पृष्ठम्:अथर्ववेदभाष्यम्-काण्डम् १ (क्षेमकरणदास् त्रिवेदी).pdf/५७

(३४) अथर्ववेदभाष्ये विलाप करें । (अथ) और (अग्ने) हे अग्नि (च) और (इन्द्रः) हे वायु, तुम दोनों (इदम् ) इस (हविः) होम समग्री को (प्रति हर्यतम् ) अंगीकार करो ॥ ३ ॥ भावार्य-जैसे अग्नि, वायु के साथ हवन सामग्री से प्रचंड होकर दुर्गन्धादि दोषों का नाश करती है वैसे ही अग्नि के समान तेजस्वी और वायु के समान वेगवान् महाप्रतापी राजा से दुःखदायी, स्वार्थी, बतचने लोग अपने किये का दंड पाकर विलाप करते हैं तय उसके राज्य में शान्ति होती है ॥ ३ ॥ अग्निः पूर्व आ रंभतां प्रेन्द्र नुदतु बाहुमान् । ब्रवीतु सों यातुमानमयस्मीत्येत्य ॥ ४ ॥ श्रृंग्निापूर्वः। भा।भुताम्। प्र । इन्द्रनु दुतु । बाहु-मान्। बूवी'तु। सर्वः।यातु-मान् । अयम्। अस्मि।इति। श्रा-इत्य' ॥४ ___भाषार्थ-(पूर्वः) मुखिया (अग्निः) अग्नि रूप राजा (आरभताम् ) [शत्रु- मो] को पकड़ लेवे, (बाहुमान् ) प्रवल भुजा वाला (इन्द्रः) वायु रूप सेनापति (अनुदतु) निकाल देवे। (सर्वः) एक एक (यातुमान् ) दुखदायी राक्षस (पत्य) आकर (अयम् अस्मि) यह मैं हूं-(इति) ऐसा (ब्रवीतु) कहे ॥ ४ ॥ यातु-धानाः । म-१। पीडाप्रदाः, राक्षसाः। अविणः । अदेस्त्रिनिश्च । उ०४।६। इति श्रद भक्षणे-त्रिनि । अदनशीलाः, उदरपोषकाः । किमी. दिनः । म०१ । विरुद्धवुद्धयः,पिशुनाः। अथ । अनन्तरम् अपिच । इदम् । प्रस्तुतमुपस्थितम् । अग्ने । म० १ । अग्निवत् तेजस्विन् राजन् । हविः । ११ ४।३। दानम् । हव्यं द्रव्यम् । श्राह्वानम्। इन्द्रः । १।२।३। परमैश्वर्यवान्। वायुः । वायुवद् वेगवान् राजा । प्रति+हर्यतम् ।हर्य गतिकान्त्योः-लोट । युवां कामयेथां, स्वीकुरुतम् ॥ -अग्निः। म० १ । अग्निवत् तेजस्वी राजा। पूर्वः। पूर्व निमन्त्रणे निवासे वा-अच् । पुरोगामी, मुख्यः । आरभताम् । रभ रभस्ये-उपक्रमे । आङ पूर्वकात् रभ स्पर्श लोट् । स्पृशतु । निगृह्णातु । इन्द्रः। १।२।३ वायुः,वायुवद् वेगवान राजा । प्र+नुदतु।णुदप्रेरणे तुदादित्वात् शाप्ररेयतु ।