पृष्ठम्:बृहदारण्यकोपनिषद्भाष्यम्.pdf/१७३

५.३ज़ा४.] इदारण्यकोपनिषत् एकैकेन भवति । आमेत्येवोपासीत । अत्र ते सर्व ए# भवन्ति । अकृतनोऽपोऽत एकैकेन संवत्यारमेत्येवोपासीत । हि यस्मात् एषः विशिष्ट र्थः एकैकेन विशेषणांशेन विशेष्यांशेन वा अकृत्स्नः अपूण भव=ि केबलविशेषशांशेऽपि पूर्णता नास्ति, केबलविशेष्यशेऽपि पूर्णता नास्ति [ यतः ], अतः आत्रेयेव नामरुपास्मकबिदचप्रपञ्चgथक्सिद्धबिशेष्यस्वेनैवोपासीतेत्यर्थः।। अत्र ते सर्व एकं भवन्ति । अत्र हि विशिष्टं सर्वं पदार्थाः एकं भयन्ति=अन्तर्भवन्तीत्यर्थः । विशिष्ट विशेषणविशेष्ययोस्तीतवादिति भावः । एतदेवाभिप्रेत्य "आमेति तूषगच्छन्ती " यत्र व्यासरैः, अननः अपूर्णः । विलिष्ट एव हि पूर्णः' इयुकम्। विशिषी।। अत्र पते व्यासायैर्दैि प्रमाणयति एतद्देवेति । पूर्वं चेतनाचेतनभयान्तर्यामिनी प्रापनेयार्दिता विवक्षितमिति खझरे स यत इयाथेरेखमर्षः स्यात् । अत्र चेतनाचेतनभो कैकं तनमचेतने वा य उआहे - यः प्रतीकळफ्नो भवतेि यत्- द स वेद । हि यस्मात् चेतनाचेतनमात्रोपासनेन एषः अकृत्स्नः, तस्मात् यथाक्रथनोपसंवाभाषा आगे येनोपासीतेति । एवं विशेष्यविशेषणद्वयान्तर्गत विशेषणमात्रार्थवश्। वीप्सा चेतनाचेतनयो। पृथक्पृथक् बिभक्षय। पूर्व द्वयोः प्रकृतवान् । नेतेिनेतीनि । थामार्थस्तेष, ‘भस्याद् विश्व एष ५णं, तस्याद् गुणभूतविशेषपमात्रोपासको न पूर्ण हुने अकृत्स्न' सर्ष इति । या विशेषणमनोपासननिषेधषरे, अस्मानमेनोपासतेयेस विथानुपूर्ती स्म । अस्मेत्ये वैति इतिशब्दनिर्देशन आमत्वप्रकारं विहाय अग्नय एव प्रसरन्तरमात्रेणोपानयोः प्रतीयते । इदमेव भूतेज्यम्, ‘ आत्ते वृथगच्छति प्रयन्ति व" इति सूत्रकारेण छतम् । तत्रागतान्न श्रमरेणास्यम्, 'आमेति’ इति तिरुन्धेन मन अनेचुपची तेयबंध आमवस्यारोपितpalीरिति पुर्वपणे, यत् उपास्यं तत्रास्भक्षलक्षणे । याधय इति प्रकृते आश्रयदर्थमेव ततः सितोति हि दान्तात् । तथाच, ‘अथोखधन्यो भस्सतं न स वेद' इति दशपञ्चबायेभत्र च बाये क्रियमाणो निषेध एंविषयः । अत एषा अन्य 'शिंति निषेयवाक्यमपर्व 'आत्मेत्येवोपासीते ’ते हतविधिशक्षा अध्यादौ तत्र तत्र निर्देशः ऽइतनिषेधवाक्यस्य तन्निषेधार्थेऽर्थदोषावकर तथा इस निर्देशस्स। एषमभिनेय पुरै नेपासननिषेधपरतयैवं व्याख्यातमिति थे। पञ्जाबस्य ‘ये सुग्रीवः 'मेिं अभ्यावर्षथल सतिं इभान्यतयोपा इमि अमे।