महाभारतम्-04-विराटपर्व-016

by वेदव्यासः

← विराटपर्व-015

महाभारतम् चतुर्थपर्व महाभारतम्-04-विराटपर्व-016 वेदव्यासः

विराटपर्व-017 →

महाभारतस्य पर्वाणि

1. आदिपर्व
2. सभापर्व
3. आरण्यकपर्व
4. विराटपर्व
5. उद्योगपर्व
6. भीष्मपर्व
7. द्रोणपर्व
8. कर्णपर्व
9. शल्यपर्व
10. सौप्तिकपर्व
11. स्त्रीपर्व
12. शान्तिपर्व
13. अनुशासनपर्व
14. आश्वमेधिकपर्व
15. आश्रमवासिकपर्व
16. मौसलपर्व
17. महाप्रस्थानिकपर्व
18. स्वर्गारोहणपर्व

द्रौपद्या स्वात्मानं कामयमानस्य कीचकस्य परुषभाषणैः प्रत्याख्यानम् ।। 1 ।।

वैशंपायन उवाच।	4-16-1x
वसमानेषु पार्थेषु मत्स्यस्य नगरे तदा। महारथेषु च्छन्नेषु मासा दश समाययुः ।। 1 ।।	4-16-1a 4-16-1b
याज्ञसेनी सुदेष्णां तु शुश्रूषन्ती विशांपते । आवसत्परिचारार्हा सुदुःखं जनमेजय ।। 2 ।।	4-16-2a 4-16-2b
तथा चरन्ती पाञ्चाली सुदेष्णाया निवेशने। ता देवीं तोपयामास तथा चान्तःपुरस्त्रियः ।। 3 ।।	4-16-3a 4-16-3b
तस्मिन्वर्षे गतप्राये कीचकस्तु महाबलः। सेनापतिर्विराटस्य ददर्श द्रुपदात्मजाम् ।। 4 ।।	4-16-4a 4-16-4b
तां दृष्ट्वा देवगर्भायां चरन्तीं देवतामिव । कीचकः कामयामास कामबाणप्रपीडितः ।। 5 ।।	4-16-5a 4-16-5b
स तु कामाग्निसंतप्तः सुदेष्णामभिगम्य वै। प्रहसन्निव सेनानीरिदं वचनमब्रवीत् ।। 6 ।।	4-16-6a 4-16-6b
नेयं मया जातु पुरेह दृष्टा राज्ञी विराटस्य निवेशने शुभा। रूपेण चोन्मादयतीव मां भृशं गन्धेन जाता मदिरेव भामिनी ।। 7 ।।	4-16-7a 4-16-7b
का देवरूपा हृदयंगमा शुभे ह्याचक्ष्व मे कस्य कुतोत्र शोभने। चित्तं हि निर्मथ्य करोति मां वशे न चान्यदत्रौपधमस्ति मे मतम् ।। 8 ।।	4-16-8a 4-16-8b
अहो तवेयं परिचारिका शुभा प्रत्यग्ररूपा प्रतिभाति मामियम्। अयुक्तरूपं हि करोति कर्म ते प्रशास्तु मां यच्च ममास्ति किंचन ।। 9 ।।	4-16-9a 4-16-9b
प्रभूतनागाश्वरथं महाजनं समृद्धियुक्तं बहुपानयोजनम्। मनोहरं काञ्चनचित्रभूषणं गृहं महच्छोभयतामियं मम ।। 10 ।।	4-16-10a 4-16-10b
ततः सुदेष्णामनुमन्त्र्य कीचकस्ततः समभ्येत्य नराधिपात्मजाम्। उवाच कृष्णामभिसान्त्वयंस्तदा मृगेन्द्रकन्यामिव जम्बुको वने ।। 11 ।।	4-16-11a 4-16-11b
का त्वं कस्यासि कल्याणि कुतो वा त्वं वरानने। प्राप्ता विराटनगरं तत्त्वमाचक्ष्व शोभने ।। 12 ।।	4-16-12a 4-16-12b
रूपमग्र्यं तथा कान्तिः सौकुमार्यमनुत्तमम्। कान्त्या विभाति वक्रं ते शशाङ्क इव निर्मलं ।। 13 ।।	4-16-13a 4-16-13b
नेत्रे सुविपुले सुभ्रु पद्मपत्रनिभेशुभे। वाक्यं ते चारुसर्वाङ्गि परपुष्टरुतोपमम् ।। 14 ।।	4-16-14a 4-16-14b
एवंरूपा मया नारी काचिदन्या महीतले। न दृष्टपूर्वा सुश्रोणि यादृशी त्वमनिन्दिते ।। 15 ।।	4-16-15a 4-16-15b
लक्ष्मीः पद्मालया का त्वमथ भूतिः सुमध्यमे। ह्रीः श्रीः कीर्तिरथो कान्तिरासां का त्वं वरानने ।। 16 ।।	4-16-16a 4-16-16b
अतीव रूपिणी किं त्वमनङ्गविहारिणी। अतीव भ्राजसे सुभ्रु प्रभेवेन्दोरनुत्तमा ।। 17 ।।	4-16-17a 4-16-17b
अपि चेक्षणपक्ष्माणां स्थितज्योत्स्नोपमं शुभम्। दिव्यांशुरश्मिभिर्वृत्तं दिव्यकान्तिमनोरमम् ।। 18 ।।	4-16-18a 4-16-18b
निरीक्ष्य वक्रचन्द्रं ते लक्ष्म्याऽनुपमया युतम्। कृत्स्ने जगति को नेह कामस्य वशगो भवेत् ।। 19 ।।	4-16-19a 4-16-19b
हारालंकारयोग्यौ तु स्तनौ चोभौ शुभोभनौ । सुजातौ सहितौ लक्ष्म्या पीनौ वृत्तौ निरन्तरौ ।। 20 ।।	4-16-20a 4-16-20b
कुड्मलाम्बुरुहाकारौ तव सुभ्रु पयोधरौ। कामप्रतोदाविव मां तुदतश्चारुहासिनि ।। 21 ।।	4-16-21a 4-16-21b
वलीविभङ्गचतुरं स्तनभारविनामितम्। कराग्रसंमितं मध्यं तवेदं तनुमध्यमे ।। 22 ।।	4-16-22a 4-16-22b
दृष्ट्वैव चारुजघनं सरित्पुलिनसंनिभम्। कामव्याधिरसाध्यो मामप्याक्रामति भामिनि ।। 23 ।।	4-16-23a 4-16-23b
जज्वाल चाग्निमदनो दावाग्निरिव निर्दयः । त्वत्सङ्गमाभिसंकल्पविवृद्धो मां दहत्ययम् ।। 24 ।।	4-16-24a 4-16-24b
आत्मप्रदानवर्षेण संगमाम्भोधरेण च। शमयस्व वरारोहे ज्वलन्तं मन्मथानलम् ।। 25 ।।	4-16-25a 4-16-25b
मच्चित्तोन्मादनकरा मन्मथस्य शरोत्कराः। त्वत्सङ्गमाशानिशितास्तीव्राः शशिनिभानने । मह्यं विदार्य हृदयमिदं निर्दयवेगिताः ।। 26 ।।	4-16-26a 4-16-26b 4-16-26c
प्रविष्टा ह्यसितापाङ्गि प्रचण्डाश्चण्डदारुणाः। अत्युन्मादसमारम्भाः प्रीत्युन्मादकरा मम। आत्मप्रदानसंभोगैर्मामुद्धर्तुमिहार्हसि ।। 27 ।।	4-16-27a 4-16-27b 4-16-27c
चित्रमाल्याम्बरधरा सर्वाभरणभूषिता। कामं प्रकामं सेव त्वं मया सह विलासिनि ।। 28 ।।	4-16-28a 4-16-28b
नार्हसीहासुखं वस्तुं सुखार्हा सुखवर्जिता। प्राप्नुह्यनुत्तमं सौख्यं मत्तस्त्वं मत्तगामिनि ।। 29 ।।	4-16-29a 4-16-29b
स्वादून्यमृतकल्पानि पेयानि विविधानि च। पिबमाना मनोज्ञानि रममाणा यथासुखम् ।। 30 ।।	4-16-30a 4-16-30b
भोगोपचारान्विविधान्सौभाग्यं चाप्यनुत्तमम्। पानं पिब महाभागे भोगैश्चानुत्तमैः शुभैः ।। 31 ।।	4-16-31a 4-16-31b
इदं हि रूपं प्रथमं तवानघे निरर्थकं केवलमद्य भामिनि । अधार्यमाणा स्नगिवोत्तमा शुभा न शोभसे सुन्दरि शोभना सती ।। 32 ।।	4-16-32a 4-16-32b
त्यजामि दारान्मम ये पुरातना भवन्तु दास्यस्तव चारुहासिनि । अहं च ते सुन्दरि दासवत्स्थितः सदा भविष्ये वशगो वरानने ।। 33 ।।	4-16-33a 4-16-33b
।। इति श्रीमन्महाभारते विराटपर्वणि कीचकवधपर्वणि षोडशोऽध्यायः ।। 16 ।।

विराटपर्व-015

पुटाग्रे अल्लिखितम्।

विराटपर्व-017