पृष्ठम्:अथर्ववेदभाष्यम्-काण्डम् १ (क्षेमकरणदास् त्रिवेदी).pdf/५३

(३०) - - - -- - - अथर्ववेदभाष्ये याः । कुन्भ। आ-भृताः। मियाः।न । सन्तु।वार्षिकीः ॥ ४॥ भाषार्थ--(नः) हमारे लिये (धन्वन्याः) निर्जल देश के (ग्राप) जल (शम्) शुख दायक,(उ) और (अनूप्याः ) जल वाले देश के [जल] (शमोग्नुग्नदायक (सन्तु) हो । (न:) हमारे लिये (खनित्रिमाः) खनती घा फावड़े से निकाले गये (आपः) जल (शम् ) सुखदायक हो,, (उ) और (या.) जो (कुम्भ) घड़े में (श्राभृताः) लाये गये वह भी (शम् ) सुम्न दायी हो, (धार्षिकी:) वर्षा के जल (नः) हम को (शिवाः) सुखदायी (सन्तु) होयें ॥४॥ भावार्य-जैसे जल सच स्थानों में उपकारी होता है वैसे हीजन समान उपकारी मनुष्यों को प्रत्येक कार्य और प्रत्येक स्थान में परस्पर लाभ पहुंचाकर सुखी होना चाहिये ॥ ४ ॥ इति प्रथमोऽनुवाकः ॥ ४--शस-१।३।१ । सुखकारिण्यः । न:-अस्मभ्यम् । साप:- अलानि, जलपद् गुणिनः पुरुषाः । धन्वन्याः- फनिन् युरिपितक्षिधन्धि- राजिधुप्रतिदियः। उ० १ । २५६ । इति धवि गती-फनिन । दित्त्वान् नुम् । इति धन्वन् । भवे छन्दसि । पा०४।४।१२01 इति यत् । तित् स्वरितम् । पा० ६।१।१५ । इति स्वरितः । धन्वनि मरभूमौ भया श्रापः । इति । च । अन प्याः । अनुगता प्रापो यत्रेति अनूपो देशः। ऋफपुरन्धः । पा० ५।४। ७४ । इति अनु+अप-अकारः समासान्तः । उदनोंद शे। पा०६।३।। इति श्रप शब्दस्य कारस्य ऊकारः । पूर्वपद् यत् प्रत्ययः स्वस्तिश्च । अनूपे जलपाये देशे भवा आपः । खनिनसाः । सनु अवदारणे-यस्मादान्दसः क्ति प्रत्ययः ।आर्धधातुफश्येड् बलादः । पा०७।२।३५ । इनि इटागमः । कने मम्नित्यम् । इति मप् बनित्रेण असाविशेपेण निर्वृत्ताः फूपोलयाः । कुम्भे । कुं भूमि उम्भति जलेन । उन्भ पूरणे-अच्ाशकन्ध्यादित्वात् साधुः। घटे,यत्तश। मा-भृताः । हन् हरणे-क्त । हग्रहोर्भ:-इति भत्वम् । श्राहनाः, आनीताः । शिवाः । सुखदाज्यः । वार्षिकीः । छन्दसि ठञ् । पा०४।३।१६इति घर्पा+टम् । उप । जसि पूर्वसर्वणदीर्घः। वार्पियः, वास्तु भवाः ।।