एतदतिक्रमे समस्तव्याहृतिभिः प्रणवेन चाऽऽज्याहुतिर्होतव्या--
|
"कपालनाशने चैव ऋत्विग्द्रव्यविपर्यये । |
ऋत्विजां च विपर्यय इति व्याहृत्या प्रणवेन चेत्येवं पाठद्वयाङ्गीकारे द्रव्यविपर्यये समस्तव्याहृतिहोममात्रम् । व्याहृत्या प्रणवेन वेतिपाठाङ्गीकारेऽपि समस्तव्याहृतिहोम एवात्र नियतः । 'अयं च द्रव्यकर्तृनियमः समुदायसंकल्पपक्ष एव' इति प्रयोगार्णवे । प्रातर्होमे यजमाने कर्तरि नायं नियम इति केचित् ।
होमद्रव्यस्य संस्कार उक्तो बौधायनगृह्ये--
|
"होमद्रव्यमवद्योत्य दर्भाग्रे प्रत्यस्य पर्यग्नि कृत्वाऽग्नेः |
होमात्पूर्वं समिदाधानमवश्यं कर्तव्यम् । "नासमित्के जुहुयाद्यदसमित्के जुहुयादहुतमेव तद्भवति" इति श्रुतौ "नासमित्के जुहुयाद्यदसमित्के जुहुयाद्यथा ह्यजिह्वेऽन्नं दद्यात्तादृक्तत्तस्मात्समिद्वत्येव होतव्यम्" इति बौधायनगृह्ये च दोषश्रवणात् । अनन्तरमपि समिदाधानं पाक्षिकमुक्तं छन्दोगपरिशिष्टे--"उपरिष्टादपि समिन्धनमेके" इति । एक इतिवचनात्पाक्षिकत्वम् ।
अवदानप्रमाणमुक्तं स्मृत्यर्थसारे--
|
"प्रस्थधान्यं चतुःषष्टेराहुतेः परिकीर्तितम् । |
प्रस्थपरिमितधान्यस्य चतुःषष्ट्यंश इत्यर्थः ।
प्रस्थलक्षणं संग्रहे--
|
"पलं च कुडवः प्रस्थ आढको द्रोण एव च । |
पललक्षणमपि तत्रैव--
|
"पलद्वयं तु प्रसृतं मुष्टिरेकपलं स्मृतम्" इति । |
बौधायनस्तु--
|
"व्रीहीणां वा यवानां वा शतमाहुतिरिष्यते" इत्याह । |
शतसंख्यधान्यस्यैकाऽऽहुतिरित्यर्थः ।
उत्तराहुतिस्तु किंचिदधिका कार्या श्रौतभक्तत्वादस्य ।
