देवलः--
|
"गान्धर्वादिविवाहेषु पुनर्वैवाहिको विधिः । |
गान्धर्वादिविवाहेष्वनुष्ठितमपि विवाहहोमपूर्वतनं विधिं पुनः कृत्वाऽग्निसाध्यं विवाहहोमादिकं कर्तव्यमित्यर्थः । होमादिसप्तपद्यन्ता मन्त्रा विवक्षिताः । तत्रैव भार्यात्वोत्पत्तेरिति माधवः ।
बहुभ्यो वाग्दाने कात्यायनोक्तो विशेषो द्रष्टव्यः--
|
"अनेकेभ्यो हि दत्तायामनुढायां तु यत्र वै । |
सर्वेषां गुणवतां वराणामागमे सत्याद्य एव वरस्तां कन्यां लभेतेत्यर्थः । आद्यवरव्यतिरिक्तानां सर्वेषामागमे यो दूरादागतः स तां लभेत ।
तथा च चन्द्रिकायाम्--
|
"पश्चाद्दूरादागतो यः स हि प्रतिलभेत ताम्" इति । |
पश्चादाद्यवरलाभासंभवनिर्णयानन्तरं दूरस्थो वरस्तां कन्यां प्रतिलभेतेत्यर्थः । आद्यस्य दोषवत्त्वे परस्य गुणवत्त्वे परस्प्रा एव देया--
|
"कुलशीलविहीनस्य पश्चाद्धि पतितस्य च । |
इति याज्ञवल्क्योक्तेश्च । पश्चाद्वाग्दानोत्तरं पतितस्येत्यर्थः[१] । सगोत्रोढा सप्रवरेणोढा ।
वरणोत्तरं वरस्य देशान्तरगमने नारदः--
|
"प्रतिगृह्य तु यः कन्यां वरो देशान्तरं व्रजेत् । |
प्रतिगृह्य वरयित्वेत्यर्थः ।
शुल्कदातुर्देशान्तरगमने कात्यायनः--
|
"प्रदाय शुल्कं गच्छेद्यः कन्यायां स्त्रीधनं तथा । |
शुल्कं कन्यामूल्यम् । स्त्रीधनं कन्याप्रीतये दत्तमलंकारद्रव्यादि ।
- ↑ ख ड. र्थः । वर ।
