पुरोहितः-अत्रभवती तावदा प्रसवादस्म[१]द्गृहे तिष्ठतु । कुत इदमुच्यत इति चेत् । त्वं साधुभि[२]रुद्दिष्टः प्रथममेव चक्रवर्तिनं । पुत्रं जनयिष्यसीति । स चेन्मुनिदौहित्रस्तल्लक्षणोपपन्नो भविष्य[३]ति आभिनन्द्य शुद्धान्तयेनां प्रवेशयिष्यसि । विपर्यये तु पितुरस्याः समी[४]पनयनमवस्थितमेव ।
राजा--यथा गुरुभ्यो रोचते ।
पुरोहितः--वत्से, अनुगच्छ माम्।
शकुन्तला-भअवदि वमुहे, देहि मे विवरं । (इति रुदती आस्थिता । निष्क्रान्ता सह पुरोधसा तपस्विभिश्च) [भवतेि वसुधे; देहि में विवरम्]
(राजा शापव्यवहितस्मृतिः शकुन्तलागतमेव चिन्तयाते)
(नेपथ्ये)
मह[५]दाश्चर्यम्।
राजा--(आकर्ण्य) किं नु खलु स्यात् ।
(प्रविश्य)
पुरोहितः-(सविस्मयम्) देव, अद्भुतं खलु संवृत्तम् ।
राजा--किमिव ।
पुरोहितः-देव, परावृत्तेषु कण्वशिष्येषु
सा निन्दन्ती स्वानि भाग्यानि बाला
बाहूत्क्षेपं क्रन्दितुं च प्रवृत्ता ।
वसुधे, देहि मे विवरं छिद्रम् । प्रवेशयेत्यार्थम् । शापव्यवाहितस्मृतिरिति कविवचनमनुवादेऽन्तर्भूतम् । सा निन्दन्तीति । यतो वालत एव वाहूत्क्षेपं यथा स्यात्तथा क्रन्दितुं प्रवृत्तेति बालास्वभावोक्तिः इवं ज्ञातमेवेति
कामवशात् परकलत्रसंगमपापीयन् । भगवति वसुधे देहि मे विवरं सीताया इव विवरं देहाति यावत् । सोत । बाहूत्क्षेपं बाहू उत्क्षिप्य । अप्सरतीर्थमिति तस्य तीर्थस्य नाम
