पृष्ठम्:विशिष्टाद्वैतसिद्धिः.djvu/१८७

७२ विशिष्टाद्वैतसिद्धिः यत्तु कश्चिदाह — भ्रमज्ञानं स्वरूपतोऽपि मिथ्यैव; अविद्यावृत्तिरूप- त्वात् । तदुक्तं - 'स्वरूपता वाधाभावे त्रिपवतोऽध्यबाधप्रसङ्गात्' इति इति । तद्दिमसम्बद्धाभिधानम् | समाज्ञानमपि स्वरूतो मिथ्यैव । अविद्यावृत्तित्वःविशेषान् । तथा च सता धूमेन यत्र प्रमात्मकवह्नयनुमितः तत्राविद्यापणामत्वात् स्वरूपता मिथ्यभूतेनैव धूमेन तज्ज्ञानेन च तादृशत्वैव वह्नः सिद्धिरितित्यसद्धि- सापकरणे ऋथमिदं प्रमासाधारणस्य भ्रमज्ञाननिध्यात्वरवाभिधानं सङ्घतमिति नपत्यो न वेद | 'स्वरूपतो वाथ, भावे' इत्येतद्यद्यामवचनं तहिं स्वरूपती बाधः प्रामाण्यवाथ इति व्याख्येयम् । एतेन भयजनकतावच्छेदसिंहावच्छिन्न स्वरूपेण मिथ्याभूतस्य सिंहज्ञानत्त्र स्त्ररूपतः सत्त्वमसत्त्वान्नातिरिच्यते । अनुपयोगात्' इत्येत- दनि प्रत्युक्तन । सिंहस्य भवजनकतावच्छेदकत्वं हि भयजनकज्ञानविशेष - गत्वान् | एवं ज्ञानस्य स्वरुपसता भवजनकत्वं वदतैव चदनुपयोगाभिधानं तद्विदुषां वित्नयावहम् । ननु ज्ञानस्यानुपयोगा नोक्तः किन्तु तत्सत्त्व- स्पेनि चेन्न । ज्ञानस्थोपयोगेऽङ्गीकृते सत्लन्यो अङ्गीकृतत्वात् । अन्यथा असत्यपि ज्ञाने भयोलत्तिप्रसङ्गान् । किञ्च अन्य विपयः सिंहः । अन्यद्विपविज्ञानम् । विपथमिथ्यात्वेन कथं विपत्रिणो मिथ्यात्वम् । न चवस्तुसतो नित्योपचारः वादगोष्टयां शोभते । अज्ञेदं वाध्यम्। नियं नच्छिन्नत्वेन सर्पज्ञानत्य मिथ्यात्व- मयमाह। अविवेकनिबन्धनमेतन् । विप्रति सावितसितं वा । अविद्य- मानस्य वस्तुनः त्वरूपतोऽवच्छेदकत्वे हि अवच्छिन्नत्य मिथ्यात्वं भवेत् । यथा घटत्वावच्छिन्नस्य पटस्य | घटत्वेन पटो नास्तीति प्रतीतेः सम्प्र- विपन्नत्वात् | विषयाणां तु ज्ञान: वच्छेदकत्वं न स्वरूपतः । अपितु विपयन | घटज्ञानं पटज्ञानमित्युक्ते घटविषयकं ज्ञानं, पटविषयकं ज्ञानमित्त्रेव प्रतीतेः | विषयत्वेन ज्ञानावच्छेदकत्वं च विद्यमानत्येव प्रथमः