पृष्ठम्:अथर्ववेदभाष्यम्-काण्डम् १ (क्षेमकरणदास् त्रिवेदी).pdf/१०७

(४) अथर्ववेदभाष्ये मू०१६। जीतता है (या यानि ) जो (पिशाच्याः) मांस खाने हारी [छुवासना] से (आतानि ) उत्पन्न हैं ॥ ३॥ भावार्थ-दूरदर्शी पुरुषार्थी मनुष्य उतम शान के सामर्थ्य से अपने को के कारण को जानते और कुचासनाओं के कुसंस्कारों को अपने हदय में नहीं जमने देते ॥३॥ भगवान् पतञ्जणि जी ने कहा है- योगदर्शन पाद २ सूत्र १६ ॥ हेयं दुःखमनागतम् ॥ न भाया हुआ [ परन्तु आने वाला ] दुःख हटाना चाहिये । यदि नो गां हंसि यदाव यदि पूरुपम् । तं त्वा सीसे'न विध्याभो यथा नोऽसो अवीरहा ॥४॥ यदि । नः । गाम् । हमि । यदि । अश्वम् । यदि । पुरुषम् । तम् ।त्वा। सीसेना विध्यामः। ययौ।न। असः। अवीर-हा॥४॥ . भाषार्थ-(यदि) जो (नः) हमारी (गाम् ) गाय को, (यदि) जो (अश्वम.) विषक हिंसायाम-क+धाञ्-ड । हिंसां दधातीति । विशेपेस शोषकम् । विघ्नम् बहते । पह अभिभवे । अभिभवति जयति । वाधते । वाध प्रतिवन्धे प्रति- रोधे-लट् । प्रतिवजाति, निवारयति । अत्रिणः । म०१। अदनस्वभावान् राक्षसान् । अनेन । सीसेन । ससहे । बहुलं इन्दसि । पा० २।४। ७६ । इति षह अभिभवे लटि शपः श्लुः । अहम् अभिभवामिः। ।जातानि । जनी प्रादुर्भावे-कतरिक्त। उत्पन्नानि । अपत्यरूपाणि दुष्टाचरणानि । पिशाच्याः । कर्मण्यण । पा० ३ १ २११। इति पिशित +अश भक्षणे-अण। पृषोदरादीनि यथोपदिष्टम् । पा० ६।३। १०६। इति रूपसिद्धिः। पिशितं मांसमश्नातीति पिशाचः। अथवा। इगपुधशाप्रीकिरः कः । पा०३।१।१३५ इति पिश अक्यवे-क । इनि पिशः पिशितम् । पुनः । पिश+आड +चमभक्षणे- ड प्रत्ययः । पिशं पिशितं मांसम् आचमति सम्यग भक्षयतीति पि चिः प्राणिनां मांसभक्षी पिशिताशी। ततो डीप् । मांसभक्षिण्याः। राक्षसीरूपायाः कुवासनायाः . . ४--यदि । संभावनायाम् । चेत् । गाम् । १।२।३ । गोजातिम् । हरि ।