यादृशस्य दत्तकस्य यथा सापिण्ड्यमुक्तं तत्संततेरपि तथैव तद्बोध्यम् । अत एव यन्मदनपारिजातेऽप्युक्तं दत्तपुत्र्याः सुतस्य मातुः प्रतिग्रहीतृपितृमातृकुले त्रिपुरुषं सापिण्ड्यम् । दत्तपुत्रसुतस्य[१] स्वजनककुले पञ्चपुरुषमिति, तदपि पूर्वोक्तरीत्या दत्तकविशेषसंततिविषयत्वेन व्याख्येयम् ।
इति कौस्तुभोक्तदत्तकसापिण्ड्यनिर्णयः ।
अथ प्रसङ्गाद्दत्तकस्याऽऽशौचनिर्णयः ।
दत्तकपुत्रस्य जन्ममरणयोः पूर्वापरपित्रोस्त्रिरात्रं सपिण्डानामेकाहम् [आशौचम्] । यद्यसपिण्डः पुत्रीकृतः--
|
"बैजिकादभिसंबन्धादनुरुन्ध्यादघं त्र्यहम्" इति वचनात् , |
इति माधवीये हा[२]रीतवचनाच्च । तादृशेन दत्तकेन पित्रादिमरणे त्रिरात्रं कार्यम्--
|
"दत्तकश्च स्वयं दत्तः कृत्रिमः क्रीत एव च । |
इति शुद्धितत्त्वे ब्राह्मवचनात् ।
सपिण्डस्य पुत्रीकरणे तु सपिण्डमरणादिनिमित्तं दत्तकस्य तन्मरणादिनिमित्तं सपिण्डानां दशरात्रमेव निर्विवादम् । सापिण्ड्यं च पूर्वोक्तरीत्या व्यवस्थितमाशौचहेतुः ।
दत्तकपुत्रस्य जननमरणयोः पूर्वापरपित्रोस्त्रिरात्रं सपिण्डानामेकाहमिति कौस्तुभीयवाक्यस्यायमर्थः । दत्तकपुत्रस्येत्यत्र संस्कारानन्तरं गृहीतस्य दत्तकस्य पुत्रो दत्तकपुत्र इति तत्पुरुषेण पूर्वापरपित्रोर्जननाशौचस्य संशयनिवृत्तिर्भवतीत्यर्थः ।
तथाऽऽह मरीचिः--
|
"सूतके मृतके चैव त्रिरात्रं परपूर्वयोः । |
यदा तु पितुस्त्रिरात्रं तदा सपिण्डानामेकाह[३] इत्यर्थः ।
