"महाभारतम्-01-आदिपर्व-077" इत्यस्य संस्करणे भेदः
Content deleted Content added
(लघु) Bot: adding required templates |
आदिपर्व using AWB |
||
पङ्क्तिः १५:
तस्या अन्यस्मिन्संक्रमणरूपवरप्राप्तिः।। 5 ।।
<table>
<tr><td>
'''वैशंपायन उवाच।''' <td> 1-77-1x
</tr>
<tr><td>
`तस्मिन्नक्षत्रसंयोगे शुक्ले पुण्यर्क्षगेन्दुना।<BR>स राजा मुमुदे सम्राट् तया शर्मिष्ठया सह।। <td> 1-77-1a<BR>1-77-1b
</tr>
<tr><td>
प्रजानां श्रीरिवाभ्याशे शर्मिष्ठा ह्यभवद्वधूः।<BR>पन्नगीवोग्ररूपा वै देवयानी ममाप्यभूत्।। <td> 1-77-2a<BR>1-77-2b
</tr>
<tr><td>
पर्जन्य इव सस्यानां देवानाममृतं यथा।<BR>तद्वन्ममापि संभूता शर्मिष्ठा वार्षपर्वणी।<BR>इत्येवं मनसा ज्ञात्वा देवयानीमवर्जयत्।।' <td> 1-77-3a<BR>1-77-3b<BR>1-77-3c
</tr>
<tr><td>
श्रुत्वा कुमारं जातं तु देवयानी शुचिस्मिता।<BR>चिन्तयामास दुःखार्ता शर्मिष्ठां प्रति भारत।। <td> 1-77-4a<BR>1-77-4b
</tr>
<tr><td>
अभिगम्य च शर्मिष्ठां देवयान्यब्रवीदिदम्। <td> 1-77-5a
</tr>
<tr><td>
'''देवयान्वुवाच।''' <td> 1-77-5x
</tr>
<tr><td>
किमिदं वृजिनं सुभ्रु कृतं वै कामलुब्धया।। <td> 1-77-5b
</tr>
<tr><td>
'''शर्मिष्ठोवाच।''' <td> 1-77-6x
</tr>
<tr><td>
ऋषिरभ्यागतः कश्चिद्धर्मात्मा वेदपारगः।<BR>स मया वरदः कामं याचितो धर्मसंहितम्।। <td> 1-77-6a<BR>1-77-6b
</tr>
<tr><td>
`अपत्यार्थे स तु मया वृतो वै चारुहासिनि'।<BR>नाहमन्यायतः काममाचरामि शुचिस्मिते।<BR>तस्मादृषेर्ममापत्यमिति सत्यं ब्रवीमि ते।। <td> 1-77-7a<BR>1-77-7b<BR>1-77-7c
</tr>
<tr><td>
'''देवयान्युवाच।''' <td> 1-77-8x
</tr>
<tr><td>
शोभनं भीरु यद्येवमथ स ज्ञायते द्विजः।<BR>गोत्रनामाभिजनतो वेत्तुमिच्छामि तं द्विजम्।। <td> 1-77-8a<BR>1-77-8b
</tr>
<tr><td>
'''शर्मिष्ठोवाच।''' <td> 1-77-9x
</tr>
<tr><td>
तपसा तेजसा चैव दीप्यमानं यथा रविम्।<BR>तं दृष्ट्वा मम संप्रष्टुं शक्तिर्नासीच्छुचिस्मिते।। <td> 1-77-9a<BR>1-77-9b
</tr>
<tr><td>
'''देवयान्युवाच।''' <td> 1-77-10x
</tr>
<tr><td>
यद्येतदेवं शर्मिष्ठे न मन्युर्विद्यते मम।<BR>अपत्यं यदि ते लब्धं ज्येष्ठाच्छ्रेष्ठाच्च वै द्विजात्।। <td> 1-77-10a<BR>1-77-10b
</tr>
<tr><td>
'''वैशंपायन उवाच।''' <td> 1-77-11x
</tr>
<tr><td>
अन्योन्यमेवमुक्त्वा तु संप्रहस्य च ते मिथः।<BR>जगाम भार्गवी वेश्म तथ्यमित्यवजग्मुषी।। <td> 1-77-11a<BR>1-77-11b
</tr>
<tr><td>
ययातिर्देवयान्यां तु पुत्रावजनयन्नृपः।<BR>यदुं च तुर्वसुं चैव शक्रविष्णू इवापरौ।। <td> 1-77-12a<BR>1-77-12b
</tr>
<tr><td>
`तस्मिन्काले तु राजर्षिर्ययातिः पृथिवीपतिः।<BR>माध्वीकरससंयुक्तां मदिरां मदवर्धनीम्।। <td> 1-77-13a<BR>1-77-13b
</tr>
<tr><td>
पाययामास शुक्रस्य तनयां रक्तपिङ्गलाम्।<BR>पीत्वा पीत्वा च मदिरां देवयानी मुमोह सा।। <td> 1-77-14a<BR>1-77-14b
</tr>
<tr><td>
रुदती गायमाना च नृत्यन्ती च मुहुर्मुहुः।<BR>बहु प्रलपती देवी राजानमिदमब्रवीत्।। <td> 1-77-15a<BR>1-77-15b
</tr>
<tr><td>
राजवद्रूपवेषौ ते किमर्थं त्वमिहागतः।<BR>केन कार्येण संप्राप्तो निर्जनं गहनं वनम्।। <td> 1-77-16a<BR>1-77-16b
</tr>
<tr><td>
द्विजश्रेष्ठ नृपश्रेष्ठो ययातिश्चोग्रदर्शनः।<BR>तस्मादितः पलायस्व हितमिच्छसि चेद्द्विज।। <td> 1-77-17a<BR>1-77-17b
</tr>
<tr><td>
इत्येवं प्रलपन्तीं तां देवयानीं तु नाहुषः।<BR>भर्त्सयामास वचनैरनर्हां पापवर्धनीम्।। <td> 1-77-18a<BR>1-77-18b
</tr>
<tr><td>
ततो वर्षवरान्मूकान्व्यङ्गान्वृद्धांश्च पङ्गुकान्।<BR>रक्षणे देवयान्याः स पोषणे च शशास तान्।। <td> 1-77-19a<BR>1-77-19b
</tr>
<tr><td>
ततस्तु नाहुषो राजा शर्मिष्ठां प्राप्य बुद्धिमान्।<BR>रेमे च सुचिरं कालं तया शर्मिष्ठया सह।।' <td> 1-77-20a<BR>1-77-20b
</tr>
<tr><td>
तस्मादेव तु राजर्षेः शर्मिष्ठा वार्षपर्वणी।<BR>द्रुह्युं चानुं च पूरुं च त्रीन्कुमारानजीजनत्।। <td> 1-77-21a<BR>1-77-21b
</tr>
<tr><td>
ततः काले तु कस्मिंश्चिद्देवयानी शुचिस्मिता।<BR>ययातिसहिता राजञ्जगाम रहितं वनम्।। <td> 1-77-22a<BR>1-77-22b
</tr>
<tr><td>
ददर्श च तदा तत्र कुमारान्देवरूपिणः।<BR>क्रीडमानान्सुविश्रब्धान्विस्मिता चेदमब्रवीत्।। <td> 1-77-23a<BR>1-77-23b
</tr>
<tr><td>
'''देवयान्युवाच।''' <td> 1-77-24x
</tr>
<tr><td>
`कस्यैते दारका राजन्देवपुत्रोपमाः शुभाः।<BR>वर्चसा रूपतश्चैव सदृशा मे मतास्तव।। <td> 1-77-24a<BR>1-77-24b
</tr>
<tr><td>
'''वैशंपायन उवाच।''' <td> 1-77-25x
</tr>
<tr><td>
एवं पृष्ट्वा तु राजानं कुमारान्पर्यपृच्छत।। <td> 1-77-25a
</tr>
<tr><td>
तस्मिन्काले तु तच्छ्रुत्वा धात्री तेषां वचोऽब्रवीत्।<BR>किं न ब्रूत कुमारा वः पितरं वै द्विजर्षभम्।। <td> 1-77-26a<BR>1-77-26b
</tr>
<tr><td>
'''कुमारा ऊचुः।''' <td> 1-77-27x
</tr>
<tr><td>
ऋषिश्च ब्राह्मणश्चैव द्विजातिश्चैव नः पिता।<BR>शर्मिष्ठा नानृतं ब्रूते देवयानि क्षमस्व नः।।' <td> 1-77-27a<BR>1-77-27b
</tr>
<tr><td>
'''देवयान्युवाच।''' <td> 1-77-28x
</tr>
<tr><td>
किंनामधेयगोत्रो वः पुत्रका ब्राह्मणः पिता।<BR>प्रब्रूत तत्त्वतः क्षिप्रं कश्चासौ क्व च वर्तते।। <td> 1-77-28a<BR>1-77-28b
</tr>
<tr><td>
प्रब्रूत मे यथा तथ्यं श्रोतुमिच्छामि तं ह्यहम्।<BR>एवमुक्ताः कुमारस्ते देवयान्या सुमध्यया।। <td> 1-77-29a<BR>1-77-29b
</tr>
<tr><td>
तेऽदर्शयन्प्रदेशिन्या तमेव नृपसत्तमम्।<BR>शर्मिष्ठां मातरं चैव तथाऽऽचख्युश्च दारकाः।। <td> 1-77-30a<BR>1-77-30b
</tr>
<tr><td>
'''वैशंपायन उवाच।''' <td> 1-77-31x
</tr>
<tr><td>
इत्युक्त्वा सहितास्ते तु राजानमुपचक्रमुः।<BR>नाभ्यनन्दत तान्राजा देवयान्यास्तदान्तिके।। <td> 1-77-31a<BR>1-77-31b
</tr>
<tr><td>
रुदन्तस्तेऽथ शर्मिष्ठामभ्ययुर्बालकास्ततः।<BR>`अविब्रुवन्ती किंचिच्च राजानं चारुलोचना।। <td> 1-77-32a<BR>1-77-32b
</tr>
<tr><td>
नातिदूराच्च राजानं सा चातिष्ठदवाङ्मुखी।<BR>श्रुत्वा तेषां तु बालानां सव्रीड इव पार्थिवः।। <td> 1-77-33a<BR>1-77-33b
</tr>
<tr><td>
प्रतिवक्तुमशक्तोऽभूत्तूष्णींभूतोऽभवन्नृपः।<BR>दृष्ट्वा तु तेषां बालानां प्रणयं पार्थिवं प्रति।। <td> 1-77-34a<BR>1-77-34b
</tr>
<tr><td>
बुद्ध्वा तु तत्त्वतो देवी शर्मिष्ठापिदमब्रवीत्।<BR>अभ्यागच्छति मां कश्चिदृषिरित्येवमब्रवीः।। <td> 1-77-35a<BR>1-77-35b
</tr>
<tr><td>
ययातिमेवं राजानं त्वं गोपायसि भामिनि।<BR>पूर्वमेव मया प्रोक्तं त्वया तु वृजिनं कृतम्।। <td> 1-77-36a<BR>1-77-36b
</tr>
<tr><td>
मदधीना सती कस्मादकार्षीर्विप्रियं मम।<BR>तमेवाऽऽसुरधर्मं त्वमास्थिता न बिभेषि मे।।' <td> 1-77-37a<BR>1-77-37b
</tr>
<tr><td>
'''शर्मिष्ठोवाच।''' <td> 1-77-38x
</tr>
<tr><td>
यदुक्तमृषिरित्येव तत्सत्यं चारुहासिनि।<BR>न्यायतो धर्मतश्चैव चरन्ती न बिभेमि ते।। <td> 1-77-38a<BR>1-77-38b
</tr>
<tr><td>
यदा त्वया वृतो भर्ता वृत एव तदा मया।<BR>सखीभर्ता हि धर्मेण भर्ता भवति शोभने।। <td> 1-77-39a<BR>1-77-39b
</tr>
<tr><td>
पूज्यासि मम मान्या च ज्येष्ठा च ब्राह्मणी ह्यसि।<BR>त्वत्तोपि मे पूज्यतमो राजर्षिः किं न वेत्थ तत्।। <td> 1-77-40a<BR>1-77-40b
</tr>
<tr><td>
`त्वत्पित्रा मम गुरुणा सह दत्ते उभे शुभे।<BR>ततो भर्ता च पूज्यश्च पोष्यां पोषयतीह माम्।। <td> 1-77-41a<BR>1-77-41b
</tr>
<tr><td>
'''वैशंपायन उवाच।''' <td> 1-77-42x
</tr>
<tr><td>
श्रुत्वा तस्यास्ततो वाक्यं देवयान्यब्रवीदिदम्।<BR>रमस्वेह यथाकामं देव्या शर्मिष्ठया सह।। <td> 1-77-42a<BR>1-77-42b
</tr>
<tr><td>
राजन्नाद्येह वत्स्यामि विप्रियं मे कृतं त्वया।<BR>इति जज्वाल कोपेन देवयानी ततो भृशम्।। <td> 1-77-43a<BR>1-77-43b
</tr>
<tr><td>
निर्दहन्तीव सव्रीडां शर्मिष्ठां समुदीक्ष्य च।<BR>अपविध्य च सर्वाणि भूषणान्यसितेक्षणा।।' <td> 1-77-44a<BR>1-77-44b
</tr>
<tr><td>
सहसोत्पतितां श्यामां दृष्ट्वा तां साश्रुलोचनाम्।<BR>तूर्णं सकाशं काव्यस्य प्रस्थितां व्यथितस्तदा।। <td> 1-77-45a<BR>1-77-45b
</tr>
<tr><td>
अनुवव्राज संभ्रान्तः पृष्ठतः सान्त्वयन्नृपः।<BR>न्यवर्तत नचैव स्म क्रोधसंरक्तलोचना।। <td> 1-77-46a<BR>1-77-46b
</tr>
<tr><td>
अविब्रुवन्ती किंचित्सा राजानं साश्रुलोचना।<BR>अचिरादेव संप्राप्ता काव्यस्योशनसोऽन्तिकम्।। <td> 1-77-47a<BR>1-77-47b
</tr>
<tr><td>
सा तु दृष्ट्वै पितरमभिवाद्याग्रतः स्थिता।<BR>अनन्तरं यायातिस्तु पूजयामास भार्गवम्।। <td> 1-77-48a<BR>1-77-48b
</tr>
<tr><td>
'''देवयान्युवाच।''' <td> 1-77-49x
</tr>
<tr><td>
अधर्मेण जितो धर्मः प्रवृत्तमधरोत्तरम्।<BR>शर्मिष्ठयाऽतिवृत्ताऽस्मि दुहित्रा वृषपर्वणः।। <td> 1-77-49a<BR>1-77-49b
</tr>
<tr><td>
त्रयोऽस्यां जनिताः पुत्रा राज्ञाऽनेन ययातिना।<BR>दुर्भगाया मम द्वौ तु पुत्रौ तात ब्रवीमि ते।। <td> 1-77-50a<BR>1-77-50b
</tr>
<tr><td>
धर्मज्ञ इति विख्यात एष राजा भृगूद्वह।<BR>अतिक्रान्तश्च मर्यादां काव्यैतत्कथयामि ते।। <td> 1-77-51a<BR>1-77-51b
</tr>
<tr><td>
'''शुक्र उवाच।''' <td> 1-77-52x
</tr>
<tr><td>
धर्मज्ञः सन्महाराज योऽधर्ममकृथाः प्रियम्।<BR>तस्माज्जरा त्वामचिराद्धर्षयिष्यति दुर्जया।। <td> 1-77-52a<BR>1-77-52b
</tr>
<tr><td>
'''ययातिरुवाच।''' <td> 1-77-53x
</tr>
<tr><td>
ऋतुं वै याचमानाया भगवन्नान्यचेतसा।<BR>दुहितुर्दानवेन्द्रस्य धर्म्यमेतत्कृतं मया।। <td> 1-77-53a<BR>1-77-53b
</tr>
<tr><td>
ऋतुं वै याचमानाया न ददाति पुमानृतुम्।<BR>भ्रूणहेत्युच्यते ब्रह्मन् स इह ब्रह्मवादिभिः।। <td> 1-77-54a<BR>1-77-54b
</tr>
<tr><td>
अभिकामां स्त्रियं यश्च गम्यां रहसि याचितः।<BR>नोपैति स च धर्मेषु भ्रूणहेत्युच्यते बुधैः।। <td> 1-77-55a<BR>1-77-55b
</tr>
<tr><td>
`यद्यद्वृणोति मां कश्चित्तत्तद्देयमिति व्रतम्।<BR>त्वया च सापि दत्ता मे नान्यं नाथमिहेच्छति'।। <td> 1-77-56a<BR>1-77-56b
</tr>
<tr><td>
इत्येतानि समीक्ष्याहं कारणानि भृगूद्वह।<BR>अधर्मभयसंविग्नः शर्मिष्ठामुपजग्मिवान्।<BR>`मत्वैतन्मे धर्म इति कृतं ब्रह्मन्क्षमस्व माम्।।' <td> 1-77-57a<BR>1-77-57b<BR>1-77-57c
</tr>
<tr><td>
'''शुक्र उवाच।''' <td> 1-77-58x
</tr>
<tr><td>
नन्वहं प्रत्यवेक्ष्यस्ते मदधीनोऽसि पार्थिव।<BR>मिथ्याचारस्य धर्मेषु चौर्यं भवति नाहुष।। <td> 1-77-58a<BR>1-77-58b
</tr>
<tr><td>
'''वैशंपायन उवाच।''' <td> 1-77-59x
</tr>
<tr><td>
क्रुद्धेनोशनसा शप्तो ययातिर्नाहुषस्तदा।<BR>पूर्वं वयः परित्यज्य जरां सद्योऽन्वपद्यत।। <td> 1-77-59a<BR>1-77-59b
</tr>
<tr><td>
'''ययातिरुवाच।''' <td> 1-77-60x
</tr>
<tr><td>
अतृप्तो यौवनस्याहं देवयान्यां भृगूद्वह।<BR>प्रसादं कुरु मे ब्रह्मञ्जरेयं न विशेच्च माम्।। <td> 1-77-60a<BR>1-77-60b
</tr>
<tr><td>
'''शुक्र उवाच।''' <td> 1-77-61x
</tr>
<tr><td>
नाहं मृषा ब्रवीम्येतज्जरां प्राप्तोऽसि भूमिप।<BR>जरां त्वेतां त्वमन्यस्मिन्संक्रामय यदीच्छसि।। <td> 1-77-61a<BR>1-77-61b
</tr>
<tr><td>
'''ययातिरुवाच।''' <td> 1-77-62x
</tr>
<tr><td>
राज्यभाक्स भवेद्ब्रह्मन्पुण्यभाक्कीर्तिभाक्तथा।<BR>यो मे दद्याद्वयः पुत्रस्तद्भवाननुमन्यताम्।। <td> 1-77-62a<BR>1-77-62b
</tr>
<tr><td>
'''शुक्र उवाच।''' <td> 1-77-63x
</tr>
<tr><td>
संक्रामयिष्यसि जरां येथेष्टं नहुषात्मज।<BR>मामनुध्याय भावेन न च पापमवाप्स्यसि।। <td> 1-77-63a<BR>1-77-63b
</tr>
<tr><td>
वयो दास्यति ते पुत्रो यः स राजा भविष्यति।<BR>आयुष्मान्कीर्तिमांश्चैव बह्वपत्यस्तथैव च।। <td> 1-77-64a<BR>1-77-64b
</tr>
<tr><td>
।। इति श्रीमन्महाभारते आदिपर्वणि <BR>संभवपर्वणि सप्तसप्ततितमोऽध्यायः।। 77 ।। <td>
</tr></table>
= =
1-77-49 अधरोत्तरं नीचस्याभिवृद्धिरुत्तमस्य ह्रासः। अतिवृत्तास्मि राज्ञः सकाशादपत्यत्रयाधिगमनेतिक्रान्तोल्लङ्घिताऽस्मि।।
Line १८० ⟶ ५३६:
| next = [[महाभारतम्-01-आदिपर्व-078|आदिपर्व-078]]
}}
[[वर्गः:आदिपर्व]]
| |||