྒྲ་བརྗོད་པའི་སེངྒེའི་ང་རོ་ཆེན་པོ་སྒྲོག་པ།▫ bdag med par sgra brjod pa'i sengge'i nga ro chen po sgrog pa;▫ He bellows forth the great lion’s roar that proclaims the word that [all are] selfless.▫ {LVS} = 1-02-00087-H96-SID000125
ང་རོའི་རྣམ་པ་▫ nga ro'i rnam pa▪ {PH}tone▫ ང་རོའི་རྣམ་པའི་མཚོན་རྟགས་ནི་གཤམ་གསལ་ལྟར་རོ།▫ nga ro'i rnam pa'i mtshon rtags ni gsham gsal ltar ro;▫ The indicating sign of the tone is as clarified below.▫ {TBRC} W20229 vol. 2; p.2
ངན་འགྲོ་▫ ngan 'gro▪ {LCh,MSA}durgati▪ [bad-go]; bad transmigration; bad condition ངན་འགྲོའི་སྐྱེ་བ་འགོག་པའི་སོ་སོར་བཏགས་མིན་གྱི་འགོག་པ་▫ ngan 'gro'i skye ba 'gog pa'i so sor btags min gyi 'gog pa▪ non-analytical cessation which is a cessation of birth in a bad transmigration
ངན་འགྲོར་འགྲོ་བ་▫ ngan 'gror 'gro ba▪ {MV}durgati-gamana▪ go to a bad transmigration
ངན་འགྲོར་ལྟུང་བ་▫ ngan 'gror ltung ba▪ fall into a bad transmigration
ངན་ངོན་▫ ngan ngon▪ {C,MSA}avara; {C}avaraka; {L} itaretara▪ {C}small; puny; vile; pitiful; mutual; one another
ངན་བརྗོད་▫ ngan brjod▪ བརྗོད། རྗོད། བརྗོད། རྗོད།▫ brjod rjod brjod rjod▪ {C}dur-ukta▪ {C}offensive; offensive word
ངན་དུ་བརྗོད་པ་▫ ngan du brjod pa▪ བརྗོད། རྗོད། བརྗོད། རྗོད།▫ brjod rjod brjod rjod▪ {C}dur-āgata▪ {C}abusive; abusive words
ངན་དུ་བརྗོད་པར་བྱེད་▫ ngan du brjod par byed▪ བརྗོད། རྗོད། བརྗོད། རྗོད།▫ brjod rjod brjod rjod▪ {L}kutsayanti ▪ condemn
ངན་དུ་སྨྲས་པ་▫ ngan du smras pa▪ {C}dur-ukta▪ {C} offensive; offensive word
ངན་དུ་ཟེར་བ་▫ ngan du zer ba▪ {C}dur-bhāṣita▪ {C} insulting; insulting words
ངན་བདུད་▫ ngan bdud▪ evil devil
ངན་བདུད་ཀྱི་ཕོ་ཉ་▫ ngan bdud kyi pho nya▪ messenger of an evil devil
ངན་པ་▫ ngan pa▪ {L}kuhanā; {MSA}ku- (e.g.: ku-ceṣṭita; etc.); {MSA}duṣṭa; {C,MSA}hīna; puriṣa ▪ bad; excrement▫ {C}false; imposter; cheat; inferior; low; small; disagreeable; left behind; mean
ངན་པའི་ཝ་སྐྱེས་▫ ngan pa'i wa skyes▪ bad wolf Tenses: future, present, past, imperative
ངན་ཞེན་གྱི་ལེ་ལོ་▫ ngan zhen gyi le lo▪ laziness that is attachment to bad activities
ངན་སེམས་▫ ngan sems▪ {PH}evil thought; evil intent
ངན་སོང་▫ ngan song▪ སོང་། སོང་། སོང་། སོང་།▫ song song song song▪ {LCh,MSA}apāya; {LCh}durgati; {MSA}pāpa(?)▪ [bad-went]; bad state; bad transmigration; bad condition▫ ངན་སོང་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བའི་རྒྱུད་▫ ngan song thams cad yongs su sbyong ba'i rgyud▫ Purification of All Bad Migrations Tantra (sarva-durgati-pariśodhana-tantra) [a Yoga Tantra]
ངན་སོང་སེལ་▫ ngan song sel▪ {PH}*Durgati-par iśodhana/*Durgatyapoha/*Apāyāpoha [p.n. of Bodhisattva]
ངན་སོང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་▫ ngan song du skye bar 'gyur ba▪ སོང་། སོང་། སོང་། སོང་།▫ song song song song▪ {C}apāya-saṃvartanīya▪ will be born in a bad transmigration▫ {C}liable to lead to the states of woe
ངན་སོང་དུ་ལྷུང་▫ ngan song du lhung▪ fall into a bad transmigration
ངན་སོང་པ་▫ ngan song pa▪ སོང་། སོང་། སོང་། སོང་།▫ song song song song▪ {C}apāya; {L,MSA}apāyika; {L} durgati▪ bad transmigration; one who is in a bad transmigration▫ {C}place of woe; states of woe; become; taste; drink; proceed; bad rebirth(s); wretched; tiny
ངན་སོང་གསུམ་▫ ngan song gsum▪ སོང་། སོང་། སོང་། སོང་།▫ song song song song▪ {C}tri-apāya; {C}tri-apāyi; {C}triyapaya▪ the three bad transmigrations▫ {C}the three states of woe; the three places of woe
ངམ་▫ ngam▪ or; and; particle indicating question ▫ གམ་ངམ་དམ་ནམ་བམ་མམ་འམ།རམ་ལམ་སམ་རྣམས་འབྱེད་སྡུད་སྒྲ་ ▫ gam ngam dam nam bam mam 'am/ ram lam sam rnams 'byed sdud sgra▫ gam, ngam, dam, nam, bam, mam 'am, ram, lam, and sam are disjunctive and conjunctive sounds
ངར་འཛིན་གྱི་གཞི་▫ ngar 'dzin gyi gzhi▪ གཟུང་། འཛིན། བཟུང་ ། ཟུངས།▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ basis of the conception/apprehension of I
ངར་འཛིན་གྱི་ཡུལ་▫ ngar 'dzin gyi yul▪ གཟུང་། འཛིན། བཟུང་ ། ཟུངས།▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ object of the conception/apprehension of a [truly existent] I
ངར་འཛིན་པ་དང་ང་ཡིར་འཛིན་པ་▫ ngar 'dzin pa dang nga yir 'dzin pa▪ གཟུང་། འཛིན། བཟུང་། ཟུངས།▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {MSA}ahaṃkāra-mamakāra▪ conception/apprehension of I and conception/ apprehension of mine
ངར་འཛིན་མེད་པ་▫ ngar 'dzin med pa▪ nonapprehension as “I;” absence of apprehension as “I”
ངུར་སྨྲིག་▫ ngur smrig▪ {LCh,C}kāṣāya▪ saffron▫ {PH}saffron▫ {C}saffron; reddish-yellow; yellow robeམེ་ཏོག་ཕྲེང་རྒྱུད་དུ། ངུར་སྨྲིག་བཙག་དང་སྔོན་པོ་ཞེས་རུང་ཚོན་གསུམ་གསུངས་པའི་བཙག་མདོག་དེ་ཡིན་རྒྱུར་འདུག▫ me tog phreng rgyud du, ngur smrig btsag dang sngon po zhes rung tshon gsum gsungs pa'i btsag mdog de yin rgyur 'dug,▫ That would seem to be the red ochre hue that is spoken of [as one of] three suitable colors "saffron, red ochre, and blue" in the Flower Garland Tantra.▫ {GCC} p.14
ངེས་པ་ཉིད་▫ nges pa nyid▪ {C}niścitatva▪ {PH} ascertainment (a consciousness)▫ {C}certainty
ངེས་པ་རྙེད་པ་▫ nges pa rnyed pa▪ gain/find ascertainment/certainty
ངེས་པ་དྲང་པའི་སྒོ་ནས་འཇུག་ལྡོག་བྱེད་▫ nges pa drang pa'i sgo nas 'jug ldog byed▪ {GD:185} applying to the practical world through inducing ascertainment
ངེས་པ་འདྲེན་པ་▫ nges pa 'dren pa▪ induce ascertainment/certainty
ངེས་པ་མེད་▫ nges pa med▪ a-niyama▪ non-restriction; no ascertainment/certainty
ངེས་པ་ཞུགས་པ་▫ nges pa zhugs pa▪ ཞུག འཇུག ཞུགས། ཞུགས།▫ zhug 'jug zhugs zhugs▪ {C}abhiprasthita▪ {C}set out; well set out Tenses: future, present, past, imperative
ངེས་པའི་▫ nges pa'i▪ {C}niyatam (=avaśya)▪ {C} certainly; to be sure to; definitely
ངེས་པར་རྟོགས་པར་བྱའོ་▫ nges par rtogs par bya'o▪ རྟོགས། རྟོགས། རྟོགས། རྟོགས།▫ rtogs rtogs rtogs rtogs▪ {C}niṣṭā gantavya; {C}niṣṭā gantavyā▪ will/should definitely realize▫ {C}one should be quite certain that
ངེས་པར་རྟོགས་བྱ་▫ nges par rtogs bya▪ རྟོགས། རྟོགས། རྟོགས། རྟོགས།▫ rtogs rtogs rtogs rtogs▪ {C}vibodhati▪ definitely realize; that which is definitely realized ▫ {C}discerns
ངེས་པར་སྟོན་པར་བྱེད་པ་▫ nges par ston par byed pa ▪ བསྟན། སྟོན། བསྟནད། སྟོནད།▫ bstan ston bstand stond ▪ {C}nidarśika (=prasthāna-pratipattyāviśeṣa-rūpeṇa)▪ definitely teach/indicate▫ {C}defines; one who reveals
ངེས་པར་བསྟེན་▫ nges par bsten▪ བསྟེན། སྟེན། བསྟེནད། སྟེནད། ▫ bsten sten bstend stend▪ {C}niṣevita▪ definitely rely upon/make use of/stay close to/adhere to▫ {C}practicing
ངེས་པར་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་▫ nges par thob par byed pa▪ ཐོབ་ / འཐོབ། འཐོབ། ཐོབ། འཐོབས།▫ thob/'thob 'thob thob 'thobs▪ {C}nirvāhika (=niṣkarṣika)▪ definitely obtain/gain/attain; definite means of attainment▫ {C}carry away
ངེས་པར་འབྱུང་བ་▫ nges par 'byung ba▪ འབྱུང་། འབྱུང་། བྱུང་ ། བྱུང་།▫ 'byung 'byung byung byung▪ {C,L,MSA} niḥsaraṇa; {C}pratisaraṇa; {C,MV}niryāti; {C} niryāta; {MSA,MV}niryāṇa; {MSA}nairyāṇikatva; {MSA}nairyāṇya▪ definite emergence [from cyclic existence]; renunciation▫ {C}goes forth; come into being; issued from; gone forth; removal; support
ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང་བཅས་པ་▫ nges par 'byung ba dang bcas pa▪ འབྱུང་། འབྱུང་། བྱུང་། བྱུང་།▫ 'byung 'byung byung byung▪ {C}saniḥsaraṇa▪ together with renunciation; together with definite emergence [from cyclic existence]▫ {C}with escape; which includes the possibility of escape
ངེས་པར་འབྱུང་བ་མེད་པ་▫ nges par 'byung ba med pa ▪ འབྱུང་། འབྱུང་། བྱུང་། བྱུང་།▫ 'byung 'byung byung byung▪ {C}apratisaraṇa▪ non-renunciation; non-emergence▫ {C}without support
ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ལམ་བསྟན་པ་ལ་མི་འཇིགས་པ་▫ nges par 'byung ba'i lam bstan pa la mi 'jigs pa▪ fearlessness with respect to asserting teaching the paths of definite emergence
ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ་▫ nges par 'byung bar 'gyur te ▪ འབྱུང་། འབྱུང་། བྱུང་། བྱུང་།▫ 'byung 'byung byung byung ▪ {C}niryāsyanti▪ will definitely emerge; will renounce▫ {C}will come forth ངེས་པར་འབྱུང་བ། ངེས་འབྱུང་▫ nges par 'byung ba; nges 'byung▪ འབྱུང་། འབྱུང་། བྱུང་། བྱུང་།▫ 'byung 'byung byung byung▪ {L,C}niḥsaraṇa▪ definite emergence [from cyclic existence]; renunciation▫ {C}escape; going forth; freedom from faults
ངེས་པར་གཞོལ་བ་▫ nges par gzhol ba▪ {C}parāyaṇa▪ definitely flowing▫ {C}ending in (e.g.: sambodhi); (bound to) end in
ངེས་པར་གཟུང་བ་▫ nges par gzung ba▪ གཟུང་། འཛིན། བཟུང་ ། ཟུངས།▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {L}avadhāraṇa ▪ definitely apprehend/grasp/conceive▫ accurate determination
ངེས་པར་ལེགས་པ་▫ nges par legs pa▪ {LCh}niḥśreyas ▪ definite goodness [of liberation from cyclic existence and/or omniscience]; summum bonum; highest boon; the definitely good
ངེས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ་▫ nges par shes par bya'o▪ {C} niṣṭa-gatena ... gantavya▪ should/will definitely Tenses: future, present, past, imperative ascertain▫ {C}one should know for certain
ངེས་པར་སེམས་པ་▫ nges par sems pa▪ {C}nidhyapti▪ {C}meditation; pacification
ངེས་བྱས་བཅས་པ་དང་རང་བཞིན་▫ nges byas bcas pa dang rang bzhin▪ {PH}transgressions [of vows] and natural [offenses]
ངེས་དབང་གིས་འཇུག▫ nges dbang gis 'jug▪ engage by the power of ascertainment▫ {GD:526} the power of ascertainment ངེས་འབྱིན། ངེས་པར་འབྱིན་པ།▫ nges 'byin, nges par 'byin pa▪ {LCh}nairyāṇika▪ deliverance; salvation; rescue
ངེས་འབྱིན་▫ nges 'byin▪ deliverance
ངེས་འབྱུང་▫ nges 'byung▪ འབྱུང་། འབྱུང་། བྱུང་། བྱུང་།▫ 'byung 'byung byung byung▪ {LCh}niḥsaraṇa; {C}niryāyatī; {MSA}niryāṇa; {MSA}niryāta; {N} nairyāṇika; {C}naiṣkramya▪ [definitely-emerge]; thought definitely to leave cyclic existence; definite emergence [from cyclic existence]; renunciation; thought definitely to leave [cyclic existence]▫ {C}goes forth; leaving home
ངེས་འབྱུང་ཡན་ལག་▫ nges 'byung yan lag▪ འབྱུང་། འབྱུང་ ། བྱུང་། བྱུང་།▫ 'byung 'byung byung byung▪ {MV} niryāṇāṅga▪ branch of definite emergence
ངེས་འབྱེད་▫ nges 'byed▪ definite descrimination
ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་▫ nges 'byed cha mthun▪ {LCh,C,MV}nirvedha-bhāgīya▪ concordance with a portion of definite discrimination; concordant with definite differentiation; partial concordance with definite differentiation / discrimination▫ {C}Aids to Penetration
ངེས་འབྱེད་ཡན་ལག▫ nges 'byed yan lag▪ {C)nirvedha-aṅga▪ limb of definite discrimination; [four] limbs of definite differentiation/discrimination; branch of definite differentiation/discrimination ▫ {C}Aids to Penetration
ངེས་བཟུང་བ་▫ nges bzung ba▪ distinguish ངེས་ལེགས། ངེས་པར་ལེགས་པ།▫ nges legs, nges par legs pa▪ niḥśreyasa▪ definite goodness [of liberation from cyclic existence and/or omniscience]; summum bonum; highest boon; the definitely good
ངོ་▫ ngo▪ {LCh}mukha▪ face; perspective; (particle indicating the end of a statement)▫ {PH} [terminating particle]; with respect to; relative to; from the perspective of▫ རིགས་ཤེས་ཀྱི་ངོར་ཡོད་དགོས་▫ rigs shes kyi ngor yod dgos▫ it would have to exist in the face of a reasoning consciousness; it would have to exist for a reasoning consciousness▫ ངོ་དེར་ཡོད་ན་▫ ngo der yod na▫ if [something] exists for the perspective▫ ངེས་ངོར་▫ nges ngor▫ for/in the ascertainment factor
ངོ་སྐལ་▫ ngo skal▪ corresponding▫ རང་གི་ངོ་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱ་ ▫ rang gi ngo skal gyi spang bya▫ its corresponding object of abandonment
ངོ་མཉམ་▫ ngo mnyam▪ equality; equality of entity
ངོ་དེར་ཡོད་ན་▫ ngo der yod na▪ if [something] exists for/in the perspective
ངོ་གནོང་▫ ngo gnong▪ [face-be ashamed]; be ashamed
ངོ་སྤྲད་▫ ngo sprad▪ སྤྲད། སྤྲོད། སྤྲད། སྤྲོད།▫ sprad sprod sprad sprod▪ identify; introduce; point out▫ མན་ངག་གི་ངོ་སྤྲད་པ་མི་ཤེས་ཤིང་▫ man ngag gi ngo sprad pa mi shes shing▫ He did not know the identifications [of these] quintessential instructions{LWT-187}
ངོ་སྤྲོད་▫ ngo sprod▪ སྤྲད། སྤྲོད། སྤྲད། སྤྲོད།▫ sprad sprod sprad sprod▪ identify; introduce; point out
ངོ་བོ་▫ ngo bo▪ {LCh,MSA}bhāva; {LCh,L}svabhāva; {C}svābhāvya; {LCh}vastu; {C}bhāva; {C,MSA} rūpa (e.g.: abhūta-rūpa); rūpam▪ entity; nature ▫ {PH}entity; actuality; object▫ {C}existence; positivity; positive existent (=the five skandhas); concerns; state of own-being; inherent existence; entityness; own-natureརང་གི་ངོ་བོ་འཛིན་པ་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ ▫ rang gi ngo bo 'dzin pa chos kyi mtshan nyid▫ the definition of phenomenon is that which holds its own entity
ངོ་བོ་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་མ་བསྐྱེད་པ་▫ ngo bo rgyu rkyen gyis ma bskyed pa▪ བསྐྱེད། སྐྱེད། བསྐྱེད། སྐྱེད།▫ bskyed skyed bskyed skyed▪ [its] entity is not produced by causes and conditions
ངོ་བོ་ངེས་པ་▫ ngo bo nges pa▪ ākāraniyata▪ definite nature/entity▫ {GD:124} determinate with respect to its nature
ངོ་བོ་གཅིག་▫ ngo bo gcig▪ ekarūpatā; ekavastu▪ one entity; same entity▫ {GD:284} identity in entity ངོ་བོ་གཅིག་ལྡོག་པ་ཐ་དད། ངོ་བོ་གཅིག་ལ་ལྡོག་པ་ཐ་དད་▫ ngo bo gcig ldog pa tha dad; ngo bo gcig la ldog pa tha dad▪ ལྡོག ལྡོག ལྡོགས། ལྡོགས།▫ ldog ldog ldogs ldogs▪ same entity and/but different isolates▫ {GD:154} distinct differentials within having the same entity; {GD:282} distinct differentials within the same substance
ངོ་བོ་གཅིག་པ་▫ ngo bo gcig pa▪ ekarūpatā▪ same entity▫ Definitions: མཚན་ཉིད། ངོ་བོ་སོ་སོ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་▫ mtshan nyid/ ngo bo so so ba ma yin pa'i chos▫ Def.: phenomena that are not of different entities ངོ་བོ་གཅིག་ལ་ལྡོག་པ་ཐ་དད་/ངོ་བོ་གཅིག་ལ་ལྡོག་པ་ཐ་དད་པ་▫ ngo bo gcig la ldog pa tha dad / ngo bo gcig la ldog pa tha dad pa▪ one entity but different isolates ངོ་བོ་གཅིག་ལ་ལྡོག་པ་ཐ་དད་/ངོ་བོ་གཅིག་ལ་ལྡོག་པ་ཐ་དད་པ་▫ ngo bo gcig la ldog pa tha dad / ngo bo gcig la ldog pa tha dad pa▪ one entity but different isolates
ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་▫ ngo bo nyid kyi sku▪ {MSA}svābhāvika (kāya)▪ Nature Body [of a Buddha]
ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་མཁྱེན་པ་▫ ngo bo nyid kyi rnam pa thams cad yongs su mkhyen pa▪ མཁྱེན། མཁྱེན། མཁྱེནད། མཁྱེནད།▫ mkhyen mkhyen mkhyend mkhyend▪ {C}svabhāva-sarvākāra-parijñānatā ▪ thoroughly knows all the aspects of entities▫ {C}comprehends all the modes of the own-being of all dharmas
ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་▫ ngo bo nyid kyi mtshan nyid▪ Tenses: future, present, past, imperative {L} svabhāvalakṣaṇa▪ character of entity
ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་▫ ngo bo nyid kyis▪ naturally; intrinsically
ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་▫ ngo bo nyid kyis skye ba▪ intrinsic production; production by way of its own entity
ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེས་པ་▫ ngo bo nyid kyis skyes pa ▪ produced by way of [its own] nature; intrinsically produced
ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་▫ ngo bo nyid kyis grub pa▪ svabhāvatā-siddhi; *svabhāvatāsiddha▪ intrinsic existence/establishment; inherent existence/ establishment; establishment/existence through [its own] entityness; established by way of [its own entity]
ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་▫ ngo bo nyid kyis stong pa nyid▪ {C}svabhāva-śūnyatā▪ emptiness of nature; natural emptiness▫ {C}emptiness of own-being
ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་▫ ngo bo nyid sku▪ {LCh}svabhāva-kāya; svabhāvikakāya▪ nature body; Nature Truth Body; Nature Body [of a Buddha]
ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་ཐོབ་པའི་ཐབས་▫ ngo bo nyid sku thob pa'i thabs▪ efficacious means of attaining a Nature Truth Body
ངོ་བོ་ཉིད་གྱིས་འཁྲུལ་པ་▫ ngo bo nyid gyis 'khrul pa▪ {GD:528} confused by the inherent mistake
ངོ་བོ་ཉིད་དག་པའི་ཆོས་ཉིད་ཐོབ་པ་▫ ngo bo nyid dag pa'i chos nyid thob pa▪ ཐོབ་ / འཐོབ། འཐོབ། ཐོབ། འཐོབས།▫ thob/'thob 'thob thob 'thobs▪ {C}svabhāva-śuddha▪ {C}Svabhāva-śuddha [name of a Buddha] ངོ་བོ་ཉིད་དང་གྲོགས་དང་དམིགས་པ་དང་ལས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་▫ ngo bo nyid dang grogs dang dmigs pa dang las phun sum tshogs pa▪ དམིགས། དམིགས། དམིགས། དམིགས།▫ dmigs dmigs dmigs dmigs▪ {MSA}svabhāva-sahāyālambana-karma-saṃpad ▪ excellence/marvels of entity, accompaniers, object of observation, and activities
ངོ་བོ་ཉིད་དང་བཅས་པ་▫ ngo bo nyid dang bcas pa▪ {L} sasvabhāva▪ having inherent existence▫ having own-being
ངོ་བོ་ཉིད་དང་ལས་ཀྱི་སྒོ་ནས་▫ ngo bo nyid dang las kyi sgo nas▪ {MSA}svabhāvatas ... karmatas▪ from the viewpoint of entity and action
ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆི་པ་ཉིད་▫ ngo bo nyid ma mchi pa nyid ▪ asvabhāva; svabhāvato nāstikaṃ▪ without inherent existence
ངོ་བོ་ཉིད་མེད་▫ ngo bo nyid med▪ {C}naiḥsvābhāvya; svabhāvato nāstikaṃ▪ without inherent existence; absence of inherent existence▫ {C}state of absence of own-being
ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཉིད་▫ ngo bo nyid med nyid▪ {C} asvabhāvatva▪ absence of inherent existence▫ {C}it has no svabhāva; absence of svabhāva
ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་▫ ngo bo nyid med pa▪ {L,MSA} niḥsvabhāva; {MSA}niḥsvabhāvatā; {MSA} svābhāva; {C}asvabhāva; svabhāvato nāstikaṃ; asvabhāvatā▪ non-nature; natureless; naturelessness▫ no own-being
ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་རྟོགས་པ་▫ ngo bo nyid med pa rtogs pa▪ realizing naturelessness
ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཙམ་ཉིད་▫ ngo bo nyid med pa tsam nyid ▪ {L}niḥsvabhāvatā-mātra▪ mere naturelessness
ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་གསུམ་▫ ngo bo nyid med pa gsum▪ three non-natures
ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཆོས་འཁོར་▫ ngo bo nyid med pa'i chos 'khor▪ wheel of doctrine of naturelessness [i.e., the middle wheel, including the Perfection of Wisdom Sūtras]
ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་སྨྲ་བ་▫ ngo bo nyid med par smra ba▪ niḥsvabhāvavādin▪ Proponents of Non-Nature [i.e. Mādhyamikas]; Proponents of Naturelessness
ངོ་བོ་ཉིད་མཚན་▫ ngo bo nyid mtshan▪ svabhāvalakṣāni ▪ essential characteristic
ངོ་བོ་ཉིད་མཚན་ཐ་མ་བཅུ་གཉིས་པོ་▫ ngo bo nyid mtshan tha ma bcu gnyis po▪ final twelve essential characteristics
ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་▫ ngo bo nyid gsum▪ {MV,MSA} Tenses: future, present, past, imperative svabhāva-traya; {MV}trayaḥ svabhāvāḥ; trisvabhāva▪ three natures
ངོ་བོ་མཉམ་པ་▫ ngo bo mnyam pa▪ equality; equality of entity
ངོ་བོ་ཐ་དད་▫ ngo bo tha dad▪ different entity; difference of entity; separate entity/entities
ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་▫ ngo bo tha dad pa▪ different entities; separate entity/entities
ངོ་བོ་དང་ཁྱད་པར་▫ ngo bo dang khyad par▪ entity and attribute
ངོ་བོ་དང་ཁྱད་པར་དུ་ཀུན་བརྟགས་པའི་ཀུན་བརྟགས་▫ ngo bo dang khyad par du kun brtags pa'i kun brtags ▪ གདགས། འདོགས། བཏགས་ / བརྟགས། ཐོགས།▫ gdags 'dogs btags/brtags thogs▪ imputations that are imputations of entity and attributes
ངོ་བོ་དང་ཁྱད་པར་ལ་ཀུན་བཏགས་པའི་ཀུན་བཏགས་▫ ngo bo dang khyad par la kun btags pa'i kun btags▪ imputational factors imputed in the manner of entity and attribute ངོ་བོ་དང་ཁྱད་པར་ལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་ཀུན་བརྟགས་དེ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་པ་▫ ngo bo dang khyad par la kun brtags pa'i kun brtags de rang gi mtshan nyid kyis ma grub pa▪ non-establishment—of factors imputed in the manner of entity and attribute— by way of their own character ངོ་བོ་དང་ཁྱད་བར་དུ་ཀུན་བཏགས་པས་སྟོང་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ ▫ ngo bo dang khyad bar du kun btags pas stong pa'i stong pa nyid▪ གདགས། འདོགས། བཏགས་ / བརྟགས། ཐོགས།▫ gdags 'dogs btags/brtags thogs▪ emptiness of factors imputed in the manner of entity and attribute
ངོ་བོ་བདེན་གཉིས་ལ་འདོམས་པ་▫ ngo bo bden gnyis la 'doms pa▪ guidance concerning the entities, the two truths [ultimate truths and obscurational truths]
ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་▫ ngo bo dbyer med▪ undifferentiable entity
ངོ་བོ་མ་འདྲེས་པ་▫ ngo bo ma 'dres pa▪ ākāraniyata▪ non-mixture of entity▫ {GD:124} determinate with respect to its nature ངོ་བོ་ལ་ཀུན་བཏགས་པའི་ཀུན་བཏགས་སུ་གྱུར་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ཀུན་བཏགས་པ་▫ ngo bo la kun btags pa'i kun btags su gyur pa'i ngo bo nyid la kun btags pa▪ གདགས། འདོགས། བཏགས་ / བརྟགས། ཐོགས།▫ gdags 'dogs btags/brtags thogs▪ imputation of just the entity that is an imputation of entity ངོ་བོ་ལ་ཀུན་བཏགས་པའི་ཀུན་བཏགས་སུ་གྱུར་པའི་བྱེ་བྲག་ལ་ཀུན་བཏགས་པ་▫ ngo bo la kun btags pa'i kun btags su gyur pa'i bye brag la kun btags pa▪ གདགས། འདོགས། བཏགས་ / བརྟགས། ཐོགས།▫ gdags 'dogs btags/brtags thogs▪ imputation of a particular that is an imputation of entity
ངོ་བོ་སོ་སོ་བ་▫ ngo bo so so ba▪ {PH}discrete entities
ངོ་བོའི་ཁྱད་པར་མི་འདྲ་བ་▫ ngo bo'i khyad par mi 'dra ba ▪ {PH}essential difference▫ སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ངོ་བོའི་ཁྱད་པར་མི་འདྲ་བ་མེད་ཀྱང་།▫ Although there are no essential differences among emptinesses, ...▫ {HHDL KMW}
ངོ་མཚར་བས་ཀྱང་འདི་ངོ་འཚར་▫ ngo mtshar bas kyang 'di ngo 'tshar▪ more amazing than the amazing; more wonderful than the wonderful
ངོ་མཚར་སྨད་དུ་བྱུང་▫ ngo mtshar smad du byung▪ འབྱུང་ ། འབྱུང་། བྱུང་། བྱུང་།▫ 'byung 'byung byung byung▪ amazing/fantastic and marvelous
ངོ་རོ་བར་▫ ngo ro bar▪ {PH}in one's face
ངོ་ལ་▫ ngo la▪ {PH}with respect to; relative to; from the perspective of▫ འཇིག་རྟེན་ཤེས་ངོ་ལ་་་་▫ From the perspective of a worldly consciousness, ...▫ {Gön}
ངོར་▫ ngor▪ {MSA}anurodhāt▪ with respect to; in the face of; to; for
ངོས་▫ ngos▪ side; surface▫ {PH}side; surface; myself ▫ གདགས་གཞིའི་ངོས་ནས་གྲུབ་པ་་་▫ gdags gzhi'i ngos nas grub pa ...▫ Establishment from the side of the basis of designation ...
ངོས་སྐལ་▫ ngos skal▪ corresponding
ངོས་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱ་▫ ngos skal gyi spang bya▪ {PH} respective objects of abandonment
ངོས་མཉམ་པ་▫ ngos mnyam pa▪ even-surfaced
ངོས་ནས་▫ ngos nas▪ [side-from]; from the side of; from the point of view of; by way of▫ {PH}from the side (of); from the point-of-view (of); by way (of)
ངོས་ནས་གྱི་▫ ngos nas gyi▪ {PH}because of
ངོས་ནས་གྲུབ་པ་▫ ngos nas grub pa▪ {PH} establishment from the side [of the basis of designation]
ངོས་འཛིན་▫ ngos 'dzin▪ གཟུང་། འཛིན། བཟུང་། ཟུངས།▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ identify; identification; point out
ངོས་འཛིན་བྱེད་པ་▫ ngos 'dzin byed pa▪ གཟུང་། འཛིན། བཟུང་། ཟུངས།▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ identify; point out
དངོས་▫ dngos▪ {LCh}sākṣāt; maula;{GD:386} mukhyat ▪ actual [as opposed to imputed, btags pa ba]; actual [as opposed to ancillary, zhar]; explicit [as opposed to implicit, shugs]; direct [as opposed to indirect, rgyud]; real; manifest▫ {GD:386} primary sense; {GD:515} true (as opposed to metaphorical, btags pa ba); principal (as opposed to secondary, zhar); explicit (as opposed to implicit, Tenses: future, present, past, imperative shugs); direct (as opposed to indirect, rgyud); self (as opposed to other, gzhan)
དངོས་གྲུབ་ཇི་ལྟར་སྒྲུབ་པ་▫ dngos grub ji ltar sgrub pa ▪ བསྒྲུབ། སྒྲུབ། བསྒྲུབས། སྒྲུབས།▫ bsgrub sgrub bsgrubs sgrubs▪ how to achieve feats
དངོས་གྲུབ་ཐུན་མོང་▫ dngos grub thun mong▪ {PH} common siddhis
དངོས་འགལ་▫ dngos 'gal▪ sākṣāt-virodha▪ explicitly contradictory▫ Definitions: མཚན་ཉིད། རྣམ་ བཅད་ཡོངས་གཅོད་གང་ཞིག་གཉིས་དང་གཉིས་མ་ཡིན་གྱི་ཕུང་གསུམ་སེལ་བ་▫ mtshan nyid/ rnam bcad yongs gcod gang zhig gnyis dang gnyis ma yin gyi phung gsum sel ba/▫ Def.: those which are such that (1) the exclusion [that an existent is one of them] includes [that it is the other] and (2) a third possibility that is both or not both [of them] is eliminated
དངོས་རྒྱུ་▫ dngos rgyu▪ {LCh}sākṣāt-kāraṇa▪ actual cause, direct cause▫ Definitions: མཚན་ཉིད། དངོས་སུ་སྐྱེད་བྱེད་▫ mtshan nyid/ dngos su skyed byed▫ Def.: direct producer
དངོས་བརྒྱད་བདུན་ཅུ་▫ dngos brgyad bdun cu▪ eight categories and seventy topics
དངོས་བརྒྱུད་▫ dngos brgyud▪ {PH}actual and of the lineage
དངོས་བརྒྱུད་ཅི་རིགས་པའི་སྒོ་ནས་▫ dngos brgyud ci rigs pa'i sgo nas▪ {PH}directly or indirectly as is suitable
དངོས་གཉེན་▫ dngos gnyen▪ actual antidote; direct antidote
དངོས་གཉེན་བར་ཆད་མེད་ལམ་▫ dngos gnyen bar chad med lam▪ འཆད། འཆད། ཆད། ཆད།▫ 'chad 'chad chad chad▪ uninterrupted paths that are direct antidotes
དངོས་བཏགས་▫ dngos btags▪ actual and so-called
དངོས་རྟོགས་▫ dngos rtogs▪ explicit realization
དངོས་སྟོབས་▫ dngos stobs▪ power of the thing; power of the fact
དངོས་སྟོབས་ཀྱི་རྟགས་▫ dngos stobs kyi rtags▪ *vastu-bala-liṅga▪ sign through the power of the fact
དངོས་སྟོབས་ཀྱིས་བསལ་བ་▫ dngos stobs kyis bsal ba▪ {PH}factual exclusion དངོས་སྟོབས་རྗེས་དཔག དངོས་སྟོབས་ཀྱི་རྗེས་དཔག་▫ dngos stobs rjes dpag, dngos stobs kyi rjes dpag▪ *vastubalānumāna▪ inference through the power of the fact; inference by the power of the fact▫ Definitions: མཚན་ཉིད། རང་གི་རྟེན་དངོས་སྟོབས་ཀྱི་རྟགས་ཡང་ དག་ལ་བརྟེན་ནས་རང་གི་གཞལ་བྱ་ཅུང་ཟད་ལྐོག་གྱུར་ལ་མི་སླུ་བའི་ཞེན་རིག་ ▫ mtshan nyid/ rang gi rten dngos stobs kyi rtags yang dag la brten nas rang gi gzhal bya cung zad lkog gyur la mi slu ba'i zhen rig▫ Def.: a determinative knower which--depending upon its basis, a correct sign by the power of the fact--is incontrovertible with Tenses: future, present, past, imperative respect to its object of comprehension, a slightly hidden phenomenon དངོས་བསྟན་ / དངོས་སུ་བསྟན་▫ dngos bstan / dngos su bstan▪ བསྟན། སྟོན། བསྟནད། སྟོནད།▫ bstan ston bstand stond▪ explicitly indicate; explicitly indicated; explicit teaching; actual teaching▫ ས་བཅུ་པའི་ཡོངས་སྦྱོང་མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལས་དངོས་སུ་མ་བསྟན།▫ sa bcu pa'i yongs sbyong mngon rtogs rgyan las dngos su ma bstan,▫ [Things that] thoroughly purify [one’s continuum] on the tenth ground are not explicitly indicated in Maitreya's Ornament for Clear Realizations.▫ {SGP} -- CHECK sbyong/spyong in original text for typo
དངོས་གནས་▫ dngos gnas▪ actual; in fact
དངོས་པོ་▫ dngos po▪ {LCh,MSA,MV,C,L}vastu; {LCh,MSA,MV,C,L}bhāva; {L}dravya; {L}mūla; {MSA}upadhi; {C}padārtha; {GD:106}sat▪ category; thing; [effective] thing; functioning thing; effective thing; functioning actuality; actuality▫ {N}topic; {C}actual reality; real thing; substantial (entity); root; basis; underlying reality; (objective) entity; objective reality; property; possession; cause; objectively existing entity; objective basis; existence; (= 5 skandhas); positivity; positi Definitions: མཚན་ཉིད། དོན་བྱེད་ནུས་པ་▫ mtshan nyid/ don byed nus pa▫ Def.: that which is able to perform a function Divisions: དབྱེ་བ། ༡་བེམ་པོ་༢་ཤེས་པ་༣་ལྡན་མིན་འདུས་བྱེད་▫ dbye ba/ 1 bem po 2 shes pa 3 ldan min 'dus byed▫ Div.: (1) matter; (2) consciousness; (3) non-associated compositional factor
དངོས་པོ་གྱ་ནོམ་པ་▫ dngos po gya nom pa▪ fine articles
དངོས་པོ་བརྒྱད་▫ dngos po brgyad▪ eight categories
དངོས་པོ་ཆོས་དོན་དམ་པར་བརྗོད་དུ་མེད་པ་▫ dngos po chos don dam par brjod du med pa▪ ultimately inexpressible actualities
དངོས་པོ་མཆོག་▫ dngos po mchog▪ supreme actuality
དངོས་པོ་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་རིགས་པ་▫ dngos po stobs shugs kyi rigs pa▪ {GD} vastubalapravṛttānumāna ▪ {GD:760} investigation relying on inference produced by the power of facts; {GD:765} inference proceeding from the mere power of fact
དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལས་▫ dngos po thams cad las▪ {C} aupadhika▪ {C}(derived from) material gifts given in faith to the Tathāgata [fifth puṅya-kriyā-vastu]
དངོས་པོ་མཐའ་▫ dngos po mtha'▪ {L}vastvanta▪ final object; final entity; limits of phenomena
དངོས་པོ་དང་གཅིག་▫ dngos po dang gcig▪ one with thing
དངོས་པོ་དང་གཅིག་དུ་གྱུར་པའི་དངོས་པོ་▫ dngos po dang gcig du gyur pa'i dngos po▪ thing that is one with thing
དངོས་པོ་དང་བཅས་པར་▫ dngos po dang bcas par▪ {C} vastukam▪ {C}as if it were an entity
དངོས་པོ་རྣམ་པ་བདུན་▫ dngos po rnam pa bdun▪ seven actualities
དངོས་པོ་སྣང་བ་བསྟན་སྟོབས་ཀྱིས་འཇུག་པ་▫ dngos po snang ba bstan stobs kyis 'jug pa▪ engages [its object] by the power of the thing's showing itself
དངོས་པོ་འཕངས་▫ dngos po 'phangs▪ {C}vastu-prema▪ {C}affection for property
དངོས་པོ་མ་མཆིས་▫ dngos po ma mchis▪ {C}abhāva▪ non-thing; non-entity
དངོས་པོ་མ་མཆིས་པ་▫ dngos po ma mchis pa▪ {C} abhāva; {C}avastukam▪ non-thing; non-entity▫ {C}without a corresponding entity
དངོས་པོ་མ་ཡིན་པ་ལས་ལོག་པ་▫ dngos po ma yin pa las log pa▪ opposite from non-thing
དངོས་པོ་མེད་▫ dngos po med▪ {C,L,MV}abhāva (={C}asaṃskṛtam)▪ non-thing; non-entity; non-existent; without thing▫ {C}absence; non-existence; non-existent; non-positive; absence of positivity; negativity; non-positivity; not a positive existence
དངོས་པོ་མེད་པ་▫ dngos po med pa▪ {C,L,MV}abhāva; {C}asad-bhāvatā▪ without thingness; non-thing; non-entity; non-existent; without thing▫ {C}has no real existence; state of non-existence
དངོས་པོ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་▫ dngos po med pa stong pa Tenses: future, present, past, imperative nyid▪ emptiness of non-entities
དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་▫ dngos po med pa'i ngo bo nyid▪ {C,MV}abhāva-svabhāva▪ nature of non-things; nataure of non-entities
དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་▫ dngos po med pa'i ngo bo nyid stong pa nyid▪ emptiness that is the [ultimate] nature of non-entities
དངོས་པོ་གཞན་དང་མ་འདྲེས་པ་▫ dngos po gzhan dang ma 'dres pa▪ འདྲེས་ / འདྲེ། འདྲེས་ / འདྲེ། འདྲེས། འདྲེས།▫ 'dres/'dre 'dres/'dre 'dres 'dres▪ not mixed with other things▫ {GD:273} [real] things exist unmixed with other things
དངོས་པོ་ཡིན་པ་ལས་ལོག་པ་▫ dngos po yin pa las log pa ▪ opposite from thing
དངོས་པོ་ཡོད་པ་སྨྲ་བ་▫ dngos po yod pa smra ba▪ vastusat-padārthavādin▪ Proponent of True Existence
དངོས་པོ་རང་གི་རྫས་རྒྱུན་དུ་གཙོ་བོར་སྐྱེད་བྱེད▫ dngos po rang gi rdzas rgyun du gtso bor skyed byed▪ བསྐྱེད། སྐྱེད། བསྐྱེད། སྐྱེད།▫ bskyed skyed bskyed skyed▪ main producer of a thing as a continuation of its own substantial entity
གཙོ་བོར་སྐྱེད་བྱེད་▫ gtso bor skyed byed▪ {PH}main producer
དངོས་པོ་རང་དབང་བ་▫ dngos po rang dbang ba▪ bhāvāḥ svatantrāḥ▪ self-powered thing; independent thing
དངོས་པོ་ལ་གནས་པ་▫ dngos po la gnas pa▪ {C}vastu-pratiṣṭhita▪ abiding in things; abiding in fact; existing in fact▫ {C}supported by a thing
དངོས་པོ་ལ་ལྷར་མ་སོང་ཡང་▫ dngos po la lhar ma song yang▪ སོང་། སོང་། སོང་། སོང་།▫ song song song song ▪ despite not having become a deity in actuality/ fact དངོས་པོ་ལས་གཞན་པའི་ཆོས་གང་གི་ཡང་མཚན་ཉིད་མི་བྱེད་པ་▫ dngos po las gzhan pa'i chos gang gi yang mtshan nyid mi byed pa▪ does not serve as the definition of any other phenomenon other than thing
དངོས་པོའི་བསྐྱེད་བྱ་▫ dngos po'i bskyed bya▪ བསྐྱེད། སྐྱེད། བསྐྱེད། སྐྱེད།▫ bskyed skyed bskyed skyed▪ produced object of thing; that which is produced by thing
དངོས་པོའི་བརྒྱུད་ནས་བསྐྱེད་བྱ་▫ dngos po'i brgyud nas bskyed bya▪ བསྐྱེད། སྐྱེད། བསྐྱེད། སྐྱེད།▫ bskyed skyed bskyed skyed▪ indirectly produced object of thing
དངོས་པོའི་བརྒྱུད་འབྲས་▫ dngos po'i brgyud 'bras▪ indirect effect of thing▫ Definitions: མཚན་ ཉིད། དངོས་པོའི་བརྒྱུད་ནས་བསྐྱེད་བྱ་▫ mtshan nyid/ dngos po'i brgyud nas bskyed bya▫ Def.: that which is indirectly produced by thing
དངོས་པོའི་དངོས་རྒྱུ་▫ dngos po'i dngos rgyu▪ thing's direct cause▫ Definitions: མཚན་ཉིད། དངོས་པོའི་དངོས་སུ་སྐྱེད་བྱེད་▫ mtshan nyid/ dngos po'i dngos su skyed byed▫ Def.: direct producer of thing
དངོས་པོའི་དངོས་འབྲས་▫ dngos po'i dngos 'bras▪ direct effect of thing▫ Definitions: མཚན་ཉིད། དངོས་པོའི་དངོས་སུ་བསྐྱེད་བྱ་▫ mtshan nyid/ dngos po'i dngos su bskyed bya▫ Def.: that which is directly produced by thing Tenses: future, present, past, imperative
དངོས་པོའི་དངོས་སུ་བསྐྱེད་བྱ་▫ dngos po'i dngos su bskyed bya▪ བསྐྱེད། སྐྱེད། བསྐྱེད། སྐྱེད།▫ bskyed skyed bskyed skyed▪ directly produced object of thing
དངོས་པོའི་སྔ་ལོགས་སུ་བྱུང་བ་▫ dngos po'i snga logs su byung ba▪ འབྱུང་། འབྱུང་། བྱུང་། བྱུང་།▫ 'byung 'byung byung byung▪ previous arising of thing
དངོས་པོའི་ཉེར་ལེན་▫ dngos po'i nyer len▪ substantial cause of thing▫ Definitions: མཚན་ཉིད། དངོས་པོ་རང་གི་རྫས་རྒྱུན་དུ་གཙོ་བོར་སྐྱེད་བྱེད་▫ mtshan nyid/ dngos po rang gi rdzas rgyun du gtso bor skyed byed▫ Def.: main producer of thing as a continuation of its substantial entity
དངོས་པོའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཞུགས་པའི་འབྲེལ་བ་▫ dngos po'i stobs kyis zhugs pa'i 'brel ba▪ ཞུག འཇུག ཞུགས། ཞུགས། ▫ zhug 'jug zhugs zhugs▪ relation which operates by the power of the things/facts▫ {GD:785} relation by the power of facts
དངོས་པོའི་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་རིགས▫ dngos po'i stobs shugs kyi rigs pa▪ reasoning through the forceful power of facts
དངོས་པོའི་མཐའ་ལ་དམིགས་པ་▫ dngos po'i mtha' la dmigs pa▪ དམིགས། དམིགས། དམིགས། དམིགས།▫ dmigs dmigs dmigs dmigs▪ vastvantālambana▪ observing the limits of phenomena
དངོས་པོའི་དོན་ལྡོག་▫ dngos po'i don ldog▪ ལྡོག ལྡོག ལྡོགས། ལྡོགས།▫ ldog ldog ldogs ldogs▪ meaning-isolate of thing [i.e., that which is able to perform a function (don byed nus pa)]
དངོས་པོའི་ལྡོག་པ་དང་ཡིན་ཁྱབ་མཉམ་▫ dngos po'i ldog pa dang yin khyab mnyam▪ mutually inclusive with thing▫ Divisions: དོན་གཅིག་༡་དངོས་པོ་དང་གཅིག་༢་དངོས་པོ་དང་གཅིག་ དུ་གྱུར་པའི་དངོས་པོ་༣་དོན་བྱེད་ནུས་པའི་མཚོན་བྱ་༤་དོན་བྱེད་ནུས་པའི་བཏགས་ཡོད་ཆོས་གསུམ་ཚང་བ་▫ don gcig 1 dngos po dang gcig 2 dngos po dang gcig du gyur pa'i dngos po/ 3 don byed nus pa'i mtshon bya/ 4 don byed nus pa'i btags yod chos gsum tshang ba/▫ Equivalents: (1) one with thing; (2) thing that is one with thing; (3) definiendum of that which is able to perform a function; (4) the triply qualified imputed existent of that which is able to perform a function
དངོས་པོའི་གནས་ཚུལ་▫ dngos po'i gnas tshul▪ mode of abiding of things; way things abide/exist▫ {PH} mode of subsistence of things
དངོས་པོའི་གནས་ལུགས་▫ dngos po'i gnas lugs▪ mode of subsistence/abiding of things
དངོས་པོའི་རྣམ་པ་▫ dngos po'i rnam pa▪ bhāvajātam▪ aspects of things
དངོས་པོའི་ཕྱི་ལོགས་སུ་བྱུང་བ་▫ dngos po'i phyi logs su byung ba▪ འབྱུང་། འབྱུང་། བྱུང་། བྱུང་།▫ 'byung 'byung byung byung▪ subsequent arising of thing
དངོས་པོའི་བྱེ་བྲག་▫ dngos po'i bye brag▪ instance of thing; particular of thing▫ Definitions: མཚན་ཉིད། ཁྱོད་དངོས་པོ་ཡིན་ཁྱོད་དངོས་པོ་དང་བདག་གཅིག་དུ་འབྲེལ་ཁྱོད་མ་ཡིན་ཞིང་དངོས་པོ་ཡང་ཡིན་པའི་གཞི་མཐུན་པ་དུ་མ་གྲུབ་པ་▫ mtshan nyid/ khyod dngos po yin/ khyod dngos po dang bdag gcig du 'brel/ khyod ma yin zhing dngos po yang yin pa'i gzhi mthun pa du ma grub pa/▫ Def.: it is a thing; it is of one nature with functioning thing; and there are many established common loci which are not it but are functioning things
དངོས་པོའི་འབྲས་བུ་▫ dngos po'i 'bras bu▪ effect of thing▫ Definitions: མཚན་ཉིད། དངོས་པོའི་བསྐྱེད་བྱ་▫ mtshan nyid/ dngos po'i bskyed bya▫ Def.: that which is produced by thing Divisions: དབྱེ་བ། དངོས་པོའི་དངོས་འབྲས་དངོས་པོའི་བརྒྱུད་འབྲས་ཡང་མེད་ན་དངོས་པོའི་ཉེར་འབྲས་དངོས་པོའི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་འབྲས་▫ dbye ba/ dngos po'i dngos 'bras/ dngos po'i brgyud 'bras/ yang med na/ dngos po'i nyer 'bras/ dngos po'i lhan cig byed 'bras/▫ Div.: (1) thing's direct effect; (2) thing's indirect effect; (or) (1) thing's substantial effect; (2) thing's cooperative effect Tenses: future, present, past, imperative
དངོས་པོའི་མཚན་ཉིད་▫ dngos po'i mtshan nyid▪ {MV} bhāva-lakṣaṇa▪ definition of thing; defining character of thing [i.e., that which is able to perform a function (don byed nus pa)]▫ Definitions: མཚན་ཉིད། དངོས་པོའི་རྫས་ཡོད་ཆོས་གསུམ་ཚང་བ་▫ mtshan nyid/ dngos po'i rdzas yod chos gsum tshang ba▫ Def.: the triply qualified substantial existent of thing
དངོས་པོའི་མཚན་གཞི་▫ dngos po'i mtshan gzhi▪ illustration of thing [e.g., pot]
དངོས་པོའི་རྫས་ཡོད་ཆོས་གསུམ་ཚང་བ་▫ dngos po'i rdzas yod chos gsum tshang ba▪ the triply qualified substantial existent of thing
དངོས་པོའི་གཞི་ལྡོག་▫ dngos po'i gzhi ldog▪ ལྡོག ལྡོག ལྡོགས། ལྡོགས།▫ ldog ldog ldogs ldogs▪ illustration-isolate of thing; illustration simpliciter [e.g., pot]
དངོས་པོའི་རང་ལྡོག་▫ dngos po'i rang ldog▪ ལྡོག ལྡོག ལྡོགས། ལྡོགས།▫ ldog ldog ldogs ldogs▪ self-isolate of thing [i.e., thing]
དངོས་པོའི་རང་བཞིན་▫ dngos po'i rang bzhin▪ bhāva-svarūpa▪ inherent existence of things
དངོས་པོའི་རང་བཞིན་མཁས་▫ dngos po'i rang bzhin mkhas▪ {C}bhāva-svabhāva-kuśala▪ wise with respect to the nature of things▫ {C}skilled in seeing the own-being of existence (existents?)
དངོས་པོའི་རང་བཞིན་བྲལ་པས་▫ dngos po'i rang bzhin bral pas▪ {C}bhāva-svabhāva-vigata▪ free from the inherent existence of things▫ {C}in its own-being without existence
དངོས་པོའི་གཤིས་▫ dngos po'i gshis▪ basic disposition of things
དངོས་པོའི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་རྐྱེན་▫ dngos po'i lhan cig byed rkyen▪ cooperative condition of thing▫ {PH}cooperating condition of functioning thing ▫ Definitions: མཚན་ཉིད། དངོས་པོ་རང་གི་རྫས་རྒྱུན་མ་ཡིན་པར་རྫས་སུ་གཙོ་བོར་སྐྱེད་བྱེད་▫ mtshan nyid/ dngos po rang gi rdzas rgyun ma yin par rdzas su gtso bor skyed byed ▫ Def.: that which is a main producer of thing as a substantial entity but not as a continuation of its own substantial entity
དངོས་པོར་འགྱུར་བ་▫ dngos por 'gyur ba▪ འགྱུར། འགྱུརད། གྱུར། གྱུརད།▫ 'gyur 'gyurd gyur gyurd▪ {C}bhavati ▪ {C}becomes; stands; takes place; occurs; comes about
དངོས་པོར་སྨྲ་བ་▫ dngos por smra ba▪ vastusat-padārthavādin▪ Proponent of True Existence
དངོས་པོར་ལྷུང་བ་▫ dngos por lhung ba▪ {C}vastu-patita ▪ fallen into [the conception of] true existence▫ {C}fallen among things
དངོས་པོའི་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་རིགས་པ་▫ dngos po'i stobs shugs kyi rigs pa▪ reasoning through the forceful power of facts
དངོས་བྲལ་▫ dngos bral▪ {C}bhāva-vigata▪ {C}free from existence
དངོས་དབང་▫ dngos dbang▪ {PH}the power of the thing
དངོས་དབང་གིས་འཇུག་པ་▫ dngos dbang gis 'jug pa▪ affixed through the force of the object itself; engages [its object] by the power of the thing
དངོས་འབྲས་▫ dngos 'bras▪ sākṣāt-phala▪ direct effect
དངོས་འབྲས་མ་དམིགས་པ་▫ dngos 'bras ma dmigs pa ▪ དམིགས། དམིགས། དམིགས། དམིགས།▫ dmigs dmigs dmigs dmigs▪ sākṣāt-kārya-anupalabdhi▪ nonobservation of a direct effect
དངོས་མིང་▫ dngos ming▪ actual name
དངོས་མེད་▫ dngos med▪ {LCh,C,MV}abhāva; avastu ▪ thinglessness; non-thing; that which is not a [functioning] thing; non-existent
དངོས་མེད་ཀྱི་ཆོས་▫ dngos med kyi chos▪ abhāva-dharma; avastu-dharma▪ phenomenon which is a non-thing; non-[functioning] phenomenon▫ Definitions: མཚན་ཉིད། དོན་བྱེད་ནུས་སྟོང་གི་ཆོས་▫ mtshan nyid/ don byed nus stong gi chos▫ Def.: a phenomenon that is empty of being able to perform a function
དངོས་མེད་ངོ་བོ་ཉིད་▫ dngos med ngo bo nyid▪ {C} abhāva-svabhāva▪ nature of non-things; nature of non-entities▫ {C}absence of own-being; have non-existence for own-being; have no own-being; Tenses: future, present, past, imperative the own-being is non-existent
དངོས་སྨྲ་བ་▫ dngos smra ba▪ vastusat-padārtha-vādin▪ Proponent of True/Inherent Existence
དངོས་གཞི་▫ dngos gzhi▪ maula▪ [actual-base]; actual; actual [session of practice]; actual [topic]▫ {PH} main part▫ དེ་ལྟར་སྒྲུབ་ཐབས་དངོས་གཞིའི་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་ཡན་ལག་གཉིས་བསྟན་ནས།▫ Just so, having instructed the two branches of transmigrators in the earlier main part of the sādhana, ...▫ TKP, Toh. 5303
དངོས་གཞི་ཁྱད་པར་ཅན་▫ dngos gzhi khyad par can▪ {PH}special main part
དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་▫ dngos gzhi'i snyoms 'jug ▪ maulasamāpatti▪ actual absorption; actual meditative absorption
དངོས་ཟིན་▫ dngos zin▪ explicit reading
དངོས་ཡིན་པ་▫ dngos yin pa▪ is actual; actually present
དངོས་ཡིན་མི་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་▫ dngos yin mi dgos pa'i phyir te▪ because it is not neccessary that they be actual
དངོས་ལ་བདག་གིར་འཛིན་པ་▫ dngos la bdag gir 'dzin pa ▪ གཟུང་། འཛིན། བཟུང་། ཟུངས།▫ gzung 'dzin bzung zungs ▪ {C}vastu-mamatā▪ conception/apprehension "mine" with respect to things▫ {C}sense of ownership about property
དངོས་ལ་གནས་པ་▫ dngos la gnas pa▪ {C}vastu-niśraya ▪ abiding in fact▫ {C}basis; support
དངོས་ལ་གནོད་བྱེད་▫ dngos la gnod byed▪ refutation of the explicit teaching; refutation of the explicit [indication]; damage to the explicit [indication]; damage to the explicit [teaching]
དངོས་ལས་▫ dngos las▪ {GD:696} sākṣāt▪ {GD:696} real thing
དངོས་ཤུགས་ལ་རྟོགས་པ་▫ dngos shugs la rtogs pa ▪ རྟོགས། རྟོགས། རྟོགས། རྟོགས།▫ rtogs rtogs rtogs rtogs ▪ explicit and implicit realization▫ {GD:389} explicit-implicit realization
དངོས་སམ་བརྒྱུད་པའི་སྒོ་ནས་▫ dngos sam brgyud pa'i sgo nas▪ {PH}directly or indirectly
དངོས་སུ་སྤོང་བྱེད་▫ dngos su spong byed▪ སྤང་། སྤོང་ ། སྤངས། སྤོངས།▫ spang spong spangs spongs▪ means of direct abandonment/dispelling; direct abandoner/dispeller
དངོས་སུ་ཕན་ཚུན་མི་གནས་▫ dngos su phan tshun mi gnas ▪ directly mutually exclusive
མངའ་ཐང་▫ mnga' thang▪ མངའ། མངའ། མངའ། མངའ།▫ mnga' mnga' mnga' mnga'▪ power; control▫ {PH} power; control▫ སྲིད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་མངའ་ཐང་དགུང་ལ་རེག▫ [his] power over the kingdom of existence reaches to the sky▫ {GZ 69a.1}
མངའ་ཐང་འབྱོར་བ་▫ mnga' thang 'byor ba▪ {PH}power and fortune
མངའ་བདག་ཁྲི་རལ་པ་ཅན་▫ mnga' bdag khri ral pa can▪ {PH}King Ralpajen
མངའ་བདག་ཉང་རལ་པ་ཅན་▫ mnga' bdag nyang ral pa can▪ {PH}King Ralpajen of Nyang
མངའ་བ་▫ mnga' ba▪ མངའ། མངའ། མངའ། མངའ།▫ mnga' mnga' mnga' mnga'▪ {C}pratilambha; {L,MSA} vaśita; {MSA}gata▪ possess; own; have control over; have [in mind]▫ {C}acquisition; acquiring; acquire; to win; will win
མངའ་རིས་▫ mnga' ris▪ {PH}subordinates/ subjects
མངར་བ་▫ mngar ba▪ madhura▪ sweet
མངལ་▫ mngal▪ {LCh,MSA}garbha▪ womb
མངལ་ལྕི་བར་གྱུར་པ་▫ mngal lci bar gyur pa▪ {C}guru-garbha▪ {C}with a heavy womb
མངལ་དུ་འགྲོ་བ་▫ mngal du 'gro ba▪ {L}garbhāvakrānti ▪ go/descend into the womb
མངལ་དུ་འཇུག་པ་▫ mngal du 'jug pa▪ {L} garbhāvakrānti▪ entry/descent into the womb
མངལ་ནས་སྐྱེ་བ་▫ mngal nas skye ba▪ {L}jarayu-ja▪ born from a womb
མངལ་ལས་སྐྱེས་པ་▫ mngal las skyes pa▪ {C}jarāyu-ja▪ born from a womb; womb-born▫ {C}born from a womb
མངོན་▫ mngon▪ མངོན། མངོན། མངོནད། མངོནད།▫ mngon mngon mngond mngond▪ {MSA}kathaṃ gamyate (√gam); {C}prajñāyate (=pravartate = tat-kṛta-cihna-abhāvān) ·▪ protrude; actualize; manifest ▫ {C}(is/can be) conceived; conceive; come under the concept of; becomes/is conceivable; have a conception of
མངོན་ལྐོག་▫ mngon lkog▪ {PH}manifest [phenomena] and hidden [phenomena]
མངོན་ལྐོག་གཉིས་▫ mngon lkog gnyis▪ {PH}the two -- manifest [phenomena] and hidden [phenomena]
མངོན་གྱུར་▫ mngon gyur▪ མངོན། མངོན། མངོནད། མངོནད། ▫ mngon mngon mngond mngond▪ {LCh} pratyakṣa; {LCh}abhimukhī▪ manifest; manifest phenonenon; manifest object; approaching ▫ {GD:760} evident objects; objects which are accessible to ordinary perceptionརྟོག་པ་མངོན་གྱུར་པ་བཞི་ ▫ rtog pa mngon gyur pa bzhi▫ the four manifest conceptions▫ Definitions: མཚན་ཉིད། ༡་བསྡུས་ གྲྭ་ལས་མངོན་སུམ་གྱི་ཚད་མས་དངོས་སུ་རྟོགས་པར་བྱ་བ་༢་བློ་རིག་ལས་ ཚུར་མཐོང་རྣམས་ཀྱིས་ངེས་པར་རྟགས་ལ་བརྟེན་ནས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་▫ mtshan nyid/ 1 bsdus grwa las/ mngon sum gyi tshad mas dngos su rtogs par bya ba/ 2 blo rig las/ tshur mthong rnams kyis nges par rtags la brten nas rtogs par bya ba ma yin pa'i chos/▫ Def.: (1) (Collected Topics): an object realized explicitly by a direct valid cognition; (2) (Awareness and Knowledge): a phenomenon which is not an object an ordinary being definitely must realize in dependence upon a Tenses: future, present, past, imperative sign/reason
མངོན་གྱུར་དུ་སྐྱེ་བ་▫ mngon gyur du skye ba▪ manifest generation མངོན་དགའ། མངོན་པར་དགའ་བ་▫ mngon dga', mngon par dga' ba▪ {MSA}abhirāma; {MSA}abhirata▪ great joy▫ མངོན་དགའི་མི་ལ་གསང་བ་སྟོན་▫ mngon dga'i mi la gsang ba ston▫ teach what is secret to people of great joy {GZ 66a.3}
མངོན་དགའ་ཞིང་▫ mngon dga' zhing▪ {C} abhinandamāno▪ manifestly liking/delighting; being manifestly happy▫ {PH}Abhirati ["great joy", the Buddhafield of Akṣobhya]▫ {C}wholly delighting in
མངོན་བརྗོད་▫ mngon brjod▪ {PH}synonyms
མངོན་བརྗོད་ཀྱི་བག་ཆགས་▫ mngon brjod kyi bag chags ▪ བརྗོད། རྗོད། བརྗོད། རྗོད།▫ brjod rjod brjod rjod▪ abhilāpavāsanā▪ predispositions of verbalization མངོན་རྟོགས་ / མངོན་པར་རྟོགས་པ་ / ཨ་བྷི་ས་མ་ཡ་▫ mngon rtogs / mngon par rtogs pa / a bhi sa ma ya ▪ རྟོགས། རྟོགས། རྟོགས། རྟོགས།▫ rtogs rtogs rtogs rtogs ▪ abhisamaya▪ clear realization; clear realizer▫
དོན་མངོན་རྟོགས་▫ don mngon rtogs▫ clear realization of the meaning (arthābhisamaya)▫ ཆོས་མངོན་རྟོགས་▫ chos mngon rtogs▫ clear realization of the doctrine (dharmābhisamaya)
མངོན་རྟོགས་རྒྱན་▫ mngon rtogs rgyan▪ རྟོགས། རྟོགས། རྟོགས། རྟོགས།▫ rtogs rtogs rtogs rtogs▪ abhisamayālaṃkāra▪ Maitreya's Ornament for Clear Realization [abhisamayālaṃkāra, P5148, vol. 88] མངོན་མཐོ། མངོན་པར་མཐོ་བ་▫ mngon mtho, mngon par mtho ba▪ {LCh,MV}abhyudaya▪ [manifestly-high]; high status; sublime state; high type
མངོན་མཐོ་▫ mngon mtho▪ high status
མངོན་མཐོ་ངེས་ལེགས་▫ mngon mtho nges legs▪ {PH} high status [within cyclic existence] and definite goodness [of liberation from cyclic existence and/or omniscience]
མངོན་མཐོའི་གོ་འཕང་▫ mngon mtho'i go 'phang▪ {PH}a state of high status
མངོན་དུ་▫ mngon du▪ {LCh}abhi; {C}saṃmukhī-bhavati; {C,MSA}abhimukha; {MV}ābhimukhya▪ manifest; actual▫ {C}face to face with; face to face
མངོན་དུ་གྱུར་པ་▫ mngon du gyur pa▪ {C}abhimukhī; {C}abhimukha; {C}saṃmukhī-bhuta; {MSA} abhimukhin; {MSA}ābhimukhya▪ verb: make manifest; make evident; actualize7 adj: manifest; evident7 the manifest [name of the sixth ground of Bodhisattva Superiors (byang sems 'phags pa'i sa, ārya-bodhisattva-bhūmi); for others, see: byang sems 'phags pa'i sa]; Manifest (sixth▫ {C}face to face; be present; come face to face with; still (visibly) present
མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ཚུལ་གྱིས་▫ mngon du gyur pa'i tshul gyis▪ in a manifest manner▫ {GD:684} evidently
མངོན་དུ་འགྲུབ་པར་གཏོགས་པར་བསྟན་པ་▫ mngon du 'grub par gtogs par bstan pa▪ {C}abhinirvṛtti-paryāpanna-nirdeśaḥ▪ {C}exposition which comprises the real creation
མངོན་དུ་བསྙེན་པ་བྱེད་པ་▫ mngon du bsnyen pa byed pa▪ perform prior approximation
མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་▫ mngon du phyogs pa▪ {L} abhimukhya; {MSA}āmukha; {MSA}abhimukha (e.g.: nirvāṇa-abhimukha); abhimukhī▪ manifestly regard; approach; oriented; Approaching [the name of the sixth Bodhisattva ground]; directed toward▫ directed towards; facing; devotion
མངོན་འདོད་ཀྱི་དད་པ་▫ mngon 'dod kyi dad pa▪ faith of wishing [to attain]
མངོན་པ་▫ mngon pa▪ abhidharma; {L}abhi; {C} prajñāyate▪ collection of manifest knowledge; be evident; be; Manifest Knowledge▫ {C}great; fully; perfect; (is/can be) conceived; conceive; come under the concept of; becomes/is conceivable; have a conception of
མངོན་པ་ཀུན་བཏུས་▫ mngon pa kun btus▪ བཏུ། འཐུ། བཏུས། འཐུ།▫ btu 'thu btus 'thu▪ abhidharma-samuccaya▪ Summary of Manifest Knowledge [abhidharma-samuccaya, by Asaṅga (thogs med), P5550, vol. 112]
མངོན་པ་གོང་འོག་གཉིས་▫ mngon pa gong 'og gnyis▪ the two, the lower and upper Manifest Knowledges
མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་▫ mngon pa'i nga rgyal▪ {C}abhimāna ▪ manifest pride; pride of conceit▫ {C}great pride; presumption; conceit
མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་▫ mngon pa'i nga rgyal can▪ {C,MSA}abhimānika▪ having manifest pride; manifestly proud; thoroughly conceited; one with the pride of conceit▫ {C}greatly conceited
མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་དུ་ལྟུང་བར་▫ mngon pa'i nga rgyal can du ltung bar▪ {C}abhimāna-patita▪ fallen into manifest pride/conceit▫ {C}fallen into conceit
མངོན་པར་▫ mngon par▪ manifestly མངོན་པར་དགའ་བ། མངོན་དགའ་▫ mngon par dga' ba, mngon dga'▪ {C}abhirāma; {C}abhirati; abhivadati▪ manifest joy; great joy▫ {C}fully delighted; pleasure; welcome; recommendམངོན་དགའི་མི་ལ་གསང་བ་སྟོན་▫ mngon dga'i mi la gsang ba ston ▫ teach what is secret to people of great joy {GZ 66a.3}
མངོན་པར་དགའ་བ་▫ mngon par dga' ba▪ manifestly rejoice▫ {PH}Abhirati [the Buddhafield of Akṣobhya]
མངོན་པར་དགའ་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་▫ mngon par dga' ba yid la byed pa▪ {MSA}abhinanda-manasikāra; {MSA} abhinandanā-manaskāra▪ mental engagement of manifest joy
མངོན་པར་དགའ་བའི་ཆེ་བའི་བདག་ཉིད་▫ mngon par dga' ba'i che ba'i bdag nyid▪ {MSA}abhirati-māhātmya ▪ essence of great manifest joy
མངོན་པར་དགའ་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་▫ mngon par dga' ba'i yid la byed pa▪ {MSA}abhinandana-manaskāra▪ mental engagement of manifest joy
མངོན་པར་དགའ་བའི་བསམ་པ་▫ mngon par dga' ba'i bsam pa▪ {MSA}abhinandanāśaya▪ thought of manifest joy
མངོན་པར་དགའ་བར་འགྱུར་▫ mngon par dga' bar 'gyur ▪ འགྱུར། འགྱུརད། གྱུར། གྱུརད།▫ 'gyur 'gyurd gyur gyurd▪ {C}abhinandati▪ become manifestly joyful▫ {C} delight in
མངོན་པར་འགྲུབ་▫ mngon par 'grub▪ འགྲུབ། འགྲུབ། འགྲུབས་ Tenses: future, present, past, imperative / གྲུབ། གྲུབས།▫ 'grub 'grub 'grubs/grub grubs▪ {L} abhinirvṛt▪ become manifest▫ rebirth; re-creation; real creation
མངོན་པར་འགྲུབ་པ་མ་མཆིས་པ་▫ mngon par 'grub pa ma mchis pa▪ འགྲུབ། འགྲུབ། འགྲུབས་ / གྲུབ། གྲུབས།▫ 'grub 'grub 'grubs/grub grubs▪ {C}anabhinirvṛtti▪ {C} does not reproduce itself; not reproduced; non-creation; non-reproduction
མངོན་པར་འགྲོ་བྱ་འོས་▫ mngon par 'gro bya 'os▪ {C} abhigāmanīyo▪ {C}much sought after
མངོན་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ་▫ mngon par bsgrub par bya'o ▪ བསྒྲུབ། སྒྲུབ། བསྒྲུབས། སྒྲུབས།▫ bsgrub sgrub bsgrubs sgrubs▪ {C}abhinirharati▪ should/will manifestly establish▫ {C}consummation; (highest) achievement; calling forth; aspiration for
མངོན་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱེད་▫ mngon par bsgrub par byed ▪ བསྒྲུབ། སྒྲུབ། བསྒྲུབས། སྒྲུབས།▫ bsgrub sgrub bsgrubs sgrubs▪ {C}abhinirharati; {C}abhinirvartayate ▪ manifestly establish▫ {C}reproduce oneself; consummation; (highest) achievement; calling forth; aspiration for
མངོན་པར་ཆགས་པ་▫ mngon par chags pa▪ {C} abhiniveśa; {C}niviśate (=abhiniveśo)▪ manifest attachment▫ {C}settling down in; settle down in; be inclined
མངོན་པར་འཆར་བའི་ཚེ་▫ mngon par 'char ba'i tshe▪ {C} abhyudāgacchati▪ time of manifestly appearing/ dawning; when manifestly appearing/dawning▫ {C}has arisen
མངོན་པར་བརྗོད་▫ mngon par brjod▪ བརྗོད། རྗོད། བརྗོད། རྗོད།▫ brjod rjod brjod rjod▪ {C}abhidhīyate▪ manifestly express/verbalize▫ {C}indicates; is called; described
མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་པ་▫ mngon par 'du bya ba med pa▪ {C}anabhisaṃskāra; {C}anabhisaṃskāratā ▪ non-composition▫ {C}nothing is effected; the Unaffected; the Ineffective; not brought together; not being brought about; not put together; unconditioned; one does not turn to; what has not been brought about
མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་པ་▫ mngon par 'du bya ba med pa▪ {L}anabhisaṃskāraṇa▪ non-composition▫ nothing is effected; not put together; not brought about; unconditioned; one does not turn to
མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་པར་འཇུག་པ་▫ mngon par 'du bya ba med par 'jug pa▪ {MSA}nirabhisaṃskāra-vāhitva▪ engage in non-composition
མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་▫ mngon par 'du byed pa▪ {C,MV}abhisaṃskāra; {MSA}abhisaṃskaraṇa; {MSA}abhisaṃskāraṇa▪ manifestly constructs; compose; means of composition▫ {C} compounding; karma-formations; together-making; formative influence; accumulation; bringing about; conditioned existence
མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པ་▫ mngon par 'du byed pa med pa▪ {MSA}anabhisaṃskāra▪ non-composition
མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་▫ mngon par 'du byed pa med pa'i mtshan nyid▪ {C}asaṃskāra-lakṣaṇa; {C}asaṃskṛta-lakṣaṇa▪ character of non-composition▫ {C}the mark of ineffectiveness; the mark of being uncompounded
མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་▫ mngon par 'du mi byed▪ {C} anabhisaṃskṛti▪ non-composition; non-compose▫ {C}one does not get involved in
མངོན་པར་འདུ་མཛད་པ་▫ mngon par 'du mdzad pa ▪ {MSA}abhisaṃskāra▪ compose; actualize; manifest
མངོན་པར་འདུ་མཛད་པ་མི་མངའ་བ་▫ mngon par 'du mdzad pa mi mnga' ba▪ མངའ། མངའ། མངའ། མངའ།▫ mnga' mnga' mnga' mnga'▪ {MSA}anabhisaṃskāra▪ non-composed; non-actualized; non-manifest
མངོན་པར་འདུས་པར་བྱས་པ་▫ mngon par 'dus par byas pa Tenses: future, present, past, imperative ▪ འདུ། འདུ་ / འདུད། འདུས། འདུས།▫ 'du 'du/'dud 'dus 'dus ▪ {C}abhisaṃskṛta▪ composed▫ {C}exercised; put together
མངོན་པར་སྤྲོ་ཤིང་སྐྱོ་བར་མེད་པ་▫ mngon par spro shing skyo bar med pa▪ {C}atyutsahanatā-aparikhedaḥ▪ enthusiastic and without discouragement▫ {C} great fortitude; indefatiguability
མངོན་པར་འཕགས་ཏེ་▫ mngon par 'phags te▪ {C} abhyudagacchati; {C}abhyudgamya▪ superior; elevated; risen up▫ {C}rise (up to); advances; arises; he rises high up into
མངོན་པར་འཕགས་པ་▫ mngon par 'phags pa▪ {C} atyadbhuta; {C}abhyudaya; {C}udgacchati▪ superior; elevated; risen up▫ {C}most lofty; rises loftily high above; be elevated above; be lifted up
མངོན་པར་འཕགས་པར་འགྱུར་བ་▫ mngon par 'phags par 'gyur ba▪ འགྱུར། འགྱུརད། གྱུར། གྱུརད།▫ 'gyur 'gyurd gyur gyurd▪ {C}udgacchati▪ become superior/elevated/ risen up▫ {C}be elevated above; be lifted up
མངོན་པར་བྱེད་པ་▫ mngon par byed pa▪ {MV} ābhimukhī-karaṇa▪ manifest; actualize
མངོན་པར་འབྱུང་▫ mngon par 'byung▪ འབྱུང་། འབྱུང་ ། བྱུང་། བྱུང་།▫ 'byung 'byung byung byung▪ {C} abhiniṣkrāmati▪ manifestly arise; manifestly emerge; emerge from▫ {C}leave home; go forth; go out
མངོན་པར་འབྱུང་བ་▫ mngon par 'byung ba▪ འབྱུང་ ། འབྱུང་། བྱུང་། བྱུང་།▫ 'byung 'byung byung byung ▪ {C}abhiniḥkramaṇa; {C}niṣkrāmati; {MSA} abhiniṣkrāmana▪ manifestly arise; manifestly emerge; emerge from▫ {C}leave home; depart; go off; come out of; leave
མངོན་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་▫ mngon par 'byung bar 'gyur ▪ འབྱུང་། འབྱུང་། བྱུང་། བྱུང་།▫ 'byung 'byung byung byung ▪ {C}abhiniṣkrāmati▪ manifestly arise; manifestly emerge; emerge from▫ {C}leave home; go forth; go out
མངོན་པར་མ་གྲུབ་པར་▫ mngon par ma grub par▪ འགྲུབ། འགྲུབ། འགྲུབས་ / གྲུབ། གྲུབས།▫ 'grub 'grub 'grubs/ grub grubs▪ {C}anabhinirvṛtta▪ not manifestly established▫ {C}not reproduced; unfinished; uncreated
མངོན་པར་མ་ཆགས་པ་▫ mngon par ma chags pa▪ {C} anabhiniveśatā▪ non-attached; non-attachment; manifestly non-attached▫ {C}does not settle down in
མངོན་པར་མ་ཞེན་པ་▫ mngon par ma zhen pa▪ {C} anabhiniveśa▪ non-conception; non-adherence; non-attached▫ {C}not settling down in
མངོན་པར་མི་བརྩོན་ཞིང་▫ mngon par mi brtson zhing ▪ {C}anabhiyujyamāna▪ not endeavoring; not making effort▫ {C}as he does not practice
མངོན་པར་མི་ཤེས་པ་▫ mngon par mi shes pa▪ {C}anabhijñā▪ non-clairvoyant; without clairvoyance▫ {C}without higher knowledge
མངོན་པར་དམིགས་པ་མེད་པ་▫ mngon par dmigs pa med pa▪ དམིགས། དམིགས། དམིགས། དམིགས།▫ dmigs dmigs dmigs dmigs▪ {C}anabhilakṣita▪ non-observation; non-apprehension▫ {C}undistinguished
མངོན་པར་བརྩོན་▫ mngon par brtson▪ {C,MSA} abhiyukta▪ manifest effort; endeavor; manifest endeavor▫ {C}practice; interested in Tenses: future, present, past, imperative
མངོན་པར་བརྩོན་གྱུར་▫ mngon par brtson gyur▪ {C} abhiyukta▪ manifest effort; endeavor; manifest endeavor▫ {C}practiced; interested in
མངོན་པར་བརྩོན་པ་▫ mngon par brtson pa▪ {C} abhyutthita▪ manifest effort; endeavor; manifest endeavor▫ {C}rise up; raised to a height
མངོན་པར་བརྩོན་བྱེད་▫ mngon par brtson byed▪ {C} abhiyujyate▪ make manifest effort; endeavor; manifest endeavor▫ {C}practices
མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པ་▫ mngon par rdzogs par rtogs pa▪ རྟོགས། རྟོགས། རྟོགས། རྟོགས།▫ rtogs rtogs rtogs rtogs▪ perfect/complete realization
མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་▫ mngon par rdzogs par byang chub▪ {LCh}abhisaṃbodhi▪ complete perfect enlightenment
མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་▫ mngon par rdzogs par byang chub pa▪ {MSA}abhisaṃbodhi; {MSA} abhisaṃbodha▪ completely perfectly enlightened མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོ་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པ་▫ mngon par rdzogs par byang chub pa dang mya ngan las 'das pa chen po kun tu ston pa▪ བསྟན། སྟོན། བསྟནད། སྟོནད།▫ bstan ston bstand stond▪ {MSA}abhisaṃbodhi-mahāparinirvāṇa-saṃdarśana▪ thorougly teach complete perfect enlightenment and the great passing beyond sorrow མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་དང་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་སྟོན་པར་འཇུག་པ་▫ mngon par rdzogs par byang chub pa dang yongs su mya ngan las 'da' ba ston par 'jug pa▪ {MSA}abhisaṃbodhi-parinirvāṇa-darśana-vṛtti▪ enter into the teaching of the complete perfect enlightenment and the thorough passing beyond sorrow མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་དང་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་དག་པར་སྟོན་པ་▫ mngon par rdzogs par byang chub pa dang yongs su mya ngan las 'das pa yang dag par ston pa▪ བསྟན། སྟོན། བསྟནད། སྟོནད། ▫ bstan ston bstand stond▪ {MSA}abhisaṃbodhi-nirvāṇa-saṃdarśana▪ throughly teach complete perfect enlightenment and the thorough passing beyond sorrow
མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པར་འགྱུར་▫ mngon par rdzogs par byang chub par 'gyur▪ {MV} abhisaṃbodha▪ become completely, perfectly enlightened
མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་▫ mngon par rdzogs par sangs rgyas▪ {L}abhisaṃbuddha▪ completely and perfectly enlightened/buddified; complete perfect Buddha
མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པ་▫ mngon par rdzogs par sangs rgyas pa▪ {MSA}abhisaṃbudhyante▪ completely and perfectly enlightened/buddified
མངོན་པར་ཞུགས་▫ mngon par zhugs▪ ཞུག འཇུག ཞུགས། ཞུགས།▫ zhug 'jug zhugs zhugs▪ {C}abhiprasthita▪ enter; manifestly enter▫ {C}set out; well set out མངོན་པར་ཞེན་པ་ / མངོན་ཞེན་▫ mngon par zhen pa / mngon zhen▪ {C,MSA,MV}abhiniveśa; {MSA} abhiniviṣṭa; {C}adhyavasāna; {C}abhiṣvaṅga▪ attachment; conception; thoroughly conceived; {N} manifest conception; strong adherence▫ {C} settling down in; be bent on; inclination; desire
མངོན་པར་ཞེན་པ་བཟློག་པ་▫ mngon par zhen pa bzlog pa ▪ reversing manifest conception
མངོན་པར་གཞོལ་བར་བྱས་སོ་▫ mngon par gzhol bar byas so▪ {C}abhinirṇāmayati▪ {C}inclines to མངོན་པར་ཡིད་ཆེས་པར་འགྱུར་བ་འབྱུང་ལ་ལྟ་མཆིས་ལགས་སམ་▫ mngon par yid ches par 'gyur ba 'byung la lta mchis lags sam▪ འབྱུང་། འབྱུང་། བྱུང་། བྱུང་།▫ 'byung 'byung byung byung▪ {C}abhiśraddadhāti (=abhisampratyayaṃ kurvāṇaḥ)▪ manifestly believe; strongly believe▫ {C}truly believe
མངོན་པར་ཤེས་▫ mngon par shes▪ {C}abhijānāti Tenses: future, present, past, imperative ▪ clairvoyance▫ {C}he knows through his superknowledge; knows well
མངོན་པར་ཤེས་པ་དྲུག་▫ mngon par shes pa drug▪ {MSA}ṣaḍ-abhijñā; {MSA}ṣaḍdhā ... abhijñā▪ the six clairvoyances
མངོན་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་▫ mngon par shes pa la sogs pa yon tan▪ {MV}abhijñādi-guṇa▪ the qualities of clairvoyances and so forth
མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྷག་མ་གསུམ་▫ mngon par shes pa lhag ma gsum▪ {MSA}avaśiṣṭa ... tri ... abhijñā▪ the three remaining clairvoyances {T}
མངོན་པར་ཤེས་པའི་སྤྱོད་པ་▫ mngon par shes pa'i spyod pa▪ སྤྱད། སྤྱོད། སྤྱད། སྤྱོད།▫ spyad spyod spyad spyod▪ {MSA}abhijñā-caryā▪ practice clairvoyance
མངོན་པར་ཤེས་པར་གྱུར་པས་▫ mngon par shes par gyur pas▪ {C}abhiniviśate▪ through being clairvoyant ▫ {C}settle down in; adhere to
མངོན་པར་ཤེས་པས་རྣམ་པར་བརྩེ་བ་▫ mngon par shes pas rnam par brtse ba▪ {C}abhijñā-vikrīḍatā; {C}abhijñā-vikrīḍanatā▪ playing with the superknowledges{C}
མངོན་པར་བཤད་པ་▫ mngon par bshad pa▪ {C} abhibhāṣyate▪ explain; manifestly explain▫ {C} the words addressed to one
མངོན་པར་བསགས་པ་▫ mngon par bsags pa▪ {C} abhisaṃcetayita▪ collected▫ {C}arranged (into concrete things and events)
མངོན་སྤྱོད་▫ mngon spyod▪ སྤྱད། སྤྱོད། སྤྱད། སྤྱོད།▫ spyad spyod spyad spyod▪ {Das} abhicāra▪ violent activities; fierce activities▫ མངོན་སྤྱོད་ཀྱི་ལས་ཚོགས་སྟོན་པ་རྣམས་མ་བསྒྱུར་བར་སྐད་སོར་བཞག་ཏུ་བཞག་▫ mngon spyod kyi las tshogs ston pa rnams ma bsgyur bar skad sor bzhag tu bzhag▫ the parts that set forth the collection of fierce activities were left as is without being translated {GZ 70a.5} མངོན་ཕྱོགས། མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་▫ mngon phyogs, mngon du phyogs pa▪ {LCh}abhimukha▪ approach▫
སངས་རྒྱས་ཆོས་ལ་མངོན་ཕྱོགས་▫ sangs rgyas chos la mngon phyogs▫ approach the qualities of a Buddha
མངོན་བྱང་ལྔ་▫ mngon byang lnga▪ འབྱང་། འབྱངས། བྱང་། འབྱོངས།▫ 'byang 'byangs byang 'byongs▪ the five clarifications; {T} the five manifest enlightenments ? མངོན་བྱང། མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་▫ mngon byang; mngon par rdzogs par byang chub▪ འབྱང་། འབྱངས། བྱང་། འབྱོངས།▫ 'byang 'byangs byang 'byongs▪ abhisaṃbodhi▪ clarification; full enlightenment
མངོན་རྫོགས་▫ mngon rdzogs▪ thoroughly complete; completely མངོན་ཞེན་ / མངོན་པར་ཞེན་པ་▫ mngon zhen / mngon par zhen pa▪ {LCh,C}abhiniveśa; {MSA} abhiniviṣṭa; {C}abhiniveśita; {LCh}adhyavasāya▪ attachment; conception; thoroughly conceived; exaggerated adherence; manifest conception; strong adherence▫ {C}settling down inདེ་བསྒོམས་པས་བདེན་འཛིན་གྱི་མངོན་ཞེན་མཐའ་དག་གི་གཉེན་པོར་ཡང་འགྲོའོ་▫ de bsgoms pas bden 'dzin gyi mngon zhen mtha' dag gi gnyen por yang 'gro'o▫ meditation on it goes as the antidote to all the exaggerated adherences of the conception of true existence{MSI-426} མངོན་ཤེས། མངོན་པར་ཤེས་པ།▫ mngon shes, mngon par shes pa▪ {LCh,MSA}abhijñā▪ clairvoyance
མངོན་ཤེས་▫ mngon shes▪ clairvoyance
མངོན་ཤེས་སྐྱེད་པ་ཉིད་▫ mngon shes skyed pa nyid▪ {PH}the very generation of the clairvoyances
མངོན་ཤེས་དྲུག་▫ mngon shes drug▪ six clairvoyances
མངོན་སུམ་▫ mngon sum▪ {LCh,C,L,MSA}pratyakṣa; {C}saṃmukham; {MSA}aparokṣa; {MSA,C} saṃmukha▪ direct perception; direct perceiver; obvious object▫ {C}cognizable by the senses; sense-perception; open; face to face (with)འོད་གསལ་དུ་མངོན་སུམ་དུ་འཇུག་པའི་རྟེན་▫ 'od gsal du mngon sum du 'jug pa'i rten▫ basis for manifestly entering into the clear light▫ Definitions: མཚན་ཉིད། རྟོག་པ་དང་བྲལ་ཞིང་མ་འཁྲུལ་བའི་རིག་པ་▫ mtshan nyid/ rtog pa dang Tenses: future, present, past, imperative bral zhing ma 'khrul ba'i rig pa▫ Def.: a non-mistaken knower that is free from conceptuality{JKA} Divisions: དབྱེ་བ། ༡་དབང་མངོན་༢་ཡིད་མངོན་༣་རང་རིག་མངོན་སུམ་༤་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་▫ dbye ba/ 1 dbang mngon/ 2 yid mngon/ 3 rang rig mngon sum/ 4 rnal 'byor mngon sum/▫ Div.: (1) sense direct perceiver; (2) mental direct perceiver; (3) self-knowing direct perceiver; (4) yogic direct perceiver
མངོན་སུམ་འཁྲུལ་རྒྱུ་ཅན་▫ mngon sum 'khrul rgyu can ▪ direct perception serving as a cause of error▫ {GD:736} perception leading to error
མངོན་སུམ་གིས་དྲངས་པའི་རྟོག་པ་བཅད་ཤེས་▫ mngon sum gis drangs pa'i rtog pa bcad shes▪
མངོན་སུམ་གོམས་པ་ཅན་▫ mngon sum goms pa can▪ {GD:731} trained perceptions
མངོན་སུམ་གྱི་ངེས་ངོར་▫ mngon sum gyi nges ngor ▪ to/for the ascertainment factor of a direct perception
མངོན་སུམ་གྱི་སྣང་ཡུལ་▫ mngon sum gyi snang yul ▪ སྣང་། སྣང་། སྣང་། སྣང་།▫ snang snang snang snang ▪ appearing object of direct perception7; appearing object of a direct perceiver
མངོན་སུམ་གྱི་སྣང་ཡུལ་དུ་རང་ངོས་ནས་གྲུབ་པ་▫ mngon sum gyi snang yul du rang ngos nas grub pa▪ establishment from its own side as an appearing object of a direct perception
མངོན་སུམ་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་▫ mngon sum gyi spyod yul▪ སྤྱད། སྤྱོད། སྤྱད། སྤྱོད།▫ spyad spyod spyad spyod▪ object in the sphere of direct perception; sphere of direct perception{LG}
མངོན་སུམ་གྱི་ཚད་མ་▫ mngon sum gyi tshad ma▪ pratyakṣa-pramāṇa▪ direct prime cognizer; direct valid cognition; sense direct perception; direct prime cognition▫ Definitions: མཚན་ཉིད། རྟོག་པ་དང་བྲལ་ཞིང་མ་འཁྲུལ་བའི་གསར་དུ་མི་སླུ་བའི་རིག་པ་▫ mtshan nyid/ rtog pa dang bral zhing ma 'khrul ba'i gsar du mi slu ba'i rig pa▫ Def.: a new, incontrovertible, non-mistaken knower that is free from conceptuality
མངོན་སུམ་གྱི་ཚད་མས་དངོས་སུ་རྟོགས་པར་བྱ་བ་▫ mngon sum gyi tshad mas dngos su rtogs par bya ba▪ རྟོགས། རྟོགས། རྟོགས། རྟོགས།▫ rtogs rtogs rtogs rtogs▪ an explicit object of cognition by a direct perceiver
མངོན་སུམ་གྱིས་རྟོགས་པ་▫ mngon sum gyis rtogs pa▪ རྟོགས། རྟོགས། རྟོགས། རྟོགས།▫ rtogs rtogs rtogs rtogs▪ pratyakṣādhigata▪ realize with direct perception
མངོན་སུམ་གྱིས་དྲངས་པའི་རྟོག་པ་བཅད་ཤེས་▫ mngon sum gyis drangs pa'i rtog pa bcad shes▪ conceptual subsequent cognizer that remembers because of direct perception; {T} conceptual subsequent cognizer that is induced by direct perception
མངོན་སུམ་གྱིས་འདྲེན་པའི་ངེས་ཤེས་▫ mngon sum gyis 'dren pa'i nges shes▪ {GD:476} an ascertaining consciousness induced by perception
མངོན་སུམ་བཅད་ཤེས་▫ mngon sum bcad shes▪ pratyakṣa-paricchinna-jñāna▪ direct subsequent cognizer▫ Divisions: དབྱེ་བ། ༡་དབང་མངོན་བཅད་ཤེས་༢་ཡིད་མངོན་བཅད་ཤེས་༣་རང་རིག་བཅད་ཤེས་༤་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་བཅད་ཤེས་▫ dbye ba/ 1 dbang mngon bcad shes/ 2 yid mngon bcad shes/ 3 rang rig bcad shes/ 4 rnal 'byor mngon sum bcad shes/▫ Div.: (1) sense direct subsequent cognizer; (2) mental direct subsequent cognizer; (3) self-knowing direct subsequent cognizer; (4) yogic direct subsequent cognizer
མངོན་སུམ་རྟོགས་པ་ཅན་▫ mngon sum rtogs pa can ▪ རྟོགས། རྟོགས། རྟོགས། རྟོགས།▫ rtogs rtogs rtogs rtogs ▪ vikalpaka-pratyakṣa▪ {GD:126} conceptual perception
མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་▫ mngon sum ltar snang▪ སྣང་ ། སྣང་། སྣང་། སྣང་།▫ snang snang snang snang▪ pratyakṣa-ābhāsa▪ pseudo/quasi/counterfeit direct perception/ perceiver▫ {GD:480} pseudo-perceptions Definitions: མཚན་ཉིད། རང་གི་སྣང་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་བའི་རིག་པ་▫ mtshan nyid/ rang gi snang yul la 'khrul ba'i rig pa▫ Def.: an awareness mistaken with respect to its appearing object Divisions: དབྱེ་བ། ༡་འཁྲུལ་བའི་རྟོག་པ་༢་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྟོག་པ་༣་རྗེས་ དཔག་གི་རྟོག་པ་༤་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ལས་བྱུང་བའི་རྟོག་པ་༥་དྲན་པའི་རྟོག་པ་༦་མངོན་འདོད་ཀྱི་རྟོག་པ་༧་རྟོག་མེད་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་▫ dbye ba/ 1 'khrul ba'i rtog pa/ 2 kun rdzob kyi rtog pa/ 3 rjes Tenses: future, present, past, imperative dpag gi rtog pa/ 4 rjes su dpag pa las byung ba'i rtog pa/ 5 dran pa'i rtog pa/ 6 mngon 'dod kyi rtog pa/ 7 rtog med mngon sum ltar snang/▫ Div.: (1) mistaken conception; (2) conventional conception; (3) inferential conception; (4) conception arisen from inference; (5) memory conception; (6) wishing conception; (7) non-conceptual counterfeit direct perception
མངོན་སུམ་དང་པོ་པ་▫ mngon sum dang po pa▪ {GD:736} first perception
མངོན་སུམ་དང་པོ་བ་▫ mngon sum dang po ba▪ {PH} initial perceptions
མངོན་སུམ་དུ་▫ mngon sum du▪ {C}sākṣāt; {MSA} pratyakṣaṃ▪ directly; manifestly; evidently▫ {PH}manifestly; evidently; directly▫ {C}in the presence ofའོས་གསལ་དུ་མངོན་སུམ་དུ་འཇུག་པའི་རྟེན་▫ 'os gsal du mngon sum du 'jug pa'i rten▫ basis for manifestly entering into the clear light
མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་▫ mngon sum du gyur▪ {C}saṃmukhī-bhūta▪ manifest▫ {C}directed towards; face to face; presence; be present; come face to face with; still (visibly) present
མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་▫ mngon sum du gyur pa▪ {C} ābhimukhya; {C}saṃmukhī-bhūta▪ manifest▫ {C} directed towards; face to face; presence; be present; come face to face with; still (visibly) present
མངོན་སུམ་དུ་བགྱིད་▫ mngon sum du bgyid▪ བགྱི། བགྱིད། བགྱིས། གྱིས།▫ bgyi bgyid bgyis gyis▪ {L}sākṣātkāra▪ actualization; make manifest
མངོན་སུམ་དུ་བགྱིད་པ་▫ mngon sum du bgyid pa▪ བགྱི། བགྱིད། བགྱིས། གྱིས།▫ bgyi bgyid bgyis gyis▪ actualize; make manifest
མངོན་སུམ་དུ་འཇུག་ལྡན་གཉིས་ཀ་▫ mngon sum du 'jug ldan gnyis ka▪ both enter and arise from manifestly
མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་▫ mngon sum du rtogs pa▪ རྟོགས། རྟོགས། རྟོགས། རྟོགས།▫ rtogs rtogs rtogs rtogs ▪ sākṣādadhigata; pratyakṣa▪ realize directly; cognize directly; direct realization
མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་▫ mngon sum du mthong ba▪ directly see
མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བ་▫ mngon sum du bya ba▪ {C,MSA} ākṣātkriyā; {L}sākṣātkāra; {MV}sākṣātkaraṇa; {MV}sākṣātkṛti; {MSA}saṃmukhī-bhāva (e.g.: mārga-saṃmukhī-bhāva)▪ manifestation; actualization▫ {C}realization
མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ནས་▫ mngon sum du byas nas▪ {C} sākṣāt-karoti; {C}bhāvayitvā▪ manifesting; actualizing▫ {C}realize
མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པ་▫ mngon sum du byas pa▪ {L} sākṣātkāra; {MV}sākṣātkriyā▪ manifestation; actualization▫ realization
མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་ཅིང་▫ mngon sum du byed cing▪ {C} pratyākṣa-kārin▪ manifest; actual▫ {C}has placed directly before his own eyes
མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་▫ mngon sum du byed pa▪ {L} sākṣātkāra▪ manifestation; actualization▫ realization
མངོན་སུམ་དུ་མ་མཛད་པ་▫ mngon sum du ma mdzad pa▪ {C}asākṣātkṛta▪ non-manifest; not actual▫ {C} not realized
མངོན་སུམ་དུ་མཛད་པ་▫ mngon sum du mdzad pa▪ manifestation
མངོན་སུམ་བྱ་བ་▫ mngon sum bya ba▪ {MV} sākṣātkaraṇa; {MV}sākṣātkṛti▪ manifestation; actualization
མངོན་སུམ་བྱས་ནས་▫ mngon sum byas nas▪ {C} sākṣāt-karoti (=bhavayitva)▪ having manifested; actualizing▫ {C}realize
མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པ་▫ mngon sum ma yin pa▪ {MSA} anāmukha; {MSA}apratyakṣa; {MSA}asamakṣa▪ non-manifest; not actual
མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་▫ mngon sum ma yin pa'i chos ▪ non-obvious phenomenon
མངོན་སུམ་མི་བྱེད་▫ mngon sum mi byed▪ {C} asākṣātkriyā▪ nonmanifestation; non-manifest; not actual▫ {C}cannot be realized Tenses: future, present, past, imperative
མངོན་སུམ་ཚད་མ་▫ mngon sum tshad ma▪ {PH}valid perception
མངོན་སུམ་ཚད་མ་བཞི་▫ mngon sum tshad ma bzhi▪ {PH}four types of valid perception མངོན་སུམ་མཛད། མངོན་སུམ་དུ་མཛད་▫ mngon sum mdzad, mngon sum du mdzad▪ {C}akṣa-ga▪ manifest▫ {C}show up
མངོན་སུམ་ཡིད་མ་གཏད་▫ mngon sum yid ma gtad▪ not aiming the mind directly (?) {T}▫ {GD:506} inattentive perception
མངོན་སུམ་ལ་སྣང་བ་གང་ཞིག་སོ་སོར་མི་སྣང་བ་▫ mngon sum la snang ba gang zhig so sor mi snang ba ▪ སྣང་། སྣང་། སྣང་། སྣང་།▫ snang snang snang snang▪ (1) appearing to direct perception; and (2) not appearing as separate
མངོར་བ་▫ mngor ba▪ sweet{D1}
རྔ་▫ rnga▪ {MSA}tūrya▪ drum
རྔ་བོ་ཆེ་▫ rnga bo che▪ {C}bherī▪ {C}drum
རྔ་བོ་ཆེ་ཆེན་པོའི་ལེའུ་▫ rnga bo che chen po'i le'u▪ mahābherīhāraka-parivarta▪ the Great Drum Sūtra (mahābherīhāraka-parivarta), P. 888, vol. 35
རྔན་ཅན་བྱེད་པར་འགྱུར་▫ rngan can byed par 'gyur▪ {C} uccagghayati▪ {C}sneer; deride
རྔན་པ་▫ rngan pa▪ {C}puṇya▪ {C}merit
རྔམས་བརྗིད་དུར་ཁྲོད་རོལ་པའི་ཆས་▫ rngams brjid dur khrod rol pa'i chas▪ {PH}frightful attire of a charnel ground dweller
རྔའི་སྒྲ་▫ rnga'i sgra▪ {MSA}dundubhi-svarā▪ sound of a drum
རྔུབ་▫ rngub▪ inhalation
རྔུལ་▫ rngul▪ {PH}sweat
རྔོག་ལེགས་པའི་ཤེས་རབ་▫ rngog legs pa'i shes rab▪ {GD:ix,xiii} N#gok-lek-b#ay-s#hay-rap (circa 11th c.), a G#a-dam-b#a author on epistemology
རྔོག་ལོ་ཙཱ་བ་བོླ་ལྡན་ཤེས་རབ་▫ rngog lo tsā ba blo ldan shes rab▪ {PH}the translater; Ngok Lo-den-shay-rap (1059-1109)
རྔོག་ལོ་ཙ་བ་བོལ་ལྡན་ཤེས་རབ་▫ rngog lo tsa ba bol ldan shes rab▪ {GD:ix,xiii} N#gok Lo-d#za-wa L#o-den-s#hay-rap (1059-1109), a G#a-dam-b#a author on epistemology
རྔོན་པ་▫ rngon pa▪ {C}niṣāda▪ {C}hunter
ལྔ་▫ lnga▪ {LCh}pañca▪ five
ལྔ་སྡེ་བཟང་པོ་▫ lnga sde bzang po▪ the first five disciples of the Buddha [the five ascetics: Kauṇḍinya, Aśvajit, Vaśpa, and Mahānaman]
ལྔ་པ་▫ lnga pa▪ {MSA}pañcaka; {MV}pañcamī; {MV} pañcama▪ the fifth {T}
ལྔ་པོ་▫ lnga po▪ {MSA,MV}pañca▪ all five {T}
ལྔ་པོ་འཕྲོད་▫ lnga po 'phrod▪ {PH}five-fold alignment
སྔ་ན་མེད་ཕྱིར་▫ snga na med phyir▪ {MSA}prāg abhāvāt Tenses: future, present, past, imperative ▪ former non-existence
སྔ་ནས་བསགས་པ་▫ snga nas bsags pa▪ {C}pūrva-upacita▪ formerly collected▫ {C}built up in the past
སྔ་ཕྱི་▫ snga phyi▪ {L}paurvyāparyyam▪ former and later; temporal▫ {PH}previous and later; former and later▫ before and after; early and lateརྒྱ་གར་དུ་སྔ་ཕྱི་བསྡོམས་པས་ལོ་བཅོ་ལྔ་བཞུགས།▫ rgya gar du snga phyi bsdoms pas lo bco lnga bzhugs,▫ Combining [his] previous and later [visits], [he] lived in India for fifteen years.▫ {GCG} p.21
སྔ་ཕྱི་ཀུན་▫ snga phyi kun▪ {PH}all former and later
སྔ་ཕྱི་བའི་རྟེན་▫ snga phyi ba'i rten▪ temporal base
སྔ་ཕྱི་མེད་པ་▫ snga phyi med pa▪ {MV}apūrvācarama▪ atemporal; no former and later
སྔ་ཕྱི་མེད་པར་▫ snga phyi med par▪ {C}anupūrva-caramam; {MV}apūrvācarama▪ atemporal; no former and later▫ {C}sooner or later
སྔ་ཕྱིར་▫ snga phyir▪ {L}paurvyāparyyam▪ former and later
སྔ་མ་▫ snga ma▪ {C,MSA}pūrva; {C}purima▪ former; earlier; prior; early▫ {C}first; the first one
སྔ་མ་ཕྱི་མ་ཁྱད་མེད་▫ snga ma phyi ma khyad med▪ {MSA}paurvāparyāviśiṣṭa▪ no difference between former and later
སྔ་མའི་ལས་ཉོན་▫ snga ma'i las nyon▪ former actions and afflictions
སྔ་རབས་པ་▫ snga rabs pa▪ {C}built up in the past; {GD:550} previous [thinkers]
སྔ་རོལ་▫ snga rol▪ {PH}earlier; prior; before▫ བླ་ མ་འདི་སྐུ་ཚད་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་སྔ་རོལ་ནས། རྗེ་བཙུན་འཇམ་པའི་དབྱངས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་བཟུང་བ་ཡིན།▫ bla ma 'di sku tshad dpag tu med pa'i snga rol nas; rje btsun 'jam pa'i dbyangs kyis rjes su bzung ba yin;▫ Over countless prior lifetimes, this teacher was mentored by the venerable Mañjuśrī.▫ {W23693} Mkhas-grub-rnam-thar-bsdus-pa; 2b.2
སྔ་རོལ་གྱི་ཡང་ཆེས་སྔ་རོལ་▫ snga rol gyi yang ches snga rol▪ {C}pareṇa paratareṇa▪ {C}farther and farther away from
སྔར་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཕྱིས་རྣམ་པར་བྱང▫ sngar kun nas nyon mongs pa phyis rnam par byang▪ འབྱང་ ། འབྱངས། བྱང་། འབྱོངས།▫ 'byang 'byangs byang 'byongs ▪ {MV}pūrvaṃ saṃkleśaḥ paścād vyavadānaṃ▪ formerly afflicted, later purified {T}
སྔར་གྱི་གནས་ཆ་འཇིག་པ་▫ sngar gyi gnas cha 'jig pa▪ the factor of stability [attained] earlier disintegrates Tenses: future, present, past, imperative
སྔར་གྱི་མཚན་མ་▫ sngar gyi mtshan ma▪ {C}pūrva-nimitta▪ former sign▫ {C}symptom; (a certain) sign; which indicates; indication
སྔར་རྒོལ་▫ sngar rgol▪ བརྒལ། རྒལ། བརྒལད། རྒོལད།▫ brgal rgal brgald rgold▪ pūrvapakṣa▪ challenger (in debate); former party; prior opponent
སྔར་གདའ་བའི་▫ sngar gda' ba'i▪ {C}dṛśyate▪ {C}is seen; has appeared; has seen
སྔར་ནས་ཡོད་པས་▫ sngar nas yod pas▪ since he has from before
སྔར་ཡོད་གསར་དུ་འགག་པ་▫ sngar yod gsar du 'gag pa▪ new cessation of the previously existent
སྔར་ལུང་མ་བསྟན་▫ sngar lung ma bstan▪ བསྟན། སྟོན། བསྟནད། སྟོནད།▫ bstan ston bstand stond▪ {MSA}ādāv avyākaraṇāt▪ not previously revealed in scripture སྔར་ཨུཏྤ་ལ་མཐོང་མ་མྱོང་བའི་གང་ཟག་གི་རྒྱུད་ཀྱི་ཨུཏྤ་ལའི་ཁ་དོག་འཛིན་པའི་དབང་མངོན་▫ sngar utp la mthong ma myong ba'i gang zag gi rgyud kyi utp la'i kha dog 'dzin pa'i dbang mngon▪ གཟུང་། འཛིན། བཟུང་ ། ཟུངས།▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ sense direct perception in the continuum of a person—who has not previously experienced seeing an utpala—that apprehends the color of an utpala
སྔོ་སྒ་▫ sngo sga▪ the leaves of green ginger which has a round type of leaf and grows in snow mountains or in stony areas on mountains where there used to be snow
སྔོ་འཛིན་དབང་མངོན་▫ sngo 'dzin dbang mngon▪ {PH} sense direct perception apprehending blue
སྔོ་སི་▫ sngo si▪ {PH}light blue
སྔོ་སེར་▫ sngo ser▪ {PH}blue and yellow
སྔོ་སེར་དཀར་དམར་▫ sngo ser dkar dmar▪ {PH}blue; yellow; white; and red
སྔོ་སེར་དམར་དཀར་▫ sngo ser dmar dkar▪ {PH}blue; yellow; red; and white སྔོན་ / སྔོན་དུ་ / སྔོན་ལ་▫ sngon / sngon du / sngon la ▪ {L,C,MSA,MV}pūrva; {C}purvaṃkara; pūrvam (=pūrvaka); paurvaka▪ earlier; previously; first; prior; previous; former▫ {C} formerly; before; first of all; up to now; so far; in the past; previously described; of the past
སྔོན་གྱི་▫ sngon gyi▪ {C}purā▪ {C}who preceeded me
སྔོན་གྱི་སྐྱེ་མཆོག་གིས་▫ sngon gyi skye mchog gis▪ {C} parāpuruṣottamena▪ {C}from Him who went before me
སྔོན་གྱི་རྒྱལ་བ་དག་ལ་བྱ་བ་བྱས་པ་ཡིན་པར་▫ sngon gyi rgyal ba dag la bya ba byas pa yin par▪ {C}pūrva-jina-kṛta-adhikāra▪ {C}one who has fulfilled/ performed/done his duties under the former Jinas
སྔོན་གྱི་རྒྱལ་བ་ལ་བྱ་བ་ལྷག་པར་བྱས་ཤིང་▫ sngon gyi rgyal ba la bya ba lhag par byas shing▪ {C}pūrva-jina-kṛta-adhikāra▪ {C}one who has fulfilled/ performed/done his duties under the former Jinas
སྔོན་གྱི་མཐའ་▫ sngon gyi mtha'▪ {C}pūrvāntatas▪ {C} in the past; from where it begins; at/in the beginning
སྔོན་གྱི་དུས་▫ sngon gyi dus▪ {L}pūrvakāla▪ former age; earlier time
སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཤེས་པ་▫ sngon gyi gnas rjes su dran pa shes pa▪ {PH}superknowledge of recollecting former lives
སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་མངོན་ཤེས་▫ sngon gyi gnas rjes su dran pa'i mngon shes▪ {PH} superknowledge of recollects former lives
སྔོན་གྱི་སྨོན་ལམ་▫ sngon gyi smon lam▪ {MSA}pūrva-praṇidhāna▪ former prayer wishes {T}
སྔོན་འཛིན་མངོན་སུམ་གྱི་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་▫ sngon 'dzin mngon sum gyi de ma thag rkyen▪ གཟུང་། འཛིན། བཟུང་། ཟུངས། ▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ immediately preceding condition of a direct perception apprehending blue▫ Definitions: མཚན་ཉིད། སྔོན་འཛིན་མངོན་སུམ་མྱོང་བ་གསལ་རིག་ཙམ་དུ་གཙོ་བོར་དངོས་སུ་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་རིག་པ་▫ mtshan nyid/ sngon 'dzin mngon sum myong ba gsal rig tsam du gtso bor dngos su skyed byed kyi rig pa▫ Def.: a knower that is the main direct producer of a direct perception apprehending blue only as a luminous and knowing experiential entity
སྔོན་འཛིན་མངོན་སུམ་གྱི་བདག་རྐྱེན་▫ sngon 'dzin mngon sum gyi bdag rkyen▪ གཟུང་། འཛིན། བཟུང་། ཟུངས།▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ empowering/proprietary condition of a direct perception apprehending blue▫ Definitions: མཚན་ཉིད། སྔོན་འཛིན་མངོན་སུམ་རང་དབང་དུ་གཙོ་བོར་དངོས་སུ་སྐྱེད་བྱེད་▫ mtshan nyid/ sngon 'dzin mngon sum rang dbang du gtso bor dngos su skyed byed ▫ Def.: main direct producer of a direct perception apprehending blue under its own power
སྔོན་འཛིན་མངོན་སུམ་གྱི་དམིགས་རྐྱེན་▫ sngon 'dzin mngon sum gyi dmigs rkyen▪ གཟུང་། འཛིན། བཟུང་། ཟུངས།▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ observed object condition of a direct perceiver apprehending blue▫ Definitions: མཚན་ཉིད། སྔོན་འཛིན་མངོན་སུམ་སྔོན་པོའི་རྣམ་ལྡན་དུ་གཙོ་བོར་དངོས་སུ་སྐྱེད་བྱེད་▫ mtshan nyid/ sngon 'dzin mngon sum sngon po'i rnam ldan du gtso bor dngos su skyed byed▫ Def.: main direct producer of a direct perception apprehending blue as having the aspect of blue སྔོན་འཛིན་མངོན་སུམ་སྔོན་པོའི་རྣམ་ལྡན་དུ་གཙོ་བོར་དངོས་སུ་སྐྱེད་བྱེད་▫ sngon 'dzin mngon sum sngon po'i rnam ldan du gtso bor dngos su skyed byed▪ བསྐྱེད། སྐྱེད། བསྐྱེད། སྐྱེད།▫ bskyed skyed bskyed skyed▪ main direct producer of a direct perception apprehending blue as having the aspect of blue སྔོན་འཛིན་མངོན་སུམ་མྱོང་བ་གསལ་རིག་ཙམ་དུ་གཙོ་བོར་དངོས་སུ་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་རིག་པ་▫ sngon 'dzin mngon sum myong ba gsal rig tsam du gtso bor dngos su skyed byed kyi rig pa▪ བསྐྱེད། སྐྱེད། བསྐྱེད། སྐྱེད།▫ bskyed skyed bskyed skyed▪ a knower that is the main direct producer of a direct perception apprehending blue only as a luminous and knowing experiential entity སྔོན་འཛིན་མངོན་སུམ་རང་གི་རྣམ་ལྡན་དུ་གཙོ་བོར་དངོས་སུ་སྐྱེད་བྱེད་▫ sngon 'dzin mngon sum rang gi rnam ldan du gtso bor dngos su skyed byed▪ བསྐྱེད། སྐྱེད། བསྐྱེད། སྐྱེད།▫ bskyed skyed bskyed skyed▪ main direct producer of a direct perception apprehending blue as having its aspect སྔོན་འཛིན་མངོན་སུམ་རང་དབང་དུ་གཙོ་བོར་དངོས་སུ་སྐྱེད་བྱེད་ ▫ sngon 'dzin mngon sum rang dbang du gtso bor dngos su skyed byed▪ བསྐྱེད། སྐྱེད། བསྐྱེད། སྐྱེད།▫ bskyed skyed bskyed skyed▪ main direct producer of a direct perception apprehending blue under its own power སྔོན་འཛིན་དབང་མངོན་གྱིས་དྲངས་པའི་སྔོན་པོ་ངེས་པའི་ཤེས་དོན་མཐུན་▫ sngon 'dzin dbang mngon gyis drangs pa'i sngon po nges pa'i shes don mthun▪ factually concordant determining consciousness of blue that is induced from a sense direct perceiver apprehending blue (?)
ཅི་▫ ci▪ kim▪ what; however; whatever; can indicate question: "Is ... (the case)?; who
ཅི་དགོས་▫ ci dgos▪ {C}kimuta▪ {C}what?; why?; who?; how much more?
ཅི་བརྗོད་▫ ci brjod▪ བརྗོད། རྗོད། བརྗོད། རྗོད།▫ brjod rjod brjod rjod▪ what has been told(?)
ཅི་སྟེ་▫ ci ste▪ {C}athavā▪ {PH}perhaps▫ {C}but if; but however; or even; if; or even if
ཅི་ཐུབ་▫ ci thub▪ [what-able]; whatever one can; as much as possible
ཅི་ཐོད་ཐོད་སྨྲ་བ་▫ ci thod thod smra ba▪ {C}yat-kiñcana-pralāpin▪ {C}prattling away about everything that comes into one's head
ཅི་འདྲ་▫ ci 'dra▪ [what-like]; whatever like; whatever; what like?
ཅི་འདྲ་བ་▫ ci 'dra ba▪ {C}atha▪ [what-like]; whatever like; whatever; what like?▫ {C}but; if; moreover; however; but when; "as like"
ཅི་ནས་ཀྱང་▫ ci nas kyang▪ [what-from-even]; in any case; by all means
ཅི་ནུས་▫ ci nus▪ [what-able]; whatever one can; as much as possible
ཅི་ནུས་སུ་▫ ci nus su▪ {PH}as much as possible; as many [times] as possible ཅི་ཕྱིར། ཅིའི་ཕྱིར་▫ ci phyir, ci'i phyir▪ why?; for what reason? Tenses: future, present, past, imperative
ཅི་ཕྱིར་ཞེ་ན་▫ ci phyir zhe na▪ {C}kiṃ kāraṇam▪ {C}for what reason?
ཅི་བར་མ་དོར་▫ ci bar ma dor▪ {C}antarā▪ {C} meanwhile; midway; prematurely; intermediate state
ཅི་བས་ཀྱང་▫ ci bas kyang▪ {PH}very much; especially ▫ བོད་དཔེ་རྣམས་ཅི་བས་ཀྱང་སྤུས་ལེགས།▫ bod dpe rnams ci bas kyang spus legs;▫ The Tibetan texts were of especially good quality.▫ {GCG} p. 28/48
ཅི་མ་རུང་▫ ci ma rung▪ [what-not-fitting]; how nice it would be!; how would it not be fitting?
ཅི་ཞིག་▫ ci zhig▪ what
ཅི་འང་མེད་པ་▫ ci 'ang med pa▪ {C}ākiṃcanaya; ākiṃcanya▪ nothingness▫ {C}destitution; absolute non-existence
ཅི་འང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་▫ ci 'ang med pa'i skye mched ▪ {C}ākiṃcanyāyatana▪ sphere of nothingness▫ {C}sense-field of absolute non-existence ཅི་ཡང་། ཅང་▫ ci yang, cang▪ at all; anything
ཅི་ཡང་▫ ci yang▪ {PH}at all; anything whatsoever▫
བདག་འཛིན་ལ་ཅི་ཡང་མི་གནོད་དེ་▫ bdag 'dzin la ci yang mi gnod de▫ it will not harm the conception of self at all▫ {MSI 409.2}
ཅི་ཡང་མེད་▫ ci yang med▪ {LCh}ākiṃcanya; akiṃcanya▪ nothingness
ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་▫ ci yang med pa'i skye mched▪ {LCh}ākiṃcanyāyatana▪ sphere of nothingness
ཅི་ཡོད་▫ ci yod▪ [what-is]; what is?; whatever
ཅི་རིགས་▫ ci rigs▪ any; or
ཅི་རིགས་སྒོ་ནས་▫ ci rigs sgo nas▪ {PH}from the point of view of whichever is suitable
ཅི་རིགས་པ་▫ ci rigs pa▪ [what-type]; any; and either; either
ཅི་རིགས་པར་▫ ci rigs par▪ {MV} yathāyogam (= ci rigs su sbyar bar bya); {MV}yathārhatas (= ci rigs sbyar)▪ {PH}as is suitable; as either
ཅི་རིགས་སྦྱར་▫ ci rigs sbyar▪ སྦྱར། སྦྱོར། སྦྱརད། སྦྱོརད།▫ sbyar sbyor sbyard sbyord▪ {MV}yathārhatas▪ either is affixed
ཅི་རིགས་སུ་▫ ci rigs su▪ {PH}suitably
ཅི་ལ་▫ ci la▪ of what?
ཅི་ལ་དགོངས་ནས་▫ ci la dgongs nas▪ thinking of what?
ཅི་ལ་བརྟེན་ཏེ་▫ ci la brten te▪ {L}kiṃ pratiṣṭhāya▪ depending upon what; having what basis
ཅི་ལ་གནས་▫ ci la gnas▪ {L}kiṃ saṃniśritya▪ having what basis
ཅི་སླད་དུ་▫ ci slad du▪ on account of what?
ཅི་སླད་ཞེ་ན་▫ ci slad zhe na▪ {C}kiṃ kāraṇam (=na khalu punar)▪ {C}on account of what?; for what reason?
ཅི་བསམ་ཀུན་འགྲུབ་▫ ci bsam kun 'grub▪ {PH}all your wishes will be fulfilled
ཅིག་▫ cig▪ particle indicating "a" or imperative (often untranslatable)▫ {PH}[imperative marker]
ཅིག་སྒྲ་▫ cig sgra▪ the sound, cig, (?)
ཅིག་ཅར་▫ cig car▪ {LCh,C}sakṛt▪ simultaneously; simultaneous▫ {C}once more
ཅིག་ཅར་▫ cig car▪ {MSA}yugapad; {MSA}sakṛt; {MSA}asakṛt (?); {C}yamaka▪ simultaneously; simultaneous; at one time▫ {C}sudden; immediate; quick; together; a few; some; twin
ཅིག་ཅར་དུ་▫ cig car du▪ {LCh}yugapad▪ simultaneous; at one time; simultaneously
ཅིག་ཅར་བ་▫ cig car ba▪ simultaneous
ཅིག་ཆར་དུ་▫ cig char du▪ {LCh}yugapad▪ simultaneous; simultaneously; at one time
ཅིག་དང་ཡུད་ཙམ་ཞིག་▫ cig dang yud tsam zhig▪ muhūrta▪ minute; second
ཅིག་ཤོས་▫ cig shos▪ {PH}other one▫ འདོད་ཆགས་རྐྱེན་ལས་ སྐྱེ་བ་གང་། །དེ་ནི་སྒྲུབ་སླ་ཅིག་ཤོས་མིན།▫ The desire that arises Tenses: future, present, past, imperative from [external] conditions is easy to suppress, the other is not.▫ {A4C}
ཅིང་▫ cing▪ and; pronoun indicator; present and past participal indicator ཅིའི་ཕྱིར། ཅི་ཕྱིར་▫ ci'i phyir, ci phyir▪ why?; for what reason? [lit.: because of what?]
ཅིའི་སླད་དུ་▫ ci'i slad du▪ on account of what?; why?
ཅིའུ་མཁར་▫ ci'u mkhar▪ {PH}prefectural capital
ཅིས་▫ cis▪ by any
ཅིས་ཀྱང་▫ cis kyang▪ in any case; by all means
ཅུང་▫ cung▪ {PH}slight
ཅུང་མི་བདེན་▫ cung mi bden▪ {PH}somewhat untrue
ཅུང་ཟད་▫ cung zad▪ kiṃcit; {MSA}kiṃcid; {MSA} alpa; {MSA}alpa-mātra; {C}aṇu▪ [little-only]; somewhat; slight; only a little; a little; any▫ {PH}slightest; slightly▫ something; someone; · {C}atom; smallest thing; particleཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པས་་་་▫ khyad par cung zad kyang med pas▫ Since there is not even the slightest difference ...▫ [PGP 79]
ཅུང་ཟད་ཀྱང་▫ cung zad kyang▪ kimcit▪ slight; only a little; a little; any▫ something; someone
ཅུང་ཟད་ལྐོག་གྱུར་▫ cung zad lkog gyur▪ kiṃcid-parokṣa ▪ slightly hidden phenomenon▫ Definitions: མཚན་ཉིད། བློ་རིགས་ཚུར་མཐོང་རྣམས་ཀྱིས་ཐོག་མར་དངོས་སྟོབས་ཀྱི་རྟགས་ལ་བརྟེན་ནས་ངེས་པར་རྟོགས་དགོས་པའི་ཆོས་▫ mtshan nyid/ blo rigz tshur mthong rnams kyis thog mar dngos stobs kyi rtags la brten nas nges par rtogs dgos pa'i chos▫ Definition: Knowledge and Awareness: a phenomenon which an ordinary being must definitely realize initially in dependence upon a sign by the power of the fact
ཅེས་བརྗོད་▫ ces brjod▪ བརྗོད། རྗོད། བརྗོད། རྗོད།▫ brjod rjod brjod rjod▪ {C}ucyate▪ {C}it is said; is spoken of; one speaks of; is called; is expounded
ཅེས་པ་▫ ces pa▪ iti▪ particle indicating quotation
ཅེས་པའི་མདོ་ཚིག་བཀའ་སྩལ་པ་▫ ces pa'i mdo tshig bka' stsal pa▪ spoke the words of sūtra “…”
ཅེས་བྱ་▫ ces bya▪ {C}nāman▪ indicates quotation; it is said▫ {C}name(d); word; mere word
ཅེས་བྱ་བ་▫ ces bya ba▪ indicates quotation; it is said
ཅོ་▫ co▪ {MSA}keśa▪ hair
ཅོ་འདྲི་▫ co 'dri▪ {A4C} viheṭhaka▪ {PH}injurious▫ ས་ སྟེང་སྡིག་པའི་རྣམ་སྨིན་ནི། །ཅོ་འདྲི་ཁོ་ན་ཡིན་པར་མཐོང་།▫ One sees that the maturation of evil on earth is only injurious. ▫ {A4C} VII.7ab
ཅོག་བུ་པ་▫ cog bu pa▪ {C}naiṣad(y)ika▪ {C}one who even in his sleep remains in a sitting posture
ཅོག་རྩེ་▫ cog rtse▪ table
ཅོག་རོ་ལོ་ཆེན་▫ cog ro lo chen▪ the Great Translator Jok-ro
ཅོད་པན་▫ cod pan▪ crown▫ {PH}crown▫ སྲིད་གསུམ་ཆེ་དགུའི་ཅོད་པན་ཁྲིལ་འགྱིང་།▫ [One] naturally assumes the crown of the nine great [states of existence] of the triple world system▫ Mi-pham, Svarodaya comm. 3b.1
གཅགས་པ་▫ gcags pa▪ love; be intimate with; apprehend
གཅན་གཟན་གྱི་དགོན་པ་▫ gcan gzan gyi dgon pa▪ {C} vyāḍa-kāntāra▪ a place with carnivorous animals ▫ {C}wild place with beasts of prey
གཅན་གཟན་གྱི་དགོན་པའི་ནང་དུ་སོང་ན་▫ gcan gzan gyi dgon pa'i nang du song na▪ སོང་། སོང་། སོང་། སོང་།▫ song song song song▪ {C}vyāḍa-kāntāra-madhya-gata▪ go into the midst of a place with carnivorous animals▫ {C}gets into a wilderness infested with wild beasts
གཅན་གཟན་དང་རི་དྭགས་▫ gcan gzan dang ri dwags▪ {C}vyāḍa-mṛga▪ carnivorous animals and deer▫ {C}wild beast; beasts of prey; beasts of prey, deer, and ferocious wild animals
གཅན་གཟན་གདུག་པ་▫ gcan gzan gdug pa▪ {C}vyāḍa-mṛga▪ carnivorous animals and deer▫ {C} wild beast; beasts of prey; beasts of prey, deer, and ferocious wild animals
གཅམ་བུའི་ཚིག་▫ gcam bu'i tshig▪ {PH}flattering words
གཅི་▫ gci▪ urine; to urinate
གཅིག་▫ gcig▪ {MV}eka; {MV}ekatva; {MSA}aikyatas; {C}mitha; abhinna {GD:284}▪ one; same; oneness; unitary; single; singular phenomenon ▫ {PH}identity; same▫ {C}autonomous; first; together; one single; alone; the same as; only one; common; identical; mutualརྟག་གཅིག་རང་དབང་ཅན་▫ rtag gcig rang dbang can▫ permanent, unitary, and autonomous▫ རྩེ་གཅིག་▫ rtse gcig▫ one-pointed▫
གཟུགས་ཉིད་བུམ་ཞེས་གཅིག་མ་ཡིན།▫ That there is identity (aikya) - namely, the form itself being the pot - is not so.▫ {A4C} §14.2a Definitions: མཚན་ཉིད། སོ་སོ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་▫ mtshan nyid/ so so ba ma yin pa'i chos▫ Definition: phenomena that are not separate Divisions: དབྱེ་བ། ༡་རང་ལྡོག་གཅིག་པ་༢་ངོ་བོ་གཅིག་པ་༣་རིགས་གཅིག་པ་▫ dbye ba/ 1 rang ldog gcig pa/ 2 ngo bo gcig pa/ 3 rigs gcig pa/▫ Divisions: (1) same self isolate; (2) same entity; (3) same type
གཅིག་བཀག་པའི་ཐ་དད་▫ gcig bkag pa'i tha dad▪ a difference which is a negation of oneness▫ {PH}a difference which is a negation of oneness ▫ {GD:155} [distinct from something which is] a mere negation of being one with [that something]
གཅིག་གི་རྒྱུ་ལས་གཅིག་བྱུང་བ་ཡིན་པ་▫ gcig gi rgyu las gcig byung ba yin pa▪ འབྱུང་། འབྱུང་། བྱུང་། བྱུང་།▫ 'byung 'byung byung byung▪ {C}anyonya-hetuka▪ {C}mutual production; (lit.: 'from the cause of one; the other arises')
གཅིག་གི་གཅིག་▫ gcig gi gcig▪ {C}mitha▪ one; same▫ {C}common; identical; mutual
གཅིག་གིས་གཅིག་སྟོང་པའི་སྟོང་ཉིད་▫ gcig gis gcig stong pa'i stong nyid▪ emptiness of the one-being-empty-of-the-other
གཅིག་ཅར་▫ gcig car▪ sakṛt▪ simultaneous
གཅིག་ཅར་དུ་▫ gcig car du▪ sakṛt▪ simultaneous; simultaneously
གཅིག་ཅིག་▫ gcig cig▪ at a certain time
གཅིག་ཆར་བ་▫ gcig char ba▪ one who [proceeds] simultaneously{Gön-chok}
གཅིག་ཉིད་▫ gcig nyid▪ oneness; just one; sameness
གཅིག་ཏུ་▫ gcig tu▪ {C}kevala; {L}ekānta▪ this can mean: one or many▫ devoted soley to; exceedingly; devoted to one aim only; · {C}only; together; complete
གཅིག་ཏུ་བགྱིད་པ་མ་ལགས་པ་▫ gcig tu bgyid pa ma lags pa▪ བགྱི། བགྱིད། བགྱིས། གྱིས།▫ bgyi bgyid bgyis gyis ▪ {C}anekatva-udārika (?)▪ {C}does not exalt the Tenses: future, present, past, imperative single oneness
གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་▫ gcig tu nges pa▪ {L}ekāntika▪ devoted to; take pleasure in; one aim/end/thing only; exceedingly
གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་གཏན་དུ་▫ gcig tu nges par gtan du▪ {C}ekāṃśenaikāṃśikī▪ {C}an absolute assurance
གཅིག་པུ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་▫ gcig pu la mngon par dga' ba▪ {C}ekātikā-abhirata (=anāsaṅga-vihāritā) ▪ {C}fond of solitude
གཅིག་པུར་▫ gcig pur▪ {MV} ekatva▪ {PH}alone; sole
གཅིག་བུ་▫ gcig bu▪ ekam▪ unitary
གཅིག་བུ་ཞིག་▫ gcig bu zhig▪ {PH}alone▫ ཚངས་པའི་གཞལ་མེད་ཁང་སྟོང་པར་གཅིག་པུ་ཞིག་སྐྱེས་པ་་་་▫ [He] is born alone in the empty celestial mansion (vīhāra) of Brahma, ...▫ {PW8-H}
གཅིག་མི་གཅིག་▫ gcig mi gcig▪ {PH}same or not the same
གཅིག་ཙམ་དུ་ནི་ཡིད་ལ་▫ gcig tsam du ni yid la▪ {C}eka-manasā▪ {C}single-mindedly
གཅིག་ལ་གཅིག་▫ gcig la gcig▪ {L}anyonya▪ mutually; one another; each other
གཅིན་▫ gcin▪ mūtra▪ urine
གཅེན་མོ་▫ gcen mo▪ {PH}elder sister
གཅེན་མོ་དང་གཅུང་མོ་▫ gcen mo dang gcung mo▪ {PH} sisters (elder and younger)
གཅེར་བུ་▫ gcer bu▪ naked
གཅེར་བུ་པ་▫ gcer bu pa▪ {LCh}nirgrantha▪ Nirgrantha; Unclothed
གཅེས་པ་▫ gces pa▪ {LCh}priya; {C}dhūrya; pradhānatama▪ cherish; dear; precious▫ {C} leader; the most valuable of all
གཅེས་སྤྲས་▫ gces spras▪ to value
གཅེས་སྤྲས་བྱེད་པ་ཡིན་▫ gces spras byed pa yin▪ {C} bahu-kara▪ {C}achieves much
གཅེས་སྤྲེས་▫ gces spres▪ {L}bahulīkāra▪ value; esteem; great zeal for; care for; hold dear; exert oneself; extended; increase
གཅོང་རོང་གི་ཆུ་བུ་▫ gcong rong gi chu bu▪ {PH}river running through a chasm
གཅོང་རོང་ཆུ་▫ gcong rong chu▪ {PH}river running through a chasm
གཅོད་▫ gcod▪ གཅད། གཅོད། བཅད། ཆོད།▫ gcad/ gcod/ bcad/ chod/▪ {C}ucchiti; {C}chinatī (=chinatti); {C}vyaparopayati; {C}chindati; {MV}pariccheda ▪ severance; cut; decide; judge; condemn; eliminate; progress; excorcism; a form of Tantric meditation started by female siddha Ma gcig lab sgron ma, which involves offering one's body to demons in order to excorcise them▫ {C} cessation; annihilation; cut off; rob of (e.g.: jīvitād); cut off
བཅད་ཅིང་གཏུབས་ཏེ་▫ bcad cing gtubs te▪ {C}chittvā▪ {C}having torn off
བཅད་དུ་མེད་པ་▫ bcad du med pa▪ {C}acchinnatā▪ not distinguishable▫ {C}not cut apart
བཅད་དོན་མ་ཐོབ་པ་▫ bcad don ma thob pa▪ ཐོབ་ / འཐོབ། འཐོབ། ཐོབ། འཐོབས།▫ thob/'thob 'thob thob 'thobs▪ not attaining an object with respect to which superimpositions have been eliminated
བཅད་ལྡོག་▫ bcad ldog▪ elimination-isolate [a conceptually isolatable factor that is a mere elimination]
བཅད་པའི་ཡུལ་ཅན་▫ bcad pa'i yul can▪ {GD:649} cognitions which follow a valid cognition and cognize the same object as that valid cognition
བཅད་པར་བྱ་བ་ཡིན་▫ bcad par bya ba yin▪ {C} utsārayati▪ {C}drives away
བཅད་ཤེས་▫ bcad shes▪ {C}paricchinna-jñāna; *pariccinnajñāna▪ subsequent cognizer; subsequent cognition; re-cognition▫ Definitions: མཚན་ཉིད། རང་འདྲེན་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མ་སྔ་མས་རྟོགས་ཟིན་རྟོགས་པའི་ཚད་མིན་གྱི་རིག་པ་▫ mtshan nyid/ rang 'dren byed kyi tshad ma snga mas rtogs zin rtogs pa'i tshad min gyi rig pa▫ Definition: a knower which is not a direct perceiver and which realizes what has already been realized by the former direct perceiver inducing it Divisions: དབྱེ་བ། ༡་མངོན་སུམ་བཅད་ཤེས་༢་རྟོག་པ་བཅད་ཤེས་ ▫ dbye ba/ 1 mngon sum bcad shes/ 2 rtog pa bcad shes/▫ Divisions: (1) directly perceiving subsequent cognizer; (2) conceptual subsequent cognizer
བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་བསྟན་པ་▫ bcom ldan 'das kyis kun tu bstan pa▪ བསྟན། སྟོན། བསྟནད། སྟོནད།▫ bstan ston bstand stond▪ {MSA}saṃdarśitā buddhena▪ completely demonstrated/taught/indicated by a Supramundane Victor
བཅོམ་ལྡན་འདས་དཔལ་བརྩེགས་རྒྱལ་པོ་▫ bcom ldan 'das dpal brtsegs rgyal po▪ {PH}the Transcendent Victor Śrīkūṭa-rāja བཅོམ་ལྡན་འདས་དཔལ་བརྩེགས་རྒྱལ་པོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་▫ bcom ldan 'das dpal brtsegs rgyal po de bzhin gshegs pa▪ {PH}the Tathāgata; the Transcendent Victor Śrīkūṭa-rāja
བཅོམ་ལྡན་འདས་སཱ་ལའི་དབང་པོའི་རྒྱལ་པོ་འབྱུང་བ་▫ bcom ldan 'das sā la'i dbang po'i rgyal po 'byung ba▪ *sālendra-rājācāra▪ {PH}the Transcendent Victor Sālendra-rājācāra
བཅོམ་ནས་▫ bcom nas▪ གཞོམ། འཇོམས། བཅོམ། ཆོམས། ▫ gzhom 'joms bcom choms▪ {C}vidhvamitva▪ having conquered/destroyed/triumphed over▫ {C}having disspelled; having destroyed
བཅོམ་པ་▫ bcom pa▪ གཞོམ། འཇོམས། བཅོམ། ཆོམས།▫ gzhom 'joms bcom choms▪ {MSA}hata; {C}manthana; {MSA}samudghāta; {C}pratihanyate; yang dag par bcom pa = {MSA}samutpāṭana▪ destroy; overcome; triumph over▫ {C}conquered; shaking; shaking about; agitating; killing; slaying; is obstructed; is frustrated; beat back; be upset
བཅོམ་པའམ་བློས་ཆ་ཤས་སོ་སོར་བསལ་བ་ན་▫ bcom pa'am blos cha shas so sor bsal ba na▪ གཞོམ། འཇོམས། བཅོམ། ཆོམས།▫ gzhom 'joms bcom choms▪ when it is broken up or mentally divided/separated into parts
ཡིན་▫ gang zhig bcos ma yin pa de ni de'i bdag gi ba ma yin▫ That which is fabricated is not its 'mine'. (yattu kṛtrimaṃ na tattasyātmīyaṃ) [PP, 263.1] བཅོས་མིན། བཅོས་མ་མིན་པ་▫ bcos min, bcos ma min pa▪ akṛtrimaḥ; {LCh}akṛtrima; akṛtaka▪ non-artificial; non-fabricated; uncontrived
བཅོས་མིན་གྱི་མྱོང་བ་▫ bcos min gyi myong ba▪ uncontrived experience▫ {PH}non-artificial experience▫ ་་་་ཞེས་དམ་བཅའ་བའི་བློ་བཅོས་མིན་གྱི་མྱོང་བ་▫ ... zhes dam bca' ba'i blo bcos min gyi myong ba▫ non-artificial experience with respect to the mind which promises ...
ལྕ་བ་▫ lca ba▪ a leaf called "ja-wa"
ལྕག་▫ lcag▪ {C}kaśa▪ {C}whip
ལྕགས་▫ lcags▪ {MSA}ayas; {MSA}loha▪ iron
ལྕགས་ཀྱི་རི་▫ lcags kyi ri▪ ayas-parvata▪ iron mountains
ལྕགས་ཀྱི་ཤལ་མ་ལ་▫ lcags kyi shal ma la▪ ayaḥ-śālmalī ▪ iron hell-trees
ལྕགས་ཀྱི་ཤིང་ཤལ་མ་ལི་▫ lcags kyi shing shal ma li▪ ayaḥśālmalīvana▪ Iron Grater
ལྕགས་ཁབ་▫ lcags khab▪ {PH}[iron] needle▫ རྒྱ་གར་ལྷོ་ ཕྱོགས་རྣམས་ཀྱིས་ཏ་ལའི་འདབ་མར་ལྕགས་ཁབ་ཀྱི་རྩེ་མོས་ཡི་གེ་བྲི་བར་འདུག▫ The south Indians write letters with the tip of a needle on palm fronds.▫ {GC-GT} = Delhi (2001) v.1 p.245 = Jinpa/Lopez; p.187
ལྕགས་སྒྲོག་▫ lcags sgrog▪ shackle
ལྕགས་མདའ་ལྕགས་གཞུ་▫ lcags mda' lcags gzhu▪ steel bow and steel arrow (an epithet of Tsong-kha-pa's Essence of Eloquence, legs bshad snying po)
ལྕགས་རི་▫ lcags ri▪ fence
ལྕང་སྐྱ་རོལ་པའི་རྡོ་རྗེ་▫ lcang skya rol pa'i rdo rje▪ Jang-kya-rol-pay-dor-jay (1717-1786), a prolific Mongolian Ge-lug-pa scholar
ལྕང་མ་▫ lcang ma▪ tree
ལྕམ་པ་▫ lcam pa▪ a plant with a big red flower
ལྕི་བ་▫ lci ba▪ guru; gurutva▪ heaviness; heavy;7 teacher; weighty; deep
ལྕིད་▫ lcid▪ heavy
ལྕེ་▫ lce▪ jihvā; rasana▪ tongue
ལྕེ་ཤེས་▫ lce shes▪ jihvā-vijñāna; jihvā-jñāna▪ tongue-consciousness; tongue consciousness▫ Definitions: མཚན་ཉིད། རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་ལྕེ་དབང་པོ་དང་དམིགས་རྐྱེན་རོ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བའི་རིག་པ་▫ mtshan nyid/ rang gi thun mong ma yin pa'i bdag rkyen lce dbang po dang dmigs rkyen ro la brten nas skye ba'i rig pa▫ Definition: an awareness that arises in dependence upon its own uncommon empowering condition, a tongue sense power, and its observed object condition, a taste
ལྕེ་ཤེས་ཀྱི་མྱོང་བྱ་▫ lce shes kyi myong bya ▪ apprehended object of a tongue-consciousness{D1}7 {T}object experienced by a tongue-consciousness
ལྕེའི་སྒོར་རྒྱུ་བའི་རླུང་▫ lce'i sgor rgyu ba'i rlung▪ {PH} wind that moves through the door of the tongue
ལྕེའི་དབང་པོ་▫ lce'i dbang po▪ {LCh}jihvendriya ▪ tongue sense; tongue sense-power▫ Definitions: མཚན་ཉིད། རང་འབྲས་ལྕེའི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཐུན་མོང་ མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པའི་ནང་གི་གཟུགས་ཅན་དྭང་བ་▫ mtshan nyid/ rang 'bras lce'i rnam shes kyi thun mong ma yin pa'i bdag rkyen byed pa'i cha nas bzhag pa'i nang gi gzugs can dwang ba▫ Definition: clear inner form qualified by acting as the uncommon empowering condition of its own effect, an eye-consciousness{D1}
ཆ་▫ cha▪ {LCh}aṃśa; {LCh}bhāga; {C,MSA}kalā; {C}deśa; {L}tamā; {L}tamī; {C}pratirūpa; {MSA} tulya; {MSA}śrutka▪ factor; portion; part; an odd number (see example 2); all of (the parts of something; see example 3)▫ {PH}even number; Tenses: future, present, past, imperative part; factor; [all] parts; all together; whole [as suffix]▫ {C}pair; fraction; place; region; rain; fitting; proper; seemlyགསུམ་ཆ་▫ gsum cha▫ all three together
ཆ་བརྒྱད་སྐུ་གདུང་▫ cha brgyad sku gdung▪ {PH}eight sets of relics
ཆ་ཅན་▫ cha can▪ aṃśaka▪ the whole; parts-possessor{N}
ཆ་གཅིག་▫ cha gcig▪ {MSA}ekāmśa▪ one part {T}
ཆ་བཅས་▫ cha bcas▪ part-owner▫ {GD:174} whole; {GD:289} part holders
ཆ་མཉམ་▫ cha mnyam▪ equal
ཆ་མཉམ་པའི་ཐེ་ཚོམ་▫ cha mnyam pa'i the tshom▪ equal doubt
ཆ་མཐུན་▫ cha mthun▪ bhāgīya▪ concordance with a portion; partial concordance
ཆ་དང་མཐུན་▫ cha dang mthun▪ {L}pakṣya▪ concordant; concordance; limb; wing
ཆ་དང་མཐུན་པ་▫ cha dang mthun pa▪ {MV}bhāgīya▪ concordant; concordance
ཆ་དང་ལྡན་པ་▫ cha dang ldan pa▪ {L}bhāgīya▪ concordance; concordant; entitled to
ཆ་འདྲ་བ་▫ cha 'dra ba▪ partial similarity ཆ་ནས་བཞག་པ་ / ཆ་བཞག་▫ cha nas bzhag pa / cha bzhag▪ posited from the factor; qualified by; posited from the point of view of
ཆ་བྱད་▫ cha byad▪ {C}veṣeṇa▪ appearance; gestalt▫ {C}in the guise of
ཆ་བྱད་དུ་▫ cha byad du▪ {C}veṣa▪ {C}guise; disguise
ཆ་བྱད་དུ་བསྒྱུར་ཅིང་▫ cha byad du bsgyur cing▪ བསྒྱུར། སྒྱུར། བསྒྱུརད། སྒྱུརད།▫ bsgyur sgyur bsgyurd sgyurd▪ {C} veṣa▪ {C}in the guise of
ཆ་བྱད་དུ་བཅོས་པར་▫ cha byad du bcos par▪ {C}veṣa▪ {C}guise; disguise
ཆ་མ་ཚང་▫ cha ma tshang▪ {PH}incomplete
ཆ་མེད་▫ cha med▪ [part-not-exist]; partless; indefinite
ཆ་མེད་པའི་གཅིག་▫ cha med pa'i gcig▪ partless unitary; partless singularity
ཆ་ཚང་▫ cha tshang▪ [parts-all]; entire▫ {PH} complete; entire▫ ལམ་ཆ་ཚང་གསལ་བར་མཐོང་བའི་སྒྲོན་མེར་ཟུང་▫ lam cha tshang gsal bar mthong ba'i sgron mer zung▫ hold this as a lamp for seeing the entire path clearly
ཆ་ཚང་ཁྱེར་བདེ་▫ cha tshang khyer bde▪ {PH}simple and complete
ཆ་ཚང་བ་▫ cha tshang ba▪ {PH}complete; entire
ཆ་ཡིས་▫ cha yis▪ appears{TN}
ཆ་ལང་▫ cha lang▪ {PH}cymbals
ཆ་ལུགས་▫ cha lugs▪ style; appearance; gestalt; form; comportment
ཆ་ཤས་▫ cha shas▪ {LCh}avayava▪ factor; part
ཆ་ཤས་ཅན་▫ cha shas can▪ avayavin▪ whole; possessing parts
ཆ་ཤས་མེད་པ་▫ cha shas med pa▪ nir-avayava▪ partless
ཆ་ཤས་སུ་ཕྱེ་ནས་▫ cha shas su phye nas▪ having divided into portions
ཆག་▫ chag▪ to break; to decrease
ཆག་གྱུར་ལ་▫ chag gyur la▪ {C}praluptikāye (=bhinnāyām)▪ {C}when it breaks up
ཆགས་པ་མེད་པ་▫ chags pa med pa▪ {C}nirupalepa; {C}asakta; {C}asaṅga; {C}asaṇgatā▪ non-attachment; unattached▫ {C}without a stain; stainless; untainted; without attachment; unshackled
ཆགས་པ་མེད་པ་ཉིད་▫ chags pa med pa nyid▪ {C} asaṅgatā▪ {C}non-attachment
ཆགས་པ་ལམ་དུ་བྱས་པ་▫ chags pa lam du byas pa▪ using desire in the path
ཆགས་པའི་མཐའ་▫ chags pa'i mtha'▪ {C}saṃga-koṭi▪ extreme of attachment▫ {C}point of attachment
ཆགས་པར་གྱུར་ཏེ་▫ chags par gyur te▪ {C}saṃkṣati(?) (=pratihanyate = sajjasyati)▪ be attached; attached▫ {C}be obstructed
ཆགས་པར་འགྱུར་▫ chags par 'gyur▪ {C}sajyate; {C} anunīyate▪ be attached; attached▫ {C}is attached; be won over
ཆགས་པར་འགྱུར་བཞིན་▫ chags par 'gyur bzhin▪ {C}anunīyate; {C}anuneṣyate▪ be attached; attachment▫ {C}be won over
ཆགས་པར་བྱའོ་▫ chags par bya'o▪ {C}sajjitavya (=saktiḥ kāryā)▪ {C}should become attached
ཆགས་པར་བྱེད་པ་▫ chags par byed pa▪ {C}pratideśayati (=gṛhīta-bodhicitta-parityāgāt = pratyāpatti-balāt = kṛta-pāpadeśanān)▪ attachment▫ {C}confesses his error; see their error
ཆད་ལྟ་སྤོང་▫ chad lta spong▪ སྤང་། སྤོང་། སྤངས། སྤོངས།▫ spang spong spangs spongs▪ the annihilationist view is abandoned
ཆད་ལྟ་སྨྲ་བ་▫ chad lta smra ba▪ བལྟ། ལྟ། བལྟས། ལྟོས།▫ blta lta bltas ltos▪ ucchedavādin▪ Proponent of Annihilation
ཆད་མཐའ་▫ chad mtha'▪ འཆད། འཆད། ཆད། ཆད།▫ 'chad 'chad chad chad▪ ucchedānta▪ extreme of annihilation
ཆད་པ་▫ chad pa▪ འཆད། འཆད། ཆད། ཆད།▫ 'chad 'chad chad chad▪ {C,MV}uccheda; {C}ucchedatā; {C} ucchidyate▪ annihilation; cut off; nullification ▫ {PH}descendant▫ free from; removed; separation; · {C}cutting off; annihilationist views; is annihilated; is cut off; forget
ཆད་པ་མེད་▫ chad pa med▪ འཆད། འཆད། ཆད། ཆད།▫ 'chad 'chad chad chad▪ {C}anuccheda▪ not cut off; non-annihilation; uninterrupted▫ {C}non-interruption; not cut off
ཆད་པ་མེད་པར་འཇུག་པ་▫ chad pa med par 'jug pa▪ niṣchidravāhana ; niśchidravāhana▪ uninterruptedly engaging; uninterrupted engagement
ཆད་པའི་མཐའ་▫ chad pa'i mtha'▪ འཆད། འཆད། ཆད། ཆད། ▫ 'chad 'chad chad chad▪ ucchedānta▪ extreme of annihilation{N}
ཆད་པར་བགྱིད་པ་▫ chad par bgyid pa▪ {C}ucchedika▪ annihilate; cut off▫ {C}which annihilates
ཆད་པར་འགྱུར་བ་▫ chad par 'gyur ba▪ འཆད། འཆད། ཆད། ཆད།▫ 'chad 'chad chad chad▪ {C}chidyate▪ annihilate; cut off▫ {C}is cut (off)
ཆད་པར་ལྟ་བ་▫ chad par lta ba▪ བལྟ། ལྟ། བལྟས། ལྟོས། ▫ blta lta bltas ltos▪ uccheda-darśana▪ view of annihilation; annihilationist view{N}
ཆད་པར་སྨྲ་བ་▫ chad par smra ba▪ ucchedavādin▪ Proponent of Annihilation
ཆད་མལ་▫ chad mal▪ {PH}written agreement
ཆད་མོལ་▫ chad mol▪ {PH}written agreement
ཆབ་▫ chab▪ water▫ {PH}[honorific prefix particle]
ཆབ་རྙོག་པ་▫ chab rnyog pa▪ {L}āvilaugha▪ turbid water; murky water
ཆབ་རྙོག་པ་ཅན་མཆིས་པའི་སྣོད་▫ chab rnyog pa can mchis pa'i snod▪ {L}āvilaugha-bhājana▪ container filled with murky water
ཆབ་སྲིད་▫ chab srid▪ kingdom, dominion, territory▫ {PH}kingdom; dominion; territory; [religious and Tenses: future, present, past, imperative secular] government; political affairs▫ སྲིད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་མངའ་ཐང་དགུང་ལ་རེག▫ [His] power over the kingdom of existence reaches to the sky.▫ {GZ 69a.1}
ཆར་▫ char▪ {L}yugapad; {L}tamā; {L}tamī; rain; {MSA}ambu-varṣa▪ simultaneously; all; at the same time; together; rain▫ {PH}rain; all; together▫ ཕུང་པོ་ལྔ་ཆར་▫ phung po lnga char▫ all five aggregates together ...
ཆས་▫ chas▪ by the factor (= cha + instrumental particle)▫ {PH}clothes
ཆིངས་▫ chings▪ structure (?; see example)
ཆིབས་▫ chibs▪ {PH}mount [horse; etc.] (h)
ཆུ་▫ chu▪ {LCh,C,L,MSA}ap; {LCh,C,MSA}udaka; {C} daka (=udaka); {MSA}uda; {MSA}jala; {MSA} toya; {MSA}nadī; {MSA}vāri; {C}pānīya; āp▪ water▫ {PH}water▫ {C}moisture; streams of cold waterཤིན་དུ་དྭངས་པའི་ཆུ་ལས་ཆུ་བུར་རྡོལ་བ་ལྟ་བུའོ་▫ shin du dwangs pa'i chu las chu bur rdol ba lta bu'o▫ it is like water bubbles surfacing from very clean water ▫ {TGP 56} Definitions: མཚན་ཉིད། བརླན་ཞིང་གཤེར་བ་▫ mtshan nyid/ brlan zhing gsher ba▫ Definition: wet and moistening
ཆུ་ཀླུང་▫ chu klung▪ Patañjali; {L}nadī▪ Patañjali [proper name of the author of the Yoga-sūtras]; river▫ {PH}river; waterfall
ཆུ་ཀླུང་ཆེན་པོ་▫ chu klung chen po▪ {C}mahā-nadī▪ {C}great river
ཆུ་བུར་ཅན་▫ chu bur can▪ {PH}those in the Blistering Hell [the first cold hell]▫ ཆུ་བུར་ཅན་གྱིས་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཐ་མལ་དུ་མཐོང་།▫ chu bur can gyis rdo rje 'chang tha mal du mthong ...▫ Those in the Blistering Hell see Vajradhara as a commoner.▫ {W23693} Mkhas-grub-rnam-thar-bsdus-pa; 4a.5
ཆུ་བུར་རྡོལ་བ་ཅན་▫ chu bur rdol ba can▪ nirarbuda▪ Bursting Blisters (Hell)
ཆུ་ཞེང་གབ་▫ chu zheng gab▪ {C}maṇḍala▪ symmetrical▫ {C}a circumference like
ཆུ་ཟླ་▫ chu zla▪ {C,MV}udaka-candra; {C}pratibhāsa ▪ reflection of moon in water; image; reflection▫ {C}reflection of an object in a mirror; reflection in water; image; apparition
ཆུ་ཟླའི་གཟུགས་▫ chu zla'i gzugs▪ {MSA}udaka-candra-bimba▪ form of moon in water
ཆུ་ཡི་ཕུང་པོ་▫ chu yi phung po▪ {C}āpa-skandha▪ {C} the mass of water
ཆུ་ཡི་ཚིགས་པ་▫ chu yi tshigs pa▪ {C}udaka-bindu▪ {C}water-drops
ཆུ་ལོ་▫ chu lo▪ chulo (sorrel leaves)
ཆུ་ཤིང་▫ chu shing▪ {C}kadalī▪ {C}plantain (tree)
ཆུ་ཤིང་གི་སྙིང་པོ་▫ chu shing gi snying po▪ {C}kadalī-garbha▪ {C}the core of the plantain tree
ཆུ་ཤེལ་▫ chu shel▪ {L}candrakānta▪ moon gem; moonlight; lovely as the moon
ཆེ་བའི་ང་རྒྱལ་▫ che ba'i nga rgyal▪ {L}atimāna▪ pride of greatness▫ great pride; arrogance; conceit
ཆེ་བའི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་▫ che ba'i lhag pa'i bsam pa▪ {C}māhātmya-ādhyāśaya▪ great special thought; great unusual thought▫ {C}magnanimous resolution
ཆེ་འབྲིང་ཆུང་▫ che 'bring chung▪ small, middling, and great
ཆེ་ཡུན་རིང་▫ che yun ring▪ {C}cira▪ {C}for a long time; so long; for so long
ཆེ་རིམ་ནས་▫ che rim nas▪ in series from the big levels
ཆེད་▫ ched▪ {MSA,MV}adhikāra; {MSA}ādhipateya; {MSA}adhipateya; {MSA}nimitta▪ intent; for the sake of; {T} intent▫ {PH}for the sake (of); in order that
ཆེད་དུ་▫ ched du▪ {LCh,MSA}arthaṃ; {C}kṛte▪ for the sake of; for the purpose of; for; benefit.▫ {PH} for the sake (of); in order that▫ གཅོད་པའི་ཆེད་ཡིན་ལ་▫ gcod pa'i ched yin la▫ is for the sake of eliminating
ཆེད་དུ་ཅི་ཕྱིར་▫ ched du ci phyir▪ {C}nidāna▪ for what purpose?; for the sake of what?▫ {C}linked with; foundation; for the sake of; Origins [e.g.: etan-nidānā, because; kiṃ nidānam, wherefrom; and for what reason?; tato nidānam, on the strength of that; as a result of; tan-nidānam, that link]
ཆེད་དུ་བརྗོད་པའང་ཆེད་དུ་བརྗོད་པ་ར་མཛད་པ་▫ ched du brjod pa'ang ched du brjod pa ra mdzad pa▪ བརྗོད་རྗོད་བརྗོད་རྗོད་▫ brjod rjod brjod rjod▪ {C}udānam udānayati▪ {C}shout forth in triumph; exult; in triumph they cried; utter as a shout of triumph
ཆེན་པོ་སྐོར་བཞི་▫ chen po skor bzhi▪ {PH}the four greater cycles
ཆེན་པོ་སྐོར་གསུམ་▫ chen po skor gsum▪ {PH}the three greater cycles
ཆེན་པོ་ཉིད་▫ chen po nyid▪ {MSA}adhimātratva▪ greatness
ཆེན་པོ་ཉིད་རྣམ་པ་བདུན་▫ chen po nyid rnam pa bdun▪ {MSA}mahattva (sapta-vidha-)▪ seven aspects of greatness; seven greatnesses Tenses: future, present, past, imperative
ཆེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་▫ chen po stong pa nyid▪ {C,MV} mahā-śūnyatā▪ great emptiness
ཆེན་པོ་ཡི་ཆེན་པོ་▫ chen po yi chen po▪ {C}adhimātra-adhimātra▪ great of the great▫ {C}very strong
ཆེན་པོའི་ཆུང་ངུ་▫ chen po'i chung ngu▪ adhimātramṛdu▪ small of the great
ཆེན་པོའི་ཆེན་པོ་▫ chen po'i chen po▪ adhimātrādhimātra ▪ big of the big; great of the great▫ {PH}the great of the great
ཆེན་པོའི་འབྲིང་▫ chen po'i 'bring▪ adhimātramadhya▪ middling of the great
ཆེན་པོར་གྱུར་པ་▫ chen por gyur pa▪ {C}mahad-gata▪ become great▫ {C}gone great
ཆེན་པོར་བགྱིད་▫ chen por bgyid▪ བགྱི་བགྱིད་བགྱིས་གྱིས་▫ bgyi bgyid bgyis gyis▪ {C}mahat-karoti▪ make great▫ {C}makes greater
ཆེན་པོར་མི་བགྱིད་▫ chen por mi bgyid▪ བགྱི་བགྱིད་བགྱིས་གྱིས་▫ bgyi bgyid bgyis gyis▪ {C}mahat-karoti▪ not make great▫ {C}makes greater
ཆེན་མ་▫ chen ma▪ {PH}senior queen; elder woman
ཆེར་གྱུར་པ་▫ cher gyur pa▪ {MV}adhimātra▪ great; become great
ཆེར་གཅད་པ་▫ cher gcad pa▪ {C}nigraha▪ {C} refutation
ཆེར་བླུན་པ་ཉིད་▫ cher blun pa nyid▪ {PH}extreme stupidity▫ དེ་ཉིད་ཀྱིས་མི་འཇིགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་ཆེར་བླུན་པ་ཉིད།▫ To claim that you are not afraid for that very same reason is just extreme stupidity.▫ {A4C-C}
ཆེས་སྐྱེན་པར་▫ ches skyen par▪ {PH}correctly▫ ཡི་གེ་ ཨ་ལ་སོགས་པའི་ཡིག་འབྲུ་རྣམས་ཆེས་སྐྱེན་པར་བརྗོད་པ་ན། ་་་▫ When the syllables [of the alphabet], beginning with the letter a, are pronounced correctly, ...▫ {A4C-C}
ཆེས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་▫ ches khyad par du 'phags pa ▪ {MSA}viśiṣṭatara▪ superior; much superior {T}
ཆེས་སྔ་▫ ches snga▪ {PH}previous
ཆེས་སྔ་བ་▫ ches snga ba▪ {PH}previous
ཆེས་སྔ་བར་▫ ches snga bar▪ {PH}previously
ཆེས་ཆེར་བྱེད་པ་▫ ches cher byed pa▪ great intentness
ཆོ་ག་▫ cho ga▪ {L}vidhi▪ rule; knowledge; {T} rite; ritual▫ {PH}ritual
ཆོ་ངེ་▫ cho nge▪ lamentable
ཆོ་འཕྲུལ་▫ cho 'phrul▪ {C,MSA}prātihārya; {MSA} pratihārya▪ miracle; magical display {VM}▫ Divisions: དབྱེ་བ། ༡་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་༢་ཀུན་ཏུ་བརྗོད་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་༣་རྗེས་སུ་བསྟན་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་▫ dbye ba/ 1 rdzu 'phrul gyi cho 'phrul/ 2 kun tu brjod pa'i cho 'phrul/ 3 rjes su bstan pa'i cho 'phrul/▫ Divisions: (1) miracles of magical emanation; (2) miracles of speaking everywhere; (3) miracles following teaching
ཆོ་འབྲང་▫ cho 'brang▪ {C}gotra▪ lineage▫ {C}clan
ཆོ་རིགས་▫ cho rigs▪ father's lineage
ཆོག་པ་▫ chog pa▪ {L}saṃtuṣṭi▪ permissible; allowed; permitted; when used with instrumental, the meaning becomes: enough (see example 2)▫ {PH}ritual; permissible▫ contented; satisfied
ཆོག་པར་འཛིན་པའི་གཉེན་པོ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བསྒོམ་པ་▫ chog par 'dzin pa'i gnyen po yid la byed pa bsgom pa▪
བསྒོམ་སྒོམ་བསྒོམས་སྒོམས་▫ bsgom sgom bsgoms sgoms▪ {MSA}saṃtuṣṭi-prātipakṣika-manaskāra-bhāvana ▪ cultivating mental contemplation that is an antidote to satisfaction
ཆོག་མ་ཤེས་པའི་བརྩོན་གྲུས་▫ chog ma shes pa'i brtson grus▪ effort that is insatiable; effort that does not know satisfaction
ཆོག་མི་ཤེས་▫ chog mi shes▪ {MSA}vitṛpta▪ discontented; discontented mind; unsatisfied mind
ཆོད་▫ chod▪ གཅད། གཅོད། བཅད། ཆོད།▫ gcad/ gcod/ bcad/ chod/▪ (1) to be cut off; (2) imp. of gcod, to cut
ཆོད་པར་▫ chod par▪ {C}ācchettum▪ to be cut off▫ {C}be taken away
ཆོམ་རྐུན་▫ chom rkun▪ {C}caura▪ robber▫ {C}thief; robber
ཆོམ་རྐུན་གྱི་གནས་དགོན་པའི་ནང་དུ་སོང་སྟེ་▫ chom rkun gyi gnas dgon pa'i nang du song ste▪ སོང་སོང་སོང་སོང་▫ song song song song▪ {C}madhya-gata▪ {C} situated in (a wilderness infested with robbers); be in the middle of; gets into
ཆོམ་རྐུན་པ་▫ chom rkun pa▪ robbers and thieves
ཆོམ་པོ་ཡིད་ལ་བགྱིད་པ་▫ chom po yid la bgyid pa▪ བགྱི་བགྱིད་བགྱིས་གྱིས་▫ bgyi bgyid bgyis gyis▪ {C}cora-manasikāra▪ {C}worry about robbers
ཆོས་▫ chos▪ {MSA,MV}dharma; {TN,MSA}dharmatā; {MSA}dharama▪ attribute; quality; phenomenon; topic; doctrine; religion; practice; way▫ {PH} Dharma; teachings; quality; profound; deep▫ teaching; reality; true nature of things;མཐོང་ཆོས་ལ་▫ mthong chos la▫ in this life▫ ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པ་▫ chos thams cad bdag med pa▫ all phenomena are selfless▫ {T1 8.17}ཆོས་ཉིད་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང་ཆོས་ཆོས་ཆོས་ཅན་དུ་འབྲེལ་བ་▫ chos nyid chos thams cad dang chos chos chos can du 'brel ba▫ the relationship of reality with all phemonena as a quality of those qualificands▫ {DASI 600.3} Definitions: མཚན་ ཉིད། རང་གི་ངོ་བོ་འཛིན་པ་▫ mtshan nyid/ rang gi ngo bo 'dzin pa▫ bearing its own entity
ཆོས་ཀུན་▫ chos kun▪ {MSA}sarva-dharma▪ all phenomena
ཆོས་ཀུན་གྱི་ཡུལ་ཅན་▫ chos kun gyi yul can▪ {PH} subject [that cognizes] all phenomena
ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བ་▫ chos kyi 'khor lo bskor ba ▪ བསྐོར་སྐོར་བསྐོརད་སྐོརད་▫ bskor skor bskord skord▪ {C}dharma-cakra-pravartana▪ turn the wheel of doctrine
ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བའི་རྣམ་བཞག▫ chos kyi 'khor lo bskor ba'i rnam bzhag▪ {GD:847} Sakya Chok-den's (sakya mchog ldan) Presentation of the Turning of the Wheel. (Collected Works XVI) Thimphu [Bhutan]: Kunzang Topgey, 1971.
ཆོས་ཀྱི་གྲྭ་▫ chos kyi grwa▪ {PH}religious center; religious college; doctrinal college
ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པ་▫ chos kyi grags pa▪ dharmakīrti▪ Dharmakīrti [name of the Indian philosopher, author of the Seven Treatises on Valid Cognition]
ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་▫ chos kyi rgyal▪ {C}dharma-rāja▪ King of Doctrine
ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་▫ chos kyi rgyal po▪ ཆོས་རྒྱལ་▫ chos rgyal ▪ {C}dharma-rāja▪ King of Doctrine
ཆོས་ཀྱི་རྒྱུན་▫ chos kyi rgyun▪ {MSA}dharma-srotas▪ stream of doctrine
ཆོས་ཀྱི་སྒོ་▫ chos kyi sgo▪ {MSA}dharma-mukha▪ door of doctrine
ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་▫ chos kyi sgron ma▪ {C}dharmolkā▪ lamp of doctrine
ཆོས་ཀྱི་རྔ་རྡུང་བ་▫ chos kyi rnga rdung ba▪ {C} sampratāḍana▪ beat the drum of the doctrine {T} ▫ {C}beating
ཆོས་ཀྱི་ཆར་▫ chos kyi char▪ {MSA}dharmāmbu-varṣa▪ rain of doctrine
ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་▫ chos kyi rjes su lta ba▪ བལྟ་ལྟ་བལྟས་ལྟོས་▫ blta lta bltas ltos▪ {C}(dharmeṣu) dharma-anupaśyin▪ viewer of phenomena; viewer of doctrine▫ {C}one who surveys dharmas; one who discerns Dharma
ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་▫ chos kyi rjes su mthun pa'i chos▪ {C}dharmasya ca-anudharmatā▪ doctrines that are concordant with doctrine▫ {C}both the Dharma and its logical sequence
ཆོས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཅན་▫ chos kyi snying po can▪ {C} dharma-garbha▪ essence of doctrine▫ {C} Dharma in embryo; womb of Dharma
ཆོས་ཀྱི་གཏན་▫ chos kyi gtan▪ {C} dharma-sāṇkathya ▪ delineate doctrine▫ {C}lectures on Dharma; to explain the Dharma
ཆོས་ཀྱི་གཏམ་སྙན་པ་▫ chos kyi gtam snyan pa▪ pleasant discourse of doctrine
ཆོས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་▫ chos kyi de kho na nyid▪ {MSA} dharma-tattva▪ suchness of phenomena
ཆོས་ཀྱི་དེ་ཉིད་▫ chos kyi de nyid▪ {MSA}dharma-tattva▪ suchness of phenomena
ཆོས་་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་་རྣམ་པར་དག་པའི་མཚན་ཉིད་▫ chos kyi de bzhin nyid rnam par dag pa'i mtshan nyid ▪ {MSA}dharma-tathatā-viśuddhi-lakṣaṇa▪ pure character of the suchness of phenomena
ཆོས་ཀྱི་དོན་▫ chos kyi don▪ {C}dharma-artha▪ the meaning of doctrine
ཆོས་ཀྱི་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་▫ chos kyi bdag tu 'dzin pa▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ dharmātmagraha▪ conception of a self of phenomena; apprehension of a self of phenomena
ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་▫ chos kyi bdag med▪ dharmanairātmya▪ selflessness of phenomena▫ Divisions: དབྱེ་བ། ༡་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་རགས་པ་༢་ཆོས་ཀྱི་བདགས་མེད་ཕྲ་མོ་▫ dbye ba/ 1 chos kyi bdag med rags pa/ 2 chos kyi bdags med phra mo/▫ Divisions: (1) coarse selflessness of phenomena; (2) subtle selflessness of phenomena ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་▫ chos kyi bdag med kyi dbang du byas pa'i don dam pa ngo bo nyid med pa▪ ultimate-non-nature in terms of the selflessness of phenomena
ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་ཕྲ་མོ་▫ chos kyi bdag med phra mo▪ subtle selflessness of phenomena▫ Definitions: མཚན་ཉིད། ཆོས་ཐམས་ཅད་སྒོ་བློ་གནོད་མེད་ལ་སྣང་ བའི་དབང་གྱིས་བཞག་པ་མ་ཡིན་པར་ཡུལ་རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྡོད་ལུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་གྲུབ་པས་སྟོང་པ་▫ mtshan nyid/ chos thams cad sgo blo gnod med la snang ba'i dbang gyis bzhag pa ma yin par yul rang gi thun mong ma yin pa'i sdod lugs kyi ngos nas grub pas stong pa▫ Definition: all phemomena are empty of being established from the side of their own uncommon mode of subsistence in terms of not being posited by the force of appearing to a non-defective mind
ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་རགས་པ་▫ chos kyi bdag med rags pa▪ coarse selflessness of phenomena ▫ Definitions: མཚན་ཉིད། ༡་ཕྱི་རོལ་དོན་དུ་གྲུབ་པས་སྟོང་བ་༢་བཟུང་འཛིན་རྫས་གཞན་གྱིས་སྟོང་བ་▫ mtshan nyid/ 1 phyi rol don du grub pas stong ba/ 2 bzung 'dzin rdzas gzhan gyis stong ba/▫ Definitions: (1) emptiness of being established as an external object; or: (2) emptiness of subject and object being different substantial entities{BJ}
ཆོས་ཀྱི་མདོ་▫ chos kyi mdo▪ {MSA}dharmoddāna▪ sūtras of doctrine
ཆོས་ཀྱི་སྡོམ་བཞི་▫ chos kyi sdom bzhi▪ four summaries of doctrine▫ Comment: The four summaries of doctrine are: All compounded phenomena are impermanent; all contaminated things are miserable; all phenomena are selfless; nirvāṇa is peace.
ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་▫ chos kyi rnam grangs▪ {MSA} dharma-paryāya▪ enumeration of phenomena
ཆོས་ཀྱི་སྤྱན་▫ chos kyi spyan▪ {MSA}dharma-cakṣus▪ eye of doctrine
ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་▫ chos kyi sprin▪ {LCh,C,MSA} dharmameghā▪ cloud of doctrine; Cloud of Doctrine (tenth bodhisattva ground)▫ {C} Dharma-cloud
ཆོས་ཀྱི་བར་ཆད་དུ་གྱུར་པ་▫ chos kyi bar chad du gyur pa ▪ {C}dharma-antarāyikatā▪ interruptions with respect to doctrine▫ {C}some obstacle hinders access to Dharma
ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་▫ chos kyi dbyings▪ {C,MV,MSA} dharma-dhātu▪ element of [a Superior’s] attributes; element of attributes▫ {C}dharma-element
ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་འགྱུར་བ་▫ chos kyi dbyings su 'gyur ba▪ འགྱུར་འགྱུརད་གྱུར་གྱུརད་▫ 'gyur 'gyurd gyur gyurd▪ {C}dharmī-bhavati▪ become the sphere of reality; become the nature of phenomena▫ {C}becomes the true nature of Dharma
ཆོས་ཀྱི་འབངས་▫ chos kyi 'bangs▪ {PH}Dharmadasa
ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་▫ chos kyi sbyin pa▪ {C,MSA}dharma-dāna▪ gift of doctrine; giving doctrine
ཆོས་ཀྱི་མིག་▫ chos kyi mig▪ {L}dharma-cakṣu▪ eye of doctrine
ཆོས་ཀྱི་མིག་དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་▫ chos kyi mig dri ma dang bral ba▪ {MSA}vigata-mala ... dharma-cakṣus▪ eye of doctrine that is free from defilements
ཆོས་ཀྱི་མིག་རྡུལ་མེད་ཅིང་དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་▫ chos kyi mig Tenses: future, present, past, imperative rdul med cing dri ma dang bral ba▪ {MSA}virajo vigata-malaṃ ... dharma-cakṣuḥ▪ eye of doctrine that is stainless and free from defilements
ཆོས་ཀྱི་དམིགས་པ་▫ chos kyi dmigs pa▪ དམིགས་དམིགས་དམིགས་དམིགས་▫ dmigs dmigs dmigs dmigs▪ {MSA} dharmālambana▪ observation of phenomena; observation of doctrine
ཆོས་ཀྱི་ཚུལ་གྱི་རྣམ་པ་གང་ཞིག་▫ chos kyi tshul gyi rnam pa gang zhig▪ {C}dharma-naya-jāti▪ {C}the method of considering dharmas (in their ultimate reality)
ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་▫ chos kyi mtshan nyid▪ {MSA} dharma-lakṣaṇa▪ characteristic of phenomena
ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་▫ chos kyi mtshan nyid phyin ci ma log pa▪ {MSA}aviparīta-dharma-lakṣaṇa▪ non-mistaken characteristic of doctrine/ phenomena
ཆོས་ཀྱི་མཚན་མ་▫ chos kyi mtshan ma▪ {MV}dharma-nimitta▪ sign of phenomena/doctrine
ཆོས་ཀྱི་མཛོད་▫ chos kyi mdzod▪ {C}dharma-koṣa▪ treasury of doctrine▫ {C}storehouse of Dharma
ཆོས་ཀྱི་འོད་▫ chos kyi 'od▪ {MSA}dharmāṃśu▪ light of the doctrine {T}
ཆོས་ཀྱི་ཡང་དག་པ་ཉིད་▫ chos kyi yang dag pa nyid▪ {C}madbhūtatā (=dharma-sadbhūtatā)▪ {C}self-intoxication
ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་▫ chos kyi rang bzhin▪ {C}dharma-prakṛti; {MSA}dharma-maya▪ nature of phenomena▫ {C}the essential original nature of dharmas
ཆོས་ཀྱི་རོ་▫ chos kyi ro▪ {L}dharmarasa▪ taste of doctrine
ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་▫ chos kyi longs spyod rdzogs pa▪ སྤྱད་སྤྱོད་སྤྱད་སྤྱོད་▫ spyad spyod spyad spyod▪ {MSA}dharma-saṃbhoga▪ complete enjoyment of the doctrine {T}
ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འཇུག་པ་▫ chos kyi longs spyod rdzogs pa rgyun mi 'chad par 'jug pa▪ {MSA}avicchinna-dharma-saṃbhoga-pravartana▪ engage continuously in the complete enjoyment of the doctrine {T}
ཆོས་ཀྱི་ཤུགས་ཀྱིས་▫ chos kyi shugs kyis▪ {C}dharma-vega▪ force of doctrine; strength of doctrine▫ {C}impact of Dharma
ཆོས་ཀྱིས་བསྡུ་བ་▫ chos kyis bsdu ba▪ {MSA}dharma-saṃgraha▪ compendium of doctrine; collection of phenomena
ཆོས་ཀྱིས་ཕོངས་པ་འགྱུར་པ་དང་མཐུན་པ་▫ chos kyis phongs pa 'gyur pa dang mthun pa▪ འགྱུར་འགྱུརད་གྱུར་གྱུརད་▫ 'gyur 'gyurd gyur gyurd▪ {C}dharma-vyasana-saṃvartanīya▪ concordant with being impelled by doctrine/phenomena▫ {C}conducive to the ruin of Dharma
ཆོས་ཀྱིས་ཕོངས་པར་འགྱུར་བ་དང་མཐུན་པ་▫ chos kyis phongs par 'gyur ba dang mthun pa▪ འགྱུར་འགྱུརད་གྱུར་གྱུརད་▫ 'gyur 'gyurd gyur gyurd▪ {C}vyasana (=upaghātam)▪ impelled by phenomena/doctrine ▫ {C}ruin; falling away from
ཆོས་ཀྱིས་འཕགས་པ་▫ chos kyis 'phags pa▪ {C} dharmodgata▪ superior qualities; exalted by doctrine; superior doctrine; name of a Bodhisattva▫ {PH}[Bodhisattva] Dharmodgata▫ {C}ascent to (all) dharmas
ཆོས་དཀར་▫ chos dkar▪ {MSA}śukla-dharma; {MSA}śukla ... dharma▪ pure doctrines; pure phenomena; pure qualities
ཆོས་དཀོན་མཆོག་རྗེས་སུ་དྲན་པ་▫ chos dkon mchog rjes su dran pa▪ recollection of the doctrine jewel
ཆོས་དཀོན་མཆོག་ལ་▫ chos dkon mchog la▪ {C}dharma-ratna▪ jewel of doctrine; precious doctrine▫ {C} Dharma-jewel; treasure of Dharma
ཆོས་སྐད་▫ chos skad▪ doctrinal language
ཆོས་སྐུ་▫ chos sku▪ {LCh}Dharma-kāya; dharmakāya▪ body of attributes, Truth Body
ཆོས་སྐྱོན་▫ chos skyon▪ dharma-pāla▪ [religion-protector]; protector of the religion; protector of the doctrine; Dharmapāla [p.n.]
ཆོས་ཁྲིམས་▫ chos khrims▪ religious law{SW,GZ}
ཆོས་གོས་▫ chos gos▪ {MSA}cīvara▪ [religion-clothing]; religious robes▫ {PH}religious robe; outer robe▫ སྔོན་གྱི་བར་སྐབས་ཞིག་ཏུ་ཆོས་གོས་སྨྱུག་པོའི་སྲོལ་འདི་ཤིན་ཏུ་དར་ཆེ་བར་སེམས།▫ sngon gyi bar skabs zhig tu chos gos smyug po'i srol 'di shin tu dar che bar sems,▫ [I] think that, at one point in the past, this custom of [wearing] a brown outer robe was very widespread. ▫ {GCC} p.14
ཆོས་གོས་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་▫ chos gos yongs su longs spyod pa▪ སྤྱད་སྤྱོད་སྤྱད་སྤྱོད་▫ spyad spyod spyad spyod▪ {C}cīvara-paribhoga▪ resources of religious robes▫ {C}his robe
ཆོས་གོས་གསུམ་པ་▫ chos gos gsum pa▪ {C}trai-cīvarika (=saṃghāṭy-ādi-tri-cīvara-mātratvāt)▪ {C}one who possesses no more than three robes
ཆོས་གྲྭ་▫ chos grwa▪ [religion-school]; doctrinal college; religious college
ཆོས་རྒྱལ་▫ chos rgyal▪ ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་▫ chos kyi rgyal po ▪ {C}dharma-rāja▪ King of Doctrine
ཆོས་རྒྱལ་པོ་▫ chos rgyal po▪ ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཆོས་རྒྱལ་▫ chos kyi rgyal po chos rgyal▪ {C}dharma-rāja▪ King of Doctrine
ཆོས་རྒྱུན་▫ chos rgyun▪ stream of doctrine
ཆོས་རྒྱུན་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་▫ chos rgyun gyi ting nge 'dzin ▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ srotānugatasamādhi▪ meditative stabilization of the stream of doctrine
ཆོས་བསྒྱུར་དཀར་ཆག་▫ chos bsgyur dkar chag▪ བསྒྱུར་སྒྱུར་བགྱུརད་གྱུརད་▫ bsgyur sgyur bsgyurd sgyurd▪ [Bu-tön's (bu ston rin chen grub)] Catalogue of the Translated Doctrine
ཆོས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དུ་སྟོན་པ་▫ chos ngo bo nyid med pa nyid du ston pa▪ བསྟན་སྟོན་བསྟནད་སྟོནད་▫ bstan ston bstand stond▪ {MSA}dharma-niḥsvabhāvatvopadeśa▪ teach that phenomena are natureless
ཆོས་ཉན་པ་▫ chos nyan pa▪ {C}dharma-śravaṇika▪ {C}pupil; one worthy to listen
ཆོས་ཉན་པ་རང་བཞིན་▫ chos nyan pa rang bzhin▪ {C} dharma-śravaṇika▪ {C}pupil; one worthy to listen
ཆོས་ཉིད་▫ chos nyid▪ {C,MV,MSA}dharmatā (={C} dharmatayā); {C}dharmatas (opp.: arthatas); {MSA}tathatā▪ final nature; real nature; noumenon▫ {C}Dharmahood; true nature of dharmas; in accordance with Dharma; nature of things; state of affairs; true nature; (understand its) meaning/contentsཆོས་ཉིད་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང་ཆོས་ཆོས་ཅན་དུ་འབྲེལ་བ་▫ chos nyid chos thams cad dang chos chos can du 'brel ba▫ the relationship of reality with all phenomena as a quality of their qualificands{DASI 600.3}▫ དོན་དམ་རྟེན་འབྲེལ་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཉིད་▫ don dam rten 'brel las 'das pa'i chos nyid▫ the ultimate noumenon that is beyond dependent-arising▫ དེའི་ རང་གི་ངོ་བོ་ནི་ཆོས་རྣམ་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཡིན་ནོ་▫ de'i rang gi ngo bo ni chos rnam kyi chos nyid ces bya ba gang yin pa de nyid yin no▫ That which is the own-entity of those, called the reality of phenomena is that [nature]. (yā sā dharmāṇām dharmatā nāma saiva tat svarūpam) [PP, 264.11]
ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གནས་ལུགས་▫ chos nyid kyi gnas lugs▪ noumenal mode of subsistence
ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་▫ chos nyid kyi tshul▪ {C}dharma-naya (opp. artha-naya)▪ mode of reality▫ {C}the method which shows the meaning
ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་▫ chos nyid kyi gzugs▪ form of reality; noumenal form Tenses: future, present, past, imperative
ཆོས་ཉིད་དང་ནི་འགལ་བ་མེད་▫ chos nyid dang ni 'gal ba med▪ {MSA}aviruddhaiva dharmatā▪ not contradictory with reality
ཆོས་ཉིད་དང་མི་འགལ་བ་▫ chos nyid dang mi 'gal ba▪ {MSA}dharmatāṃ na vilomayati▪ not contradictory with reality
ཆོས་ཉིད་དེ་ཚད་མར་བྱའོ་▫ chos nyid de tshad mar bya'o▪ {C}pramāṇī-kṛtya▪ valid in terms of reality▫ {C} is authoritative; when measured by the standard; when one has taken (taking) as a standard
ཆོས་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་▫ chos nyid de bzhin nyid▪ noumenal thusness ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་པར་གཞལ་དུ་མེད་པར་རྟོགས་པའི་སྒྲུབ་པ་ ▫ chos nyid don dam par gzhal du med par rtogs pa'i sgrub pa▪ achievement that realizes the noumenon as ultimately incomprehensible
ཆོས་ཉིད་རྣམ་པར་འཁྲུག་པ་མེད་པར་▫ chos nyid rnam par 'khrug pa med par▪ noumenon as without disturbance
ཆོས་ཉིད་རྣམ་པར་འཁྲུག་མེད་▫ chos nyid rnam par 'khrug med▪ noumenon as without disturbance
ཆོས་ཉིད་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པར་▫ chos nyid rnam par mi rtog par▪ noumenon as without conceptualization
ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་དེ་བཞིན་ཉིད་▫ chos nyid yongs grub de bzhin nyid▪ noumenal; thoroughly established thusness
ཆོས་ཉིད་རང་བཞིན་རྣམ་དག་མཐོང་ཚུལ་▫ chos nyid rang bzhin rnam dag mthong tshul▪ the mode of seeing the pure nature, reality{PGP 79}
ཆོས་མཉམ་ཉིད་▫ chos mnyam nyid▪ {C}dharma-samatā ▪ sameness of phenomena
ཆོས་མཉམ་པ་ཉིད་▫ chos mnyam pa nyid▪ {MSA} dharma-samatā▪ sameness of phenomena
ཆོས་བཏགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པའི་དམིགས་པ་▫ chos btags pa rnam par gzhag pa'i dmigs pa▪ {MV} dharma-prajñapti-vyavasthānālambana▪ object of observation that is posited in terms of imputed phenomena
ཆོས་བསྟན་པ་གཅིག་▫ chos bstan pa gcig▪ བསྟན་སྟོན་བསྟནད་སྟོནད་▫ bstan ston bstand stond▪ {C}eka-dharma-deśanā▪ one doctrinal teaching▫ {C}one single demonstration of Dharma
ཆོས་ཐམས་ཅད་▫ chos thams cad▪ {C,MV}sarvadharma ▪ all phenomena
ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཉམ་པ་ཉིད་ལ་གནས་པ་▫ chos thams cad kyi mnyam pa nyid la gnas pa▪ {C}Sarva-dharma-samatā-pratiṣṭhita▪ {C}p.n. of a Buddha
ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དམ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་▫ chos thams cad kyi don dam pa'i ngo bo nyid▪ the ultimate nature of all phenomena
ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡུལ་ལ་མངའ་བརྙེས་པར་གྱུར་▫ chos thams cad kyi yul la mnga' brnyes par gyur▪ {C} sarva-dharma-viṣaya-vaśavarttitā (anuprāpta) ▪ {C}(reaches) dominion over the range of all dharmas
ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དུ་སྟོན་པ་▫ chos thams cad ngo bo nyid med pa nyid du ston pa▪ བསྟན་སྟོན་བསྟནད་སྟོནད་▫ bstan ston bstand stond▪ {MSA}sarva-dharma-niḥsvabhāvatvopadeśa▪ teach that all phenomena are natureless
ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་▫ chos thams cad mnyam pa nyid▪ {MSA}sarva-dharma-samatā▪ sameness of all dharmas
ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་ཞིང་བདག་མེད་པ་▫ chos thams cad stong zhing bdag med pa▪ all phenomena are empty and selfless
ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པ་▫ chos thams cad bdag med pa▪ all phenomena are selfless{T1 8.1}
ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་བདག་མེད་པའོ་▫ chos thams cad ni bdag med pa'o▪ {MSA}sarva-dharmā anātmānaḥ▪ all phenomena are selfless ཆོས་ཐམས་ཅད་བློ་གནོད་མེད་ལ་སྣང་བའི་དབང་གིས་བཞག་ པ་མ་ཡིན་པར་ཡུལ་རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྡོད་ལུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་གྲུབ་པས་སྟོང་པ་▫ chos thams cad blo gnod med la snang ba'i dbang gis bzhag pa ma yin par yul rang gi thun mong ma yin pa'i sdod lugs kyi ngos nas grub pas stong pa▪ all phenomena are empty of being established from the side of their own uncommon objective mode of subsistence without being posited through the force of appearing to a non-defective mind{Lati} ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་ལུས་པར་བདེན་སྟོང་དུ་ཐ་མི་དད་པར་རྟོགས་པའི་རིགས་པ་▫ chos thams cad ma lus par bden stong du tha mi dad par rtogs pa'i rigs pa ▪ reasonableness of realizing all phenomena entirely as non-different in the emptiness of true existence
ཆོས་ཐམས་ཅད་མེད་པ་▫ chos thams cad med pa▪ {C} sarva-dharma-asattā▪ all phenomena are non-existent; {T} non-existence of all phenomena▫ {C}non-beingness of all dharmas
ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མངའ་བསྒྱུར་བའི་རང་འབྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་▫ chos thams cad la mnga' bsgyur ba'i rang 'byung gi ye shes▪ self-arisen pristine wisdom that has gained dominion with respect to all doctrines ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དོན་དམ་པར་ཆགས་པ་མེད་པར་རྟོགས་པའི་ངེས་འབྱིན་▫ chos thams cad la don dam par chags pa med par rtogs pa'i nges 'byin▪ deliverance that realizes all phenomena are ultimately desireless
ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བདག་ཏུ་ལོག་པར་འཛིན་པ་▫ chos thams cad la bdag tu log par 'dzin pa▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {MSA} dharmeṣu ... ātmāsadgrāhaḥ (sarva-)▪ mistaking all phenomena as having self
ཆོས་མཐུན་སྦྱོར་གྱི་སྒྲུབ་ངག་▫ chos mthun sbyor gyi sgrub ngag▪ བསྒྲུབ་སྒྲུབ་བསྒྲུབས་སྒྲུབས་▫ bsgrub sgrub bsgrubs sgrubs▪ sādharmya-prayoga-sādhana-vākya▪ proof statement using a qualitative similarity
ཆོས་དང་སྐད་ཅིག་མ་མ་ཡིན་པའི་གཞི་མཐུན་པ་▫ chos dang skad cig ma ma yin pa'i gzhi mthun pa▪ common locus of a phenomenon and non-momentary
ཆོས་དང་གང་ཟག་▫ chos dang gang zag▪ {MV}dharma- Tenses: future, present, past, imperative pudgala▪ phenomena and persons {T}
ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་▫ chos dang chos nyid▪ phenomena and noumenon
ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་▫ chos dang chos nyid rnam par 'byed pa▪ dharma-dharmatā-vibhaṇga ▪ Maitreya's Differentiation of Phenonema and the Nature of Phenomena (dharma-dharmatā-vibhaṇga), P. 5523, vol. 108
ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པའི་ལས་▫ chos dang chos ma yin pa'i las▪ {PH}virtuous or non-virtuous karma
ཆོས་དང་ཆོས་མིན་▫ chos dang chos min▪ the proper and the improper
ཆོས་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་ལ་ཞུགས་ཞིང་▫ chos dang rjes su mthun pa'i chos la zhugs zhing▪ ཞུག་འཇུག་ཞུགས་ཞུགས་▫ zhug 'jug zhugs zhugs▪ {C} dharma-anudharma-pratipanna▪ entering into doctrine/phenomena and what is concordant with doctrine/phenomena▫ {C}one who makes progress towards the Dharma and its logical sequence
ཆོས་དང་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་དང་ཤེས་པ་▫ chos dang rjes su shes pa'i bzod pa dang shes pa▪ doctrinal forbearance and subsequent knowledge
ཆོས་དང་མཐུན་▫ chos dang mthun▪ {MSA}saha-dhārmika▪ concordant with doctrine/phenomena
ཆོས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ལ་ཞུགས་པ་▫ chos dang mthun pa'i chos la zhugs pa▪ ཞུག་འཇུག་ཞུགས་ཞུགས་▫ zhug 'jug zhugs zhugs▪ {MSA}dharmānudharma-pratipanna▪ entering into doctrine/phenomena and what is concordant with doctrine/ phenomena
ཆོས་དང་དོན་▫ chos dang don▪ {MSA}dharmārtha▪ doctrine and meaning ཆོས་དང་བདེན་པ་དང་རིགས་པ་དང་ཐེག་པ་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་▫ chos dang bden pa dang rigs pa dang theg pa gdags pa rnam par gzhag pa▪ {MSA} dharma-satya-yukti-yāna-prajñapti-vyavasthāna▪ positing phenomena, truths, lineage, and vehicle; {T} positing the imputations of phenomena, truths, reasonings, and vehicles
ཆོས་དང་ལྡན་▫ chos dang ldan▪ {MSA} ... dhārmika▪ having the quality (of ...)
ཆོས་དང་ལྡན་པ་▫ chos dang ldan pa▪ {C} ... dharma▪ having the quality (of ...)▫ {C}in his nature
ཆོས་དུང་▫ chos dung▪ religious conch ཆོས་དེ་དང་རྫས་ཐ་དད་པའི་སྒོ་ནས་ཆོས་དེའི་འབྲས་བུའི་རིགས་སུ་གནས་པ་▫ chos de dang rdzas tha dad pa'i sgo nas chos de'i 'bras bu'i rigs su gnas pa ▪ abiding in the type which is an effect of that phenomenon from the side of being a different substantial entity from that phenomenon
ཆོས་དེ་ལ་ཡོན་ཏན་དུ་བལྟ་བ་▫ chos de la yon tan du blta ba▪ {C}guṇa-nṛśaṃsatā▪ viewing qualities with respect to phenomena▫ {C}appreciation of qualities
ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་▫ chos dran pa nye bar gzhag pa▪ {PH}application of mindfulness based on phenomena
ཆོས་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་▫ chos dran pa nyer gzhag▪ mindful establishment on [other] phenomena
ཆོས་དྲན་པ་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་▫ chos dran pa pa nye bar bzhag pa▪ dharmasmṛtyūpasthāna▪ establishment in mindfulness of phenomena
ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ནི་གཙོ་བོ་སྟེ་▫ chos rnams kyi ni gtso bo ste▪ {MSA}dharmāṇām uttaraḥ▪ main doctrines/ phenomena/qualities
ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་▫ chos rnams thams cad▪ {MSA} sarva-dharma▪ all phenomena
ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ནི་བདག་མེད་▫ chos rnams thams cad ni bdag med▪ {MSA}sarve dharmā anātmānaḥ ▪ all phenomena are selfless
ཆོས་རྣམས་དང་ནི་གང་ཟག་▫ chos rnams dang ni gang zag▪ {MV}dharma-pudgala▪ phenomena and persons
ཆོས་རྣམས་སྣ་ཚོགས་▫ chos rnams sna tshogs▪ {C} vividha-dharma▪ various phenomena; various doctrines▫ {C}a variety of dharmas
ཆོས་རྣམས་རང་བཞིན་▫ chos rnams rang bzhin▪ {C} dharma-prakṛti▪ nature of phenomena▫ {C}the essential original nature of dharmas
ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་མཉམ་པ་ཉིད་▫ chos rnams la sems mnyam pa nyid▪ {MSA}dharmeṣu samacittatā▪ mental equanimity with respect to phenomena
ཆོས་རྣམས་སོ་སོའི་མིང་ནི་སྒྱུ་མ་སྟེ་▫ chos rnams so so'i ming ni sgyu ma ste▪ {C}pratidharma (=dharmā prati nāman)▪ individual names of phenomena▫ {C}counter-dharma
ཆོས་པ་▫ chos pa▪ religious practitioner; Buddhist {GZ 68b. 3}▫ བོད་ཀྱི་ཆོས་པ་རྣམས་ལ་ཞལ་ཏའི་སྤྲིང་ཡིག་▫ bod kyi chos pa rnams la zhal ta'i spring yig▫ letter of advice to the religious practitioners/ Buddhists of Tibet
ཆོས་སྤོང་བར་འགྱུར་བ་▫ chos spong bar 'gyur ba▪ སྤང་སྤོང་སྤངས་སྤོངས་▫ spang spong spangs spongs▪ {C} Tenses: future, present, past, imperative dharma-pratyākhyāna-saṃvartanīya▪ abandoning doctrine; abandoning phenomena▫ {C}(a karma) conducive to the rejection of Dharma
ཆོས་སྤྱོད་▫ chos spyod▪ སྤྱད་སྤྱོད་སྤྱད་སྤྱོད་▫ spyad spyod spyad spyod▪ {C}dharma-caryā; {MV}dharma-carita▪ practice doctrine; religious practice▫ {C}righteous life; practice of Dharma
ཆོས་སྤྱོད་བཅུ་▫ chos spyod bcu▪ ten practices
ཆོས་སྤྱོད་པ་▫ chos spyod pa▪ སྤྱད་སྤྱོད་སྤྱད་སྤྱོད་▫ spyad spyod spyad spyod▪ {MV}dharma-carita▪ practice doctrine; religious practice
ཆོས་སྤྱོད་པ་བཅུ་▫ chos spyod pa bcu▪ སྤྱད་སྤྱོད་སྤྱད་སྤྱོད་▫ spyad spyod spyad spyod▪ {MSA}dharma-carita (daśa-)▪ ten religious practices
ཆོས་ཕྱིར་▫ chos phyir▪ {C}dharma-artha▪ {C}the meaning of Dharma
ཆོས་འཕགས་▫ chos 'phags▪ {L}dharmodgata▪ wise with respect to doctrine; wise with respect to phenomena; p.n. of a Bodhisattva▫ {PH} [Bodhisattva] Dharmodgata▫ {C}'wise in Dharma'; exalted by Dharma; ascent to all dharmasབྱང་ ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྟག་ཏུ་ངུས་འཕགས་པ་ཆོས་འཕགས་མཐོང་པ་ལྟར་་་་▫ byang chub sems dpa' rtag tu ngus 'phags pa chos 'phags mthong pa ltar ...▫ It is like when the Bodhisattva Sadaprarudita saw the Noble Dharmodgata.▫ {Toh. 5515}
ཆོས་དབྱིང་▫ chos dbying▪ dharma-dhātu▪ element of [superior] qualities; sphere of reality; nature of phenomena{Gön-chok}
ཆོས་དབྱིངས་▫ chos dbyings▪ ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་▫ chos kyi dbyings▪ dharmadhātu▪ element of [superior] qualities; sphere of reality; nature of phenomena; the element of [a Superior's] qualities; basic element of attributes; noumenal expanse; expanse of reality; basic element of [superior] qualities; basic element of phenomena; element
ཆོས་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱ་མཚོ་▫ chos dbyings kyi rgya mtsho▪ ocean of the element of attributes
ཆོས་དབྱིངས་ཀྱི་ངོ་བོས་གནས་པའི་རྟེན་▫ chos dbyings kyi ngo bos gnas pa'i rten▪ support of abiding by way of the entity of element of attributes ཆོས་དབྱིངས་སྟོད་པ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་བསྟོད་པ་▫ chos dbyings stod pa, chos kyi dbyings su bstod pa▪ Nāgārjuna's Praise of the Basic Element of [Superior] Qualities (dharmadhātustava)
ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་▫ chos dbyings ye shes▪ dharmadhātujñāna▪ exalted wisdom of the element of qualities; exalted wisdom of the sphere of reality; exalted wisdom of the nature of phenomena
ཆོས་འབྱུང་▫ chos 'byung▪ source of attributes; source of phenomena
ཆོས་འབྱུང་གི་ཕྱག་རྒྱ་▫ chos 'byung gi phyag rgya▪ {PH}seal of the origin of phenomena (dharmodaya-mudrā)
ཆོས་མ་བསྟན་▫ chos ma bstan▪ བསྟན་སྟོན་བསྟནད་སྟོནད་▫ bstan ston bstand stond▪ {MSA}dharmo naiva deśitaḥ▪ not teaching doctrine
ཆོས་མ་མོས་པ་▫ chos ma mos pa▪ མོས་མོས་མོས་མོས་▫ mos mos mos mos▪ {C}dharma-ārāma(ta)▪ non-belief/ faith/interest/inclined towards/zeal in doctrine▫ {C}fondness for Dharma
ཆོས་མ་ཡིན་པ་▫ chos ma yin pa▪ {C}adharma▪ improper{N}▫ {C}(what is) no dharma; non-dharma
ཆོས་མི་མཐུན་སྦྱོར་གྱི་སྒྲུབ་ངག་▫ chos mi mthun sbyor gyi sgrub ngag▪ བསྒྲུབ་སྒྲུབ་བསྒྲུབས་སྒྲུབས་▫ bsgrub sgrub bsgrubs sgrubs▪ vaidharmya-prayoga-sādhana-vākya▪ proof statement using a qualitative dissimilarity
ཆོས་མི་ལྡོག་པའི་རྟགས་▫ chos mi ldog pa'i rtags▪ ལྡོག་ལྡོག་ལྡོགས་ལྡོགས་▫ ldog ldog ldogs ldogs▪ sign of not reversing from the doctrine
ཆོས་མིང་▫ chos ming▪ {C}dharma-nāma▪ names of phenomena; names of doctrines▫ {C}names of dharmas
ཆོས་བཟོད་ཤེས་▫ chos bzod shes▪ བཟོད་བཟོད་བཟོད་བཟོད་ ▫ bzod bzod bzod bzod▪ {C}dharma-jñāna-kṣānti ▪ doctrinal forbearance and knowledge▫ {C} acceptance of the recognition of Dharma
ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པའི་མདོ་▫ chos yang dag par sdud pa'i mdo▪ བསྡུ་སྡུད་བསྡུས་སྡུས་▫ bsdu sdud bsdus sdus ▪ dharmasaṃgīti-sūtra▪ Compendium of Doctrine Sūtra (dharmasaṃgīti-sūtra), P. 90, vol. 36
ཆོས་ཡིན་པ་▫ chos yin pa▪ dharma▪ proper{N}
ཆོས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་▫ chos yongs su tshol ba▪ བཙལ་ འཚོལ། འཚེལ་བཙལ་ཚོལྡ་▫ btsal 'tshol/'tshel btsal tshold ▪ {MSA}dharma-paryeṣṭi▪ investigate/examine/ research phenomena/doctrine
ཆོས་ར་▫ chos ra▪ debating courtyard ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་འབྱེད་ / ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ ▫ chos rab tu rnam 'byed / chos rab tu rnam par 'byed pa▪ {MSA}dharma-pravicaya▪ intense differentiation of phenomena; intensively differentiating phenomenon; differentiation of phenomena
ཆོས་ལ་ཁོང་ཁྲོ་སྒྲིབ་▫ chos la khong khro sgrib▪ {MSA} dharme pratighāvati (=dharme pratighāvṛti?)▪ obstruction of anger with respect to doctrine/ phenomena
ཆོས་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བའི་སྒྲིབ་པ་▫ chos la khong khro ba'i sgrib Tenses: future, present, past, imperative pa▪ {MSA}dharme ca pratighātam āvaraṇaṃ ca ▪ obstruction of anger with respect to doctrine/ phenomena
ཆོས་ལ་གུས་པ་▫ chos la gus pa▪ {C}dharma-gaurava▪ respect for doctrine▫ {C}respect for the Dharma; the Dharma which they value
ཆོས་ལ་དགའ་▫ chos la dga'▪ {MSA}dharma-rata▪ joy in doctrine
ཆོས་ལ་དགའ་བ་▫ chos la dga' ba▪ {C}dharma-rati▪ joy in doctrine▫ {C}delight in Dharma
ཆོས་ལ་སྒྲོ་འདོགས་པའི་མཐའ་▫ chos la sgro 'dogs pa'i mtha'▪ གདགས་འདོགས་བཏགས། བརྟགས་ཐོགས་▫ gdags 'dogs btags/brtags thogs▪ {MV}dharma-samāropanta▪ extreme of superimposition/ exaggeration/reification with respect to phenomena
ཆོས་ལ་ང་རྒྱལ་སྤངས་པ་▫ chos la nga rgyal spangs pa ▪ སྤང་སྤོང་སྤངས་སྤོངས་▫ spang spong spangs spongs▪ {MSA}dharma-vibhūta-māna▪ abandon pride with respect to qualities/doctrine
ཆོས་ལ་ངེས་རྟོགས་ཀྱི་བཟོད་པ་▫ chos la nges rtogs kyi bzod pa▪ བཟོད་བཟོད་བཟོད་བཟོད་▫ bzod bzod bzod bzod ▪ dharma-nidhyāna-kṣānti▪ forbearance of the definite realization of doctrine
ཆོས་ལ་ངེས་པར་རྟོག་པའི་བཟོད་པ་▫ chos la nges par rtog pa'i bzod pa▪ བཟོད་བཟོད་བཟོད་བཟོད་▫ bzod bzod bzod bzod▪ {MSA}dharma-nidhyāna-kṣānti▪ forbearance of the definite realization of doctrine
ཆོས་ལ་གཅིག་ཏུ་དགའ་ཞིང་▫ chos la gcig tu dga' zhing ▪ {C}ekānta-dharma-nirata▪ delighting only in doctrine▫ {C}take delight only in Dharma
ཆོས་ལ་བརྟེན་པ་▫ chos la brten pa▪ {MSA}dharma-saṃśraya▪ depending upon doctrine; depending upon phenomena
ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་▫ chos la bdag med pa▪ {MSA,MV} dharma-nairātmya▪ selflessness of phenomena
ཆོས་ལ་བདག་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་▫ chos la bdag med pa'i ye shes rnam par mi rtog pa▪ {MSA}nirvikalpa ... dharma-nairātmya-jñāna▪ not realizing the exalted wisdom [realizing] the selflessness of phenomena
ཆོས་ལ་བག་ཡོད་པ་▫ chos la bag yod pa▪ {MSA} dharmāpramatta▪ conscientiousness with respect to doctrine
ཆོས་ལ་དབང་བ་▫ chos la dbang ba▪ {MSA}dharme vaśi ▪ power with respect to doctrine/phenomena
ཆོས་ལ་མི་དགའ་▫ chos la mi dga'▪ {MSA}dharme 'rataḥ ▪ not delighting in doctrine/phenomena
ཆོས་ལ་མི་མོས་པ་▫ chos la mi mos pa▪ མོས་མོས་མོས་མོས་ ▫ mos mos mos mos▪ {MV}anadhimuktir dharme▪ non-belief/faith/interest/inclined towards/zeal in doctrine
ཆོས་ལ་མི་གཡོ་▫ chos la mi g.yo▪ {MSA}dharme 'calaḥ ▪ unmoving with respect to doctrine/phenomena
ཆོས་ལ་མུན་པ་མེད་▫ chos la mun pa med▪ {MSA} dharma-nirandhakāra▪ non-obscuration with respect to doctrine
ཆོས་ལ་མོས་▫ chos la mos▪ མོས་མོས་མོས་མོས་▫ mos mos mos mos▪ {MSA}dharmādhimokṣa▪ belief/faith/ interest/inclined towards/zeal in doctrine
ཆོས་ལ་མོས་པ་▫ chos la mos pa▪ མོས་མོས་མོས་མོས་▫ mos mos mos mos▪ dharma-ārāma(tā); {MSA} dharmādhimukti; {MSA}dharma ... adhimokṣa; {MSA}dharmato 'dhimokṣāt▪ belief/faith/interest/ inclined towards/zeal in doctrine▫ {C}fondness for Dharma
ཆོས་ལ་མོས་པའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་བརྩོན་པ་▫ chos la mos pa'i rnal 'byor la brtson pa▪ {C}dharma-ārāma-yogam anuyuktatā▪ effort in the yoga of belief in doctrine▫ {C}the giving oneself up to devoted fondness for Dharma
ཆོས་ལ་མོས་པའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་བརྩོན་པར་བྱའོ་▫ chos la mos pa'i rnal 'byor la brtson par bya'o▪ {C} dharma-ārāma(tā)-yogam anuyuktena bhavitavyam ▪ one should make effort in the yoga of belief in doctrine▫ {C}should have devotion to Dharma
ཆོས་ལ་མོས་པའི་ས་བོན་▫ chos la mos pa'i sa bon ▪ མོས་མོས་མོས་མོས་▫ mos mos mos mos▪ {MSA} Tenses: future, present, past, imperative dharmādhimukti-bīja▪ seeds of belief/faith/ interest/inclination towards/zeal in doctrine
ཆོས་ལ་མོས་པར་བྱེད་▫ chos la mos par byed▪ མོས་མོས་མོས་མོས་▫ mos mos mos mos▪ {MSA}dharmam adhimucyate▪ belief/faith/interest/inclined towards/zeal in doctrine
ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་བྱམས་པ་▫ chos la dmigs pa'i byams pa▪ དམིགས་དམིགས་དམིགས་དམིགས་▫ dmigs dmigs dmigs dmigs▪ *dharmālaṃbanā maitri▪ love observing phenomena
ཆོས་ལ་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་▫ chos la tshul bzhin yid la byed pa▪ {MSA}yoniśo dharma-manasikāraḥ▪ mental engagement in accordance with doctrine/ phenomena
ཆོས་ལ་ཞུགས་པ་▫ chos la zhugs pa▪ ཞུག་འཇུག་ཞུགས་ཞུགས་ ▫ zhug 'jug zhugs zhugs▪ {MSA}dharma-pravṛtti▪ enter into doctrine
ཆོས་ལ་བཟོད་པ་▫ chos la bzod pa▪ བཟོད་བཟོད་བཟོད་བཟོད་ ▫ bzod bzod bzod bzod▪ {MV,MSA}dharma-kṣānti▪ doctrinal forbearance; forbearance with respect to the doctrine [of...]
ཆོས་ལ་རིན་པོ་ཆེར་འདུ་ཤེས་▫ chos la rin po cher 'du shes ▪ {MSA}dharma-ratna-saṃjñā▪ discrimination with respect to the precious doctrine; discrimination with respect to precious qualities/ phenomena
ཆོས་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་▫ chos la longs spyod pa▪ སྤྱད་སྤྱོད་སྤྱད་སྤྱོད་▫ spyad spyod spyad spyod▪ {MV}dharma-saṃbhoga▪ doctrinal resources; resources with respect to doctrine; resources in terms of phenomena
ཆོས་ལ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་▫ chos la longs spyod rdzogs pa▪ སྤྱད་སྤྱོད་སྤྱད་སྤྱོད་▫ spyad spyod spyad spyod▪ {MSA}dharma-saṃbhoga▪ completion of doctrinal resources
ཆོས་ལ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་▫ chos la longs spyod rdzogs pa rgyun mi 'chad pa▪ འཆད་འཆད་ཆད་ཆད་▫ 'chad 'chad chad chad▪ {MSA} dharma-saṃbhogāviccheda▪ not cutting off the continuum of completion of doctrinal resources
ཆོས་ལ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པར་མཛད་པ་▫ chos la longs spyod rdzogs par mdzad pa▪ {MSA}dharma-saṃbhogaṃ karoti▪ completion of doctrinal resources
ཆོས་ལ་སུན་འབྱིན་པ་▫ chos la sun 'byin pa▪ དབྱུང་འབྱིན་ཕྱུང་ཕྱུངས་▫ dbyung 'byin phyung phyungs▪ {C}dūṣaka▪ {C}defamer; defame
ཆོས་ལ་སེར་སྣ་མེད་པ་▫ chos la ser sna med pa▪ {MV} dharmāmatsaritva▪ not miserly with respect to the doctrine/phenomena {T}
ཆོས་ལས་ཆོས་ཉིད་གཞན་ཡིན་པ་▫ chos las chos nyid gzhan yin pa▪ {MV}dharmād anyā dharmatā▪ phenomena are different from reality
ཆོས་ལས་མི་གཡོ་▫ chos las mi g.yo▪ {MSA}dharme 'calaḥ▪ not wandering from the doctrine {T}
ཆོས་ལུགས་▫ chos lugs▪ order
ཆོས་ཤེས་▫ chos shes▪ {C}dharma-jñāna▪ doctrinal knowledge; knowledge of attributes; doctrinal knowledge{Gön-chok}▫ {C}cognition of Dharma
ཆོས་བཤད་པ་▫ chos bshad pa▪ {MSA}dharma-deśanā▪ explanation of doctrine
ཆོས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་▫ chos su shes pa'i bzod pa▪ doctrinal forbearance of knowledge
ཆོས་སེམས་ཅན་▫ chos sems can▪ {PH}religiously-minded [person]▫ ཆོས་སེམས་ཅན་འགའ་ཞིག་གིས་དཔེ་འཁྲུག་པ་ཉར་ན་བཀྲ་མི་ཤིས་པ་ཡོང་ཟེར།▫ chos sems can 'ga' zhig gis dpe 'khrug pa nyar na bkra mi shis pa yong zer;▫ Tenses: future, present, past, imperative Some religiously-minded [persons] said that if you keep mixed up books, bad luck will come.▫ {GCG} p.17
ཆོས་སོ་སོ་ཡང་དག་རིག་པ་▫ chos so so yang dag rig pa▪ correct knowledge of individual doctrines
ཆོས་སྲེད་པ་▫ chos sred pa▪ {C}dharma-tṛṣṇā▪ attachment to phenomena▫ {C}craving for (separate) dharmas
མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་རྣམ་པ་གསུམ་▫ mchog gi dngos grub rnam pa gsum▪ {PH}three kinds of supreme siddhis [of body; speech; and mind]
མཆོག་གི་ཆོས་ལ་ཞུགས་པ་▫ mchog gi chos la zhugs pa▪
ཞུག་འཇུག་ཞུགས་ཞུགས་▫ zhug 'jug zhugs zhugs▪ {MSA} agra-dharma-pravṛtti▪ enter into the supreme Tenses: future, present, past, imperative doctrine
མཆོག་གི་དག་པར་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་▫ mchog gi dag par mchog tu 'dzin pa▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {MV}agra-śuddhi-parāmarśana▪ thoroughly apprehend the supreme purity
མཆོག་གི་དོན་▫ mchog gi don▪ {MV}agrārtha▪ supreme meaning; supreme object
མཆོག་གི་དོན་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་▫ mchog gi don chos la bdag med pa▪ {MSA}parama-tattva ... dharma-nairātmya▪ the supreme meaning/object, the selflessness of persons
མཆོག་གི་འདྲ་བ་▫ mchog gi 'dra ba▪ {C}go-vṛṣa-▪ like the best▫ {C}like those of an excellent cow མཆོག་གི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ / མཆོག་གི་སྤྲུལ་སྐུ་▫ mchog gi sprul pa'i sku / mchog gi sprul sku▪ paramanirmāṇa-kāya▪ supreme emanation body
མཆོག་གི་རབ་ཏུ་ས་▫ mchog gi rab tu sa▪ {PH}supreme land
མཆོག་གི་སེམས་ཅན་▫ mchog gi sems can▪ {MSA}agra-sattva▪ supreme sentient being
མཆོག་གིས་▫ mchog gis▪ {C}nikāma-▪ {C}to his heart's content
མཆོག་གྱུར་▫ mchog gyur▪ {MSA}agra▪ supreme; best; superior
མཆོག་གྱུར་པ་▫ mchog gyur pa▪ {MSA}agra-bhūtatā▪ supreme; best; superior
མཆོག་གྱུར་ལུས་▫ mchog gyur lus▪ {MSA}agra-janmatā ▪ superior body
མཆོག་དགའ་▫ mchog dga'▪ paramānanda▪ supreme joy
མཆོག་འགྲུབ་▫ mchog 'grub▪ འགྲུབ་འགྲུབ་འགྲུབས། གྲུབ་གྲུབས་ ▫ 'grub 'grub 'grubs/grub grubs▪ achievement of the supreme [i.e. Buddhahood]
མཆོག་ཉིད་▫ mchog nyid▪ {C}agratā; {MSA}agratva; {MSA}paramatva▪ supremacy; superiority▫ {C}highest (possible state of perfection); heights; foremost
མཆོག་ཏུ་▫ mchog tu▪ {C}uttama; {C}paramam; {C}agratas; {C}agratu▪ supremely; greatly; thoroughly; completely▫ {C}in front of; summit; foremost; great; highest; best; supreme; unsurpassed; utmost; finest; very fine; very
མཆོག་ཏུ་གྱུར་▫ mchog tu gyur▪ agratas▪ supreme; highest▫ {C}in front of
མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་▫ mchog tu dga' ba▪ {L}prāmodya▪ supremely happy
མཆོག་ཏུ་འགྱུར་བ་▫ mchog tu 'gyur ba▪ འགྱུར་འགྱུརད་གྱུར་གྱུརད་▫ 'gyur 'gyurd gyur gyurd▪ {C}agratā▪ supreme; highest▫ {C}the highest (possible degree of perfection); superiority; highest possible state; heights; foremost; in the first rank
མཆོག་ཏུ་བརྟན་པ་ཡིན་▫ mchog tu brtan pa yin▪ {C} dṛḍhatama▪ supremely stable; thoroughly firm▫ {C}very powerful
མཆོག་ཏུ་བྱེད་པ་▫ mchog tu byed pa▪ make…the supreme; make as the supreme
མཆོག་ཏུ་མི་འཛིན་པ་▫ mchog tu mi 'dzin pa▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {C} aparāmṛṣṭa▪ {C}untarnished; intangible
མཆོད་པ་སྔོན་དུ་བྱས་ཏེ་▫ mchod pa sngon du byas te▪ {C}pūjā-pūrvaṅgamam▪ previously offered▫ {C} worshipped
མཆོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོ་ག་རྒྱས་པའི་སྣོད་▫ mchod pa thams cad kyi cho ga rgyas pa'i snod▪ {C} Sarva-pūja-vidhi-vistara-bhajana▪ {C}p.n. of a Buddha
མཆོད་པ་དང་ལྡན་པའི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་▫ mchod pa dang ldan pa'i theg pa chen po'i chos▪ {MSA} pūjopasaṃhita-mahāyāna-dharma▪ great vehicle doctrines connected with offerings
མཆོད་པ་བྱ་བར་འོས་པར་འགྱུར་▫ mchod pa bya bar 'os par 'gyur▪ {C}pūjanīya▪ worthy of offerings; worthy of reverence; worthy one▫ {C}worthy of being worshipped; worthy of worship
མཆོད་པ་བྱེད་པ་▫ mchod pa byed pa▪ {C}pūjayati▪ offers; revere▫ {C}worships
མཆོད་པ་དབུལ་བ་▫ mchod pa dbul ba▪ offer offerings; offer worship
མཆོད་པ་ཡང་བྱེད་▫ mchod pa yang byed▪ {L}pūjayati▪ Tenses: future, present, past, imperative offer; revere
མཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་རྙེད་▫ mchod pa la sogs pa rnyed▪ {MSA}pūjādi-lābha▪ obtain offerings and so forth
མཆོད་པ་ལེགས་པར་བཤམས་▫ mchod pa legs par bshams▪ layout of offerings
མཆོད་པའི་ཆོ་ག་▫ mchod pa'i cho ga▪ {C}pūja-vidhi▪ rite of offering; rules for offering▫ {C}ritual for worship
འཆག་པ་ལ་དད་ཆེར་མི་འགྱུར་▫ 'chag pa la dad cher mi 'gyur▪ {C}(na) caṃkramaṇa-śīla (bhavati)▪ {C} does not walk about a great deal
འཆགས་▫ 'chags▪ གཤགས། འཆགས། བཤགས། འཆགས། ▫ gshags/ 'chags/ bshags/ 'chags/▪ vivarta; so sor 'chags pa = {MSA}pratideśanā▪ to confess; reveal [non-virtue]
འཆགས་པ་▫ 'chags pa▪ གཤགས། འཆགས། བཤགས། འཆགས།▫ gshags/ 'chags/ bshags/ 'chags/▪ vivarta▪ to confess; to reveal [non-virtue]
འཆགས་པའི་དུས་▫ 'chags pa'i dus▪ {MSA}vivarta-kāla▪ time of confession
འཆགས་པར་བྱེད་པ་▫ 'chags par byed pa▪ {C} pratideśayati (=gṛhīta-bodhicitta-parityāgāt = pratyāpatti-balāt = kṛta-pāpadeśanān)▪ confess; reveal▫ {C}confesses his error; see their error
འཆང་བ་▫ 'chang ba▪ བཅང། འཆང། བཅངས། ཆོངས།▫ bcang / 'chang / bcangs/ chongs/▪ {C}dhārayanti; {MSA}dhārana▪ {C}bear in mind
འཆད་▫ 'chad▪ འཆད། འཆད། ཆད། ཆད་▫ 'chad / 'chad / chad / chad [to be cut] or bshad / 'chad / bshad / shod [to explain] {T}▪ {MV}upadiś-; {MV}upadiśyante; {MSA}deśanā; {C}bhāṣate (=abhasate); sūcatī (=sūcayati); {MV}prakāśana; so sor 'chad par byed pa = {MSA}pratideśaka▪ (1) to be cut; (2) to explain; to comment▫ {C} Tenses: future, present, past, imperative teaches; speaks; says; declares; indicateནམ་མཁའ་མ་ཟད་ཀྱི་བར་དུ་སྐད་ཅིག་ཀྱང་རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་▫ nam mkha' ma zad kyi bar du skad cig kyang rgyun mi 'chad pa'i longs spyod rdzogs pa'i sku▫ the Complete Enjoyment Body of which the continuum is not cut even for a moment as long as the sky remains{PGP-101}▫ དགོང་པ་འཆད་ཚུལ་ཡོད་དེ་▫ dgong pa 'chad tshul yod de▫ a way that explains the thought [of Buddha]
འཆད་འགྱུར་ལྟར་▫ 'chad 'gyur ltar▪ བཤད་འཆད་བཤད་ཤོད་▫ bshad 'chad bshad shod▪ as will be explained
འཆད་པ་▫ 'chad pa▪ འཆད། འཆད། ཆད། ཆད▫ 'chad / 'chad / chad / chad [to be cut] or bshad / 'chad / bshad / shod [to explain] {T}▪ {C}bhāṣyati; {C}sūcanā; {L}samuccitti; {C}ucchinna; {MV} prakāśana; {MV}vaktṛ▪ explain; explanation; (1) to be cut; (2) to explain; to comment▫ {C} teaches; indication; interrupt; cut off; perserve; carries; {GD:247} [critical] explanation
འཆད་རྩོད་རྩོམ་པ་▫ 'chad rtsod rtsom pa▪ {PH} explication; debate; and composition
འཆད་ཚེ་▫ 'chad tshe▪ བཤད་འཆད་བཤད་ཤོད་▫ bshad 'chad bshad shod▪ {C}bhāṣyamāṇa▪ when explaining/ setting forth▫ {C}(is) being taught; {GD:260} point of view of critical examination
འཆད་རིགས་པ་▫ 'chad rigs pa▪ suitable to explain/set forth
འཆར་▫ 'char▪ 'char / 'char ' shar ' shar; or: shar / 'chard / 'char / shard [Thumi, p.246-to rise, start] {T}▪ appear; dawn; shine; reflect; present themselves; manifest▫ དོན་བློ་ལ་མི་འཆར་རོ་▫ don blo la mi 'char ro▫ the meaning has not appeared to the mind▫ སྣང་བ་གཞན་མི་འཆར་བ་ནི་▫ snang ba gzhan mi 'char ba ni▫ with respect to the non-appearance of other appearances ...{TGP 24}▫ སྒྱུ་མ་བཞིན་དུ་འཆར་ཚུལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་▫ sgyu ma bzhin du 'char tshul phyin ci ma log pa▫ the unerring mode of illusory-like appearance{MSI 424}
འཆི་འཕོ་སྐྱེ་བ་▫ 'chi 'pho skye ba▪ death, transmigration, and birth
འཆི་འཕོ་སྐྱེ་བ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་▫ 'chi 'pho skye ba mkhyen pa'i stobs▪ power of exalted knowledge of death, transmigration, and birth
འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་▫ 'chi 'pho dang skye ba▪ {C} cyutopapatti▪ transmigration and arising; transmigration and rebirth▫ {C}decease and rebirth
འཆི་འཕོ་བ་▫ 'chi 'pho ba▪ transmigrate
འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བ་དང་མི་སྐྱེ་བ་▫ 'chi 'pho ba dang skye ba dang mi skye ba▪ {C}cyuty-upapatty-anupattitā ▪ non-arising of transmigration and rebirth▫ {C}no genesis of decease and rebirth
འཆི་འཕོ་བ་ཡང་མ་ཡིན་▫ 'chi 'pho ba yang ma yin▪ {C} acyuti▪ no rebirth▫ {C}no decease
འཆོས་▫ 'chos▪ བཅོ། འཆོས། བཅོས། ཆོས་▫ bco / 'chos / bcos / chos [to make; to build] {T}▪ tshul 'chos = {MSA}kuhanā; legs par 'chos pa = {MSA}praṇihita ▪ {T} to make, build
ཇ་▫ ja▪ tea
ཇི་▫ ji▪ what; how
ཇི་སྐད་བསྟན་པ་▫ ji skad bstan pa▪ བསྟན་སྟོན་བསྟནད་སྟོནད་▫ bstan ston bstand stond▪ {C}yathā-anuśiṣṭa▪ {C} as instructed
ཇི་སྐད་དུ་▫ ji skad du▪ as it is said ...
ཇི་སྐད་དུ་སྨྲས་པ་དེ་ལྟར་བྱེད་པ་▫ ji skad du smras pa de ltar byed pa▪ {C}yathāvāditā-tathākāritā▪ {C}as he speaks, so he acts ཇི་སྐད་དུ། ཞེས་བཤད་པ་▫ ji skad du ... zhes bshad pa▪ {MSA}yathoktaṃ▪ as it is said ཇི་སྐད་དུ། ཞེས་གསུངས་པ་▫ ji skad du ... zhes gsungs pa ▪ {MSA}yathoktaṃ▪ as it is said
ཇི་སྐད་སྨྲས་▫ ji skad smras▪ {C}yathā-vādin▪ {C}as he speaks
ཇི་སྐད་བཤད་པ་▫ ji skad bshad pa▪ {C}yathokta▪ {C} as it has been explained
ཇི་སྐད་བཤད་པར་ཟད་▫ ji skad bshad par zad▪ exhausted as explained
ཇི་སྙེད་▫ ji snyed▪ yāvat▪ as much as; as great as; as many as; however much; however many▫ {PH} however much
ཇི་སྙེད་པ་▫ ji snyed pa▪ yaḥ kāścana▪ varieties; diversity; the varieties [i.e. cConventional truths ▫ {PH}however much
ཇི་སྙེད་པ་མཁྱེན་པའི་རྣམ་མཁྱེན་▫ ji snyed pa mkhyen pa'i rnam mkhyen▪ མཁྱེན་མཁྱེན་མཁྱེནད་མཁྱེནད་▫ mkhyen mkhyen mkhyend mkhyend▪ an exalted knower of all aspects that knows conventional truths
ཇི་སྙེད་པ་རྟོགས་པའི་མཁྱེན་པ་▫ ji snyed pa rtogs pa'i mkhyen pa▪ མཁྱེན་མཁྱེན་མཁྱེནད་མཁྱེནད་▫ mkhyen mkhyen mkhyend mkhyend▪ exalted knowledge realizing the varieties of phenomena
ཇི་སྙེད་པ་ཐམས་ཅད་▫ ji snyed pa thams cad▪ {PH}all the varieties
ཇི་སྙེད་པ་གཟིགས་པའི་ཡེ་ཤེས་▫ ji snyed pa gzigs pa'i ye shes▪ yāvajjñāna▪ exalted knower of the varieties
ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་ཡིད་▫ ji snyed yod pa yid▪ yāvat(tā)▪ {C}as great; as much; as long as; until
ཇི་ལྟ་ཇི་སྙེད་▫ ji lta ji snyed▪ mode and diversity; mode [of being] and diversity ཇི་ལྟ་ཇི་སྙེད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཀུན་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་▫ ji lta ji snyed kyi rnam pa kun thugs su chud pa'i sangs rgyas kyi ye shes▪ pristine wisdom of a Buddha understanding all aspects of the modes and the diversity
ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་▫ ji lta ji ltar▪ accordingly; in accordance with ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར། དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་▫ ji lta ji ltar ... de lta de ltar▪ {C}yathā yathā ... tathā tathā▪ {C}as ... so ཇི་ལྟ་ / ཇི་ལྟ་བ་▫ ji lta / ji lta ba▪ {MSA}yathā▪ mode; law; how; ultimate truth; exactly; mode [of existence]
ཇི་ལྟ་བ་མཁྱེན་པའི་རྣམ་མཁྱེན་▫ ji lta ba mkhyen pa'i rnam mkhyen▪ མཁྱེན་མཁྱེན་མཁྱེནད་མཁྱེནད་▫ mkhyen mkhyen mkhyend mkhyend▪ an exalted knower of all aspects that knows the ultimate truth
ཇི་ལྟ་བ་ཇི་བཞིན་དུ་▫ ji lta ba ji bzhin du▪ {L}yathā-bhūta ▪ exactly; as it really is▫ {PH}exactly; as it really is▫ in the same way
ཇི་ལྟ་བ་རྟོགས་པའི་མཁྱེན་པ་▫ ji lta ba rtogs pa'i mkhyen pa▪ མཁྱེན་མཁྱེན་མཁྱེནད་མཁྱེནད་▫ mkhyen mkhyen mkhyend mkhyend▪ exalted knowledge realizing the mode of phenomena
ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་▫ ji lta ba bzhin▪ {C}yathāvat; {C} yathāvattā▪ exactly; as it really is▫ {C}fact; in accordance with fact; which exists; the state of Tenses: future, present, past, imperative reality such as is actually is
ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་▫ ji lta ba bzhin du▪ {L}yathā-bhūta; {MSA}yathā; yathāvat▪ exactly; as it really is; in that way▫ {C}in the same way
ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་ཉིད་▫ ji lta ba bzhin du yod pa nyid▪ yathāvat(tā)▪ exactly; as it really is▫ {C} fact; in accordance with fact
ཇི་ལྟ་བ་གཟིགས་པའི་ཡེ་ཤེས་▫ ji lta ba gzigs pa'i ye shes ▪ yathavajjñāna▪ exalted knower of the mode
ཇི་ལྟ་བར་▫ ji lta bar▪ {MSA}yathā▪ the mode; law; how; ultimate truth; exactly; mode [of existence]
ཇི་ལྟ་བུ་▫ ji lta bu▪ {MSA}yādṛśya; {MV}yathā; yādṛśa ▪ [what-like]; how; what▫ ཡོན་ཏན་ཇིཨོ་ལྟུ་བུ་དང་ལྡན་▫ yon tan jio ltu bu dang ldan▫ what qualities did he possess?
ཇི་ལྟ་བུར་གྲུབ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་▫ ji lta bur grub pa'i shes rab kyis▪ འགྲུབ་འགྲུབ་འགྲུབས། གྲུབ་གྲུབས་▫ 'grub 'grub 'grubs/grub grubs▪ {C}yathā-adhika (=yena madhya-mṛdv-ādinā prākareṇa-adhikayā-adhimuktyā samprayuktā yā prajñā sā-api yathādhikā)▪ how it is established (by exalted wisdom)▫ {C}using to the fullest extent
ཇི་ལྟ་ཞེ་ན་▫ ji lta zhe na▪ {MV 2.2bc}kathaṃ kṛtvā▪ when one asks how?", {T}"
ཇི་ལྟར་▫ ji ltar▪ {C}atha▪ [what-like]; how; just as; what▫ {C}but; moreover; as; however; but when; of; concerningདོན་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན་▫ don ji ltar yin zhe na▫ if someone asks: 'What is the meaning ...▫ ཇི་ལྟར་ཕྱེ་བ་ནི་▫ ji ltar phye ba ni▫ how the differentiation is made
ཇི་ལྟར་ཀུན་བརྟགས་པ་དེ་ལྟར་མེད་▫ ji ltar kun brtags pa de ltar med▪ གདགས་འདོགས་བཏགས། བརྟགས་ཐོགས་▫ gdags 'dogs btags/brtags thogs▪ {MV}tathā nāsti yathā parikalpyate▪ that does not exist in the way it is imputed [to exist]
ཇི་ལྟར་ཉེ་བར་ལེན་པ་མེད་པར་▫ ji ltar nye bar len pa med par▪ {C}anupādāya▪ {C}without further clinging
ཇི་ལྟར་རྟོགས་པའི་ཆོས་རྣམ་པར་བཞག་པ་▫ ji ltar rtogs pa'i chos rnam par bzhag pa▪ {MSA}yathādhigama-dharma-vyavasthāna▪ presentation of phenomena according to how they are realized {T}
ཇི་ལྟར་བརྟགས་པ་དེ་ལྟར་མེད་▫ ji ltar brtags pa de ltar med▪ གདགས་འདོགས་བཏགས། བརྟགས་ཐོགས་▫ gdags 'dogs btags/brtags thogs▪ {MSA}tathā-bhāvo yathā kalpyate (na-)▪ does not exist in the way it is imputed [to exist]
ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་▫ ji ltar mthong ba▪ yathā dṛṣṭi (=yathādṛṣṭa); {MV}yathā dṛṣṭaṃ▪ {C}in accordance with what he has seen
ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་▫ ji ltar mthong ba bzhin du▪ yathā dṛṣṭi (=yathādṛṣṭa)▪ {C}in accordance with what he has seen
ཇི་ལྟར་འདི་ལྟར་▫ ji ltar 'di ltar▪ how is it that ...?{S 1}
ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་▫ ji ltar 'dod pa bzhin▪ {MSA} yatheṣṭa▪ as one wishes; as he/she wishes
ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་གནས་▫ ji ltar 'dod pa bzhin du gnas▪ {MSA}yathā-kāmaṃ viharati▪ stay wherever he wishes
ཇི་ལྟར་འདོད་པར་སྐྱེ་བ་▫ ji ltar 'dod par skye ba▪ {MSA} janma yathābhikāmam▪ born according to one's wishes
ཇི་ལྟར་འདོད་བཞིན་▫ ji ltar 'dod bzhin▪ {C}yatheccham; {MSA}yatheṣṭa▪ as one wishes▫ {C}wherever he wishes to
ཇི་ལྟར་འདོད་བཞིན་བསྟན་▫ ji ltar 'dod bzhin bstan▪ བསྟན་སྟོན་བསྟནད་སྟོནད་▫ bstan ston bstand stond▪ {MSA} yathā-kāma-nidarśana▪ teach as one wishes
ཇི་ལྟར་ན་▫ ji ltar na▪ {C}kim iti▪ how, just as▫ {C}so that; when
ཇི་ལྟར་སྣང་བ་▫ ji ltar snang ba▪ སྣང་སྣང་སྣང་སྣང་▫ snang snang snang snang▪ {MV}yathā pratibhāsate▪ just as it appears; in the way it appears; as it appears
ཇི་ལྟར་སྣང་བ་འབྱུང་བ་▫ ji ltar snang ba 'byung ba▪ འབྱུང་འབྱུང་བྱུང་བྱུང་▫ 'byung 'byung byung byung▪ {MV} yathā pratibhāsa utpadyate▪ occurs just as it appears; occurs in the way it appears
ཇི་ལྟར་བྱུང་བ་▫ ji ltar byung ba▪ འབྱུང་འབྱུང་བྱུང་བྱུང་▫ Tenses: future, present, past, imperative 'byung 'byung byung byung▪ history
ཇི་ལྟར་བཞེད་པ་བཞིན་▫ ji ltar bzhed pa bzhin▪ {MSA} yatheṣṭa▪ as one wishes
ཇི་ལྟར་བཞེད་པ་བཞིན་དུ་▫ ji ltar bzhed pa bzhin du▪ {MV}yathecchaṃ▪ as one wishes
ཇི་ལྟར་བསགས་པ་བཞིན་དུ་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་▫ ji ltar bsags pa bzhin du nye bar 'gro ba▪ {C}yathā-karma-upaga▪ {C}(fare) according to their deeds ཇི་ལྟར། འདི་ལྟར་▫ ji ltar ... 'di ltar▪ {MV 1.13c}kathaṃ ... yasmāt▪ how is it that ...
ཇི་སྟེ་▫ ji ste▪ {C}atha (=yathā)▪ {C}but; however; moreover; but if; but when; in; at; as; "as like"
ཇི་ཕྲ་▫ ji phra▪ {PH}accordingly subtle
ཇི་ཕྲ་ཇི་ཕྲ་▫ ji phra ji phra▪ {PH}each accordingly more subtle
ཇི་མ་ཇི་བཞིན་པའི་▫ ji ma ji bzhin pa'i▪ ... which is just like
ཇི་ཙམ་▫ ji tsam▪ [what-only]; however much; as much as; as great as
ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་▫ ji tsam gyis na▪ {L}kiyatā; {L}tāvat▪ for what reason; how is it that{S}▫ how great; how much; however much; first of all; how large; how far
ཇི་ཙམ་དུ་▫ ji tsam du▪ {L}tāvatā▪ for what reason; how is it that▫ by that much; then; how much?
ཇི་ཙམ་ཞིག་▫ ji tsam zhig▪ how many?
ཇི་བཞིན་▫ ji bzhin▪ [what-like]; just as; like; as▫ {PH}just as; like; as; correctly; properly▫ how?; like what?
ཇི་བཞིན་གྱི་▫ ji bzhin gyi▪ {C}yāthātmya▪ {C}true character
ཇི་བཞིན་ཉིད་▫ ji bzhin nyid▪ {MSA}tathatā▪ thusness
ཇི་བཞིན་དུ་▫ ji bzhin du▪ {MSA}yathā-vat▪ just as; like; as▫ {PH}just as; like; as
ཇི་བཞིན་མིན་པ་▫ ji bzhin min pa▪ {C}ayathā▪ not like; unlike▫ {PH}not like; unlike▫ {C}not as it appears; not considered as it really is
ཇི་བཞིན་མེད་པ་▫ ji bzhin med pa▪ {C}ayathā▪ not like; unlike▫ {C}not as it appears; not considered as it really is
ཇི་བཞིན་ཤུགས་▫ ji bzhin shugs▪ {C}yathā-āvedhyam▪ {C}as he intends to hit
ཇི་ཡང་མེད་པ་▫ ji yang med pa▪ nothing whatever exists
ཇི་སྲིད་▫ ji srid▪ {C}yāvat▪ [what-exist]; as long as
ཇི་སྲིད་ཅིག་ན་▫ ji srid cig na▪ {PH}for how long
ཇི་སྲིད་དུ་▫ ji srid du▪ {MSA}ā▪ as long as ཇི་སྲིད་དུ། དེ་སྲིད་དུ་▫ ji srid du ... de srid du▪ yāvat ... tāvat▪ as long as ... for that long ...
ཇི་སྲིད་པ་▫ ji srid pa▪ {MSA}yāvat▪ as long as
ཇི་སྲིད་ཚོའི་བར་དུ་▫ ji srid tsho'i bar du▪ {C}jāvaj-jīvaṃ tiṣṭhan▪ {C}all their lives; during his entire life
ཇིག་རྟེན་གྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མི་འདོད་པ་▫ jig rten gyi phun sum tshogs pa mi 'dod pa▪ {MV}laukika-sampatty-anarthitva▪ not desiring the marvels of the world {T}
ཇིང་གེར་▫ jing ger▪ {PH}Gengis Khan
ཇེ་▫ je▪ particle indicating increase
ཇེ་ཆེར་▫ je cher▪ bigger
ཇེ་སྲབ་ཏུ་▫ je srab tu▪ thinner = weaken
ཇོ་བཟང་▫ jo bzang▪ {PH}good reputation; good repute ▫ ཇོ་བཟང་གི་མིང་ལ་རེ་བ་སོགས་དོར་ཏེ།▫ Having given up such things as hope for a name of good repute, ...▫ {GCC}
ཇོ་ནང་པ་▫ jo nang pa▪ Jo-nang-pa
ཇོ་བོ་▫ jo bo▪ {LCh}ārya; {C}svāmin▪ lord; master; Elder [i.e., Atiśa]
ཇོ་བོ་རྗེ་▫ jo bo rje▪ Elder [i.e., Atiśa]
ཇོ་བོ་རིན་པོ་ཆེ་▫ jo bo rin po che▪ {PH}Precious Jowo Tenses: future, present, past, imperative [Śākyamuni statue]
ཇོ་ལུགས་སྒྲོལ་དཀར་▫ jo lugs sgrol dkar▪ {PH}White Tara in Atiśa's lineage
མཇལ་▫ mjal▪ མཇལ། མཇལ། མཇལད། མཇལད།▫ mjal/ mjal/ mjald/ mjald/▪ meet; have an audience with [present tense stem]
མཇུག་▫ mjug▪ {LCh}anta; {MSA}avasāna▪ end
མཇུག་གི་དོན་▫ mjug gi don▪ {PH}conclusion
མཇུག་ཏུ་▫ mjug tu▪ {MSA}ante▪ at the end
མཇུག་ཐོགས་▫ mjug thogs▪ immediately after; immediately subsequent to
མཇུག་ཐོགས་ཁོ་ནར་▫ mjug thogs kho nar▪ only immediately after; only immediately subsequent to
མཇུག་ཐོགས་སུ་འཇུག་པ་▫ mjug thogs su 'jug pa▪ {MSA} an-antaraṃ pravṛttiḥ▪ engaging immediately after
འཇམ་པའི་དབྱངས་▫ 'jam pa'i dbyangs▪ mañjughoṣa; mañjuśrī▪ Mañjughoṣa; Mañjuśrī [p.n. of the Buddha of wisdom]
འཇམ་པོ་▫ 'jam po▪ smooth
འཇམ་པོར་སྨྲ་▫ 'jam por smra▪ {C}mṛdu-bhāṣin▪ {C} soft in speech
འཇམ་དཔལ་▫ 'jam dpal▪ mañjuśrī▪ Mañjushrī; Mañjuśrī [p.n. of the Buddha of wisdom]
འཇམ་དཔལ་ཚེ་བདག་ནག་པོ་▫ 'jam dpal tshe bdag nag po▪ {PH}Black Manjuśrī (?)
འཇམ་དབྱངས་▫ 'jam dbyangs▪ mañjughoṣa▪ Mañjughoṣa [p.n. of the Buddha of wisdom]; Manjughosha
འཇམ་དབྱངས་མཆོག་ལྷ་འོད་ཟེར་▫ 'jam dbyangs mchog lha 'od zer▪ Jam-yang-chog-hla-o-ser (circa 15th c.), textbook author of Tag-tshang-ra-wa-dö-ba (stag tshang rwa ba stod pa) Monastery
འཇམ་དབྱངས་བཞད་པ་▫ 'jam dbyangs bzhad pa▪ Jam-yang-shay-pa (1648-1721), principal textbook writer for Go-mang (sgo mang) College of Dre-pung ('bras spungs) Monastic University
འཇམ་རྩུབ་▫ 'jam rtsub▪ {PH}smooth [and/or] coarse
འཇའ་▫ 'ja'▪ {C}indrāyudha▪ {C}rainbow
འཇའ་ཚོན་▫ 'ja' tshon▪ indrāyudha; indrāyudharaṅga▪ rainbow▫ {C}the hues of the rainbow
འཇལ་▫ 'jal▪ གཞལ། འཇལ། བཅལ། འཇལད།▫ gzhal/ 'jal/ bcal/ 'jald/▪ {C}tulana; {C} -māna▪ to comprehend; measure▫ {C}assessment; what measures
འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་དང་བརྡའ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་▫ 'jig rten gyi tha snyad dang brda' tsam gyi phyir▪ {C}loka-vyavahāra-saṃketam upādāya▪ because of the conventions and expression of the world▫ {C}on account of agreed symbols and worldly conventions
འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ལ་བརྟེན་ནས་▫ 'jig rten gyi tha snyad la brten nas▪ {C}loka-vyavahāram upādāya▪ depending upon worldly conventions▫ {C}in reference to the conventional expressions current in the world
འཇིག་རྟེན་འདུས་པ་▫ 'jig rten 'dus pa▪ {PH} Tenses: future, present, past, imperative Consummation of the Worlds [name of the Jain place of liberation]
འཇིག་རྟེན་སྡུག་བསྔལ་བདག་ཉིད་▫ 'jig rten sdug bsngal bdag nyid▪ {MSA}duḥkhātmaka ... loka ▪ the nature of the world is suffering; natural suffering of the world
འཇིག་རྟེན་གནས་པ་▫ 'jig rten gnas pa▪ {C}loka-sanniveśa; {C}loke sanniveśa▪ abiding in the world▫ {C}this our position in the world; fabrication of the world; stay in the world; sojourn in the world
འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་▫ 'jig rten pha rol▪ {L}para-loka▪ next world; dying; death
འཇིག་རྟེན་དབང་▫ 'jig rten dbang▪ {PH}Lokeśvara
འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་▫ 'jig rten dbang phyug▪ Lokeshvara (an alternate name for Kalkī Puṇḍarīka)▫ {PH}Lokeśvara
འཇིག་རྟེན་མིན་པ་▫ 'jig rten min pa▪ {MSA}atilaukikī▪ non-worldly
འཇིག་རྟེན་རང་འགའ་བ་▫ 'jig rten rang 'ga' ba▪ ordinary being
འཇིག་རྟེན་ལ་▫ 'jig rten la▪ in the world
འཇིག་རྟེན་ལ་གྲགས་པ་▫ 'jig rten la grags pa▪ {MV}loka-prasiddha▪ well known to the world▫ {GD:158} reknown to the world
འཇིག་རྟེན་ལ་སྙིང་བརྩེ་བ་▫ 'jig rten la snying brtse ba▪ {L}lokānukaṃpa▪ concern for the world; sympathy for the world
འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་▫ 'jig rten las 'das pa▪ {LCh,C,MV,MSA}lokottara; {MSA}lokātikrānta▪ supramundane▫ {C}transcending the world Tenses: future, present, past, imperative
འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་མཉམ་བཞག་▫ 'jig rten las 'das pa'i mnyam bzhag▪ {PH}supramundane meditative equipoise འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་མཉམ་བཞག་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་བློ་▫ 'jig rten las 'das pa'i mnyam bzhag rnam par mi rtog pa'i blo▪ {PH}non-conceptual awarenesses of supramundane meditative equipoise འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་འཕགས་རྒྱུད་ཀྱི་ཟག་མེད་བསམ་གཏན་▫ 'jig rten las 'das pa'i 'phags rgyud kyi zag med bsam gtan▪ supramundane uncontaminated concentration in the continuum of a Superior
འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་▫ 'jig rten las 'das pa'i ye shes▪ {MSA}lokottara-jñāna; {MSA}lokottara ... jñāna▪ supramundane exalted wisdom
འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་བླ་ན་མེད་པ་▫ 'jig rten las 'das pa'i ye shes bla na med pa▪ {MSA}lokottara ... anuttara ... jñāna▪ highest supramundane exalted wisdom འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ལམ་▫ 'jig rten las 'das pa'i ye shes shin tu rnam par dag pa'i lam▪ {MSA}viśuddha-lokottara-jñāna-mārga (su-)▪ thoroughly pure path of supramundane exalted wisdom
འཇིག་རྟེན་སོ་སྐྱེ་▫ 'jig rten so skye▪ worldly common being
འཇིག་རྟེན་གསུམ་གྱི་བདེ་བ་▫ 'jig rten gsum gyi bde ba ▪ {MSA}trai-dhātuka ... sukha▪ happiness of the three worlds འཇིག་ལྟ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་▫ 'jig lta; 'jig tshogs la lta ba▪ བལྟ་ལྟ་བལྟས་ལྟོས་▫ blta lta bltas ltos▪ satkāyadṛṣṭi▪ view of the transitory; view of the transitory collection [as a real I and mine]
འཇིག་པ་དུས་མཉམ་▫ 'jig pa dus mnyam▪ disintegrating at the same time
འཇིག་པ་མེད་པ་▫ 'jig pa med pa▪ {C}avivarta; {C} asraṃsanatā▪ non-disintegrating▫ {C}it cannot be overturned; idefatigability
འཇིག་པའི་བསྐལ་པ་▫ 'jig pa'i bskal pa▪ saṃvarta-kalpa ▪ aeon of destruction
འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་▫ 'jig pa'i chos can▪ {C}vyaya-dharmin; {C}pralopa-dharma▪ disintegrating subject▫ {C}by its nature a disturbance (or wrong?); subject to passing away
འཇིག་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་▫ 'jig pa'i bdag nyid can yin pa'i phyir▪ {C}sattva-dṛṣṭi (=sādana-ātmakatvāt sattvaḥ)▪ {C}the (false) view that there are beings
འཇིག་པར་བགྱིད་པ་▫ 'jig par bgyid pa▪ {C}apaharaka; {C}vikāriṣya(?)▪ destroy; disintegrate▫ {C} remove; something to be undone
འཇིག་པར་འགྱུར་ཏེ་▫ 'jig par 'gyur te▪ {C}vilayam; {C} upaiti; {C}nayati; {C}prāyati; {C}prāpuṇati; {C} vrajati▪ disintegrating; will disintegrate
འཇིག་པར་འགྱུར་བ་▫ 'jig par 'gyur ba▪ {C}bhidyati (=bhindati)▪ disintegrating; will disintegrate; disintegration▫ {C}breaks (up); is (not) broken by; is broken
འཇིག་པར་བྱེད་▫ 'jig par byed▪ {C}pratisaṃharati▪ disintegrate▫ {C}draws back; withdraws
འཇིག་ཚོགས་འགོག་པ་▫ 'jig tshogs 'gog pa▪ {L}satkāya-nirodha▪ cessation of the transitory collection
འཇིག་ཚོགས་ལྟ་བ་▫ 'jig tshogs lta ba▪ བལྟ་ལྟ་བལྟས་ལྟོས་▫ blta lta bltas ltos▪ {MV}satkāya-dṛṣṭi▪ view of the transitory collection [as a real I and mine]
འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་▫ 'jig tshogs la lta ba▪ བལྟ་ལྟ་བལྟས་ལྟོས་▫ blta lta bltas ltos▪ {C,MSA,MV}satkāya-dṛṣṭi ▪ view of the transitory collection [as a real I and mine]; view of the transitory collection [as real I and mine]; view of the disintegrating aggregates ▫ reifying view; · {C}(false) view of individuality
འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་▫ 'jig tshogs la lta ba nyon mongs pa can▪ བལྟ་ལྟ་བལྟས་ལྟོས་▫ blta lta bltas ltos▪ {MSA}kliṣṭā sat-kāya-dṛṣṭiḥ▪ having the afflicted view of the transitory collection [as a real I and mine]
བལྟ་ལྟ་བལྟས་ལྟོས་▫ blta lta bltas ltos▪ {MSA}sat-kāya-dṛṣṭi-kleśa-lakṣaṇa▪ afflicted character of the view of the transitory collection [as a real I and mine]
འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་བག་ཆགས་▫ 'jig tshogs la lta ba'i bag chags▪ བལྟ་ལྟ་བལྟས་ལྟོས་▫ blta lta bltas ltos ▪ predispositions of the view of the transitory collection
འཇིགས་སུ་རུང་བ་▫ 'jigs su rung ba▪ [frightened-as-fitting]; frightful
འཇིམ་པ་▫ 'jim pa▪ clay; mud
འཇུ་བར་▫ 'ju bar▪ {C}adhyālambate (=pratikāṅkṣitavyāḥ)▪ {C}uphold; look for support in; catch hold of; hangs on to; find support on; seek (for) rebirth in; bases his rebirth on
འཇུག་▫ 'jug▪ གཞུག་འཇུག་བཅུག་ཆུག་▫ gzhug 'jug bcug chug ▪ {LCh}avatāra; {C,MSA,MV}(ava √tṝ): avatarati; {LCh}praveśa; {MV}(pra √vṛt): pravartate; {MV} vṛtti; {MSA,MV}pravṛtti; {MSA}vartante; {C} vṛttimat; {C}kramate; {MSA}avakrānti; {C} ākramati; {C}prekṣati; {MSA}pratipadyamāna; {MSA}(saṃ-pra √vas): saṃpravatsyati▪ enter; engage; apply; usher (into); engages▫ {C}march on to; which reaches; enters (into); descend; come back to; alight; fathoms; enter on; go into; views; step on; moves into; assailའོད་གསལ་མངོན་སུམ་དུ་འཇུག་པ་▫ 'od gsal mngon sum du 'jug pa▫ manifestly entering into the clear light▫ དེ་ན་ལ་འཇུག་ཀྱང་▫ de na la 'jug kyang▫ although that applies to ...▫ བྱིས་པ་ལྟར་འཇུག་▫ byis pa ltar 'jug▫ behave like a child འཇུག་སྒྲུབ་/ འཇུག་པའི་སྒྲུབ་པ་▫ 'jug sgrub / 'jug pa'i sgrub pa▪ བསྒྲུབ་སྒྲུབ་བསྒྲུབས་སྒྲུབས་▫ bsgrub sgrub bsgrubs sgrubs▪ prasthānapratipatti▪ achieving engagement; achieving through engagement
འཇུག་ངོགས་▫ 'jug ngogs▪ [entry-shore]; port; harbor; [river] bank
འཇུག་པ་▫ 'jug pa▪ གཞུག་འཇུག་བཅུག་ཆུག་▫ gzhug 'jug bcug chug▪ {LCh,MSA,C}pravṛtti; {C}pravartate (=pravartayati); {C}pravṛtta; {C}evaṃ pravṛtta; {MSA}vṛtti; {C}avatarati; {MSA}avatāra; {MSA} avatāraṇa; {C,MV,MSA}praveśa; {C}praviśati; {C}praveśayati (=praviśati); {MSA}viśaṇa (sic); {L}praskhandha; {MSA}(pra √skand):▪ engage; engagement; operate; continuity; enter; begin; apply; entrance▫ {C}produce; productive; arising; find satisfaction; strides forth; entrance; descent; depart; descend; fall into; enter into; enter on; depart; functions; proceed; go away; set out for; take their leave; forms (habit); frequents; proceeds; takes place; moདེ་ལྟར་འཇུག་པའི་ཚེ་▫ de ltar 'jug pa'i tshe▫ at the time of such reference{DASI 561.4}▫ འཇུག་ཚེ་གཅིག་ཏུ་འཁྲུལ་▫ 'jug tshe gcig tu 'khrul▫ mistaking as one [what is actually not one, this being] in the context of [practical] application {GD:247}▫ འཇུག་པའི་ཚེ་▫ 'jug pa'i tshe▫ practical point of view {GD:260}
འཇུག་པ་ཆད་པ་▫ 'jug pa chad pa▪ འཆད་འཆད་ཆད་ཆད་ ▫ 'chad 'chad chad chad▪ {C}chinna-vartmin (=niḥkleśatvena vaśībhūtatvena)▪ continuity cut off; cut off continuity▫ {C}his course cut off
འཇུག་པ་བདེ་བ་དང་གོ་སླ་བའི་དབང་དུ་བྱས་▫ 'jug pa bde ba dang go sla ba'i dbang du byas▪ made in terms of a felicitous and easy to understand usage
འཇུག་པ་གཟུང་རྟོག་▫ 'jug pa gzung rtog▪ {PH} conception of the true existence of objects to be engaged in [by Bodhisattvas]
འཇུག་པ་གཟུང་རྟོག་དགུ་▫ 'jug pa gzung rtog dgu▪ {PH} the nine conceptions of the true existence of objects to be engaged in [by Bodhisattvas]
འཇུག་པའི་རྟེན་ལ་▫ 'jug pa'i rten la▪ {C}pratiṣṭhā▪ in dependence upon entering▫ {C}support; source
འཇུག་པའི་གནས་▫ 'jug pa'i gnas▪ {MV}praveśāvasthā▪ place of engagement ? {T} Tenses: future, present, past, imperative
འཇོག་སྒོམ་གྱི་སྒོམ་བྱུང་གི་རྟོགས་པ་▫ 'jog sgom gyi sgom byung gi rtogs pa▪ རྟོགས་རྟོགས་རྟོགས་རྟོགས་▫ rtogs rtogs rtogs rtogs▪ realizational consciousnesses which are states arisen from stabilizing meditation
རྗེ་བོ་ལ་འཁོན་པ་▫ rje bo la 'khon pa▪ malice towards leaders
རྗེ་བཙུན་▫ rje btsun▪ {LCh}bhaḍḍāraka▪ venerable; reverend; the Foremost Venerable [i.e. Maitreya] ▫ {PH}venerable▫ བླ་མ་འདི་སྐུ་ཚད་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་སྔ་རོལ་ ནས། རྗེ་བཙུན་འཇམ་པའི་དབྱངས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་བཟུང་བ་ཡིན།▫ bla ma 'di sku tshad dpag tu med pa'i snga rol nas, rje btsun 'jam pa'i dbyangs kyis rjes su bzung ba yin, ▫ Over countless prior lifetimes, this teacher was mentored by the venerable Mañjuśrī.▫ {W23693} Mkhas-grub-rnam-thar-bsdus-pa, 2b.2
རྗེ་བཙུན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་▫ rje btsun chos kyi rgyal mtshan▪ རྗེ་བཙུན་པ་▫ rje btsun pa▪ Jay-tsün Chö-kyi-gyal-tshan (1469-1546), textbook author of Sera-jay monastic college
རྗེ་བཙུན་བླ་མ་▫ rje btsun bla ma▪ {PH}venerable teacher
རྗེ་ཡང་སྲས་ཀྱི་དགོངས་པ་▫ rje yang sras kyi dgongs pa▪ the thought of the foremost father [Dzong-ka-ba] and his spiritual sons [Gyel-tsap and Kay-drub]
རྗེ་ཡབ་སྲས་བཞི་▫ rje yab sras bzhi▪ {PH}Tsong-kha-pa and his three disciples; Rgyal-tshab; Mkhas-grub; and 'Dul-'dzin Grags-pa-rgyal-mtshan
རྗེ་ཡབ་སྲས་གསུམ་▫ rje yab sras gsum▪ {PH}Tsong-kha-pa and his two disciples; Rgyal-tshab and Mkhas-grub
རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་▫ rje rin po che▪ Dzong-ka-ba
རྗེ་སུ་དྲན་པ་དྲུག་▫ rje su dran pa drug▪ {PH}six recollections
རྗེད་▫ rjed▪ {C}vismarati▪ {C}forget
རྗེན་ཆར།▫ rjen char▪ {PH}nakedly▫ ཡུལ་རྣམ་མེད་རྗེན་ཆར་དུ་འཛིན་པ་▫ yul rnam med rjen char (cher?) du 'dzin pa ▫ the apprehension of objects nakedly and without aspect▫ {LWT 106} Tenses: future, present, past, imperative
རྗེས་ཁྱབ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་▫ rjes khyab phyin ci log▪ perverse forward pervasion རྗེས་འགྲོ་/ རྗེས་ལ་འགྲོ་▫ rjes 'gro / rjes la 'gro▪ follow; go afterward རྗེས་འགྲོ་/ རྗེས་ལ་འགྲོ་▫ rjes 'gro / rjes la 'gro▪ follow; go afterward རྗེས་འགྲོ། ཆོས་སྒོ་རྗེས་འགྲོ་▫ rjes 'gro; chos sgo rjes 'gro▪ {MSA}dharma-mukhānuyāna▪ {GD:260} concomitance; {GD:275} positive concomitance
རྗེས་འཇུག་▫ rjes 'jug▪ [after-put]; (1) in grammar: suffix; (2) followers; follower▫ {PH}follower; followers▫ ག་ང་ད་ན་བ་མ་འ།ར་ལ་ས་རྣམས་རྗེས་འཇུག་བཅུ།▫ ga nga da na ba ma 'a/ ra la sa rnams rjes 'jug bcu/ ▫ ga, nga, da, na, ba, ma, 'a, ra, la, and sa are the suffixes{Y}
རྗེས་འཇུག་ཕལ་ཆེར་▫ rjes 'jug phal cher▪ most followers
རྗེས་བསྟན་གྱི་གདམས་ངག་▫ rjes bstan gyi gdams ngag▪ guidance that is subsequent teaching
རྗེས་ཐོབ་▫ rjes thob▪ ཐོབ། འཐོབ་འཐོབ་ཐོབ་འཐོབས་▫ thob/'thob 'thob thob 'thobs▪ {LCh}pṛṣṭha-labdha▪ [after-attain]; attainment subsequent [to meditative equipoise]; subsequent attainment; state subsequent to meditative equipoise▫ མཐོང་ལམ་ལ་ དབྱེ་ན་གཉིས་ཡོད་དེ་མཉམ་བཞག་ཡེ་ཤེས་དང་རྗེས་ཐོབ་ཡེ་ཤེས་དེ་དེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་▫ mthong lam la dbye na gnyis yod de mnyam bzhag ye shes dang rjes thob ye shes de de yin pa'i phyir▫ when the path of seeing is divided there are two, because the exalted wisdom of meditative equipoise and the exalted wisdom of subsequent attainment are those{PGP}
རྗེས་ཐོབ་རྒྱ་ཡན་པ་▫ rjes thob rgya yan pa▪ {PH} dispersed state subsequent [to meditative equipoise]
རྗེས་ཐོབ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་▫ rjes thob sgyu ma lta bu▪ ཐོབ། འཐོབ་འཐོབ་ཐོབ་འཐོབས་▫ thob/'thob 'thob thob 'thobs▪ subsequent realization of phenomena as illusory; illusory-like state subsequent to meditative equipoise
རྗེས་ཐོབ་ཏུ་ངེས་ཤེས་འདྲེན་གྱི་ཁྱད་པར་▫ rjes thob tu nges shes 'dren gyi khyad par▪ {PH}the feature of the mode of inducing an ascertaining consciousness in states subsequent to meditative equipoise
རྗེས་ཐོབ་ཡེ་ཤེས་▫ rjes thob ye shes▪ ཐོབ། འཐོབ་འཐོབ་ཐོབ་འཐོབས་▫ thob/'thob 'thob thob 'thobs▪ pṛṣṭha-labdha-jñāna▪ exalted wisdom of subsequent attainment; wisdom subsequent to meditative equipoise
རྗེས་མཐུན་▫ rjes mthun▪ {LCh}anurūpa▪ similitude; concordant with▫ དང་མཉམ་པ་རྗེས་མཐུན་▫ dang mnyam pa rjes mthun▫ a similitude equal with ...▫
འདི་ནི་སེམས་དབེན་རྗེས་མཐུན་ཡིན་པས་▫ 'di ni sems dben rjes mthun yin pas▫ since this is a similitude of mental isolation ...{TGP 39} Divisions: དབྱེ་བ། ༡་རྗེས་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་མཐུན་༢་རང་ཡིན་པའི་ལྡོག་ ཆོས་ཀྱི་རྗེས་མཐུན་༣་རང་མ་ཡིན་པའི་ལྡོག་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་མཐུན་༤་ལྡོག་ཆོས་ཕུང་སུམ་ཙམ་པོ་བའི་རྗེས་མཐུན་▫ dbye ba/ 1 rjes chos Tenses: future, present, past, imperative kyi rjes mthun/ 2 rang yin pa'i ldog chos kyi rjes mthun/ 3 rang ma yin pa'i ldog chos kyi rjes mthun/ 4 ldog chos phung sum tsam po ba'i rjes mthun/ ▫ Divisions: (1) concordance with concordant phenomenon; (2) concordance with isolate phenomenon that is itself; (3) (2) concordance with isolate phenomenon that is not itself; (4) (2) concordance with isolate phenomenon that is a mere third possibility
རྗེས་མཐུན་པ་▫ rjes mthun pa▪ in accordance with; similitude
རྗེས་མཐུན་པར་▫ rjes mthun par▪ {C}anurodhatas▪ concordant with▫ {C}with reference to
རྗེས་དཔག་▫ rjes dpag▪ {LCh}anumāna▪ inference; inferential cognition▫ {GD:96} inference Definitions: མཚན་ཉིད། རང་གི་རྟེན་རྟགས་ཡང་དག་ལ་བརྟེན་ནས་རང་གི་གཞལ་བྱ་ལྐོག་གྱུར་ལ་མི་སླུ་བའི་ཞེན་རིག་▫ mtshan nyid/ rang gi rten rtags yang dag la brten nas rang gi gzhal bya lkog gyur la mi slu ba'i zhen rig▫ Definition: a determinative knower which, depending on its basis, a correct sign, is incontrovertible with regard to its object of comprehension, a hidden phenomenon{TAK 4b.2} Divisions: དབྱེ་བ། ༡་ཡིད་ཆེས་རྗེས་དཔག་༢་གྲགས་པའི་རྗེས་དཔག་༣་དངོས་སྟོབས་རྗེས་དཔག་▫ dbye ba/ 1 yid ches rjes dpag 2 grags pa'i rjes dpag 3 dngos stobs rjes dpag ▫ Divisions: (1) inference through belief (āpta-anumāna); (2) inference through renown (prasiddha-anumāna); (3) inference by the power of the fact (vastu-bala-anumāna)
རྗེས་དཔག་གི་རྗེས་སུ་བྱུང་བའི་རྟོག་པ་▫ rjes dpag gi rjes su byung ba'i rtog pa▪ འབྱུང་འབྱུང་བྱུང་བྱུང་▫ 'byung 'byung byung byung▪ conceptual consciousness that arises subsequent to inference
རྗེས་མི་ལ་▫ rjes mi la▪ {PH}Lord Milarepa▫ རྗེས་མི་ལས་ཕྱུག་རྫི་ལ་མར་པ་དྲིས་སྐབས་་་▫ On the occasion when Lord Milarepa asked about Marpa to a cowherd, ... ▫ {GCG}
རྗེས་བཞིན་དུ་▫ rjes bzhin du▪ {PH}accordingly; after a while
རྗེས་སུ་ཆགས་པ་▫ rjes su chags pa▪ {C,MSA}anunaya▪ desire; become▫ {C}affection
རྗེས་སུ་འཇུག་▫ rjes su 'jug▪ {C}anuvartayati; {C} anuvartate (=samādāya vartate)▪ engage; enter; apply; continuity▫ {C}comply with; imitate; last long; pursue; follow after; complies with; come to (where he is); go likewise; go with
རྗེས་སུ་འཇུག་པ་▫ rjes su 'jug pa▪ {L}anugata; {C} anuvartate; {MSA}anuvṛtti; {C}anupravṛtta; {C} anupraviṣṭa▪ engage; enter; apply; continuity▫ {C}comply with; imitate; last long; pursue; follow after; complies with; come to (where he is); go likewise; go with; approached; conformed to; keep moving; enter together with; entrance
རྗེས་སུ་བརྙེས་པ་▫ rjes su brnyes pa▪ {C}anuprāpta▪ attained; obtained▫ {C}reached
རྗེས་སུ་གཏོད་▫ rjes su gtod▪ {C}anuparīndāmi▪ focus; aim▫ {C}I transmit; I entrust
རྗེས་སུ་རྟོག་པ་▫ rjes su rtog pa▪ {C}anuprekṣita▪ examine; think▫ {C}repeatedly consider
རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་ལ་སྤྱོད་ན་▫ rjes su mthun pa'i chos la spyod na▪ སྤྱད་སྤྱོད་སྤྱད་སྤྱོད་▫ spyad spyod spyad spyod▪ {C}anudharma-cārin▪ one who makes use of concordant doctrines/phenomena; one who practices concordant doctrines/phenomena ▫ {C}one who courses in the logical sequence of Dharma
རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་▫ rjes su mthun pa'i 'bras bu▪ {MV}ānukūlya-phala▪ concordant effect
རྗེས་སུ་དཔག་པ་ལས་བྱུང་བའི་རྟོག་པ་▫ rjes su dpag pa las byung ba'i rtog pa▪ འབྱུང་འབྱུང་བྱུང་བྱུང་▫ 'byung 'byung byung byung▪ conceptual consciousness arisen from inferential cognition
རྗེས་སུ་དཔག་པའི་ཚད་མ་▫ rjes su dpag pa'i tshad ma▪ anumāna-pramāṇa▪ inferential prime cognizer; inferential prime cognition▫ Definitions: མཚན་ཉིད། རང་གི་རྟེན་རྟགས་ཡང་དག་ལ་བརྟེན་ནས་རང་གི་གཞལ་བྱ་ལྐོག་གྱུར་ལ་གསར་དུ་མི་སླུ་བའི་རིག་པ་▫ mtshan nyid/ rang gi rten rtags yang dag la brten nas rang gi gzhal bya lkog gyur la gsar du mi slu ba'i rig pa▫ Definition: a knower that is new and incontrovertible with respect to its object of comprehension, a hidden phenomenon, in dependence upon its basis, a correct sign
རྗེས་སུ་དཔག་པར་བྱ་བ་▫ rjes su dpag par bya ba▪ {C} anumeya▪ object to be inferred▫ {C}measured; proved; inferrable
རྗེས་སུ་དཔག་བྱ་▫ rjes su dpag bya▪ {LCh}anumeya▪ object to be inferred
རྗེས་སུ་དཔྱོད་པའི་སེམས་▫ rjes su dpyod pa'i sems▪ {MSA}anucara-citta▪ analytical mind; mind of subsequent analysis རྗེས་སུ་སྤྱད་པ། རྗེས་སུ་དཔྱད་པ་▫ rjes su spyad pa; rjes su dpyad pa▪ སྤྱད་སྤྱོད་སྤྱད་སྤྱོད་▫ spyad spyod spyad spyod▪ {C}anuvicārita▪ analyze; subsequently analyze▫ {C}pondered over; reflects
རྗེས་སུ་འཕྲང་དགོས་▫ rjes su 'phrang dgos▪ need to follow
རྗེས་སུ་བྱུང་བ་▫ rjes su byung ba▪ arise after
རྗེས་སུ་བྱུང་བའི་རྟོག་པས་ལིང་པོ་▫ rjes su byung ba'i rtog pas ling po▪ འབྱུང་འབྱུང་བྱུང་བྱུང་▫ 'byung 'byung byung byung▪ {GD:151} arising later than the perception of the collection
རྗེས་སུ་བྱུང་བའི་རྟོག་པས་ལིང་པོ་གཅིག་ཏུ་བཟུང་བ▫ rjes su byung ba'i rtog pas ling po gcig tu bzung ba▪ {C}paṭala (=ghanatā)▪ {C}cataract; covering; membrane
རྗེས་སུ་བྱེད་པ་▫ rjes su byed pa▪ {MSA}anuvidhāyitva▪ accord with; be concordant
རྗེས་སུ་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞིང་▫ rjes su byed par 'gyur zhing▪ {C}anukṛtim āpadyate▪ accord with; be concordant▫ {C}imitate
རྗེས་སུ་མི་འཇུག་མིན་▫ rjes su mi 'jug min▪ {C} vivarjayati▪ non-non-engagement▫ {C}avoid; get rid of; abandon; give up; reject
རྗེས་སུ་མི་མཐུན་པ་▫ rjes su mi mthun pa▪ [after-to-not-agree]; not concordant with; not agreeable to
རྗེས་སུ་བཙལ་▫ rjes su btsal▪ བཙལ་འཚོལ་འཙལད་ཚོལད་▫ btsal 'tshol btsald tshold▪ {C}paryeṣati▪ seek; search for▫ {C}searches (for); try to determine; seeks for; decides to look for
རྗེས་སུ་འཛིན་▫ rjes su 'dzin▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {MV}(anu √grah): anugṛhṇāti ▪ compassionately care for; take care of; follow; believe
རྗེས་སུ་འཛིན་པ་▫ rjes su 'dzin pa▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་ ▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ (anu √grah): {MSA} anugṛhṇat; {MSA}anugraha▪ [after-to-grasp] compassionately care for; take care of; follow; believe
རྗེས་སུ་ཞུགས་པ་▫ rjes su zhugs pa▪ ཞུག་འཇུག་ཞུགས་ཞུགས་ ▫ zhug 'jug zhugs zhugs▪ {L}praveśa; {MSA,MV} anupraviṣṭa▪ engage; enter; engagement; entrance▫ introduction; enter together with; entered into
རྗེས་སུ་ཟུངས་▫ rjes su zungs▪ གཟུང། འཛིན། བཟུང། ཟུངས།▫ gzung / 'dzin/ bzung / zungs/▪ follow; believe; take care of
རྗེས་སུ་གཟུང་▫ rjes su gzung▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ compassionately care for; take care of; follow; believe
རྗེས་སུ་བཟུང་བ་▫ rjes su bzung ba▪ རྗེས་བཟུང་རྗེས་སུ་ གཟུང། འཛིན། བཟུང། ཟུངས།▫ rjes bzung rjes su gzung / 'dzin/ bzung / zungs/▪ {C}anugṛhṇāti (=kārya-niṣpādanād)▪ compassionately cared for; retained; took care of; followed; believed▫ {C} help; favor
རྗེས་སུ་བཟུང་བའི་ཕྱིར་དུ་▫ rjes su bzung ba'i phyir du▪ for the sake of taking care of
རྗེས་སུ་ཡི་རང་▫ rjes su yi rang▪ {C}abhyanumodita; {C}anumodayi; {C}anumodana; {C}anumokaku; {C}anumodyate▪ admire; sympathize with; empathize with▫ {C}enjoined; rejoicing; rejoice; jubilation; one who rejoices; is approved
རྗེས་སུ་ཡི་རང་སྒོམ་ལམ་▫ rjes su yi rang sgom lam▪ anumodalakṣaṇo bhāvanāmārgaḥ▪ (Great Vehicle) path of meditation of admiration
རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་▫ rjes su yi rang ba▪ {C}anumoda; {C,MSA}anumodanā; {C}anumodayi▪ [after-to-mind-delight]; admire; sympathize with; empathize with▫ {C}rejoicing; jubilation; rejoice
རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའི་མོད་ལས་བྱུང་བ་▫ rjes su yi rang ba'i mod las byung ba▪ འབྱུང་འབྱུང་བྱུང་བྱུང་▫ 'byung 'byung byung byung▪ {C}anumodanā-sahagata▪ arisen from admiration; arisen from sympathy with▫ {C}connected with jubilation
རྗེས་སུ་ཡིད་རང་བ་བསམ་པ་▫ rjes su yid rang ba bsam pa▪ {MSA}anumodanā ... āśaya▪ thought of admiration; thought of sympathy
རྗེས་སུ་ཡིད་རང་བའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་▫ rjes su yid rang ba'i yid la byed pa▪ {MSA}anumodana ... manaskāra ▪ mental engagement of admiration; mental engagement of sympathy
རྗེས་སུ་ཡོངས་སུ་བཟུང་བར་▫ rjes su yongs su bzung bar▪ {C}anuparigṛhīta▪ take care of; follow; believe▫ {C}assisted
རྗེས་སུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ་▫ rjes su rig par bya ste▪ {C} anugacchati▪ know▫ {C}approach; conform to; follow (after); regain; emulate; arrive (at); pursue; follow up
རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་▫ rjes su shes pa'i bzod pa▪ subsequent forbearance of knowledge
རྗེས་སུ་སོང་བ་▫ rjes su song ba▪ སོང་སོང་སོང་སོང་▫ song song song song▪ {L}anugata; {C}anugacchati; {C} anugamiṣyanti▪ become; subsequently become; gone; passed▫ {C}approach; conform to; follow (after); regain; emulate; arrive (at); pursue; follow up; be pursued
རྗེས་སུ་སྲུང་བ་▫ rjes su srung ba▪ བསྲུང་སྲུང་བསྲུངས་སྲུངས་ ▫ bsrung srung bsrungs srungs▪ {L}anurakṣaṇā▪ protect/guard/keep/maintain/preserve/safeguard [e.g., vows and pledges]
རྗེས་སུ་སློབ་པའི་ཚུལ་▫ rjes su slob pa'i tshul▪ {C} anuśikṣamāṇa-rūpa▪ the mode of learning; way of learning▫ {C}engaged in learning; engaged in regular training
རྗེས་སུ་བསམ་པ་▫ rjes su bsam pa▪ བསམ། སེམས། བསམས། སོམས།▫ bsam/ sems/ bsams/ soms/▪ {C} anuvicintita▪ think; subsequent thought▫ {C} thought over
རྗེས་སུ་བསྲུང་བ་▫ rjes su bsrung ba▪ བསྲུང་སྲུང་བསྲུངས་སྲུངས་▫ bsrung srung bsrungs srungs▪ {C} anurakṣya; {L,MSA}anurakṣaṇā▪ protect/guard/ keep/maintain/preserve/safeguard [e.g., vows and pledges]▫ {C}which can be preserved(?)
རྗོད་བྱེད་རྣམ་དག་▫ rjod byed rnam dag▪ completely correct means of expression
རྗོད་བྱེད་ཚིག་གི་ཐེག་པ་▫ rjod byed tshig gi theg pa▪
བརྗོད་རྗོད་བརྗོད་རྗོད་▫ brjod rjod brjod rjod▪ vehicle as verbalizing words
རྗོད་བྱེད་ཚིག་གི་དྲང་ངེས་འབྱེད་པ་▫ rjod byed tshig gi drang nges 'byed pa▪ differentiating the interpretable and the definitive on the level of the words that are the means of expression
བརྗིད་པ་བགྱིས་པར་འགྱུར་▫ brjid pa bgyis par 'gyur ▪ བགྱི་བགྱིད་བགྱིས་གྱིས་▫ bgyi bgyid bgyis gyis▪ {C} mānayati▪ shine; glitter▫ {C}reveresལྷམ་མེར་བརྗིད་▫ lham mer brjid▫ blazing brightly
བརྗེ་▫ brje▪ བརྗེ། བརྗེ། བརྗེས། བརྗེས།▫ brje/ brje/ brjes/ brjes/▪ {LCh}parivartana▪ to switch out of; to exchange▫ སྔ་མའི་ལུས་རགས་པ་བརྗེ་དགོས་པའི་ཕྱིར་▫ snga ma'i lus rags pa brje dgos pa'i phyir▫ because one must switch out of the earlier coarse body{TGP 54}
བརྗེས་▫ brjes▪ བརྗེ། བརྗེ། བརྗེས། བརྗེས།▫ brje/ brje/ brjes/ brjes/▪ to switch out of; to exchange
བརྗོད་▫ brjod▪ བརྗོད་རྗོད་བརྗོད་རྗོད་▫ brjod rjod brjod rjod▪ {C}ākhyāyate; {MV}ākhyā; (√khyā): {MV}khyāpayati; {MV}khyāpayitvā; {C}kathayi (=kathayati); {C,MSA}ucyate; {C}udīrayati; {C} sūcaka; {C}bhāṣate (=ābhāṣate); {C}vidhīyate; {MV}udāhāra; (ni √rūp): {MSA}nirūpyate▪ describe; express; to speak; say; to express; state; expression; statement▫ {C}declare; describe; speech; it is said; is spoken of; one speaks of; is called; be expounded; proclaim; utter (his message); explain; raise (voice); lift up (voice); indicating; teaches; preach; speaks; says; declares; is prescribed
བརྗོད་ཀྱིས་མི་ལང་བ་▫ brjod kyis mi lang ba▪ བརྗོད་རྗོད་བརྗོད་རྗོད་▫ brjod rjod brjod rjod▪ inexpressible
བརྗོད་དུ་མ་མཆིས་པ་▫ brjod du ma mchis pa▪ བརྗོད་རྗོད་བརྗོད་རྗོད་▫ brjod rjod brjod rjod▪ {L}anabhilāpya; {C}avacana▪ inexpressible; ineffable▫ {C}cannot be spoken; cannot be expressed; beyond words
བརྗོད་དུ་མེད་▫ brjod du med▪ བརྗོད་རྗོད་བརྗོད་རྗོད་▫ brjod rjod brjod rjod▪ {C}avācyate; {MSA}anabhilāpya▪ inexpressible; ineffable▫ {C}cannot be expressed in words
བརྗོད་དུ་མེད་པ་▫ brjod du med pa▪ བརྗོད་རྗོད་བརྗོད་རྗོད་▫ brjod rjod brjod rjod▪ {L}anabhilāpya; nirālāpa; {C}avyāhāra; {L}pariniṣpanna; nirabhilapya ▪ inexpressible; ineffable▫ {C}lie outside conventional discourse; cannot be expressed by words; which cannot be expressed in words
བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དངོས་པོ་▫ brjod du med pa'i dngos po▪ བརྗོད་རྗོད་བརྗོད་རྗོད་▫ brjod rjod brjod rjod▪ inexpressible things
བརྗོད་དོ་ཅེས་བྱ་▫ brjod do ces bya▪ བརྗོད་རྗོད་བརྗོད་རྗོད་▫ brjod rjod brjod rjod▪ {C}vaktavya▪ {C}should be called
བརྗོད་དོན་▫ brjod don▪ meaning expressed; meaning communicated
བརྗོད་པ་▫ brjod pa▪ བརྗོད་རྗོད་བརྗོད་རྗོད་▫ brjod rjod brjod rjod▪ {LCh,C}vacana; {LCh}abhilāpa; {C} abhilapati; {C}abhilapyate; {MSA}(abhi √lap): abhilāpa; {MSA}lapita; {C}udīrayati; {C}īrita Tenses: future, present, past, imperative (=prerita); {C}ākhyāyate; {C}kathyate; {MV} ākhyā; (ā √khyā): {MSA}ākhyāti; {MV}kathikatva; {C}prabhāṣate; {C}abhidhīyate; {C}pravy▪ verbalization; expression; speak; say; express; state▫ {C}stirred; said to be; driven along; uttering; speaking; indicates; is called; described; talk about; is talked about; is declared; speaks; (conventional) utterance; words; verbal expression; use verbal expressionsབརྗོད་པར་བྱ་ལ་▫ brjod par bya la▫ with respect to what is to be expressed
བརྗོད་པ་ཉུང་བ་▫ brjod pa nyung ba▪ བརྗོད་རྗོད་བརྗོད་རྗོད་▫ brjod rjod brjod rjod▪ {C}manda-mantra▪ {C}soft in his talk/speech
བརྗོད་པ་མཉམ་པ་ཉིད་▫ brjod pa mnyam pa nyid▪ བརྗོད་རྗོད་བརྗོད་རྗོད་▫ brjod rjod brjod rjod▪ {C}bhāṣya-samatā▪ sameness of expressions▫ {C}the sameness of all spoken words
བརྗོད་པ་བྱེད་▫ brjod pa byed▪ བརྗོད་རྗོད་བརྗོད་རྗོད་▫ brjod rjod brjod rjod▪ expressor▫ speak; go out; obstinate; willful
བརྗོད་པ་སྨྲ་བ་▫ brjod pa smra ba▪ {C}varṇa-vādin ▪ proponent of expressions▫ {C}one who has praised; incite; praise
བརྗོད་པ་ཙམ་དུ་▫ brjod pa tsam du▪ བརྗོད་རྗོད་བརྗོད་རྗོད་▫ brjod rjod brjod rjod▪ {C}abhilāpa-mātra▪ mere statement; mere expression▫ {C}mere talk
བརྗོད་པ་མཛད་▫ brjod pa mdzad▪ བརྗོད་རྗོད་བརྗོད་རྗོད་▫ brjod rjod brjod rjod▪ {C}vyāhṛta▪ speak; spoken; express; state; expressed; stated▫ {C}verbally expressed; expressed by words
བརྗོད་པར་བྱ་▫ brjod par bya▪ བརྗོད་རྗོད་བརྗོད་རྗོད་▫ brjod rjod brjod rjod▪ {C}ākhyātavya; {MSA}vacanīya; abhidhaya▪ what is to be expressed; subject matter▫ {C}should be proclaimed
བརྗོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་▫ brjod par bya ba ma yin▪ བརྗོད་རྗོད་བརྗོད་རྗོད་▫ brjod rjod brjod rjod▪ {C}avacanīya (=avyāhāra)▪ inexpressible; ineffable▫ {C} unutterable; cannot be expressed in words
བརྗོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་▫ brjod par bya ba ma yin pa nyid▪ བརྗོད་རྗོད་བརྗོད་རྗོད་▫ brjod rjod brjod rjod▪ {MSA}avaktavyatva▪ inexpressibility; ineffability
བརྗོད་པར་བྱ་བ་ལ་▫ brjod par bya ba la▪ བརྗོད་རྗོད་བརྗོད་རྗོད་ ▫ brjod rjod brjod rjod▪ with respect to what is to be expressed
བརྗོད་པར་བྱའོ་▫ brjod par bya'o▪ བརྗོད་རྗོད་བརྗོད་རྗོད་▫ brjod rjod brjod rjod▪ {MV}vaktavya▪ should be expressed
བརྗོད་པར་ཟད་▫ brjod par zad▪ བརྗོད་རྗོད་བརྗོད་རྗོད་▫ brjod rjod brjod rjod▪ {C}vacana; {C}sūcanā-kṛtā; {C} jalpyate; {C}anuvyāharaṇa▪ speak; say; express; state▫ {C}one can talk of; indicated; reply; use verbal expressions
བརྗོད་བྱ་དོན་གྱི་དྲང་ངེས་འབྱེད་པ་▫ brjod bya don gyi drang nges 'byed pa▪ differentiating the interpretable and the definitive on the level of the meaning that is expressed within the scriptures
བརྗོད་བྱེད་▫ brjod byed▪ བརྗོད་རྗོད་བརྗོད་རྗོད་▫ brjod rjod brjod rjod▪ {LCh}abhidhāyin▪ expressor; expressive; means of expression▫ {GD:393} signifier
