यदयमात्मा ” इयुपसंहारादात्मखरूपपरमेकं वाक्यम् ; तदन्तगेताः “ द्रष्टव्यः श्रोतव्ये निदिध्यासितव्यः" इति न पृथग्विधयः कृत्यप्रयययोगेऽपि ; <त्यप्रत्ययस्यार्थान्तरेऽपि स्मरणार्हद स्तुत्यर्थाः यथोपंशुयाजवाक्यान्त गीता विष्णुरुपांशु यष्टव्यः ‘सर्वं तत् '” इत्येवमादयः । “ ऐतदाभ्यामिदं सत्यं स आत्मा तवमसि “ इति भूत एव पर्यवसितं वक्यम् _ । तत्र सदस्मि–इति धारयेत्’ इति कल्पनेयम् । तस्मात् त्रिविधस्यापि ज्ञानस्य विधेयत्वायोगात् , विना च विधेर्वाक्यार्थप्रतिपत्ते, अपौरुषेयत्वेन निरपेक्ष त्वङ्गतेऽप्यर्थं वेदान्तानां प्रामाण्यासिद्धिः । तथा च - ‘तत्तु समन्वयात्” इति चोर्नालक्षणाद्धर्मात् तुशब्देन विशेष्ये ब्रह्म । समन्वयगम्यमुक्तम् । समन्वयो हि पदार्थानां संसर्गे विनियोगस्ततो ब्रह्म गम्यते, न चोदनात
नन्वर्थविशेषेण कथेऽर्थे वेदस्य प्रामाण्यं वर्णितम्— « ‘चोदन|लक्षणोऽ- थं घर्मः” इति ; चोदनालक्षणो वेदार्थ इत्यर्थः । नैतत् सारम् एवं हि । सिद्धप्रामाण्यवेदार्थविचारोऽयं स्यात् तदुत्तरलक्षणवत् ; तत्रानन्तरं प्रामाण्य- प्रतिपादनं न युज्येत, " 'वृत्तं प्रमाणलक्षणम् ” इति च ; मन्त्रार्थवादेषु च कार्यार्थत्वेन विप्रतिपत्तिर्न स्यात् ; स चोपरिष्टदेव निरसिष्यते बहु चात्र वक्तव्यमित्यलं प्रसङ्गन ।
|
यथान्यमानव्यतिभेदमुक्ता मतिः प्रमणवमुपैति कार्ये । अपैरुषेयागमलब्धजन्मा तथैव सिद्धे निरपेक्षभवात् ॥ १८३ ॥ |
॥ इति नियोगकाण्डस्तृतीयः ।
१ Brh. १-4–6. २ Mait. Sah. 2-6-6 ३ Oband. 6-8-१. ४ Brahm.-S1. 1-1-4. |
५ B omits न्व ६ Min-Sc. 1-1–. ७ SabarabhÉsya . 2-1-1. |
