पृष्ठम्:विशिष्टाद्वैतसिद्धिः.djvu/३४

( { 15 ) यवद् दुःखं स्यात् तःबद्दुःखं जातमभिप्रेत्य तु अहमेव विकत इति व्यवहरति । एवं तस्मिन् सर्वसम्पत्समृद्धिमति तस्य यावत् सुखं तावत् सुखम त्मन इत्यभिप्रेत्य अहमेव सफल इति । ‘३ थ्र नऽहं, कुराऽहं’ इत्यः स्थूलशरीरः कृशशरोर इत्याद्यत्र विवक्षितम् । वित्रे तवतां भ्रमा- सग्भवत् । मूकोऽहं काणेऽइमत्यादौ उपहततत्तदन्द्रियोऽहमिति मन्यते । उक्तः देव हेतोः । अविवेकिनां तु भ्रमः कामं भवति । परन्तु सः शुक्तिजतरज्जुसर्पादिभ्रम साधारणमा । न ततऽ या मात्रयाऽपि विशेषः । अत इह शास्त्ररम्भे अस्य विशिष्य निरूपणं निष्प्रयोजनम् । असङ्गमम् । अभिमन्नजगदुपादानभूतावि प्रसाधनाक्षमम् । काम सङ्कल्पादयः आत्मन एव धर्माः । नत्वन्तःकरणस्य । चेतनो हि कामयते सङ्कपयति । विव िफलते अध्यवस्यति च । अतोऽत्राध्यासो क्तिनं युज्यते । यत्तु ‘अहम्प्रत्ययिनमशेषप्रचारसाक्षिणि प्रत्यगात्मन्य ध्यस्य तं च प्रत्यगात्मानं तद्विपर्ययेणान्तःकरणादिवध पर मसि ” इति तत् स्वमतप्रक्रियपन्यासमात्रम् । न विचारसहम् । अहमिति प्रत्ययो यस्य तस्य स प्रत्ययः स्वविषय एव । तस्य । अन्यत्राध्यास इति कथमेतत् । अहं जानामीति हि स्वरूपत एव ज्ञ(नाश्रयो भवत्यइमः । अहं गच्छामि पचामोति शरोरद्वरा गमनाद्याश्रयत्वम् । अविवेकिनां तु देहमेव आत्मानं मन्यमननां भवत्यध्यासः । स तु देहे अ माध्य। लः। अहमिति प्रतीतेः । आत्मन एवाहमर्थवत् । अन्तःकरणस्य तु आत्मन्यध्यासः केन प्रमा- णेन सिद्ध यति ? न खलु तत् अहम्प्रत्ययि । जडस्य तस्य अहम्प्रत्ययानु पपत्तेः । प्रत्ययस्य चेतनधर्मत्वात् । अहमर्थः अन्तःकरणमेव । अतस्तस्य प्रत्यय उपभद्यत इति चेत् तर्हि तदेव ज्ञातृ कर्नू भाक्तु चेति तदतिरिक्त आत्मैव न सिध्यति । कुतस्तस्य तत्र अध्यासः । किञ्च प्रत्यय इति ज्ञान मुच्यते । प्रतीतिपर्यायत्वात् । स कथं जडस्यान्तःझरण स्य भवेत् । अथ अन्तःकरणवृत्तिरेव प्रत्ययः । तद्वचन्तःकरणमेवेति चेत् जडा अन्तः