"रामायणम्/अयोध्याकाण्डम्/सर्गः ३५" इत्यस्य संस्करणे भेदः
Content deleted Content added
(लघु) अयोध्याकाण्डे पञ्चत्रिंशः सर्गः ॥२-३५॥ इत्येतद् रामायणम्/अयोध्याकाण्डम्/सर्गः ३५ इत्येतद... |
No edit summary |
||
पङ्क्तिः १:
{{header
| title = [[../]]
| author = वाल्मीकिः
| translator =
| section = अयोध्याकाण्डम्
| previous = [[रामायणम्/अयोध्याकाण्डम्/सर्गः ३४|सर्गः ३४]]
| next = [[रामायणम्/अयोध्याकाण्डम्/सर्गः ३६|सर्गः ३६]]
| notes =
}}
{{रामायणम्/अयोध्याकाण्डम्}}
<div class="verse">
<pre>
ततो निर्धूय सहसा शिरो निःश्वस्व चासकृत् ।
पाणौ पाणिम् विनिष्पिष्य दन्तान् कटकटाय्य च ॥२-३५-१॥
लोचने कोपसम्रक्ते वर्णम् पूर्वोचितम् जहत् ।
कोपाभिभूतः सहसा सम्तापमशुभम् गतः ॥२-३५-२॥
मनः समीक्षमाणश्च सूतो दशरथस्य सः ।
कम्पयन्निव कैकेय्या हृदयम् वाक्छरैश्शितैः ॥२-३५-३॥
वाक्यवज्रैरनुपमैर्निर्भिन्दन्निव चाशुगैः ।
कैकेय्या सर्वमर्माणि सुमन्त्रः प्रत्यभाषत ॥२-३५-४॥
यश्यास्तव पतिस्त्यक्तोराजा दशरथः स्वयम् ।
भर्ता सर्वस्य जगतः स्थावरस्य चरश्य च ॥२-३५-५॥
न ह्यकार्यतमम् किम्चित् तव देवीह विद्यते ।
पतिघ्नीम् त्वामहम् मन्ये कुलघ्नीमपि चान्ततः ॥२-३५-६॥
यन्म हेम्द्रमिवाजय्यम् दुष्प्रकम्प्यमिवाचलम् ।
महोदधिमिवाक्षोभ्यम् सन्तापयसि कर्मभिः ॥२-३५-७॥
मावमम्स्था दशरथम् भर्तारम् वरदम् पतिम् ।
भर्तुरिच्छा हि नारीणाम्पुत्रकोट्या विशिष्यते ॥२-३५-८॥
यथावयो हि राज्यानि प्राप्नुवन्ति नृपक्षये ।
इक्ष्वाकुकुलनाथेऽस्मिम्स्तल्लोपयितुमिच्छसि ॥२-३५-९॥
राजा भवतु ते पुत्रो भरतश्शास्तु मेदिनीम् ।
वयम् तत्र गमिष्यामो रामो यत्र गमिष्यति ॥२-३५-१०॥
न हि ते विषये कश्चिद्ब्राह्मणो वस्तुमर्हति ।
तादृशम् त्वममर्यादमद्य कर्म चिकीर्षसि ॥२-३५-११॥
नूनम् सर्वे गमिष्यामो मार्गम् रामनिषेवितम् ।
त्यक्ताया बान्धवैः सर्वैर्ब्राह्मणैः साधुभिः सदा ॥२-३५-१२॥
का प्रीती राज्यलाभेन तव देवि भविष्यति ।
तादृशम् त्वममर्यादम् कर्म कर्तुम् चिकीर्षसि ॥२-३५-१३॥
आश्चर्यमिव पश्यामि यस्यास्ते वृत्तमीदृशम् ।
आचरन्त्या न विदृता सद्यो भवति मेदिनी ॥२-३५-१४॥
महाब्रह्मर्षिसृष्टा वा ज्वलन्तो भीमदर्शना ।
धिग्वाग्दण्डणा न हिम्सन्ति रामप्रव्राजने स्थिताम् ॥२-३५-१५॥
आम्रम् चित्वा कुठारेन निम्बम् परिचरेत्तु यः ।
यश्चेनम् पयसा सिञ्चेन्नैवास्य मधुरो भवेत् ॥२-३५-१६॥
अभिजात्यम् हि ते मन्ये यथा मातुस्तथैव च ।
न हि निम्बात्स्रवेत्क्षौद्रम् लोके निगदितम् वचः ॥२-३५-१७॥
तव मातुरसद्ग्राहम् विद्मः पूर्वम् यथाश्रुतम् ।
पितुस्ते वरदः कश्चिद्ददौ वरमनुत्तमम् ॥२-३५-१८॥
सर्वभूतरुतम् तस्मात्सम्जज्ञे वसुधाधिपः ।
तेन तिर्यग्गतानाम् च भूतानाम् विदितम् वचः ॥२-३५-१९॥
ततो जृम्भस्य शयने विरुताद्भूरिवर्चसा ।
पितुस्ते
तत्र ते जननी क्रुद्धा मृत्युपाशमभीप्सती ।
हासम् ते नृपते सौम्य जिज्ञासामीति भाब्रवीत् ॥२-३५-२१॥
नृपश्चोवाच ताम् देवीम् देवि शम्सामि ते यदि ।
ततो मे मरणम् सद्यो भविष्यति न सम्शयः ॥२-३५-२२॥
माता ते पितरम् देवि ततह् केकयमब्रवीत् ।
प्रियया च तथोक्तः सन् केकयः पृथीवीपतिः ।
तस्मै तम् वरदायार्थम् कथयामास तत्त्वतः ॥२-३५-२४॥
ततः स वरदह् साधु राजानम् प्रत्यभाषत ।
म्रियताम् ध्वम्सताम् वेयम् मा कृथास्त्वम् महीपते ॥२-३५-२५॥
स तच्छ्रुत्वा वचस्तस्य प्रसन्नमनसो नृपः ।
मातरम् ते निरस्याशु विजहार कुबेरवत् ॥२-३५-२६॥
तथा त्वमपि राजानम् दुर्जनाचरिते पथि ।
असद्ग्राहमिमम् मोहात्कुरुषे पापदर्शिनि ॥२-३५-२७॥
सत्यश्चाद्य प्रवादोऽयम् लौकिकः प्रतिभाति मा ।
पित्R^ऊन् समनुजायन्ते नरा मातरमङ्गनाः ॥२-३५-२८॥
नैवम् भव Gऋहाणेदम् यदाह वसुधाधिपः ।
भर्तुरिच्चामुपास्वेह जनस्यास्य गतिर्भव ॥२-३५-२९॥
मा त्वम् प्रोत्साहिता पापैर्देवराजसमप्रभम् ।
भर्तारम् लोकभर्तारमसद्धर्ममुपादधाः ॥२-३५-३०॥
न हि मिथ्या प्रतिज्ञातम् करिष्यति तवानघः ।
श्रीमान्दशरथो राजा देवि राजीवलोचनः ॥२-३५-३१॥
ज्येष्ठो वदान्यः कर्मण्यः स्वधर्मपरिरक्षिता ।
रक्षिता जीवलोकस्य बली रामोऽभिषिच्यताम् ॥२-३५-३२॥
परिवादो हि ते देवि महान्लोके चरिष्यति ।
यदि रामो वनम् याति विहाय पितरम् नृपम् ॥२-३५-३३॥
स राज्यम् राघवः पातु भवत्वम् विगतज्वरा ।
न हि ते राघवादन्यः क्षमः पुरवरे वसेत् ॥२-३५-३४॥
रामे हि यौवराज्यस्थे राजा दशरथो वनम् ।
प्रवेक्ष्यति महेष्वासः पूर्ववृत्तमनुस्मरन् ॥२-३५-३५॥
इति सान्वैश्च तीक्ष्णै कैकेयीम् राजसम्सदि ।
सुवन्त्रः क्षोभयामास भूय एव कृताञ्जलिः ॥२-३५-३६॥
नैवसाक्षुभ्यते देवी न च स्म परिदूयते ।
न चास्या मुखवर्णस्य विक्रिया लक्ष्यते तदा ॥२-३५-३७॥
'''इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये अयोध्याकाण्डे पञ्चत्रिंशः सर्गः ॥२-३५॥'''
| |||