दिति चेत् । न । समवायादावभावत्वत्प्रसंगात् । मैवम् । सत्तासम्बन्धवोधविधुरस्य [१] सत्ताविरहस्यैवाभावप्रत्ययह्वेतुत्वात् ।
स च नञर्थनिरुक्तिमन्तरेणापि स्वग्राहकमानसामर्थ्यात् स्वेन
रूपेणावभासमानस्वभाव प्रत्यासत्त्या सर्वभावेष्वसम्बद्ध एवा-
न्यायलीलावतीकण्ठाभरणम्
मित्यर्थः । समवायादावित्यत्रादिपदात् ज्ञानेच्छादिसंग्रहः । सत्ताविरहस्य सत्तात्यन्ताभावस्य सामान्यादावपि सत्त्वादाह सत्तासम्बन्धबोधसामप्रीविधुरस्येति । एतच्चोत्पन्नष्टे भावेऽव्यस्तीत्यत उक्तं सत्ताविरहस्येति । तथाच सद्बुद्धिविरोधिसत्तात्यन्ताभाव एवानुगतोऽभावत्वमित्यर्थः । सामान्यादौ सत्तात्यन्ताभावस्य सद्बुद्धिविरोधो नास्ति परम्परासम्बन्धेन प्रमारूपस्य तत्रापि भावात् । ननु सत्तात्यन्ताभाव इत्यत्रापि नञर्थनिरुक्त्यपेक्षेत्यत आह स चेति । प्रत्यक्षसिद्ध एक एवायमतो नानुगतधर्मापेक्षैत्यर्थः । ननु सत्तात्यन्ताभावस्थाभावेषु सम्बन्धाभावात् कथमनुगमकत्वमत आह स्वभावेति । अस-
न्यायलीलावतीप्रकाशः
भावस्य सम्बन्धान्तराभावादित्यर्थः । समवायादेरिति [२]आदिपदेन ज्ञानादिसंग्रहः । नापि भावप्रतियोगित्वम्, प्रदियोगित्वस्याभावविरहरूपत्वात् साहश्यादावतिव्याप्तरित्यपि मन्तव्यम् । सत्तेति । सञ्चाविरहः सामान्यादावण्यस्तीत्यत उक्तं सत्तासम्बन्धेति । सामान्यादौ सत्ताशून्यत्वेऽपि सत्तासम्बन्धारोपासदु द्धि सामग्री विद्यते न त्वभावे तस्य तद्विरोधित्वेनैव प्रतीतेः । तावन्मात्रं च कस्यचिजातविनष्टस्याप्यस्तीत्यत उक्तं सत्ताविरहेति । ननु विरहस्याभावरूपत्वादात्माश्रयः, अभावस्य चाभावावृत्तेः स्वरूपासिद्धिश्चेत्यत आह स चेति । न ह्यभावत्वमेवानिरूपितम, अभावानुगतबुद्धेरबाधितायाः सर्वसिद्धत्वाशात्माश्रयो विशेषणतारूपसम्बन्धसत्त्वाच्च न स्वरूपासिद्धिरित्यर्थः । स्वभावप्रत्यासस्या विशेषणतयेत्यर्थः । असम्बद्ध एवेति । विशेषणतेतरस-
न्यायलीलावतीप्रकाशविवृतिः
तन्निरूपणाधीनेन प्रकृतलक्षणेन, असिद्धौ वेदमपि दुर्ग्रहम् । तथा-
