गोमिथुनं शुल्कमिति यत्केचिदाहुस्तन्मृषैव । नहि तस्य शुल्कत्वं संभवति । शुल्कं मूल्यमिति पर्यायौ । क्रयसाधनं हि मूल्यं देशकालाद्यपेक्षयाऽल्पं वा महद्वा भवति । प्रकृते तु परिमाणं नियतम् । अतः स आर्षस्तावतैव गोमिथुनेनैव संपद्यते न त्वन्यथाऽतः क्रय[१]विक्रयत्वाभावाद्धर्म्य एवाऽऽर्षः ।
अत एव देवलः--
|
"पूर्वे विवाहाश्चत्वारो धर्म्यास्तोयप्रदानिकाः । |
आर्षविवाहे नक्षत्रमाहाऽऽपस्तम्बः--
"मघाभिर्गावो गृह्यन्ते" इति ।
आर्षे दुहितृमते मिथुनौ गावौ देयाविति वचनादार्षे विवाहे वरेण दीयमानौ गावौ दुहितृमद्भिर्मघासु गृह्यन्ते । एतदुक्तं भवति । आर्षविवाहं मघास्वेव कुर्यात्, न ब्राह्मादिवन्नक्षत्रान्तरेऽपीति । फल्गुनीभ्यां व्यू(व्यु)ह्यत इति, तत्र वधूः फल्गुन्योरेव व्यू(व्यु)ह्यते नीयते स्वगृहान्नतु तां तत इति वचनाद्ब्राह्मादिवत्तदानीमेवेति सुदर्शनेन व्याख्यातम् ।
दुर्विवाहे भोजनादिनिषेधस्तत्प्रायश्चित्तं चोक्तं पारिजाते--
|
"अधर्म्येषु विवाहेषु भोजनं चानुमोदनम् । |
प्रतिकूलनिर्णयः ।
अथ प्रतिकूलनिर्णयः स्मृत्यन्तरे--
|
"वधूवरार्थे घटिते सुनिश्चिते वरस्य गेहेऽप्यथ कन्यकायाः । |
घटितं संबन्धः सुनिश्चितो वाचा निश्चितः । वाग्दानविधिना निश्चित इति गोविन्दार्णवे । इदं च सुशब्दाल्लभ्यते ।
ज्योतिःसागरे--
|
"वाङ्निश्चये कृते पश्चात्पितरौ निधनं गतौ । |
- ↑ ङ. यक्रिय ।
