पुटमेतत् सुपुष्टितम्
206
[अयोध्याकाण्डः
कौसल्याऽऽक्रन्दनम्
अचोदित इति । अचोदितोऽपि कर्तेति शेषः ॥ २ ॥
कौसल्यायां यथा युक्तो जनन्यां वर्तते सदा ।
तथैव वर्ततेऽस्मासु जन्मप्रभृति राघवः ॥ ३ ॥
न क्रुध्यत्यभिशप्तोऽपि [३]क्रोधनीयानि वर्जयन् ।
कृद्धान् प्रसादयन् सर्वान् स इतोऽद्य प्रवत्स्यति ॥ ४ ॥
अभिशप्तः-कृतवाक्पारुष्यः । क्रोधनीयानि-क्रोधार्हाणि च अनुकम्पया वर्जयन्-तद्विषयक्रोधमकुर्वन् ॥ ४ ॥
अबुद्धिर्बत ! नो राजा [४]जीवलोकं चरत्ययम् ।
यो गतिं सर्वलोकानां परित्यजति राघवम् ॥ ५ ॥
जीवलोकं चरति-सर्वप्रजाजातं यावत् ॥ ५ ॥ भक्षयति-नाशयतीति
इति सर्वा [५]महिष्यस्ता विवत्सा इव धेनवः ।
पतिमाचुक्रुशुश्चैव सस्वनं चापि चुक्रुशुः ॥ ६ ॥
आचुकुशुः निनिन्दुः । चुक्रुशुः-क्रन्दन्ति स्म ॥ ६ ॥