पृष्ठम्:अथर्ववेदभाष्यम्-काण्डम् १ (क्षेमकरणदास् त्रिवेदी).pdf/३७

एतत् पृष्ठम् अपरिष्कृतम् अस्ति

(१४) अथववेदभाध्ये सू०३, भाषार्थ-(शरस्य) शत्रु नाशक [वा वाणधारी] शर के (पितरम् ) रक्षक, पिता, (वरुणम्) लोकों के ढकनेवाले आकाश रूप विस्तीणं (शतवृष्ण्यम) सैकड़ों सामर्थ्य वाले परमेश्वर को (विम) हम जानते हैं। (तेन) इस शान से भावार्थ---आकाश में सूर्य भूमि आदि लोक स्थित है और परमेश्वर के प्राधीन आकाश भी है- इत्यादि ॥ ३॥ (वरुण) मध्यस्थान देवतानिरु. १०१३। इस से दृष्टिजल का अर्थ प्रतीत होता है, परन्तु (पर्जन्य) शब्द मं १ में आ चुका है, इस से यहां पर वृष्टि का आधार और सब का ढकने वाला आकाश अर्थ है। सायण भाग्य में रात्रि का अभिमानी देवता अर्थ है ।। विदुमा शरस्य पितर चन्द्र शतवृष्यम् तेना ते तन्वे ३'शं कर पृथिव्यां ते निपेचनं बहिष्टै अस्तु बालित ॥ ४ ॥ विद्म। शुरस्य । पितरम् । चुन्द्रम् । शुत-वृष्ण्यम् । तेनं । ते । तुन्वै । शम् । कुरम् । पृथिव्याम् । ते । नि-सेचनम् । बहिः ।ते । अस्तु । बाल । इति ॥ ४॥ ___ भाषार्थ-(शरस्य) शत्रुनाशक (या वाणधारी) शूर के (पितरम) रक्षक, पिता (चन्द्रम्) आनन्द देने वाले, चन्द्रमा रूप उपकारी (शतवृष्ण्यम्) सैकड़ों सामर्थ्य वाले परमेश्वर को] (विन) हम जानते हैं । (तेन) उस [शान] से ......॥४॥ ३-वरुणस् । कृवृदारिभ्य उनन् । ३० ३१५३ । इति वृन चरणे-उनन् । श्रावृणोति लोकान् । मध्यस्थानदेवतासु-वरुणो वृणोतीतिसतः-निरु० १०॥ ३। लोकानामावरकम अन्तरिक्षम् आकाशं पा । वरणो राज्यभिमानी देवः-इति सायणः । शेषं पूर्ववद् व्याख्येयम्, मं०१। ४-चन्द्रम । स्फायितञ्चीत्यादिना,उ० २ । १३ । इति चदि पाइलादने- रक । चन्द्रश्चन्दतेः कान्तिकर्मणः निरु० १५ । ५ । आहलादकं देवं, हिमांशुम् ।