नन्वेवं श्रवणविधौ श्रावयेच्चतुरो वर्णानित्युक्तेर्द्विजानामपि मन्त्रश्रवणमेव स्यान्न पाठ इति चेत् ।
अत्र ब्रूमः--
|
"अध्येतव्यं ब्राह्मणेन वैश्येन क्षत्रियेण च । |
इत्यादिवचनेभ्योऽध्ययनस्यैव कर्माङ्गत्वम् ।
श्रवणं तु फलविशेषार्थम् ।
|
"य इदं शृणुयान्नित्यं यश्चापि परिकीर्तयेत् । |
इत्यादौ चण्डीपाठादौ च फलश्रुतेः ।
|
"य इदं श्रावयेद्विद्वान्द्विजान्पर्वसु पर्वसु । |
पुराणाध्ययनश्रवणयोर्विधानेऽप्यध्ययनं ज्ञानद्वारा कर्मार्थत्वाद्दृष्टार्थं श्रवणं त्वदृष्टार्थमेव । शूद्राणां तु विपरीतं श्रवणं ज्ञानद्वारा कर्मार्थत्वाद्दृष्टार्थं फलार्थत्वाददृष्टार्थं च ।
अध्ययनं तु नास्त्येव ।
|
"श्रोतव्यमेव शूद्रेण नाध्येतव्यं कदाचन" इति वचनात् । |
|
"सुगतिमियाच्छ्रवणात्तु शूद्रजातिः" इति हरिवंशोक्तेश्च । |
एतेन पुराणविष्णुसहस्रनामचण्डीस्तोत्रादिपाठेऽधिकारोऽप्यपास्तः ।
यत्तु सहस्रनामप्रतिपादके स्तोत्रे--
|
"वेदान्तगो ब्राह्मणः स्यात्क्षत्रियो विजयी भवेत् । |
इति वचनं तदपि श्रवणपरमेव । आहुश्च श्रीमच्छंकराचार्या एतद्व्याख्याने--
'शूद्रः सुखमवाप्नुयात्' इत्यत्र शूद्रः श्रवणेनैवेति ।
गणपतिसहस्रनामप्रतिपादके स्तोत्रे तु--
|
"सकृत्पाठेन संसिद्धः स्त्रीशूद्रपतितैरपि । |
इति वचनादधिकारः । एवमन्यत्रापि । किं बहुना शूद्रकर्तृकस्नानदानश्राद्धादौ द्विजस्यैव पौराणमन्त्रपाठः । शूद्रस्य तु श्रवणमात्रम् । स्त्रीणामनुपनीतानां शूद्राणां च स्थापनेऽधिकारो न ।
