तत्रादावेव भूकम्पोत्पत्तिकारणमुच्यते विष्णुपुराणे ।
यदा विजृम्भतेऽनन्तो मुदा घूर्णितलोचनः ।
तदा चलति भूरेखा साद्रिद्वीपाब्धिकानना ॥
तत्र यथाक्रमं काश्यपगर्गवशिष्ठवृद्धगर्गाणां मतं वराहसंहितायाम् ।
क्षितिकम्पमाहुरेके मह्य[१]न्तर्जलनिवासिसत्त्वकृतम् ।
भूभारखिन्नदिग्गजनिःश्वाससमुद्भवं चान्ये ॥
अनिलोऽनिलेन निहितः क्षितौ पतन् सस्वनं करोत्यन्ये ।
के चित् त्वदृष्टकारितमिदमन्ये प्राहुराचार्याः ॥
इदमन्ये प्राहुराचार्या इत्यस्य 'गिरिभिः पुरा सपक्षैः-' इत्यादिना वक्ष्यमाणेन सम्बन्धः । तत्र चानिलादिकृतो भूकम्प इति वक्तव्यम् ।
तथा च काश्यपः ।
अर्णवस्योपरि पृथ्वी सशैलवनकानना ।
स्थिता तन्मध्यगाः सत्त्वाः[२]संक्षोभाच्चालयन्ति ताम् ॥
गर्गस्तु ।
चत्वारः पृथिवीं नागा धारयन्ति चतुर्दिशम् ।
वर्धमानः सुवृद्धश्च अतिवृद्धः पृथुश्रवाः ॥
वर्धमानो दिशं पूर्वी सुवृद्धो दक्षिणां दिशम् ।
पश्चिमामतिवृद्धश्च सौम्याशां तु पृथुश्रवाः ॥
नियोगाद्ब्रह्मणो ह्येते धारयन्त्यम्बुसंस्थिताः ।
ते वसन्ति सदा श्रान्ताः स वायुं श्वसते महान् ॥
वेगान्महीं चालयते भावाभावनिदर्शकः ।
