अथ प्रथम उच्छवासः
सा भारती भारतभूविभागे
विद्वत्प्रकर्षैकविधानसत्का ।
नानाविधा नूनमनूनभावै:
संक्रान्तिविक्रान्तिगता नमस्या ॥ १ ॥ }}
वल्मीकतो जन्मविधाय वाग्मी
योऽभूज्जगत्यां जगदेकवन्द्यः ।
रामायणीम् काव्यकथां निबध्य
आद्यः कविः ध्यानरतोहिरेमे ॥ २ ॥ }}
नमः ख्यातेतिवृत्ताय व्यासाय कविवेधसे ।
जगदैतिद्यबोधाय कृता यद्भारती कथा ॥ ३ ॥ }}
गद्यम् कवीनां निकषं वदन्ति ।
तदगद्यते चे - द्विधिनोपपन्नम् ।
विद्वान्मनीषी मनसाम् विदाङ्कृत्
तद्गौरवे गानरतो नु भूयात् ॥ ४ ॥ }}
पद्यम् पदन्यासहितम् निगद्यम
नैवान्वयं व्याप्य गतिम् समेति ।
छन्दोगतं वृत्तविशेषगद्यम्
संख्यानितं चैव विधिं विधत्ते । ५ ।। }}
आख्यायिकाख्यानगतिम् प्रपद्य
पूर्वं गताः बाणविधा: जगत्याम् । }
तेषाम् कथाकौतुकमाकलय्य
रीतौ कुरीतिर्नहि । तर्कनीय ॥ ६ ॥ }}