एवं विनियोजितानि सप्तान्नानि नामतो निर्दिशति, व्रीहीति ।
व्रीव्ह्यादिकं दर्शपूर्णमासौ क्षीरं तथा मनः । |
व्रीह्यादिकं मर्त्येभ्यो विनियोजितमन्नम् । तथा दर्शपूर्णमासौ देवेभ्यो विनियोजिते, क्षीरं पशुभ्यो विनियोजितम्, मनो वाक् प्राणश्चेति त्रितयमात्मने विनियोजितम् । एवमन्नानां सप्तत्वमवगम्यताम् ॥ १६ ॥
ननु सप्तान्नानि जगदन्तःपातित्वादीश्वरनिर्मितानि भवन्ति । एवं सति तेषां जीवसृष्टत्वाभिमानमयुक्तमित्याशंक्य तेषां स्वरूपमीश्वरसृष्टं भोग्यत्वाका रस्तु जीवसृष्टः । तन्मात्रेण तत्सृष्टत्वव्यवहार इत्याह, ईशेनेति ।
ईशेन यद्यप्येतानि निर्मितानि स्वरूपतः। |
स्पष्टोऽर्थः ॥ १७ ॥
मनसों जीवस्य बन्धकारणत्वोक्तिः ।
फलितमीह, ईशेति ।
ईशकार्यं जीवभोग्यं जगद्द्वाभ्यां समन्वितम् । |
जगत्स्वरूपत ईशकार्ये ईश्वरकारणजन्यम् । जीवभोग्यं जीवेनानुभवयोग्यं
कृतम् । एवं द्वाभ्यामीश्वरकार्यत्वजीवभोग्यत्वाभ्यां समन्वितम् । तत्र दृष्टान्तमाह
पित्रिति । स्पष्टमन्यत् ॥ १८ ॥
ईश्वरजीवयोर्जगत्सर्जने किं साधनमित्यत आह, मायेति ।
मायावृत्यात्मको हीशसंकल्पः साधनं जनौ । |