प्रामाण्य authority; cf. यथोत्तरं मुनीनां प्रामाण्यम् S. K. on न वहुव्रीहौ P. I. 1.29; cf. also the usual expression वचनप्रामाण्यात् Kas. on P. VII. 2.7. प्रामादिक faulty, uttered or expressed with a fault; inaccurate. प्राय general nature, general public; cf. प्राय इति लोको व्यपदिश्यते, M. Bh. on P. V. 1.16; cf. प्रायोर्थो वृत्तमित्येते पादज्ञानस्य हेतवः R. Pr. XVII.16; cf. also, लौकिकी विवक्षा यत्र प्रायस्य सं त्ययः M. Bh. on P. V. 1.16. प्रायिक optional, to be done at plea- sure, common, usual; cf. प्रायिकं चैतत् । प्रायोक्त्र belonging to one who speaks or says; cf. अस्त्येव प्रायोक्त्री विवक्षा अस्ति लौकिकी । M. Bh. on P. V. 1.16. प्रावचन accentuation, as noticed in the original Samhitapatha; cf. प्रावचनो वा यजुषि | प्रवचनशब्देन आर्षपाठ उच्यते । तत्र भवः स्वरः प्रावचनः स च यजुबि भवति । तान्ते वा यज्ञकर्मणि । V. Pr. I. 132. प्राश्लिष्ट name of the circumflex accent possessed by a vowel which has resulted from the coalescence of two similar vowels, as for example in भिन्द्धीदम् । see प्रश्लिष्ट. प्रसादवासिन्याय inclusion of a thing even though it possesses an addi- tional factor, or consideration, other than what is referred to; cf प्रासादवासिन्यायेन ग्रहणं भवति । तद्यथा केचित्त् प्रासादवासिनः । केचिद् भूमिवासिनः । केचिदुभय- वासिन: । ये प्रासादवासिनः गृह्यन्ते ते प्रसाद- वासिग्रहणेन । ये भूमिवासिनः गृह्यन्ते ते भूमिवासिग्रहणेन । ये उभयवासिनः गृह्यन्ते ते प्रासादवासिग्रहणेन भूमिवासिग्रहणेन च । M. Bh. on P. I. 1.8. प्रियादि a class of words headed by the word प्रिया which do not allow their previous word in a bahu- vrihi compound to take the mas- culine base by the rule स्त्रियाः पुंवत्.. P. VI. 3.84: e. g. कल्याणीप्रियः |
For details, see Kas, on P. VI. 3.34. प्रेक्षा (1) appearance, the being seen or understood; cf. दूतो निर्ऋत्या इदमा- जगाम । पञ्चम्यर्थप्रेक्षा वा षष्ठ्यर्थप्रेक्षा वा । Nir. I. 17; (2) thoughtful consi- deration, cf. य एव मनुष्यः प्रेक्षापूर्वकारी भवति सोSध्रुवेण निमित्तेन ध्रुवं निमित्तमुपादत्ते, M. Bh. on P. I. 1.26 Vart, 5, प्रेक्षादि a class of words to which the tad. affix इन् is added in the four senses given in P. IV. 2.67-70; e. g. प्रेक्षी, घ्रुवकी; cf. Kas. on P. IV . 2.80. प्रेप्सु desiderative adjective; a word formed by adding the affix उ in the sense of ' an agent ' to a desidera- tive root by the rule सनाशंसभिक्ष उः P.III.2.168. The term प्रेप्सु was used for such nouns by ancient gram- marians. प्रेषणी a term used by ancient gra- mmarians for the imperative mood or लोट् of Panini. प्रैषादि the senses प्रैष 'order to do', अतिसर्ग 'permission to do' and प्राप्तका- लता 'fitness of time', as possessed by the potential passive partici- ples; cf विधीयन्ते प्रैषादिषु लोडादयः M. Bh. on P. III. 1.26. प्रोक्तपुंस्क possessed of the masculine gender प्रौढमनोरमा popularly called मनोरमा also; the famous commentary on the Siddhantakaumudi of Bha- ttoji Diksita written by the author himself to explain fully in a scholarly manner the popular grammar written by him; , the word प्रौढमनेारमा is used in contrast with बालमनोरमा another commen- tary on the Siddhantakaumudi by Vasudevadiksita. On account of the difficult nature of it, it is usual to read the प्रौढमनेारमा upto the end of the Karaka-prakarana |
पृष्ठम्:ADictionaryOfSanskritGrammarByMahamahopadhyayaKashinathVasudevAbhyankar.djvu/२७५
पुटमेतत् सुपुष्टितम्
प्रामाण्य
प्रौढमनोरमा
259
