धूर्ताख्यानम्

(धुत्तक्खाणम् इत्यस्मात् पुनर्निर्दिष्टम्)
हरिभद्रसुरिकृतं धूर्ताख्यानम्


नमिऊण जिण-वरिंदे तियसेसर-वंदिए धुय-किलेसे ।
विउसजण-बोहणत्थं धुत्तक्खाणं पवक्खामि ॥ १.१ ॥

ललिय-समिद्ध-जणवया अत्थि पुरी सुरपुरिं विसेसंती ।
उज्जुय-जणाहिवासा उज्जेणी णाम णामेणं ॥ १.२ ॥

तीसे उत्तरपासे नाणाविह-कुसुम-गुम्म-लय-गहणं ।
महुयरि-गणोवगीयं उज्जाणं णंदण-सरिच्छं ॥ १.३ ॥

तत्थ् उज्जाण-गिहम्मी नाणाविह-रूव-कम्म-णिज्जुत्ता ।
धुत्ताण सयाणेगा समागया कह वि हिंडंता ॥ १.४ ॥

माया-णियडि-पहाणा अकज्ज-णिच्चुज्जुया निरणुकंपा ।
थी-बाल-वुड्ढ-वीसत्थ-घाइणो वंचणेक्कपरा ॥ १.५ ॥
(आन्त्यविपुला)

धूवंजण-जोगेहि य ओसोयणि-थंभणीहिं विज्जाहिं ।
सर-वण्ण-भेय-कुसला तेसि पहू पंच् इमे कमसो ॥ १.६ ॥

मूलसिरि कंडरीओ एलासाढो ससो य खंडवणा ।
एक्केक्कस्स य तेसिं धुत्ताणं पंच-पंचसया ॥ १.७ ॥

धुत्तीणं पंचसया खंडवणाए य नवरि परिवारो ।
सव्वाण वि ताण पहू मूलसिरी लोय-विक्खाओ ॥ १.८ ॥

वट्टै य ताण कालो जलय-समुच्छन्न-सूर-ससि-मग्गो ।
इंदधणु-विज्जु-गज्जिय-जलयर-मुहलो वरिसयालो ॥ १.९ ॥

सत्ताह-दुद्दिणम्मि य समंतओ भरिय-वप्प-कूव-सरे ।
कय-चिक्खिल्ल-चिलिप्फिल-दुस्संचारासु रच्छासु ॥ १.१० ॥

एयारिसम्मि काले ते धुत्ता सीय-वद्दलाभिहया ।
भुक्खत्ता बेंति तहिं को अम्हं देज्ज भत्तं ति ॥ १.११ ॥

अह भणै मूलदेवो जं जेण सुयं व समणुभूयं वा ।
सो तं कहेउ सव्वं मिलियाण् एयाण धुत्ताणं ॥ १.१२ ॥

जो तं न पत्तिएज्जा असच्च-वयणं ति तेण सव्वेसिं ।
धुत्ताण समुइयाणं दायव्वं भत्त-पाणं ति ॥ १.१३ ॥

जो पुण पुराण-भारह-रामायण-सुइ-समुत्थ-वयणेहिं ।
तं वयणं समत्थित्ता महायणं पत्तियावेज्ज ॥ १.१४ ॥

सो धुत्ताण अहिवई महामई अत्थि सत्थ-णिम्माओ ।
मा देउ किंचि कस्स वि इय भणिए मूलदेवेण ॥ १.१५ ॥

ते सव्वे विय भणिया इय होउ सुसोहणं तए भणियं ।
किंतु तुमं पढमं चिय कहेहि जं ते समणुभूयं ॥ १.१६ ॥

अह भणै मूलदेवो जं अणुभूयं मए तरुण-भावे ।
तं निसुणेह अवहिया कहिज्जमाणं सुजुत्तीए ॥ १.१७ ॥

तरुणत्तणम्मि अहयं इच्छिय-सुह-संपयं अहिलसंतो ।
धारा-धरणट्ठाए सामि-गिहं पत्थिओ सुइरं ॥ १.१८ ॥

छत्त-कमंडलु-हत्थो पंथं वाहेमि गहिय-पच्छयणो ।
मत्तं पव्वय-मेत्तं पेच्छामि य गयवरं इंतं ॥ १.१९ ॥

मेहम् इव गुलगुलिंतं पभिन्न-करडा-मुहं महामत्तं ।
दट्ठूण वणगयिंदं भएण वेवंत-गत्तो हं ॥ १.२० ॥

अत्ताणो य असरणो कत्थ निलुक्कामि हं ति चिंतंतो ।
तो सहसा य ऐगओ कमंडलुं मरण-भयभीओ ॥ १.२१ ॥

अह सो वि मत्त-हत्थी ऊसविय-करो सरोस-रत्तच्छो ।
मज्झाणुमग्ग-लग्गो कमंडलुं ऐगओ सिग्घं ॥ १.२२ ॥

तो हं भय-संभंतो समंतओ विद्दुयं पलोयंतो ।
हत्थिं कमंडलुम्मी वामोहेऊण छम्मासं ॥ १.२३ ॥

गीवाĕ निग्गओ हं हत्थी वि ममाणुमग्गओ निंतो ।
लग्गो वालग्गंते कुंडिय-गीवाĕ छिद्दम्मि ॥ १.२४ ॥

अहम् अवि य नवरि पुरओ गंगं पेच्छामि रंगिर-तरंगं ।
फेण-णियरट्टहासं वणगय-दंत-क्खय-तडग्गं ॥ १.२५ ॥

उम्मी-सहस्स-पौरं झस-मयर-ग्गाह-कुम्म-परियरियं ।
जुवै-हियय व्व् अगाहं उयहि व्व सुदूर-परपारं ॥ १.२६ ॥

पहम् अन्नं अलहंतो तो हं इसु-वेय-वाहिणिं सिग्घं ।
बाहाहिं समुत्तिण्णो गोपयम् इव भारहिं विउलं ॥ १.२७ ॥

तो सामि-गिहं गंतुं छुह-तण्हा-परिसहेहिं सहमाणो ।
छम्मासा सीसेणं धरेमि धारा-धरट्ठाए ॥ १.२८ ॥

धारेऊण य धारं पयओ अहिवंदिऊण महसेणं ।
संपत्तो उज्जेणिं तुब्भेहिं समं च मिलिओ हं ॥ १.२९ ॥

तो जै सच्चं एयं तो मे हेऊहिं पत्तियावेह ।
अह मन्नह अलियं तं धुत्ताणं देह तो भत्तं ॥ १.३० ॥

अह भणै कंडरीओ को भणिही तुमम् असच्च-वयणं ति ।
भारह-पुराण-रामायणाणि पुरिसो वियाणंतो ॥ १.३१ ॥
(आन्त्यविपुला)

परिभणै मूलदेवो सो हत्थी कुंडियाĕ कह माओ ।
कह भमिओ छम्मासं कमंडले तम्मि वणहत्थी ॥ १.३२ ॥

सुहुम-च्छिद्देण कमंडलाŏ कह निग्गओ अहं सो य ।
निग्गंतुं वणहत्थी वालग्गंते कहं लग्गो ॥ १.३३ ॥
(आदिविपुला)

कह गंगा उत्तिण्णा बाहाहिं मए सुदूर-परपारा ।
कह छम्मासं धरिया भुक्खिय-तिसिएण् उदय-धारा ॥ १.३४ ॥

अह भणै कंडरीओ जं सुम्मै भारहे पुराणे य ।
तं जै सव्वं सच्चं तो सच्चं तुज्झ वि य वयणं ॥ १.३५ ॥

हत्थी कमंडलुम्मी अहं पि माओ कहं ति जं भणसि ।
एत्थ दियाइ-पसिद्धं वयणं सुण पच्चय-णिमित्तं ॥ १.३६ ॥

बंभाणस्स मुहाओ विप्पा खत्तिय-जणो य बाहासु ।
ऊरूसु निग्गया किर वैसा सुद्दा य पाएसु ॥ १.३७ ॥

बंभाणस्स सरीरे जै माओ एत्तिओ जण-समूहो ।
तो कह कमंडलुम्मी न मासि तं वणगय-समग्गो ॥ १.३८ ॥

अन्नं च बंभ-विण्हू उड्ढं च अहो य बे वि धावंता ।
अंतं जस्स न पत्ता वास-सहस्सेण दिव्वेण ॥ १.३९ ॥

लिंगं महप्पमाणं कह मायं तस्स् उमा-सरीरम्मि ।
एवं जै कुंडियाए हत्थी माओ त्ति को दोसो ॥ १.४० ॥

अन्नं च इमं सुव्वै रिसिणा वासेण भारहे भिहियं ।
जह वेणु-पव्व-मज्झे कीयग-भाइय-सयं जायं ॥ १.४१ ॥

कीओ वंसो भण्णै तहिं जाया कीयग त्ति भण्णंति ।
कह तेसिं उप्पत्ती विराड-रायग्ग-महिसीए ॥ १.४२ ॥

तीए वि नत्थि पुत्तो तो सा रिसि-आसमम्मि रिसिम् एक्कं ।
आराहिउं पयत्ता तेण वि सो साहिओ चरुओ ॥ १.४३ ॥

भणिया तेण य रिसिणा एयं चरुयं तुमं कुडंगम्मि ।
भुंजाहि पहिट्ठ-मणा होही ते तत्थ पुत्त-सयं ॥ १.४४ ॥

सा तं परिभुत्तुं जे वंस-कुडंगम्मि तो गया सगिहं ।
कस्सै कालस्स तहिं गग्गलि-णामो रिसिवरो त्ति ॥ १.४५ ॥

वंसी-जाल-पविट्ठो चरै तवं नवरि तत्थ पौम-सरे ।
अच्छरसा ण्हायंती रिसिणा दिट्ठा विगय-वत्था ॥ १.४६ ॥

खुहियस्स सुक्क-बिंदुं पडियं नालीĕ कीयगो पढमो ।
नव-णाय-सहस्स-बलो संजाओ पढम-बिंदुम्मि ॥ १.४७ ॥

जह जह निज्झाइ मुणी अच्छरसं पवर-रूव-लावन्नं ।
तह तह खिरै य बीयं जायं तहिं कीयगाण सयं ॥ १.४८ ॥

वंसी-णालीŏ रिसी निक्खिविउं निययम् आलयं पत्तो ।
सो च्चिय वंस-कुडंगं राया रक्खावए निच्चं ॥ १.४९ ॥

संजाय-सव्व-गत्ता गहिया देवीĕ तुट्ठ-मणसाए ।
तं तीए पुत्त-सयं भण्णै नाली-समुप्पन्नं ॥ १.५० ॥

जै वंस-समुप्पन्नं भाय-सयं कीयगाण माइ तहिं ।
तो कह कमंडलुम्मी न मासि तं वणगय-समग्गो ॥ १.५१ ॥

वास-सहस्सं गंगा जडासु वामोहिया जै हरेणं ।
छम्मासं कुंडियाए विमोहिओ वणगओ सच्चं ॥ १.५२ ॥

लग्गो वालग्गंते हत्थी अहयं च निग्गओ कह नु ।
जं भणसि तं सुणेज्जसु पुराण-सुइ-आगयं वयणं ॥ १.५३ ॥

विण्हू जगस्स कत्ता सो किर एगण्णवम्मि लोगम्मि ।
आगास-भूमि-मारुय-तस-थावर-जलण-रहियम्मि ॥ १.५४ ॥

नट्ठ-णरासुर-तिरिए तारा-ससि-सूर-विरहिए लोए ।
तप्पै तवं अणंतो जल-सयण-गओ अचिंतप्पा ॥ १.५५ ॥

तस्स किर पंकय-त्थो बंभो नाहीĕ पौम-गब्भाओ ।
दंड-कमंडलु-हत्थो विणिग्गओ पंकयं लग्गं ॥ १.५६ ॥

एवं कमंडलु-गीवाĕ निग्गओ जै तुमं गय-समं पि ।
हत्थी वालग्गंते लग्गो तो एत्थ किम् अजुत्तं ॥ १.५७ ॥
(आन्त्यविपुला)

जं पि य भणसि गुणागर कुंडिय-गीवाĕ निग्गओ किम् अहं ।
भारह-पसिद्धम् एत्थ वि वयणं सुण पच्चय-णिमित्तं ॥ १.५८ ॥

दिव्वं वास-सहस्सं बंभाणो तप्पई तवं रण्णे ।
तो खुहिया तियस-गणा भणंति कह होज्ज से विग्घं ॥ १.५९ ॥

तो भणै सुरवरींदो थी-लोलो पसुवई-विवाहम्मि ।
अग्गीकम्म-णिउत्तो दट्ठूण उमं ल्हसिय-चेलं ॥ १.६० ॥

खुहिओ बीय-णिसग्गं करेइ विहुणै नियंसणं ताहे ।
पडियं बीयं कलसे दोणायरिओ समुप्पन्नो ॥ १.६१ ॥

एरिसिय-इत्थियाहिं एसो खुब्भेज्ज रूव-कलियाहिं ।
को इत्थीहिं न खुहिओ मुत्तूण जिणं महावीरं ॥ १.६२ ॥

गोयम-वसिट्ठ-ढ़ारासरो य जमयग्गि-कासवो-गत्थी ।
अहयं च सुराहिवई हरो हरी तिहुयण-वरिट्ठा ॥ १.६३ ॥
(आदिविपुला)

अन्ने वि एवम् आई तव-सत्त-णिही जयम्मि विक्खाया ।
वम्मह-बाणाभिहया इत्थीहिं कराविया आणं ॥ १.६४ ॥

ता गंतूणं सिग्घं तिलोत्तमा उत्तमा सुर-वहूणं ।
खोहेउ तव-विसिट्ठं इट्ठेण पियामहं विहिणा ॥ १.६५ ॥

तो सा संगय-वेसा तियसाहिव-वयण-गहिय-संदेसा ।
गंतुं विभुस्स पुरओ दिव्वं नट्टं पयासेइ ॥ १.६६ ॥

जहणुव्वहण-भमिरया उच्छालिय-हार-मंथरुच्छोहा ।
घण-मसिणंसिय-थणहर-म्-उक्कंपिय-पेलव-दुगुल्ला ॥ १.६७ ॥

ललिय-पणयंगलट्ठी सकडक्खुब्भेय-भुय-लया-जुयला ।
रेहै पणच्चमाणी पवणेरिय-चंपय-लय व्व ॥ १.६८ ॥

दट्ठूण नच्चमाणिं बंभा एगिंदिओ व्व संवुत्तो ।
निज्झाइ अणिमिसच्छो सेसिंदिय-मुक्क-वावारो ॥ १.६९ ॥

नाऊण तस्स भावं तो सा संगय-मणोहर-सुवेसा ।
विविहाहरण-विहूसा दक्खिणपासे ठिया विहुणो ॥ १.७० ॥

तो तं अपेच्छमाणो बंभाणो मणसि मणसिजाभिहओ ।
तं दट्ठूण सतण्हो करेइ बीयं तओ वयणं ॥ १.७१ ॥

एत्तो वरेण तैयं चौत्थयं कुणै उत्तरेणं सो ।
उड्ढं उप्पैयाए पंचम-वयणं उवरि-हुत्तं ॥ १.७२ ॥

तो तस्स पमत्तस्स य तिलोत्तमागय-मणस्स रुद्देणं ।
तं वयणं पंचमयं नहेण उक्खुंटियं सहसा ॥ १.७३ ॥

तो बंभा परिकुविओ दाहिण-हत्थ-प्पएसिणीए उ ।
उव्वट्टेइ निलाडे असरिस-रोसुट्ठियं सेयं ॥ १.७४ ॥

तत्थ् उप्पन्नो सेए बलवंतो सेयकुंडली नाम ।
बंभेण् आणत्तेणं उक्खित्तो संकरो तेणं ॥ १.७५ ॥
तो सो भय-संभंतो नासंतो बयरियासमे पत्तो ।
तत्थ हरी नियमत्थो भिक्खं देहि त्ति संलत्तो ॥ १.७६ ॥

ता तेण तक्खणं चिय मुक्क-सिरा अप्पणो निलाडम्मि ।
बंभाण-सिर-कवालं रुद्देण समुड्डियं हेट्ठे ॥ १.७७ ॥

वास-सहस्सेण वि तं न भरिज्जै तीĕ रुहिर-धाराए ।
तं रुहिरम् अंगुलीए पसुवैणा डोहियं नवरिं ॥ १.७८ ॥

बंभाण-सिर-कवाले केसव-रुहिरंगुलीĕ रुद्दस्स ।
तो रत्तकुंडलिणरो तिण्हं संजोगओ जाओ ॥ १.७९ ॥

सो रुद्देण् आणत्तो पजुज्झिओ सेयकुंडलीĕ समं ।
जुज्झंताणं ताणं वास-सहस्सं ऐक्कंतं ॥ १.८० ॥

तो गेण्हिऊण दोन्नि वि सव्वेहि सुरवरेहिं मिलिएहिं ।
दिन्नो सक्कस्स णरो सूरस्स समप्पिओ बीओ ॥ १.८१ ॥

भणिया भारह-काले भारह-जुज्झस्स कारणट्ठाए ।
भरहवयार-काले उवणिज्जह मणुय-लोयम्मि ॥ १.८२ ॥

तो काले संपत्ते सूरो कुंतीĕ रूव-उम्मत्तो ।
कय-संजोओ तीए कुच्छीĕ जणेइ तं गब्भं ॥ १.८३ ॥

सन्नद्ध-बद्ध-कवओ कुंती-कण्णेण निग्गओ कण्णो ।
तो किं तुमं न नीसरसि कुंडि-गीवाĕ मूलसिरी ॥ १.८४ ॥
(आन्त्यविपुला)

गंगा अणोर-पारा कहम् उत्तिण्ण त्ति भणसि मे जं तु ।
एत्थ वि पच्चय-जणणं सुणेहि रामायणे वित्तं ॥ १.८५ ॥

सीया-पौत्ति-हेउं पवण-सुओ राहवेण आणत्तो ।
लंका-पुरिं ऐगओ बाहाहिं महोयहिं तरिउं ॥ १.८६ ॥

दिट्ठाए सीयाए पिय-पडिवत्तिं सुणित्तु तुट्ठाए ।
भणिओ कह ते उयही तिण्णो हणुयंत सो भणै ॥ १.८७ ॥

भवति चात्र श्लोकः
तव प्रसादात् तव च प्रसादाद् भर्तुश् च ते देवि तव प्रसादात् ।
साधूनते येन पितुः प्रसादात् तीर्णो मया गोष्पदवत् समुद्रः ॥
(ऊपजाति)

जै तेण समुत्तिण्णो तिरिएण महोयही दुरुत्तारो ।
तो किं तए नरुत्तम न होज्ज गङ्गा समुत्तिण्णा ॥ १.८८ ॥

जं भणसि कह नु धारा छम्मासा धारिया सिरेण मए ।
एत्थ वि मे सुण हेउं दियाइ-सुइ-आगयं वयणं ॥ १.८९ ॥

लोग-हियट्ठाए किर गंगा अब्भत्थिया सुरवरेहिं ।
अवयरसु मणुय-लोयं सग्गाओ भणै सा ताहे ॥ १.९० ॥

को मं धरिउं सक्को निवडंतिं भणै पसुवई अहयं ।
धारेमि तओ पडिया धरिया सीसेण पसुवैणा ॥ १.९१ ॥

दिव्वं वास-सहस्सं जै धरिया जण्हवी उमा-वैणा ।
तो कह न धरेसि तुमं छम्मासं सिरेण् उदय-धारा ॥ १.९२ ॥

उत्तम-पुरिसो सि तुमं विन्नाणागम-गुणेहिं संपुण्णो ।
निग्गय-जसो महप्पा विक्खाओ जीव-लोयम्मि ॥ १.९३ ॥



ऐसैओ मूलसिरी कंडरियं भणै भणसु एत्ताहे ।
जं दिट्ठं जं च सुयं अणुहूयं जं च ते इहैं ॥ २.१ ॥

अह भणै कंडरीओ अविणय-पुण्णो मि आसि बालत्ते ।
अम्मा-पिइ-दुद्दंतो रोसेण घराŏ निक्खंतो ॥ २.२ ॥

परिहिंडंतो य अहं पत्तो देसंत-संठियं गामं ।
गो-महिस-अजा-एलय-खर-करह-समाउलं मुइयं ॥ २.३ ॥

आरामुज्जाण-वणेहिं सोहियं कुसुम-फल-समिद्धेहिं ।
अयलापुरि-सारिच्छं बहु-घर-सय-संकुलं रम्मं ॥ २.४ ॥
(आदिविपुला)

तस्स बहुमज्झ-देसे पेच्छं वडपायवं मणभिरामं ।
मेह-णिउरंब-भूयं सौण-सहस्साण आवासं ॥ २.५ ॥

तस्स य हेट्ठे जक्खो कमलदलक्खो गुणेहिं परिकिण्णो ।
सन्निहिय-पाडिहेरो देइ वरं सो वर-त्थीणं ॥ २.६ ॥

जक्खस्स तस्स जत्ता वट्टै बहुजण-समाउला मुइया ।
तत्थ् एइ जणो मुइओ धूव-बली-पुप्फ-हत्थ-गओ ॥ २.७ ॥

ण्हाय-पसाहिय-जिमिओ सव्वालंकार-भूसिय-सरीरो ।
नाणाविह-वत्थ-धरो चंदण-परिवण्णग-विलित्तो ॥ २.८ ॥

तो हं सकोउहल्लो उवागओ तं महायण-समूहं ।
जक्खस्स कमे नमिउं रममाणे घोडहे पेच्छं ॥ २.९ ॥

सन्नद्ध-बद्ध-कवया गहियाउह-पहरणा य ऐबहुला ।
कलयल-रवं करेंता पडिया चोरा नवरि तत्थ ॥ २.१० ॥

तो सो सबाल-वुड्ढो स-इत्थिओ जणवओ सपसुवग्गो ।
अह घोडएहिं सहिओ वालुंकं ऐगओ सव्वो ॥ २.११ ॥

तत्थ वि ते घोडहए रमंत-पेच्छा जणे य मुइय-मणे ।
चोरा वि पडिणियत्ता नट्ठो गामो त्ति जंपंता ॥ २.१२ ॥

नवरि तहिं पसुवग्गो चरमाणो आगओ सुवीसत्थो ।
एक्काĕ पसूĕ तओ ओइलियं चिब्भडं सहसा ॥ २.१३ ॥

सा अयगरेण घत्था सो वि य ढेंकीĕ नवरि ओइलिओ ।
सा तत्थ् एव निलीणा तुंगे वडपायवे विउले ॥ २.१४ ॥

तस्स अहे खंधारो नवरि ठिओ राइणो य मत्त-गओ ।
ढेंकी-पाए जमिओ वड-पारोहो त्ति काऊण ॥ २.१५ ॥

आउंचियम्मि पाए कड्ढिज्जै गयवरो गुलगुलिंतो ।
तो रवै मेंठ-वग्गो केणावि गओ समुक्खित्तो ॥ २.१६ ॥

सोऊण ताण सद्दं संपत्ता सद्दवेहिणो जोहा ।
इसु-चाव-गहिय-हत्था कलयल-रावं करेमाणा ॥ २.१७ ॥

छिन्ना य तीĕ पंखा से सीसं हत्थिएहिं दक्खेहिं ।
सा विलवंती पडिया पव्वय-सिहर व्व महि-वट्ठे ॥ २.१८ ॥

फालाविया य रन्ना पोट्टे दिट्ठो य अयगरो विउलो ।
सगडस्स ईदरो विव खोडी विव महियले पडिया ॥ २.१९ ॥

अह भणै नर-वरिंदो फालिज्जौ एस अयगरो विउलो ।
एयस्स वि मा मज्झे माणुस-तिरियं च होज्जाहि ॥ २.२० ॥

अह फालियम्मि उयरे दिट्ठा सा छालिया महाकाया ।
तीए वि उयर-मज्झे रमणिज्जं चिब्भडं दिट्ठं ॥ २.२१ ॥

ही ही अहो महल्लं ति चिब्भडं जाव जंपए राया ।
तो घोडया वि रमिउं नवरि ठियाओज्ज-वंस-करा ॥ २.२२ ॥
(आदिविपुला)

निग्गंतुं च पवत्तो वालुक्काओ तओ जण-समूहो ।
जह सलभाण य सेणा रेप्फ-बिलाओ विणिक्खमै ॥ २.२३ ॥

नमिऊण नर-वरिंदं तो सो सचौप्पओ जणो सव्वो ।
निय-णिय-ठाणाइं गओ अहं पि पत्तो इमं नयरिं ॥ २.२४ ॥

एयं मे अणुभूयं पच्चक्खम् इह् एव माणुसे लोए ।
जो मे न पत्तियायै धुत्ताणं देउ सो भुत्तिं ॥ २.२५ ॥

अह भणै एलसाढो पत्तिज्जामो न किंचि संदेहो ।
पडिभणै कंडरीओ गामो कह चिब्भडे माओ ॥ २.२६ ॥

पडिभणै एलसाढो पुराण-भारह-सुईसु दिट्ठत्थो ।
किं तुह विण्हुपुराणं कण्ण-सुइ-पहं न पत्तं ते ॥ २.२७ ॥

पुव्विं आसि जगम् इणं पंचमहाभूय-वज्जियं गहिरं ।
एगण्णवं जलेणं महप्पमाणं तहिं अंडं ॥ २.२८ ॥

वीई-परंपरेणं घोलंतं अच्छिउं सुचिर-कालं ।
फुट्टं दुभाग-जायं अद्धं भूमीĕ संवुत्तं ॥ २.२९ ॥

तत्थ सुरासुर-णारय-मणुय-चौप्पय-मयं जयं सव्वं ।
जै मायं ता गामो कह नु न माएज्ज वालुंके ॥ २.३० ॥

अन्नं च इमं सुव्वै अरणीपव्वम्मि धम्मपुत्तस्स ।
कहियं सुयम्-अणुभूयं मक्कंडेणं च अन्न-जुए ॥ २.३१ ॥

सो किल जुगंत-समए उयएण् एगण्णवी-कए लोए ।
वीई-परंपरेणं घोलिंतो उयय-मज्झम्मि ॥ २.३२ ॥

पेच्छै गय-तसथावर-पणट्ठ-सुर-णर-तिरिक्खजोणीयं ।
एगण्णवं जगम् इणं पंचमहाभूय-पब्भट्ठं ॥ २.३३ ॥

एवं-विहे जगम्मी पेच्छै णग्गोहपायवं अह सो ।
मंदरगिरि व्व तुंगं महासमुद्दं व वित्थिण्णं ॥ २.३४ ॥

खंधम्मि तस्स सयणं अच्छै तहिं बालओ मणभिरामो ।
संपुण्ण-सरीरुयओ मिउ-मद्दव-कुंचिय-सुएसो ॥ २.३५ ॥

हत्थो पसारिओ से रिसिणा एहेहि वच्छ भणिओ य ।
खंधे ममं विलग्गसु मा मरिहिसि उयय-वाहीए ॥ २.३६ ॥

तेण य घेत्तुं हत्थो ओइलिओ सो रिसी तओ तस्स ।
पेच्छै उयरम्मि जयं ससेल-वण-काणणं सव्वं ॥ २.३७ ॥

दिव्वं वास-सहस्सं कुच्छीए सो रिसी परिभमंतो ।
अंतं न चेव पत्तो विणिग्गओ रिसिवरो तत्तो ॥ २.३८ ॥

जै दारयस्स उयरे ससुरासुर-माणुसं जयं मायं ।
तो चिब्भडम्मि गामो कह नु न माएज्ज कंडरिय ॥ २.३९ ॥

ढेंकोयरे अयगरो तस्स पसूए य चिब्भडं उयरे ।
तत्थ वि य जण-समूहो कह माओ भणसि सुणसु इमं ॥ २.४० ॥

मुट्ठी-गेज्झ-सुमज्झाĕ केसवो देवईĕ कुच्छिम्मि ।
वुत्तो तस्स य उयरे ससेल-वण-काणणा पुहई ॥ २.४१ ॥
(आदिविपुला)

अह भणै कंडरीओ चिब्भड-पसु-अयगराइ-मज्झम्मि ।
अच्छंतो कह न मओ एयं मे पत्तियावेह ॥ २.४२ ॥

भणै य एलासाढो तद्दियसं चेय निग्गओ तं सि ।
पुहई कह न विवज्जै वसुदेव-सुयस्स पोट्ट-त्था ॥ २.४३ ॥

पोट्टे किसि-वाणिज्जं संगामा बहुविहा य आरंभा ।
आवाह-विवाहा वि य उस्सव-पसवा य वट्टंति ॥ २.४४ ॥

कह पुण हवेज्ज एयं जयं तु उयरे वि जस्स जं वुत्थं ।
बंभाण-केसवाणं पुव्विं किर भंडणं आसि ॥ २.४५ ॥

कत्ता अहं ति बंभा भणै जओ वयण-बाह-ऊरूहिं ।
पाएसु य निक्खंतं चाउव्वण्णं जगम् इणं ति ॥ २.४६ ॥

पडिभणै तं अणंतो बंभाणं सपरिहास-वयणेहिं ।
तं सि मम चेड-रूवं न जुज्जए एरिसं वोत्तुं ॥ २.४७ ॥

अब्भा-भूमिय-ओट्ठे पव्वय-दाढे समुद्द-जीहाले ।
पविसेहि मज्झ उयरे जा पेच्छ सविब्भमं पुहैं ॥ २.४८ ॥

मह चेव समुप्पन्नो जल-सयणे नाहि-णिग्गए पौमे ।
बंभाण तं न सोहसि गुरु-पुरओ एत्तियं वोत्तुं ॥ २.४९ ॥

अवि य
जस्स पभावेण् उम्मिल्लियाइं तं चेव कह कयग्घाइं ।
कुमुयाइं अत्त-संभावियाइं चंदं उवहसंति ॥ २.५० ॥
(महाविपुला)

अह भणै कंडरीओ पोराण-सुईसु कत्थ य सुयं ते ।
ढेंकी महप्पमाणा जस्स् उयरे एत्तियं मायं ॥ २.५१ ॥

परिभणै एलसाढो दोवै-देवी-सयंवरे पत्ता ।
जह किर धणुं पविट्ठा महिहर-णागा य अग्गी य ॥ २.५२ ॥

दुपय-णरिंदस्स धणुं सुमहल्लं देवया-परिग्गहियं ।
जो आरुहिओ विंधै वामे अच्छिम्मि सूयरियं ॥ २.५३ ॥

जिज्जै कलासु कुसला किर कण्णा तस्स दोवई सोउं ।
रायाणो तं धणुहं आरुहिउं तो समाढत्ता ॥ २.५४ ॥

न चयंति आरुहेउं अह ससिपालो महाबलो ताहे ।
संधेऊण पयत्तो नवरि धणुं तं अयत्तेणं ॥ २.५५ ॥

तो कण्हेणं ताहे गरुलो नागा गया य संखा य ।
चक्कं नंगल-मुसलं मंदर-मेरू य पक्खित्ता ॥ २.५६ ॥

संधेइ तो वि जाहे ता ससि-सूराग्गि-उयहि-सेला य ।
पक्खित्ता सव्व च्चिय वसुहा अह धणु-हरे तम्मि ॥ २.५७ ॥

अद्धंगुल-मेत्ते किर असंधिए केसवेण बाणं सो ।
पाएण वि मोयविउं ताहे पडिओ सह-धणू णं ॥ २.५८ ॥

पत्थेण य तं गहियं अह ऐभारेण न सहई धरणी ।
भीमस्स तओ हत्थे आरुहियं तं पयत्तेण ॥ २.५९ ॥

कण्ण-विदिण्णेण सरेण विंधिउं अज्जुणेण तं राहं ।
लद्धा दोवै-कन्ना वीर-पडागं हरंतेण ॥ २.६० ॥
(आदिविपुला)

जै तं महल्ल-धणुयं नागाग्गि-गया य ऐगया जत्थ ।
तो कह न होइ ढेंकी महई जत्थ् एत्तियं मायं ॥ २.६१ ॥

रामायणे वि सुव्वै सीया-हरणे जडाउ-गिद्धो त्ति ।
पंखाउहो महप्पा जुज्झेणं रामणस्स ठिओ ॥ २.६२ ॥

तेण वि से रुट्ठेणं चंदाहासेण लूडिया पंखा ।
तो लुय-पंखो पडिओ मंदर-सिहरो व्व महि-वट्ठे ॥ २.६३ ॥

सीयाए सो भणिओ सीलवईणं सईण तेएणं ।
दट्ठूण राम-दूयं होहिंति पुणो वि ते पंखा ॥ २.६४ ॥

कस्सै कालस्स तओ हणुयंतो राहवेण आणत्तो ।
सीया-पौत्ति-हेउं हिंडंतो आगओ तहियं ॥ २.६५ ॥

चिंतेइ य हणुयंतो अहो गिरी एस उन्नओ ईव ।
एत्थ् आरुहिऊण अहं पुलएमि समंतओ वसुहं ॥ २.६६ ॥

संलत्तो य खगेणं को सि तुमं एरिसेण वेसेण ।
सो भणै राम-दूओ अहं ति सीयं गवेसामि ॥ २.६७ ॥

भणिओ जडाउणा सो राम-वहू रावणेण विलवंती ।
तेलोक्क-डामरेणं लंकापुर-पट्टणं नीया ॥ २.६८ ॥

मा भमसु अरण्णाइं सीया-देवीĕ मग्गणट्ठाए ।
दहरह-सुयस्स सिग्घं गंतूण पियं निवेएहि ॥ २.६९ ॥

अहम् अवि सीयट्ठाए जुज्झंतो निसियराहिवेण् एवं ।
असिणा दुवे वि पंखे छेत्तूण अजंगमो मुक्को ॥ २.७० ॥

अह भणै वाउ-पुत्तो जं सि ठिओ रावणस्स जुज्झेण ।
जं वा वि अम्ह कहियं होहि त्ति तुमं पि पियभागी ॥ २.७१ ॥

सोऊण दूय-वयणं तो से जाया पुणण्णवा पंखा ।
आयासेण् उप्पैओ गओ य सग्गं निरुवसग्गं ॥ २.७२ ॥

भवति चात्र श्लोकः
आख्यास्यति खगः स्वर्गे पितुर् दशरथस्य मे ।
एकस्त्रीपरिपाल्ये पि न रामः शक्तुम् अर्हति ॥ २.७३ ॥

मंदर-सिहरागारो जै आसि जडाउ खहयरो गिद्धो ।
ता कह न होइ ढेंकी कंडरिय महप्पमाणाओ ॥ २.७४ ॥

एलासाढेण् एवं कंडरिओ जंपिओ भणै ताहे ।
एलासाढ इयाणिं कहेहि जं ते समणुभूयं ॥ २.७५ ॥



अह भणै एलसाढो अहयं तरुणत्तणे दविण-बुद्धी ।
धाउव्वाय-पिसाएण भामिओ परिभमामि जगं ॥ ३.१ ॥
(आन्त्यविपुला)

एत्थ बिलं एत्थ रसो एसो सो पव्वओ जहिं धाऊ ।
एवं लक्ख-गएणं नडिज्जमाणो परिभमामि ॥ ३.२ ॥

लद्धो य आगमो मे जह पुव्व-दिसाĕ जोयण-सहस्से ।
नवरं गंतूण गिरिं सहस्सवेही रसो तहियं ॥ ३.३ ॥

जोयण-वित्थिण्णाए सिलाĕ तं रस-बिलं समुच्छन्नं ।
उक्खिविऊण सिलं सो घित्तव्वो कणय-कुंडाओ ॥ ३.४ ॥

आसा-पास-णिबद्धो जोयण-सैएहिं कमेहिं तो अहं ।
गंतूण गिरि-पएसे उक्खिविय सिलं रसं गहिउं ॥ ३.५ ॥

परिढक्किऊण य बिलं सिलाĕ तो आगयं इमं भवणं ।
तो जाओ मे विभओ धणय-सरिच्छो रस-पसाया ॥ ३.६ ॥

अह पणैणि-परिकिण्णो थुव्वंतो तह य मागह-सएहिं ।
वर-तरुणि-संपौत्तेहिं नाडएहिं च गिज्जंतो ॥ ३.७ ॥
(आन्त्यविपुला)

अच्छामि विलसमाणो अच्छरसा-परिगओ धणवै व्व ।
तालायर-माहण-भिक्खुयाण दाणं पयच्छामि ॥ ३.८ ॥
(आन्त्यविपुला)

तो धणय-विहव-सरिसं नाऊण ममं विणिग्गय-जसोहं ।
चोरा सामत्थेउं रत्तिं पडिया मम गिहम्मि ॥ ३.९ ॥

सन्नद्ध-बद्ध-पट्टेहिं तेहिं गहियाउह-प्पहारेहिं ।
कय-सीह-णाय-बोलेहिं वेढियं मज्झ वर-भवणं ॥ ३.१० ॥
(महाविपुला)

परिसंचियस्स अत्थस्स कारणे मरणम् आगयं तेहिं ।
स-भुय-बल-ज्जियम् अत्थं न देमि हरिउं विचिंतेउं ॥ ३.११ ॥
(आदिविपुला)

सहसा य उट्ठिओ हं धणुअं घेत्तूण सर-सहस्सं च ।
तो भंडणम् आढत्तं चोराण महंत-भीसणयं ॥ ३.१२ ॥

सत्तट्ठ-दस-दुवालस अहयं एक्केण सर-पहारेणं ।
जत्तो वलामि तत्तो पेसेमि जमालयं चोरे ॥ ३.१३ ॥

तो चोराण सयं मे मुहुत्त-मेत्तेण घाइयं तहियं ।
हय-सेसा सयराहं पडिया मज्झोवरिं सव्वे ॥ ३.१४ ॥

तो मं खंडाखंडिं काउं सीसं च छिन्निउं मज्झ।
बयरीए ठविऊणं मुसिऊण घरं गया चोरा ॥ ३.१५ ॥

स-रुहिर-स-कुंडलं चिय सीसं मे बयरि-तरुवरारूढं ।
वीसत्थम् अणुव्विग्गं खायै बोरे कसकसस्स ॥ ३.१६ ॥

तं सीसं सूरुयए दिट्ठं लोएण बयरि-उवरिम्मि ।
बयराइं खायंतं एस स-जीओ त्ति काऊण ॥ ३.१७ ॥

मज्झं अंगोवंगा जणेण पिंडेवि मेलिया तुरियं ।
जाओ पुणो वि तो हं निरुवहय-सरीर-लायण्णो ॥ ३.१८ ॥

एयं मे अणुभूयं सयम् एव इमम्मि माणुसे लोए ।
जो पुण न पत्तियै मं धुत्ताणं देउ सो भुत्तिं ॥ ३.१९ ॥

भणै ससो सब्भूयं कह सक्का भाणिउं अलियम् एयं ।
जं पोराण-सुईए भारह-रामायणे आयं ॥ ३.२० ॥

जमयग्गी आसि रिसी पत्ती तस्स् आसि रेणुया नामं ।
तीए सीलवईए नमंति कुसुमत्थिए रुक्खा ॥ ३.२१ ॥

दिट्ठो य णाĕ राया अस्सावहिओ मणो य से खुहिओ ।
न नमंति तओ रुक्खा ताहे जमयग्गिणा रामो ॥ ३.२२ ॥

रुट्ठेण समाणत्तो सीसं छिंदाहि दुट्ठ-सिलाए ।
तेण वि सीसं छिन्नं झडत्ति पिउ-वयण-कारेण ॥ ३.२३ ॥

भणै तओ जमयग्गी वरसु वरं पुत्त जो तुहं इट्ठो ।
सो भणै मज्झ माया पुणो वि जीवंतिया होउ ॥ ३.२४ ॥

इय होउ त्ति पभणिए जाया सा तक्खणेण सज्जीवा ।
जै सब्भूयं एयं तुमं पि जीवो सि तं सच्चं ॥ ३.२५ ॥

राया वि जरासंधो समर-परक्कम-पयाव-विक्खाओ ।
सो संधिओ जराए राय-सहस्साहिवो जाओ ॥ ३.२६ ॥

अन्नं च इमं सुव्वै सुंद-णिसुंदा सहोयरा सूरा ।
बल-वीरिय-संपन्ना सुर-लोय-भयं जणेमाणा ॥ ३.२७ ॥

सामत्थेउं सुरेहिं तिलोत्तमा तेसिं वह-णिमित्तं तु ।
निम्मविया तिल-मेत्तं एक्केक्क-सुरस्स घेत्तूणं ॥ ३.२८ ॥

अंगोवंग-सु-य्-अंगय-लावण्ण-गुणागरा अणोवम्मा ।
कमलागर-वत्थव्वा लच्छि व्व सयं समुत्तिण्णा ॥ ३.२९ ॥

विणयोणामिय-गत्ता सर-सामल-विकय-कमल-दल-णयणा ।
नमिऊण सुर-समूहं महुरुल्लावा समुल्लवै ॥ ३.३० ॥

जं कायव्वं तं आणवेह देवेहिं जंपियं इणमो ।
सुंद-णिसुंदा सुर-सत्थ-कंटया ते समुद्धरसु ॥ ३.३१ ॥
(महाविपुला)

इय होउ त्ति य भणिउं तिल्ŏत्तमा गेण्हिउं सुराणत्तिं ।
पत्ता खणेण य तहिं सुंद-णिसुंदासुरा जत्थ ॥ ३.३२ ॥

हारद्धहार-केऊर-भूसिया जण-मणुस्सव-ब्भूया ।
विथडुन्नय-थण-वट्टा दो वि जणे ते पलोभेइ ॥ ३.३३ ॥
(आदिविपुला)

तो ते मयण-वसगया तीĕ कए जुज्झिउं अह पवत्ता ।
निहणं च गया दोन्नि वि परोप्परं सत्थ-घाएहिं ॥ ३.३४ ॥

भवति चात्र श्लोकः
स्त्रीणां कृते भ्रातृयुगस्य भेदः संबन्धिभेदे स्त्रिय एव मूलम् ।
अप्राप्तकामा बहवो नरेन्द्रा नारीभिर् उत्सादित-राजवंशाः ॥ ३.३५ ॥
(इन्द्रवज्रा)

अच्छरसा जै एवं तिलोत्तमा निम्मिया सुर-गणेहिं ।
तो कह तुज्झ वि अंगा लाइज्जंता न लग्गेज्जा ॥ ३.३६ ॥

अन्नाण् अंगावयवा जै लग्गा संमिलिस्सिया संता ।
तो ससरीरावयवा भणसु तुहं किं न लग्गंति ॥ ३.३७ ॥

सुव्वै य पवण-तणओ बालत्ते अंजणं ति नामेणं ।
जणणिं पुच्छै अम्मो को मे छुहियस्स आहारो ॥ ३.३८ ॥

रत्ताइं वण-फलाइं आहारो तुज्झ तेण अह सूरं ।
गहिउं समुट्ठियं तो तेणावि तल-प्पहारेणं ॥ ३.३९ ॥

सय-सिक्करो कओ सो जणणी से दट्ठुं तं पैण्णंगं ।
भत्तु-सयासे गंतुं विलवै सोगाउरा कलुणं ॥ ३.४० ॥

दट्ठुं नियय-कलत्तं रोयंतिं बहुविहाइं कंदंतिं ।
दट्ठूण य हणुयंतं पुत्तं परलोय-संकंतं ॥ ३.४१ ॥

तो पवणो परिकुविओ पायाले पविसिउं ठिओ ताहे ।
स-सुरासुरं जगम् इणं पवण-णिरोहेण आदन्नं ॥ ३.४२ ॥

गंतुं च तत्थ दिट्ठो पसाइओ सुर-वरेहिं सो पवणो ।
अंगाइं तस्सुयस्स वि संघाएउं कŏ सजीओ ॥ ३.४३ ॥

एक्का य तस्स हणुया न य दिट्ठा सुर-वरेहिं सव्वेहिं ।
हणुयाĕ एस अन्नो हणुयंतो तो कओ नामं ॥ ३.४४ ॥

जै सच्चं पवण-सुओ खंडाखंडि-कओ वि संमिलिओ ।
तो कह सक्का वोत्तुं तुज्झ औव्वं वयणम् एयं ॥ ३.४५ ॥

दसरह-तणय-कहाए सीया-देवीĕ हरण-संबंधे ।
सेउं संधावेउं लंका-दीवं गए रामे ॥ ३.४६ ॥

दसमुह-राम-बलाणं दोण्ह वि भड-वाययं वहंताणं ।
संगामम्मि पलग्गे हणहणं सद्दाउले घोरे ॥ ३.४७ ॥

मंदोयरि-दैय-भडुक्कडेहिं नेगाइं वाणर-सयाइं ।
असि-परसु-अद्धचंद-प्पहार-छिन्नंग-म्-अंगाइं ॥ ३.४८ ॥
(आदिविपुला)

सत्ती-पहर-णिरुद्धे महियलि पडियम्मि लक्खण-कुमारे ।
रामे सोगाभिहए विलवंते पवण-तणएण ॥ ३.४९ ॥

गंतुं दोण-गिरीओ उवणीया ओसही जलंतीओ ।
निस्सल्लो त्ति पभावा झडित्ति सत्ती वि निस्सरिया ॥ ३.५० ॥

जे निसियर-कुद्धुग्घाएहिं समरम्मि अभिहया पवया ।
संछिन्न-भिन्न-गत्ता ते वि य सव्वे समासत्था ॥ ३.५१ ॥
(आदिविपुला)

विवैण्ण-सरीरा वि य जै सव्वे वाणरा समुज्जीया ।
खंड-सहस्सो कŏ एलसाढ तो जीवसि तुमं पि ॥ ३.५२ ॥
(आन्त्यविपुला)

अन्नं च जण-पगासा निहिया सुय-पुत्थएसु बहुएसु ।
किं वा तुम्हेहि इमा न सुया महसेण-उप्पत्ती ॥ ३.५३ ॥

हिमसेल-गुह-गयाइं दो वि महामेहुणं निसेवंति ।
दिव्वं वास-सहस्सं गिरिसुय ससिभूसणो चेव ॥ ३.५४ ॥

तं सोऊण पौत्तिं देवा किर तिहुयणम्मि आदन्ना ।
सव्वायरेण मिलिउं गब्भुवघायं विचिंतंति ॥ ३.५५ ॥

सुइरं सामत्थेउं तिहुयण-उज्जोय-कारओ जलणो ।
महुरक्खर-वयण-पयंपिएहिं भणिओ सुरगणेहिं ॥ ३.५६ ॥
(आन्त्यविपुला)

एक्कस्स वि ता कीरै कज्जं अब्भत्थिएहिं जिय-लोए ।
किं पुण महाणुभावो जं जंपै सुर-समूहो त्ति ॥ ३.५७ ॥

जस्स य कएण सव्वे देवा चिंतोवहिं समोइण्णा ।
तस्स य जत्तेण तुमं हुयवह एक्को समत्थो सि ॥ ३.५८ ॥

पविसित्तु गुहा-विवरे हर-पुरओ अप्पयं पयंसेसु ।
तो तुह कयाइ विलिओ मेहुण-तत्तिं विसज्जेज्जा ॥ ३.५९ ॥

वेसाणरेण भणियं को धावै अभिमुहं मुहुत्तं पि ।
इहरा वि उमा-वैणो किं पुण एयारिसे भावे ॥ ३.६० ॥

नर-सिर-कवाल-मालाउलस्स खट्टंग-वग्ग-हत्थस्स ।
जस्स रई पेय-वणे को तस्स जणो समल्लियै ॥ ३.६१ ॥
(आदिविपुला)

जो दारुवणे रिसि-आसमम्मि विणियंसणो पलायंतो ।
वहिओ उद्धुय-लिंगो को तं विवुहो समालवै ॥ ३.६२ ॥

किं बहुणा जण-मज्झे जो नच्चै उद्धिएण लिंगेणं ।
बलवंतो वज्जहरो तस्स वि निस्संसयं भाइ ॥ ३.६३ ॥

जै कह वि सूलपाणी कुप्पै हिमगिरि-गुहा-पविट्ठस्स ।
को जाणै किं मे होहिइ त्ति मा संकडे छुहह ॥ ३.६४ ॥
(आन्त्यविपुला)

एत्थंतरे य भणिओ सप्पणयं बहुयलोयणेण् एवं ।
सव्व-सुराणं वयणं हुयवह इणमो निसामेहि ॥ ३.६५ ॥

मा भाहि उमा-वैणो हुयवह जेण् एरिसो उमा-सत्तो ।
गय-तुरय-पुरिस-दमणो किं च इमो आगमो न सुओ ॥ ३.६६ ॥

हत्थी दम्मै संवच्छरेण मासेण दम्मै तुरंगो ।
महिला पुण किर पुरिसं दमेइ एक्केण दिवसेणं ॥ ३.६७ ॥
(आदिविपुला)

जं भणै उमा-देवी करेइ तं पसुवई अकज्जं पि ।
किं वा देहाणुगयं उमं वहंतो न दिट्ठो ते ॥ ३.६८ ॥

मुंचसु आसंकम् इणं रुद्दो रुट्ठो वि ते सरीरस्स ।
न करेइ किं पि पीडं पव्वै-चित्तावरक्खाए ॥ ३.६९ ॥

इय होउ त्ति य जलणो गंतुं हिमवंतगिरि-गुहं विउलं ।
पेच्छै तिउरंतयरं रै-कज्ज-समुग्गयम् अईणं ॥ ३.७० ॥

अब्भासत्थं दट्ठुं महदेवो उट्ठिओ समारूढो ।
हुं हुं उमाĕ भणिओ उद्धुय-लिंगो णलं भणै ॥ ३.७१ ॥

उट्ठ(?) नि-य्-अंचिय-वयणं पिब रेयं मा करेहि विक्खेवं ।
रुद्देण हुयवहो घडघडस्स तो पाइओ रेयं ॥ ३.७२ ॥

उयर-गएण य रेएण सो पलित्तग्गिणा व डज्झंतो ।
मुय-मरणो संभंतो कह कह वि महोयहिं पत्तो ॥ ३.७३ ॥
(आदिविपुला)

दाऊणम् अंगुलिं हुयवहेण उग्गालिओ जले रेओ ।
उग्गालियम्मि रेए ताहे जलणो समासत्थो ॥ ३.७४ ॥

तप्पभिइं चिय सुम्मै जण-सुइ-वायागयं इमं वयणं ।
रेय-पभावा किर सागरम्मि रयणाण उप्पत्ती ॥ ३.७५ ॥
(आन्त्यविपुला)

लवण-जलाओ अग्गी नीलुप्पल-सुरहि-कमल-गंधड्ढं ।
सरम् एगं गंतुं जे रेय-विसेसं समुग्गिलै ॥ ३.७६ ॥

जं भण्णै कित्तिय सह उयं ति फुड-वियड-पायडं ताओ ।
छक्किर अच्छरसाओ तं पौम-सरं समोइण्णा ॥ ३.७७ ॥

ता मज्जिउम् आढत्ता तम्मि सरे नयण-मणभिरामम्मि ।
मज्जंतीणं जोणीसु ताण बीयं अणुपविट्ठं ॥ ३.७८ ॥
(आन्त्यविपुला)

पौम-सरे मज्जित्ता पुणर् अवि ता जोइसालयं पत्ता ।
पैदिवसं चिय तासिं छण्ह वि परिवड्ढए उयरं ॥ ३.७९ ॥

कालंतरेण केण य समयं चिय ता तहिं पसूयाओ ।
एक्केक्कम् उत्तिमंगं बाहूरु-सरीर-रुंडाइं ॥ ३.८० ॥

ता ता वि विम्हिय-मणा दंसंति परोप्परेक्क-म्-एक्कस्स ।
पेच्छसु अच्छेरम् इणं लोगम्मि अभूय-पुव्वं तु ॥ ३.८१ ॥

बाहूरू य सरीरं सीसाणि य नियय-णियय-ठाणेसु ।
लग्गाइं तक्खण च्चिय महसेणो छम्मुहो जाओ ॥ ३.८२ ॥

कोमारबंभयारी निच्छै मणसा वि जुवै-संजोयं ।
सव्व-जणम्मि पगासो दक्खिण-देसे ठिओ रण्णे ॥ ३.८३ ॥

चौसु य दिसासु जहियं धावै लोगो भवंतर-दिसट्ठा ।
सीसेण य छम्मासं धरेइ धारं बरट्ठाए ॥ ३.८४ ॥

जै महसेणंगाइं पिह-गब्भ-विणिग्गयाइं लग्गाइं ।
तो तुज्झ न लग्गेज्जा ताइं किम् एगुयर-वत्थाइं ॥ ३.८५ ॥

छिन्ना नासा कण्णो य लग्गए लोय-विइयम् एयं पि ।
परमाणु-पमाणाओ पगंपिओ लग्गसि तुमं पि ॥ ३.८६ ॥
(आदिविपुला)

तो भणै एलसाढो पुरिसो कह छिन्नएण सीसेणं ।
भुक्खत्तो बयराइं खाएउं सक्कए कह नु ॥ ३.८७ ॥

भणै ससो राहू किर सीस-च्छिन्नो जयम्मि सुइ-वाओ ।
तह विय गयणे हिंडै आभंसै चंद-सूरे य ॥ ३.८८ ॥

अह भणै एलसाढो कह गम्मै तं विगिट्ठम् अद्धाणं ।
कह वा वि जोयण-सयं कमेहिं अक्कमै भूमीए ॥ ३.८९ ॥

पडिभणै ससो जन्ने बलिस्स विण्हू दियाइ-वेसेण ।
तिण्णि कमे जाइत्ता हरै स-सेलं वसुमैं सो ॥ ३.९० ॥

जै सव्वा वि वसुमई तिण्णि न पुण्णा कमे महुमहस्स ।
को दोसो जै तुज्झं एक्क-कमो जोयण-सयं तु ॥ ३.९१ ॥

पुणर् अवि एलासाढो भणै सिला सा मए ऐमहल्ला ।
कह उक्खित्ता गरुया एयं मे पत्तियावेहि ॥ ३.९२ ॥

भणै ससो किं न सुयं तुमए रामायणे कहिज्जंतं ।
रामस्स रावणस्स य संगामे वट्टमाणम्मि ॥ ३.९३ ॥

लक्खणकुमार-पडणे हणुएणं दोण-पव्वओ तुंगो ।
ओसहि-मग्गंतेणं स-मूल-डालो समुक्खित्तो ॥ ३.९४ ॥

महै-सिला-संघाओ सेलो जै वाणरेण उक्खित्तो ।
जोयण-पमाण-मेत्तं उक्खिवसि सिलं न संदेहो ॥ ३.९५ ॥

लोए वि पयरै सुई वड्ढंती मेइणी महुमहेणं ।
काउं वराह-रूवं स-सेल-वण-काणणा धरिया ॥ ३.९६ ॥

जै तेण समुक्खित्ता न नज्जई कत्थई ठिएणं ति ।
उक्खिवसि ता तुमं पि य धरणियल-त्थो सिला दो वि ॥ ३.९७ ॥

एलासाढो जाहे ससेण ऐसंधिओ भणै ताहे ।
जं ते सुयम् अणुभूयं कहेहि सव्वं अपरिसेसं ॥ ३.९८ ॥



अह भणै ससो अहयं निययं छेत्तं गओ सरय-काले ।
गामाओ दूरत्थं तं छेत्तं गिरिवरासन्ने ॥ ४.१ ॥

छेत्तम्मि य अच्छंतो तत्तो पव्वयवराŏ ओयरिउं ।
उच्छित्तो मि गएणं पव्वय-मेत्तेण मत्तेण ॥ ४.२ ॥

थरथरथरंत-गत्तो हाहा गहिओ मएण चिंतंतो ।
विवलाइउम् अचयंतो परिभममि तहिं तहिं चेव ॥ ४.३ ॥

भी-उव्विग्गेण मए दिट्ठो तिल-पायवो ऐमहल्लो ।
तत्थ विलग्गो मि अहं वणगय-भय-वेविर-सरीरो ॥ ४.४ ॥

पत्तो य सो वणगओ आरुसिओ तिल-दुमं समंतेणं ।
परिभमै गुलगुलिंतो कुलाल-चक्कं व्व आइट्ठो ॥ ४.५ ॥

तेण भमंतेण य सो चालिज्जंतो तिले दवदवस्स ।
वासासु जल-हरो इव जल-णिवहं मुंचई घोरं ॥ ४.६ ॥

तिल-चक्केण व्व तिला ते सव्वे पीलिया गयवरेणं ।
तत्थ पवूढा सरिया तेल्लोया नाम नामेणं ॥ ४.७ ॥

खुत्तो य वणगओ सो खल-चलणीए य तेल्ल-पंकम्मि ।
आरडिऊण य विरसं भुक्खिय-तिसिओ मओ हत्थी ॥ ४.८ ॥

गय-भय-संतत्त-मणो अहयं पुण-जायओ त्ति मन्नंतो ।
कहकह वि तिल-दुमाओ दिवसवसाणे समोइण्णो ॥ ४.९ ॥

कुसिओ दिइं च काउं भरिओ तेल्लस्स सो मए हत्थी ।
ताहे दस तेल्ल-घडे पाउं भक्खेमि खल-भारं ॥ ४.१० ॥

तेल्लस्स सुपडिपुण्णं तं दिइयं गेण्हिउं गओ गामं ।
गाम-बहिं तं दिइयं पायव-साहाĕ निक्खिविउं ॥ ४.११ ॥

निययं भवणम् ऐगओ पुत्तं पेसेमि तिल्ल-दिइयस्स ।
जाहे उ न पावेई रुक्खं पाडित्तु तो गेण्हे ॥ ४.१२ ॥

एयं मे अणुभूयं सयम् एव इमम्मि माणुसे लोए ।
जो न उ पत्तियै महं सो देउ महायणे भत्तं ॥ ४.१३ ॥

सव्व-कला-पत्तट्ठा भणै ससं खंडवाणई धुत्ती ।
अत्थ् एस आगमो मे भारह-रामायणे य सुओ ॥ ४.१४ ॥

खंडा ससेण भणिया भारह-रामायणे पुराणे वा ।
एयारिसाइं य सहेउयाइं भण कत्थ भणियाइं ॥ ४.१५ ॥
(आन्त्यविपुला)

कह तिल-दुमो महल्लो तेल्लाण य कह महाणई वूढा ।
कह पीया य दस-घडा कह खल-भारो मए खैओ ॥ ४.१६ ॥

खंडाĕ ससो भणिओ सच्चं तं लोय-बाहिरो तं सि ।
किं कैयाइ सुओ ते बालो वि जणो पयंपंतो ॥ ४.१७ ॥

जह किर पाडलिपुत्ते निम्मविया मास-पायवा भेरी ।
तो किं सो तिलरुक्खो महप्पमाणो न ह्ŏज्जाहि ॥ ४.१८ ॥

सुव्वै य भारहम्मि वि गयाण पुण एत्थ दाण-सलिलेणं ।
महई नई पवत्ता हय-गय-रह-वाहिणी घोरा ॥ ४.१९ ॥

उक्तञ् च
तेषां कटतटभ्रष्टैर् गजानां मदबिन्दुभिः ।
प्रावर्तत नदी घोरा हस्त्यश्वरथवाहिनी ॥ ४.२० ॥
(अनुष्टुभ्)

जै गय-मय-सलिलेणं हय-गय-रह-वाहिणी नई विउला ।
सरिया तया पवत्ता तो तेल्लोया कह न होइ ॥ ४.२१ ॥

रज्जाŏ धाडिएणं सुव्वै लोयम्मि भीमसेणेणं ।
गंतूण इक्कचक्कं घोरो बग-रक्खसो वहिओ ॥ ४.२२ ॥

भत्तं तंडुल-कुंभं महिसं तह मज्ज-घड-सहस्सं च ।
जं तस्स भत्त-पाणं उवणीयं तेण तं भुत्तं ॥ ४.२३ ॥

जै बग-रक्खस-भत्तं भुत्तं भीमेण तो किम् एगेणं ।
भारेण वि तं जिमिओ भार-सयं किं न भक्खेसि ॥ ४.२४ ॥

सुव्वै य कुंभयण्णो सुत्त-विउद्धुट्ठिओ नियय-कालं ।
सो पियै घड-सहस्सं खायै नेगे नर-सए य ॥ ४.२५ ॥

जै पियै कुंभयण्णो सुत्त-विउद्धुट्ठिओ घड-सहस्सं ।
दसहिं घडएहिं किं सस किं पन्नासं न पीया ते ॥ ४.२६ ॥

अन्नं च इमं सुव्वै पुराण-सुइ-णिग्गयं इमं वयणं ।
असुराण जह वहत्था अगत्थिणा सायरो पीओ ॥ ४.२७ ॥

सग्गाओ अवैण्णा गंगा हर-जड-विणिग्गया संती ।
जण्हु-रिसि-आसमपयं मज्झेण उवागया नवरं ॥ ४.२८ ॥

पीया य तेण रिसिणा वास-सहस्सं च भामिया उयरे ।
तो जण्हुएण मुक्का किर भण्णै जण्हवी तेणं ॥ ४.२९ ॥

जै उयहिं अगत्थी णं पीया गंगा य जण्हु-रिसिणा य ।
तो जै दस तेल्ल-घडा पीया य तए किम् अच्छेरं ॥ ४.३० ॥

भणै ससो सो दिइओ सुमहंतो कह मए समुक्खित्तो ।
अह उक्खित्तो कह पुण नीओ एगागिणा गामं ॥ ४.३१ ॥

उच्च-प्फलियं दाउं हसिऊणं खंडवाणई भणै ।
नूणं सस न कयाइ वि सुओ तुमे गरुल-वित्तंतो ॥ ४.३२ ॥

कासव-रिसि-पत्तीओ कड्डू विणया अहेसि तीयम्मि ।
दोहिं वि ताहिं सवत्तीहिं किं पि किल पणिययं छिप्पं ॥ ४.३३ ॥
(आन्त्यविपुला)

जा पणिययम्मि जिप्पै तीए दासत्तणं च कायव्वं ।
जावज्जीवाए च्चिय अहवा दायव्वयं अमयं ॥ ४.३४ ॥

विणया जिय कड्डूए करेइ दासत्तणं सवत्तीए ।
कड्डू वि सवत्ती-वेहएण विणयं विमाणेइ ॥ ४.३५ ॥
(आन्त्यविपुला)

विणया किर गुरु-भारा दासत्ते परम-दुक्खिया जाया ।
तत्थ् एव सा पसूया तीसे अंड-त्तयं जायं ॥ ४.३६ ॥

दासत्तण-मोक्खट्ठा भिंदै तत्थ् एगम् अंडयं विणया ।
तत्थ किल अंडयम्मी जाया विच्छू असंपुण्णा ॥ ४.३७ ॥

दुम्मण-मणा य विणया परितप्पै अंडयं विणट्ठं मे ।
अन्नह चिंतेमि अहं तं पि य मे अन्नहा होइ ॥ ४.३८ ॥

मुच्चेज्ज पराहीणत्तणस्स अहं नाम दास-णामस्स ।
कह वि दुरासाĕ मए अंडं भिन्नत्थिए भिन्नं ॥ ४.३९ ॥
(आदिविपुला)

अद्धिइ-लद्धाए विलविऊण आसा-णिबद्ध-हिययाए ।
कैहि वि दिवसेहिं तओ पुणो वि बिइयंडयं भिन्नं ॥ ४.४० ॥
(आदिविपुला)

बिइयंडम्मि अणूरू जाओ किल सो वि मायरं भणै ।
अम्मो तुम्हेहि इमं किम् अकाले अंडयं भिन्नं ॥ ४.४१ ॥

जो ते मणोरहो चिंतिओ त्ति सो पूरिओ मए होंतो ।
एण्हिं अयंगमो किं करेमि अहयं पराहीणो ॥ ४.४२ ॥
(आदिविपुला)

एयं पि ताव तैयं परिरक्खसु अंडयं पयत्तेण ।
जो को वि एत्थ होही सो दुक्ख-विमुक्खओ तुम्हं ॥ ४.४३ ॥

रह-सारही अणूरू ठविओ सूरेण जो जगे अरुणो ।
सयम् एव य विणयाए कमेण तैअंडयं भिन्नं ॥ ४.४४ ॥

अहिकुल-भय-संजणणो जणवय-विम्हावणो महाघोरो ।
विणया-मण-परिओसो जाओ य महाबलो गरुडो ॥ ४.४५ ॥

बालत्ते रममाणो नागे कड्डू-सुए विहाडेइ ।
पैदिवसं कड्डूए विणया खिंसिज्जए एवं ॥ ४.४६ ॥

विणयाĕ दासियाए पुत्तेणं गरुडएण सोमाला ।
मारिय अहि-पोयलया चंचू-चलण-प्पहारेहिं ॥ ४.४७ ॥

एयारिसाइं विणया सोऊणम् अभिक्खणं च रोवंती ।
पुच्छिज्जै गरुडेणं रोअसि किं कारणं अम्मे ॥ ४.४८ ॥

पुत्तय जीय-णिमित्तं पत्ता दासत्तणं सवत्तीए ।
रत्तिं दिवा य दुहिया करेमि आणत्तियं तीसे ॥ ४.४९ ॥

कह मुच्चेज्जसि अम्मे अमएणं तं च जाणै पिया ते ।
कत्थ पिया बदरी-आसमम्मि गरुडो गओ तहियं ॥ ४.५० ॥
(आन्त्यविपुला)

बदरासमम्मि गंतुं गरुडो पाएसु निवडिओ पिउणो ।
वियलिंदिएण तेण वि फासेण् उवलक्खिओ पुत्तो ॥ ४.५१ ॥

गरुडेण जंपियं भुक्खिओ मि भणियं च कासवेण् एवं ।
बारस-जोयण-हत्थी तत्तुल्लो कच्छओ बीओ ॥ ४.५२ ॥
(आदिविपुला)

अमरिस-भुयंग-वसओ जुज्झंति महासरे महाकाया ।
रत्तिं दिवा य दोन्नि वि सर-संखोभं करेमाणा ॥ ४.५३ ॥

भक्खेहि ते तुमं गच्छिऊण मा पुत्त भुक्खिओ अच्छ ।
गंतूण एक्क-म्-एक्केण तेण ते दो वि परिभुत्ता ॥ ४.५४ ॥
(महाविपुला)

तत्तो य पडिणियत्तो पेच्छै वडपायवं महाविडयं ।
पलय-महामेहं पि व स-सौण-कोलाहलं विउलं ॥ ४.५५ ॥

चौमुह-बीय-विणिग्गयाण वालखिल्लाण तस्स हेट्ठम्मि ।
उग्गं तप्पंति तवं रिसीणम् अद्धुट्ठ-कोडीओ ॥ ४.५६ ॥
(आदिविपुला)

सो तत्थ समल्लीणो भग्गो वडपायवो कडकडंतो ।
मा होही रिसि-वज्झा चंचू वडपायवं गुविलं ॥ ४.५७ ॥

तो सहसा उक्खिविउं छाएमाणो व्व नह-यलं सव्वं ।
किन्नर-मरुय(?)-णरामर-विम्हयम् औलं जणेमाणो ॥ ४.५८ ॥

सागर-जल-पक्खित्ते बहुविह-वण-संड-मंडिओद्देसे ।
दीवम्मि सुवित्थिण्णे मुंचै वडपायवं गरुडो ॥ ४.५९ ॥

वडदुम-लंक-णिमित्तं लंका-दीओ त्ति तो कयं नामं ।
दससीसस्सावासो आसि जहिं निसियर-पैस्स ॥ ४.६० ॥

हिमवंते गय-कच्छव भक्खेउं सो गओ पिउ-सयासं ।
भणै य ताय न धाओ भक्खेहि तओ णिसाए त्ति ॥ ४.६१ ॥

भक्खेऊण णिसाए अमय-पवत्तिं पपुच्छिउं पियरं ।
अमयं पुत्त कहेमो वोलेउं नरय-पायाले ॥ ४.६२ ॥

धगधगधगंत-हुयवह-पज्जलियावेढिअं समंतेणं ।
रक्खिज्जै सव्व-सुरासुरेहिं सययं अमय-कुंडं ॥ ४.६३ ॥
(आन्त्यविपुला)

को पुण तस्स उवाओ अमयत्थी कासवंगओ अहयं ।
अत्थि उवाओ जह घिप्पै त्ति ऐदुक्करो सो उ ॥ ४.६४ ॥
(आन्त्यविपुला)

सप्पि-महो-दहि-सलिलाइएण संतप्पिए णले धणियं ।
गहणं होज्ज न होज्ज व गहिए वि उवद्दवाणेगा ॥ ४.६५ ॥
(आदिविपुला)

कासव-रिसि-वयणेणं गंतुं गरुडेण दो वि संपयया ।
पंखाणि य घय-महु-पाणिएण संतप्पिओ अग्गी ॥ ४.६६ ॥
(आन्त्यविपुला)

तित्तेण हुयवहेण य अमय-सयासं पवेसिओ गरुडो ।
गहियं च नेण अमयं देवेहिं वि किल समुग्घुट्ठं ॥ ४.६७ ॥

अमयं कुंड-त्थं चिय विहगेण् एगेण नीयम् उक्खिविउं ।
सोऊणम् इणं वयणं खुहियं ससुरासुरं भुवणं ॥ ४.६८ ॥

जो जत्तो च्चिय देवो सहसामयम् अवहडं निसामेइ ।
सो अहर-फुरंतोट्ठो तत्तो च्चिय मग्गिओ लग्गो ॥ ४.६९ ॥

मुग्गर-मुसंढि-पट्टिस-गय-कणग-प्परसु-भिंडिमालेहिं ।
हल-मुसल-लौड-वलया-सूलाउह-पहरण-समग्गो ॥ ४.७० ॥

कलयल-रवो सुराणं पूरेइ नहंगणं निरवसेसं ।
हण छिंद भिंद गिण्हह मा मुयह रसायल-गयं पि ॥ ४.७१ ॥

ओलग्गिओ य गरुडो समंतओ देव-सय-सहस्सेहिं ।
परिवेढिओ य भणिओ अमयाहारी हओ सि त्ति ॥ ४.७२ ॥

एक्कत्तो च्चिय भुवणं एकत्तो कासवंगओ पक्खी ।
कायर-मण-कंपणयं तेहिं य समरं समारद्धं ॥ ४.७३ ॥

सुरगण-सयं सहस्सं लक्खं कोडिं पि चौसु वि दिसासु ।
पेसेइ जम-सयासं गरुडो पक्ख-प्पहारेहिं ॥ ४.७४ ॥

विणय-सुयस्स सुराण य गयणयले वट्टए महाघोरं ।
जुज्झं अमयस्स कए विम्हावणयं तिहुयणस्स ॥ ४.७५ ॥

तो सो देव-समूहो गरुडेण् एक्केण रण-मुहावडिओ ।
हय-विहय-दीण-वयणो खणेण भग्गो निराणंदो ॥ ४.७६ ॥

देवे य पराहुत्ते दट्ठुं पलयग्गि-जाल-सम-सरिसं ।
तो कुलिसं सहसपलोयणेण गरुडोवरिं मुक्कं ॥ ४.७७ ॥
(आन्त्यविपुला)

कुलिसं गरुड-सरीरे पच्चुप्फुडियं सिलायले चेव ।
इंदो भणै अणंतं सहोयरं गरुड-भय-भीओ ॥ ४.७८ ॥

तो तह वज्जाभिहयं स-सुरासुर-समर-पच्चय-णिमित्तं ।
गरुडेण चंचुआए सयम् एव् उप्पाडियं पिच्छं ॥ ४.७९ ॥

विण्हू विय पज्जलिओ बारस-रवि-तेय-सप्पभं चक्कं ।
घेत्तुं गरुड-वहत्था अणुधावै मग्गओ कुविओ ॥ ४.८० ॥

भी-उव्विग्ग-ससंभमं हा हा किम् इयं ति गग्गिरुल्लावा ।
रिसि-गह-सणिच्छराई गंतुम् अणंतं पयंपंति ॥ ४.८१ ॥

भो भो सव्वगओ विय पभू य ससुरासुरस्स लोयस्स ।
तह वि तुमं नीओ इव सयणस्स् उवरिं निराविक्खो ॥ ४.८२ ॥

गरुडो य सहयरो ते पडिसाहर वण-दवोवमं कोवं ।
मा मूढो मेच्छो इव पहरसु नियएसु गत्तेसु ॥ ४.८३ ॥

रिसि-गह-वयणं सोउं इमं तु चक्काउहो वि चिंतेइ ।
कोहाइएण पेच्छसु मए सहाओ हओ होंतो ॥ ४.८४ ॥

नाणी सत्थत्थ-वियाणओ वि कोहग्गि-जाल-संतत्तो ।
गम्मागम्म-हियाहिय-कज्जाकज्जं न लक्खेइ ॥ ४.८५ ॥
(आदिविपुला)

गरुडस्स अणंतस्स य जाया संधी झओ कओ गरुडो ।
अमयं दाउं विणयं मोयै दासत्तणाओ त्ति ॥ ४.८६ ॥

जै गय-कच्छभ-वडदुम गरुडेण् उप्पाडिया य नीया य ।
तो उक्खिवसि सस तयं तुमं पि दैयं सुबद्धं पि ॥ ४.८७ ॥

सत्ताह-वद्दलम्मी धरिओ गोवद्धणो महुमहेणं ।
ता कह न धरेसि तुमं गय-दीयं तेल्ल-परिपुण्णं ॥ ४.८८ ॥

सेऊ-बंधे विय वाणरेहिं नेगाइं जोयणाइं गिरी ।
उक्खिणिउं उव्विद्धा पक्खित्ता उयहि-मज्झम्मि ॥ ४.८९ ॥
(आदिविपुला)

तो जै पुत्तेण तुहं रुक्खो उम्मूलिओ महाविडवो ।
दीयम् अपावेंतेणं तो भणसु तहिं किम् अच्छेरं ॥ ४.९० ॥

वणवाडिय-भंगे वि य हणुयंतो महिरुहे महाविडवे ।
उक्खणै अयत्तेणं जत्थ इमो खंधओ भणिओ ॥ ४.९१ ॥

खज्जूरी मारुइणो अकम्महया पलासवग्गंतेणं ।
सीसेण उत्तरंती अकम्महया पलासवग्गंते ॥ ४.९२ ॥

जै ते महंतरुक्खा तिरिक्खजोणी-गएण हणुएण ।
उम्मूलिया समूला तुह पुत्तो किं न उक्खणै ॥ ४.९३ ॥

ऐसैओ भणै ससो खंडावाणीĕ तत्थ धुत्तीए ।
खंडं भणै इयाणिं कहेहि जं तं समणुभूयं ॥ ४.९४ ॥



अह भणै खंडवाणा विहसंती अत्थसत्थ-णिम्माया ।
बुद्धीĕ अहिय-बुद्धी धुत्ते तुल्लेउं वयणम् इणं ॥ ५.१ ॥

ओलग्गिय त्ति अम्हेहिं भणह जै अंजलिं करिय सीसे ।
उवसप्पह जै य समं तो भत्तं देमि सव्वेसिं ॥ ५. २ ॥
(आदिविपुला)

तो ते भणंति धुत्ता अम्हं सव्वं जगं तुलेमाणा ।
कह एव दीण-वयणं तुज्झ सयासे भणीहामो ॥ ५.३ ॥

अहवा
अवि उड्ढं चिय फुट्टंति माणिणो न वि सहंति अवमाणं ।
अत्थमणम्मि वि रविणो किरणा उड्ढं चिय फुरंति ॥ ५.४ ॥
(आदिविपुला)

पवणो च्चिय आहारो वंकं चंकम्मियं अपरिभूयं ।
सव्व-जगुव्वेय-करं अहो सुजीयं भुयंगाणं ॥ ५.५ ॥

ईसि हसिऊण तो सा खंडावाणा भणेइ भो सुणह ।
अक्खाणयं अणलियं जं अणुभूयं मए चेव ॥ ५.६ ॥

आसि अहं तरुणत्ते जोव्वण-लायण्ण-वण्ण-गुण-कलिया ।
रूवेण अणन्न-समा जण-मण-णयणूसव-ब्भूया ॥ ५.७ ॥

नवरि य कयाइ अहयं उण्हाया मंडवे सुह-पसुत्ता ।
उवभुत्ता पवणेणं रूव-गुणुम्मत्त-हियएणं ॥ ५.८ ॥

जाओ तेण सुओ मे ताहे चिय जाय-मेत्तओ तो सो ।
आउच्छिऊण य ममं कत्तो वि गओ अह खणेणं ॥ ५.९ ॥

तो भणह किं न सच्चं जै वाएणं हवेज्ज पुत्तो त्ति ।
तो नत्थि का वि रंडा अपुत्तिया जीव-लोयम्मि ॥ ५.१० ॥

तं भणै मूलदेवो सुव्वै लोय-स्सुईसु पवणेणं ।
कुंतीĕ भीमसेणो जाओ णीलाĕ हणुयंतो ॥ ५.११ ॥

पारासरेण वासो मच्छिणि-जणिओ पसूयओ चेव ।
कज्जे सरेज्जसु त्ति य जणणिं भणिऊण अवकंतो ॥ ५.१२ ॥

जाया अक्खय-जोणी जोयणगंधा य रिसि-पभावेणं ।
संतणुणा तीĕ सुओ विचित्तविरिओ त्ति संजणिओ ॥ ५.१३ ॥

असुए मयम्मि तम्मी जोयणगंधाĕ सुमरिओ वासो ।
संपत्तो य खणेणं जणणि-सयासे रिसि-वरो सो ॥ ५.१४ ॥

भणिओ अह माऊए पुत्त अपुत्ता न वड्ढए वंसो ।
ता तह करेहि वच्छय जह होइ कुलस्स संताणो ॥ ५.१५ ॥

तेण् उद्धरिओ वंसो पंडु-णरिंदो जयम्मि विक्खाओ ।
धयरट्ठो य नर-वई विदुरो य महामई जणिओ ॥ ५.१६ ॥

भाउ-ज्जाया तिण्णि वि भुत्तूणं देइ तिण्ह वी सावं ।
अकयं तु ओहयासो वासो रिसि-धम्म-पब्भट्ठो ॥ ५.१७ ॥

भवति चात्र श्लोकः
आहारे चैव योनौ च बीजकर्मणि यः शुचिः ।
तस्य कृच्छ्रागतस्यापि न पापे रमते मतिः ॥ ५.१८ ॥
(अनुष्टुभ्)

जै सच्चं पवण-सुओ भीम-हणू नवर पट्ठिओ वासो ।
उयर-विणिग्गय-मत्तो तो सच्चं तुज्झ वी वयणं ॥ ५.१९ ॥

पुणर् अवि खंडावाणा भणै सही आसि मज्झ् उमा देवी ।
तीए मंतो दिन्नो ससुरासुर-लोय-आगरिसो ॥ ५.२० ॥

आगरिसिओ रवी मे जोइस-चक्काहिओ अहिय-तेओ ।
तेण वि मे बल-जुत्तो जाओ पुत्तो महासत्तो ॥ ५.२१ ॥

छासीइ-सहस्साइं दहै रवी मेइणिं समंतेणं ।
कह तेण न दड्ढा हं रैकज्ज-समागया संती ॥ ५.२२ ॥

अह भणै कंडरीओ कुंती जै होंत दड्ढ सूरेणं ।
तो डज्झंता सि तुमं सच्चं तं नत्थि संदेहो ॥ ५.२३ ॥

खंडा भणै पुणो मे जलणो आगरिसिओ सुर-वराणं ।
जो वयणं तेण वि मे पुत्तो जाओ जुइ-महंतो ॥ ५.२४ ॥

दूरत्थो डहै रवी अग्गी अंगेहिं फरिसिओ डहै ।
कह तेण न दड्ढा हं जलणेण समागया संती ॥ ५.२५ ॥

भणै य एलासाढो जम-पत्ती हुयवहेण किर भुत्ता ।
अग्गी-हुणण-णिमित्तं जलण-गिहं ऐगया संती ॥ ५.२६ ॥

असमत्त-सुरय-कज्जो जलणो जा ऐगओ जमो ताहे ।
अचयंतो ओसरिउं जलणो तीए वि ओइलिओ ॥ ५.२७ ॥

तं सिढिलिय-मेहलियं असमाणिय-सुरय-कीलियं बालं ।
ओइलिऊण जमो वि य देवत्थाणिं अह पविट्ठो ॥ ५.२८ ॥

देवेहिं य सो भणिओ अपत्त-रैयस्स सागयं तुज्झ ।
निग्गिलै तओ देविं तीĕ मुहाओ य जलणो वि ॥ ५.२९ ॥

धावंतो उच्छिन्नो जमेण तो ऐगओ वणं गहणं ।
कहिओ गएहिं तो सो तेसिं वाया हिया तेणं ॥ ५.३० ॥

जै सच्चं जम-पत्ती भुत्ता जलणेण नेय सा दड्ढा ।
तो कह डज्झिहिसि तुमं जलणेण समागया संती ॥ ५.३१ ॥

खंडा भणै पुणो मे एरावण-वाहणो सहस्सच्छो ।
आगरिसिओ मि सो वी तेण वि जाओ महं पुत्तो ॥ ५.३२ ॥

अच्छरसाओ मोत्तुं कह इंदो सेवए मणुस्सीओ ।
भणै ससो किं न सुया गोयम-पत्ती अहिल्ल त्ति ॥ ५.३३ ॥

इंदेणं परिभुत्ता रुट्ठेणं गोयमेण इंदस्स ।
काऊण भय-सहस्सं चट्टाण समप्पिओ ताहे ॥ ५.३४ ॥

दढ-कढिण-सरीराणं मयणाणल-जाल-संपलित्ताणं ।
बडुयाण सगासाओ सक्को विद्धंसणं पत्तो ॥ ५.३५ ॥

देवेहिं गोयमाओ कह वि पयत्तेण मोइओ इंदो ।
जं तस्स भग-सहस्सं अच्छि-सहस्सं तयं जायं ॥ ५.३६ ॥

कुंतीए इंदेण वि पुत्तो पत्थो त्ति लोय-विक्खाओ ।
जाओ एवं जै सुओ तुज्झ वि इंदेण को दोसो ॥ ५.३७ ॥

अह भणै खंडवाणा तुब्भे जाणह कुलं च गोत्तं च ।
मज्झं माया-वित्तं भणिया तो मूलदेवेणं ॥ ५.३८ ॥

पाडलिपुत्ते नयरे तं सि सुया णागसम्म-विप्पस्स ।
सोमसिरीए धूया गोयम-गोत्तम्मि विक्खाया ॥ ५.३९ ॥

सा भणै नवि अहं सा तुम्हे सारिक्ख-विम्हिया मज्झं ।
सिप्पिय-धूया अहयं राउल-रययस्स विक्खाया ॥ ५.४० ॥

बहु-धण-धन्न-समिद्धं अम्ह घरं राय-रिद्धि-सम-सरिसं।
नामेण दड्ढिया हं नीया गोएहिं कम्मेहिं ॥ ५.४१ ॥

दंडभड-भोइयाणं रन्नो अंतेउरस्स सव्वस्स ।
सिप्पिय-सहस्सम् अहियं जं धोवै मज्झ वत्थाइं ॥ ५.४२ ॥

वत्थाण महासयडं भरित्तु अह बहुविह-प्पगाराणं ।
पुरिस-सहस्सेण समं पत्तासि नैं सलिल-पुण्णं ॥ ५.४३ ॥

छडछडछडस्स तहियं हुं हुं सिंटा-रवं करेंतेहिं ।
अन्नुन्नम् ऐसयंतेहिं तेहिं कुंदिंदु-धवलाइं ॥ ५.४४ ॥

धोयाइं वत्थाइं मज्झं पुरिसेहिं चुक्ख-भूयाइं ।
तो आयव-दित्ताइं उव्वाइयाइं मुहुत्तेणं ॥ ५.४५ ॥

आयो य महावाओ समंतओ पायवे य भंजंतो ।
तो तेणं पवणेणं वत्थाइं हियाइं सव्वाइं ॥ ५.४६ ॥

गच्छह तुब्भे चुइया रयं ति कम्मारिया मए भणिया ।
जो दोसो अवराहो व को वि सो होहिई मज्झं ॥ ५.४७ ॥
(महाविपुला)

राउल-भएण तो हं गोहा-रूवं करेत्तु रयणीए ।
आया नयरुज्जाणं ससलिल-घण-सन्निहं रम्मं ॥ ५.४८ ॥

विउले नयरुज्जाणे समंतओ हिंडिया सुवीसत्था ।
अह पच्छिमम्मि जामे भय-चिंता मे समुप्पन्ना ॥ ५.४९ ॥

गोहं चम्म-णिमित्तं मंस-णिमित्तं च जणवओ हणै ।
तो को होज्ज उवाओ जह मरण-भयं न होज्जामि ॥ ५.५० ॥

किं होज्ज कयं सु-कयं कत्थ गया निव्वुई लहेज्जं ति ।
परिभममि समंतेणं भय-पवण-समाहया तहियं ॥ ५.५१ ॥

बहुयाइं विचिंतेउं गोहा-रूवं तयं पयहिऊणं ।
रत्तासोय-सयासे चूय-लया हं परावत्ता ॥ ५.५२ ॥

दुस्सीला इव जुवई तिमिर-पडं गुंठिया गया रयणी ।
कमलागर-तुट्ठियरो सहसा य समुट्ठिओ सूरो ॥ ५.५३ ॥

दिन्नो य अम्ह अभओ रन्ना पौरेण चाउ-वण्णेण ।
जह उब्भिंडंतु तहिं राउल-रयगाइं सव्वाइं ॥ ५.५४ ॥

तो सो पडहग-सद्दो नव-पाउस-घण-रवं विसेसंतो ।
आपूरेइ समंतŏ सब्भंतर-बाहिरं नयरं ॥ ५.५५ ॥

सोउं पडहग-सद्दं तो तं मोत्तूण चूय-लय-भावं ।
लावन्न-गुणाइण्णा पुणर् अवि इत्थी समुप्पन्ना ॥ ५.५६ ॥

तस्स य सगडस्स तहिं नाड-वरत्ता य तज्जणीओ य ।
रयणीĕ कोल्हुएहिं साणेहिं भक्खिया सव्वे ॥ ५.५७ ॥

अह नवरि मज्झ पिउणा नाड-वरत्ता य मग्गमाणेणं ।
लद्धा मूसय-छेप्पा नाड-वरत्ता तहिं वलिया ॥ ५.५८ ॥

तो किं एत्थं सच्चं भणै ससो बंभ-केसवा अंतं ।
न गया जै लिंगस्स उ तो कह वयणं तुह असच्चं ॥ ५.५९ ॥

रामायणे य सुव्वै जह हणुयंतस्स आसि लंगूलं ।
महई-महप्पमाणं वत्थ-सहस्सेहिं नेगेहिं ॥ ५.६० ॥

वेढित्तु रक्खसेहिं सित्तं तेल्लस्स घड-सहस्सेहिं ।
लंका-पुरी-वहत्था पलीवियं मंद-पुण्णेहिं ॥ ५.६१ ॥

सा देवलोय-सरिसा लंका-पुरि सव्वलोय-विक्खाया ।
आलीविया समंता हणुएणं वाउ-पुत्तेणं ॥ ५.६२ ॥

जै सच्चं लंगूलं सुमहंतं आसि वाउ-पुत्तस्स ।
तो ते मूसिय-छेप्पा किन्न हवै इद्दहा रज्जू ॥ ५.६३ ॥

अन्नं च इमं सुव्वै पोराण-सुईसु निग्गयं वयणं ।
जह किर गंधारि-वरो रण्णे कुरुवत्तणं पत्तो ॥ ५.६४ ॥

राया आसी किर सो महाबल-परक्कमो अहिय-तेओ ।
सक्को देवाहिवई परज्जिओ जेण समरम्मि ॥ ५.६५ ॥

सो तं अहिक्खिवंतो सुरगुरु-सत्तो अरण्ण-मज्झम्मि ।
जाओ महा-अयगरो रज्ज-पब्भट्ठा य पंडु-सुया ॥ ५.६६ ॥

तम्मि अरण्णम्मि ठिया एगागी निग्गओ नवरि भीमो ।
तेण् अयगरेण खद्धो उवलद्ध-सुई य धम्म-सुओ ॥ ५.६७ ॥

पत्तो अयगर-मूलं सत्तय-पुच्छाओ कहयै तस्स ।
उग्गिलै अयगरो सो भीमं सावस्स-य्-अंतम्मि ॥ ५.६८ ॥

जाओ पुणर् अवि राया जै सच्चं तो तुमं पि सब्भूयं ।
गोहा चूय-लया वि य गंतूण पुणण्णवा जाया ॥ ५.६९ ॥

तो भणै खंडवाणा धुत्ते एवं गए वि कज्जम्मि ।
मज्झं कुणह पणामं जाहे भत्तं पयच्छामि ॥ ५.७० ॥

जै कह वि पराजिज्जह सव्वे वि य समुइया मए तुब्भे ।
तो तुम्ह नत्थि लोए काणा वि कवड्डिया मुल्लं ॥ ५.७१ ॥

तो ते भणंति धुत्ता को सत्तो निज्जिणित्तु अम्हेहिं ।
माया-णियडि-पहाणो हरी वि सक्कं जै हवेज्जा ॥ ५.७२ ॥

तो सा अवगय-तोसा ते धुत्ते खंडवाणई भणै ।
पेच्छह एत्ताहिं चिय सव्वे वि करेमि हय-वयणे ॥ ५.७३ ॥

तेसिं वत्थाण कए रायाणं पुच्छिउं परि-य्-अडामि ।
गामागर-पुर-पट्टण-जणवय-परिमंडियं वसुहं ॥ ५.७४ ॥

अन्नं च ममं चौरो चेड-रुया जायया चिर-पणट्ठा ।
तेसिं च कएण अहं परिहिंडंती इहं पत्ता ॥ ५.७५ ॥

ते चेडा तुब्भे हि य ताणि य वत्थाणि ते परिहियाणि ।
जै वि न पत्तियह् एयं तो देह महायणे भत्तं ॥ ५.७६ ॥

तो ते लज्जिय-विलिया भणंति ऐसंधिया तुमे अम्हं ।
मेढी-भूया एण्हिं बुद्धि-पयारेण जाया सि ॥ ५.७७ ॥
एयस्स भरस्स तुमं एक्का जोग्गा जयम्मि विक्खाया ।
सत्ताह-वद्दलम्मी दे भत्तं सव्व-धुत्ताणं ॥ ५.७८ ॥

सा भणै विहसमाणा पुव्विं विन्नवियया मए तुब्भे ।
भो गव्वम् उव्वहंता ओहसह जणं अबुद्धीया ॥ ५.७९ ॥

तो ते भणंति सुंदरि चायो घट्टो कओ हवै जाहे ।
ताहे सत्तै-जाई एसा पुरिसस्स पयईओ ॥ ५.८० ॥

उप्पत्तिय-बुद्धीए अम्हे अभिसंधिया तुमे सुयणु ।
तो सव्वे वि भणामो अम्हं भत्तं पयच्छाहि ॥ ५.८१ ॥

बाढं ति भाणिऊणं पेयवणं सा गया सुबीहणयं ।
सिव-डायणि-पेय-पिसाय-भूय-सद्दाउलं विउलं ॥ ५.८२ ॥
(आन्त्यविपुला)

तूली-गंडुवहाणय-पडिसिर-चंदोवयाण ठाणे य ।
चित्त-पड-पट्ट-साडय-कोयंवय-काय-डज्झंतं ॥ ५.८३ ॥

तरु-कुसुम-केसरुप्पास-वास-तल-चत्त्-अलत्तय-विचित्तं ।
लुलियद्ध-इंद-पौरं पव्विद्ध-कलेवरं घोरं ॥ ५.८४ ॥

रूविणियाण थंभिय-मच्छिय-संघाय-भिणिभिणायंतं ।
मडय-चियंतोवरि-डज्झमाण-सिलिसिलिसिलायंतं ॥ ५.८५ ॥
(आन्त्यविपुला)

विज्जा-साहण-रभसुट्ठियंत-णच्चंत-मडय-वेयालं ।
भीमट्टहास-हुंकार-ताल-सद्दाल-गंभिरं ॥ ५.८६ ॥
(महाविपुला)

वस-रुहिर-क्कय-कद्दम-समंतओ भीम-किमि-कुलाइण्णं ।
आमिस-कज्ज-समुज्जय-णिट्ठय-बहुविहग-जुज्झंतं ॥ ५.८७ ॥

रुहिरुग्गाल-भलभलं सहस्स-सूला-विभिन्न-मुच्छंतं ।
वितिरिच्छ-भमंत-सियाल-कोल-णिवडंत-घुट्टंतं ॥ ५.८८ ॥
(आन्त्यविपुला)

ऐदुग्गंधिय-वायंत-मारुयं सव-सवंत-णीसद्दं ।
बीभच्छुव्वेवणयं भय-संजणयं सुराणं पि ॥ ५.८९ ॥
(आदिविपुला)

एवं विहे मसाणे पेच्छै अविणट्ठयं विगय-जीवं ।
अचिर-विमुक्कं बालं खंडा तं गेण्हिउं ण्हवै ॥ ५.९० ॥

अब्भंगेऊण तयं जर-चीवर-सुसंगयं करेऊणं ।
उज्जेणीĕ पविट्ठा सेट्ठिस्स घरं धण-समिद्धं ॥ ५.९१ ॥

दिट्ठो य णाĕ सेट्ठी आसण-विट्ठो जणेण परिकिण्णो ।
भणिओ य नाĕ भाओ सुत्तिय-धूया मि दुग्गैया ॥ ५.९२ ॥

कैवय-दिवस-पसूया अबंधवा असरणा विदेस-त्था ।
तुब्भे महप्पभावा पिइ-हर-मुल्लं ममं देह ॥ ५.९३ ॥

सेट्ठी वाउल-चित्तो पुणो पुणो तीĕ उच्चरंतीए ।
रुसिओ भणेइ पुरिसे सिग्घं नीणेह दमिअं त्ति ॥ ५.९४ ॥

निग्गच्छसु त्ति भणिया अह जंपै मा छिव् अस्स बालस्स ।
अन्नं ठाणं बप्पि-क्कयं ति तो मे म पेल्लेह ॥ ५.९५ ॥
(आन्त्यविपुला)

निग्गच्छेउं निच्छै तेहिं य पुरिसेहिं पेल्लिया सहसा ।
धरणीयले निवडिआ भणै महं मारिओ पुत्तो ॥ ५.९६ ॥

हा मज्झ अणाहाए नाहो होहि त्ति चिंतयंतीए ।
सो वि मणोरह-तंतू छिन्नो निच्छित्त-गत्तेहिं ॥ ५.९७ ॥

भो पेच्छह जण समुदय इमेण धण-गव्विएण वणिएण ।
अट्ठारस-दोस-विवज्जियाĕ माराविओ पुत्तो ॥ ५.९८ ॥
(आन्त्यविपुला)

अह पहरिउम् आरद्धा सीसे य उरे य सा असाहारं ।
भणै य सेट्ठी मज्झं भग्गं भिक्खा-कवालं त्ति ॥ ५.९९ ॥

तो स्ĕट्ठी आदन्नो सव्व-पयत्तेण परियण-समग्गो ।
अणुणेइ विलवमाणिं करेह मा सुयणु बोलं ति ॥ ५.१०० ॥

दिन्ना य कण्णिया से भणिया घेत्तूण वच्चसू पुत्तं ।
मा रुयसु मा य कंदसु तुह एत्तिय जीवणं दिन्नं ॥ ५.१०१ ॥

घेत्तूण कण्णियं मयं कलेवरं च सा तओ ऐक्कंता ।
सेट्ठिस्स निराबाहं जायं दाण-प्पभावेणं ॥ ५.१०२ ॥

अपि च
त्यागेन भूतानि वशीभवन्ति त्यागेन वैराण्य् अपि यान्ति नाशम् ।
परो पि बन्धुत्वम् उपैति दानात् त्यागो हि सर्वव्यसनानि हन्ति ॥ ५.१०३ ॥
(ऊपजाति)

सिसु-मडयं छड्डेउं खंडा विउलत्थ-लाह-परिसुद्धा ।
मणि-कणय-रयण-मोत्तिय-चमर-समिद्धं गया हट्टं ॥ ५.१०४ ॥

काऊण य विणिओयं तेसिं धुत्ताण सीय-विहुराणं ।
बहु-खज्ज-पेज्ज-कलियं सुसक्कयं भोयणं देइ ॥ ५.१०५ ॥

भुत्तायंतेहिं तओ सव्वेहिं वि हट्ठ-तुट्ठ-मणसेहिं ।
भणिया य खंडवाणा सुजीवियं जीवियं तुज्झ ॥ ५.१०६ ॥

जं ते बुद्धि-बलाओ धुत्त-जणो निज्जिणित्तु सयराहं ।
संतप्पिओ खुहत्तो विउलेणं भत्त-पाणेणं ॥ ५.१०७ ॥

सुस्सिक्खिया वि पुरिसा ताइं न जाणंति जंपियव्वाइं ।
जाइं असिक्खिआओ कत्तो वि लहंति महिलाओ ॥ ५.१०८ ॥

पढिऊण य सत्थाइं पुरिसा नाऊण तेसिम् अत्थाइं ।
न समत्था पडिवयणे उप्पन्न-मई जहा महिला ॥ ५.१०९ ॥

अपि च
अधीत्य शास्त्राणि विमृश्य चार्थान् न तानि वक्तुं पुरुषाः समर्थाः ।
यानि स्त्रियः प्रत्यभिधानकाले वदन्ति लीलारचिताक्षराणि ॥ ५.११० ॥
(ऊपजाति)

चंदींद-वाउ-सूरा अग्गी धम्मो य लोय-विक्खाया ।
लोएण दूमिया ते वम्मह-रै-राग-दोसेहिं ॥ ५.१११ ॥

सुव्वै य आगमम्मी जह कण्हो सव्व-बीय-मज्झ-गओ ।
सुहुमेसु बायरेसु य तिल-तुस-मेत्तेसु दव्वेसु ॥ ५.११२ ॥

जै सव्वगओ कण्हो चिंतिज्जै जत्थ तत्थ सो चेव ।
चिंतेंतओ वि सो च्चिय तम्हा सो किं विचिंतेइ ॥ ५.११३ ॥

अन्नं पि अलिय-वयणं सुव्वै लोयम्मि निग्गयं इणमो ।
जह पवण-गणाहिवई सेलसुयावयव-उप्पन्नो ॥ ५.११४ ॥

बंभाण-समुप्पत्ती तिलोत्तमा-उव्वसी य दोणस्स ।
उप्पत्ति छम्मुहस्स य णरकुब्बर आसि ताणं च ॥ ५.११५ ॥

कण्हस्स य निग्गमणं जह कोवा सेयकुंडली जाओ ।
जह सिरकवाल-मज्झे रुहिरम्मि णरो समुप्पन्नो ॥ ५.११६ ॥

जै जायवस्स माया-उप्पत्ती हलहरस्स लोगम्मि ।
जह जाया सेलसुया विक्खाया जीव-लोयम्मि ॥ ५.११७ ॥

जै होंति पव्वयाणं पुत्ता धूया कुडुंब-धम्मो वा ।
तो तं इमम्मि लोए जंबूदीवे न माएज्जा ॥ ५.११८ ॥

एयाइं चप्फलाइं भारह-रामायणे निबद्धाइं ।
संचालणम् असहंता जह जुत्ति-कयं सुवण्ण व्व ॥ ५.११९ ॥

एयं लोइय-सत्थं गद्दह-लिंड व्व बाहिरे मट्ठं ।
जाव् अंतं जोइज्जै तुस-भुस-बुस-मीसियं सव्वं ॥ ५.१२० ॥

तो ते भणामि सव्वे कुसमय-कुस्सुइ-पहेण मुत्तूण ।
सव्वन्न-देसियम्मि य लग्गह मग्गे पयत्तेणं ॥ ५.१२१ ॥

एयं धुत्तक्खाणं सोऊणं लोइयस्स परमत्थं ।
तह कुणह निच्छिय-मैं जह दरिसण-सुद्धि होइ परा ॥ ५.१२२ ॥

चित्तौड-दुग्ग-सिरि-संठिएहिं सम्मत्त-राय-रत्तेहिं ।
सुचरिय-समूह-सहिया कहिया एसा कहा सुवरा ॥ ५.१२३ ॥

सम्मत्त-सुद्धि-हेउं चरियं हरिभद्द-सूरिणा रैयं ।
निसुणंत-कहंताणं भव-विरहं कुणौ भव्वाणं ॥ ५.१२४ ॥

सेयंबर-वर-सूरी हरिभद्दो कुणौ अम्ह भद्दाइं ।
जस्स ससि-संख-धवले जिणागमे एरिसा भत्ती ॥ ५.१२५ ॥

"https://sa.wikisource.org/w/index.php?title=धूर्ताख्यानम्&oldid=402640" इत्यस्माद् प्रतिप्राप्तम्