पृष्ठम्:अथर्ववेदभाष्यम्-काण्डम् १ (क्षेमकरणदास् त्रिवेदी).pdf/१८२

- सू० ३२। प्रथमं काण्डम् . ( १५८) और भी केनोपनिषत् का वचन है , ब०१० ॥ यत् प्राणे न प्राणिति येन प्राणः प्रणीयते । तदेव ब्रह्म त्वं विद्धि नेदं यदिदमुपासते ॥२॥ जो प्राण द्वारा नहीं श्वास लेता है । जिस करके प्राण चलाया जाता है। उस को ही तू मा जान, यह वह नहीं है जिसके पास वे बैठते हैं । अन्तरिक्ष आसां स्थाम श्रान्तुसदामिव ।। आस्थानमस्य भूतस्य विदुष्टद वे धसी न वा ॥२॥ प्रतरिक्षे । अासाम् । स्थाम । श्रान्तुसाम्-इव । श्रा-स्थानम्। अस्य। भूतस्य' । विदुः। तत्।वे धर्मः।न।वा ॥२॥ भाषा-(अन्तरिक्ष) सब के भीतर दिखाई देने हारे प्रकाश रूप परमेश्वर में (आसाम) इनका [ लतारूप सृष्टियों का] (स्थाम) ठहराव है (श्रान्तसदाम् इव ) जैसे थक कर बैठे हुये यात्रियों का पड़ाप । (वेधसः) धुद्धिमान लोग (तत्) उस ब्रह्म को (मस्य भूतस्य ) इस संसार का (आस्था- नम् ) आश्रय (विदुः) जानते हैं । (पा) अथवा (न) नहीं [जानते हैं ] ॥२॥ __ भावार्य-सूर्य भादि मसंख्य लोक उसी परमब्रह्म में ठहरे हैं, वही घमस्त जगत् का केन्द्र है। इस बात को विद्वान् लोग विधि और निषेध रूप २-अन्तरिक्ष । १।३०३३ सयंमध्ये रश्यमाने परमेश्वरे। पावार । वीरुधाम् । म०१ । यिरोहणाशीलानां पदार्थानाम् । स्याम । सर्वधातुभ्यो मनिन् । उ०४।१४४ । ष्ठा गतिनिवृती-मनिन् । स्थानं । स्थितिः। श्रान्त- सदाम् । श्रसु तपादयोः-भावे क्त+पद्ल विशरणगत्यवसादनेषु-विषए। श्रमेण मार्गलंदन स्थितानाम् । प्रा-स्थानम् । श्रा+छाल्लुट् । स्थानम् । प्राश्रयम् । अस्य । परिदृश्यमानस्य। भूतस्य । लोकस्य ; जगतः। विदुः। विद शाने- लट् । विदन्ति जानन्ति । तत् । कारणभूतं ब्रह्म । वेधसः। १ । ११ । १। मेधाविनः, विद्वांसः नि । निषेधे । वा । अथवा॥ .