|
इच्छावृद्धी फले हासो हासे वृद्धिश्च जायते । |
वा० वा०-'उद्वृत्तकर्णाश्चरशिश्विनीघ्नो भक्तोऽन्त्यया वा श्रवणोदिनाद्धे' इत्यत्र वासना भाष्यकारेण व्यस्तत्रैराशिकं कृतम् । अस्मत् पितृव्यचरणैर्मल्लारि दैवजैस्त्रैराशिकत्रयं कृतम् । यदि चरज्यास्थाने कुज्या तदान्त्यास्थाने केति हृतिमानीय रानीतः । यदि कुज्याकर्णे उन्मण्डलशङ्कः कोटिस्तदा हृतिकर्णे का कोट्टिरिति कुज्यैयोस्तुल्यत्वान्नाशे उन्मण्डलशङ्कुश्चर्ज्यॊभक्तोऽन्त्यागुणित इति दिनार्द्धशङ्कु जतः । अस्मिन् दिनार्द्धशङ्कौ त्रिज्याकर्णस्तदा द्वादशकोटौ कः कर्णं इति हरस्य छेदांशविपर्यासे कृते उन्मण्डलशडूना यावद् द्वादशगुणात्रिज्या भज्यते तावदुढुतकर्णी लभ्यते । स चरशिञ्चिनीघ्नो भक्तोऽन्त्ययेति सर्वमुत्पद्यते ॥ ४१३४२ ।।
इदानीं प्रकारान्तरेणोन्मण्डलकर्णातू समवृत्तकर्णाच्च मध्यकर्णमाह
|
उद्वृत्तकर्णः समवृत्तकर्णः क्षितिज्यया तद्धृतिसंज्ञया च । |
वा० भा०-स्पष्टार्थम् ।
अत्रोपपत्तिस्त्रैराशिकेन । यद्युन्मण्डलाधःस्थेन हृतिखण्डेन कुज्यामितेनोन्मण्डलकर्णो लभ्यते तद्धृत्या च सममण्डलकणों लभ्यते तदा हृत्या किमिति । एते च व्यस्तत्रैराशिके। अत्र फलं मध्यकर्णः कर्णादुक्तवन्मध्यच्छायेत्युपपन्नम् ॥!४३।।
वा० वा०-तथैव' ‘उद्वृत्तकर्णः समवृत्तकर्णः क्षितिज्यया तद्धृतिसंज्ञया' इत्यत्रापि ग्रहकौतुकग्रहलाघवटीकाकारैरस्मपितृव्यचरणर्मल्लारिदैवशैस्त्रराशिकद्वये नॊपपत्तिरुक्ता । कुज्याकर्णे उन्मण्डलशङ्कः कोटिस्तदा हृतिकर्णे का कोटिस्ततः शङ्कु कोटौ त्रिज्याकर्णास्तदा द्वादशकोटौ कः कर्णः जातश्छायाकर्णः द्वादशगुणात्रिज्यों न्मण्डलशङ्कभक्ता उन्मण्डलकर्णो भवति । ‘हरस्य छेदं लवं च परिवत्र्येति सर्वमुत्पद्यते । तद्धृत्या समशङ्कमेवं संसाध्य दिनार्द्धकर्णोभवति ॥ ४३ ॥
इदानीमिच्छादिक्छायां विवक्षुस्तज्ज्ञस्य सुज्ञताधिक्यं निरूपयन् प्रश्नरूपेणाह
|
याम्योदक्समकोणभाः किल कृताः पूर्वैः पृथक्साधनै |
१. उद्वृत्तकर्णश्चरशिञ्जिनीवदित्यर्थः ।
