पृष्ठम्:बृहदारण्यकोपनिषद्भाष्यम्.pdf/४२३

अ,६,३.] वारण्यकोपनिषत् ३१३ खेन भासा स्वेन ज्योतिषा प्रखषति । अयं पुरुषः स्वयंज्योति भवति ॥ ९ ॥ द्वारेति द्रष्टतयश् ; अने, स हि कतै १ ति वक्ष्येन तेषामीश्वरसृष्टत्वस्य वक्ष्यमाणयात्; परौप्यदृष्टद्वारेयुक्तवाच । स्वेन भासेत्यस्यैव विवरण स्वेन ज्योतिषेति । प्रखमिति स्वग्नमनुभवतीर्थः । अत्र अस्यां दशायां पुरुषः जीवः खयंज्योतिर्भवति । अकाशयान्तराभावादित्यर्थः । यद्यपि सप्त पदार्थभाने चानिकेन्द्रियद्वक्षसूभरेण धर्मज्ञानेनैव, नामन्योतिष - तथाप्य दियादिकाशकान्तसनाभिषिक्तः आमैवेति भावः । यद्यपि स्वमेऽयावित्यादि ज्योतिस्तृघ्यभ्युपगमे प्रकशकतल्यतिरेको न मक् शक्यः -- तथाऽपि लोकं प्रसिद्धादिस्यादिज्योतिरस्तराभावाज्जाग्रदादिवैवश्यमस्तीति अत्रोक्तं स्त्रयज्योतिी प्रसिद्धज्योतिरनपेक्षप्रकलाकवमेवेति द्रष्टव्यम् ॥ ९ ॥ लिमयेति वाक्यार्थः । ॐि सुप्रदेहगतैरिन्द्रियैरेव देशान्तरे नीतैः खमनुभवति, वतान्यैरिति चेत् -प्राणेन दीक्षमिति लोकानुसारत् तन्नायतमिति झोकमनुशोच एतैरेवेन्निवैः ज्ञानार्थाः दर्शनक्षमैः कृतैरिति गम्यते । वने अनेश्वरीरप्रणदिता अविश्यकचे तु अन्यैरपीति किमनेन । निर्माणदिक्षीत्वमिदं वस्तुतः परमसन एt; अस्त्र नौपचारित्रिकम् । स्यथमिति न परम(मध्यपतये; किन्तु जागरपरिरक्ष्यतय इति प्रागेवकम् ।। अत्र–प्रश्नपचनुभकामनोरमप्रतिबन्धकविरहे भारमा खरीदा जातृभाषी स्यादि आशङ्कयाम्, ईश्वशम्शषु सर्वत्र न ठेवस्य मनः प्रणम्; किंतु पद्मोपधिविशिष्ट स्यैव पाया नाम पुण्यं पश] इति वक्तुं स वा अयं पुरुष इक्विपम् । ननु मं घेऊअतितीति लोकातिक्रमे उंजे मी पाप्मसंकधः खगे इति शझम – न सबै योऽतिक्रमः खने, डि इमंलेफमिथुज्यमानवाप्रलयघातिकअभत्रम्। एतन्नोपरशोचे भवामपनडभकत् ता। यद्यपि जामभ्योऽपि ऐषिञ्चभिमेडेन स्याद्वयम्-तथापि ए३ तदुभयमकमेङ तृतीयमिदं स्थानमस्येति की स्वाभादि । व स्वयं निर्मायेति तत्र वस्तुनिर्मागरे संय तदद्भषतिः। खरं निर्मातुवे ऽ आई चपैराश्यश्वमिलङ् भवति । तत्राह म त रथा इवादि। तथाच वर्षानिर्माचेत्यत आकाशविपरिजन परिनिरपेई लिमयेदर्घः । ५ तु परमात्मध्यातिरभिमता । निर्मवेति पुंवचनं