राजा-सत्यमाकुलीभूतऽस्मि ।
कृत्ययोर्भिन्नदेशत्वाद्वैधीभवाते से मनः ।
पुरः प्रतिहतं शैले स्त्रोतः स्रोतोवहो यथा ।। १७ ।।
( विचिन्त्य ) सखेत्वमम्बैया पुत्र इति प्रतिष्ठहीतः । अतो भव
नितः प्रतिनिवृत्य तपस्विकार्यव्यग्रमानसं ममवेध तत्रभवतीनां
पुत्रकृत्यमनुष्ठातुमर्हति ।
विदुषकः-णं क्खु गं रखभरुों राणास । न खङ स
रक्षोभीरुकं गणय ?
राजा-( सास्मतम् ) कथमेतद्भवत संभाव्यते ।
विदूषकः-जंह राआणुएण निव्वें तह गच्छथामें । [ यथ।
राजानुजेन गन्तव्यं तथा गच्छामि ।
हस्यप्रतीतिः स्फुटनं । उ ते च ‘ विदूषकस्य हैरयं तु मायके हायक रण| १ इतं । तलक्षणम्- ’ भाषणकृतिवेपाणां यि।विकारतः । यादेश्च. पश्स्थानामेषामनुशृतेरिति । विवसलेतस सः ' इति ? एतस्थायी हैं। इसति ज्ञेयम् । कृत्ययोति । कार्ययोर्मनस वेषभ वनं नामैकसपणेंबसनम् । उपमाने तु मारीद्वयगमनम् । उभे भिन्ने अपि समानधर्मार्थमतिशसेक्यैकत्वेनाध्यवसिते । पुरोऽग्रे शैले प्रतिहतमव रोधं प्राप्तं स्रोतोवहो नराः स्त्रोत इव | अन्यदल्पं स्रोतः शैलवरुद्धं तिष्ठेदैवत संबन्धिपदोपादानम् । तत्रापि नद्यादिपदाभावेन यद्विशिष्टस्थ प्रहृv तेन महानदीवं ध्वनितम् । वृत्त्यनुप्रसच्छेकानुप्रासयः संसृष्टिः । उपमा च } न खटु भां रक्षोक्षीरुकं गणय की भवति वायि । यथः राज
वापृथिव्योर्मध्ये लिहूनि तद्वत्वमपि कृथयोर्मध्ये तिनेत्यर्थः । तेन द्वथभषिं न करोव्र्युमिनि भावः । सयभित्यादि । सत्यं तत्वतः “ सत्यं शपथतत्वयोः ' इत्यमरः । आफुली भूतोऽस्मि कस्टुषीभूतचित्सोऽरिम ॥ ऋत्ययोरिति । कृत्ययोः कर्तुं योग्ययोः अनेन ह्यो रप्यवश्यं कर्तव्यता सूचिता । पुरः शैले प्रतिहतं प्रतिरुद्धे योनौवहाः नद्यः तत्संयधिं नौन
१ अलं परिहासेन इत्य• क० पु• २ स्त्रोतोवहं इ० प० १ ३ अम्बाभिः ई० पू०
}
४ स इ० पा० } ५ व्यग्रता इ० पा० । ६ निवेद्य इ० पा० । ४ मा ( सा ) इ० पा० ।
८ भौ महात्राह्मण इत्य० व० पु० १ ९ तेण हि ( तेन हि ) इत्य० ० पू० ।
१० ग्रभिस्सं ( गमिष्यामि ) इ० पू० ।
