महाभारतम्-04-विराटपर्व-025

महाभारतम्
चतुर्थपर्व
महाभारतम्-04-विराटपर्व-025
वेदव्यासः

महाभारतस्य पर्वाणि

द्रौपद्या भीमवचनात्कीचकंप्रति नर्तनशालाया उभयोः समागमे संकेतस्थानत्वनिर्धारणेन रात्रौ तत्रागमनचादना ।। 1 ।।

भीम उवाच।	4-25-1x
तथा भद्रे करिष्यामि यथा त्वं भीरु भाषसे। अद्यैनं सूदयिष्यामि कीचकं सह बान्धवैः ।। 1 ।।	4-25-1a 4-25-1b
अस्याः प्रदोषे शर्वर्याः कुरुष्वानेन संविदम् । दुःखं शोकं च निर्धूय याज्ञसेनि शुचिस्मिते ।। 2 ।।	4-25-2a 4-25-2b
यैषा नर्तनशालेह मत्स्यराजेन कारिता। दिवात्र कन्या नृत्यन्ति रात्रौ यान्ति तथा गृहं ।। 3 ।।	4-25-3a 4-25-3b
तत्रास्ति शयनं भीरु दृढाङ्गं सुप्रतिष्ठितम्। तत्रैनं दर्शयिष्यामि पूर्वप्रेतान्पितामहान् । त्वद्दर्शनसमुत्थेन कामेनाकुलितेन्द्रियम् ।। 4 ।।	4-25-4a 4-25-4b 4-24-4c
संकेतं सूतपुत्रस्य कारयस्व शुभानने। यथा परे न पश्येयुः कुर्वन्तीं तेन संविदम् ।। 5 ।।	4-25-5a 4-25-5b
तथा कुरुष्व कल्याणि यथा सन्निहितो भवेत्। तथा कुर्याश्च संकेतं सूतपुत्रस्य संवृतम् ।। 6 ।।	4-25-6a 4-25-6b
आवयोः संगमं भीरु यथा मार्त्यो न बुध्यति । कीचकस्य विनाशाय तथा कुरु नृपात्मजे ।। 7 ।।	4-25-7a 4-25-7b
वैशंपायन उवाच ।	4-25-8x
तत्र तौ कथयित्वा तु बाष्पमुत्सृज्य दुःखितौ। रात्रिशेषं तमत्युग्रं धारयामासतुर्हृदि ।। 8 ।।	4-25-8a 4-25-8b
भीमेन च प्रतिज्ञाते कीचकस्य वधे तदा। द्रौपदी च सुदेष्णायाः प्रविवेश पुनर्गृहम् ।। 9 ।।	4-25-9a 4-25-9b
तस्यां रजन्यां व्युष्टायां प्रातरुत्थाय कीचकः। गत्वा राजकुलायैव द्रौपदीमिदमब्रवीत् ।। 10 ।।	4-25-10a 4-25-10b
यत्त्वाऽहं पश्यतो राज्ञः पातयित्वा पदाऽहनम् । न कंचिल्लभसे नाथमभिपन्ना बलीयसा ।। 11 ।।	4-25-11a 4-25-11b
प्रवादेन तु मात्स्यानामयं राजेति चोच्यते। अहमेव हि राजा वै मात्स्यानां वाहिनीपतिः ।। 12 ।।	4-25-12a 4-25-12b
सा सुखं प्रतिपद्यस्व दासो भीरु भवामि ते। न ह्यहं त्वामृते भीरु चिरं जीवितुमुत्सहे ।। 13 ।।	4-25-13a 4-25-13b
अहन्यहनि सुश्रोणि शतनिष्कं ददामि ते। दासीशतं च ते दद्यां दासानामपि चापरम् ।। 14 ।।	4-25-14a 4-25-14b
रथांश्चाश्वतरीयुक्तानस्तु नौ भीरु संगमः । सुदासानां सहस्रं च महिषाणां सहस्रकम् ।। 15 ।।	4-25-15a 4-25-15b
अन्तःपुरसहस्रं च हेमकूटसहस्रकम्। तुभ्यं दास्यामि सर्वाणि राजार्हाण्यम्बराणि च ।। 16 ।।	4-25-16a 4-25-16b
द्रौपद्युवाच।	4-25-17x
एतन्मे वचनं सत्यं प्रतिपद्यस्व कीचक। न ते सखा वा भ्राता वा जानीयात्संगमं मया ।। 17 ।।	4-25-17a 4-25-17b
अनुप्रवादाद्भीताऽस्मि गन्धर्वाणां यशस्विनाम् । अनुबोधाद्गनर्थः स्यादयशश्च महद्भवेत। एतन्मे प्रतिजानीहि ततोऽहं वशगा तव ।। 18 ।।	4-25-18a 4-25-18b 4-25-18c
कीचक उवाच।	4-25-19x
एवमेतत्करिष्यामि यथा सुश्रोणि भाषसे। एकोऽहमागमिष्यामि शून्यमावसथं तव ।। 19 ।।	4-25-19a 4-25-19b
समागमार्थं रम्भोरु त्वया मदनदर्पितः। यथा त्वां नैव पश्येयुर्गन्धर्वाः सूर्यवर्चसः ।। 20 ।।	4-25-20a 4-25-20b
द्रौपद्युवाच।	4-25-21x
यदेतन्नर्तनागारं मात्स्यराजेन कारितम्। दिवात्र कन्या नृत्यन्ति रात्रौ यान्ति स्वकं गृहं ।। 21 ।।	4-25-21a 4-25-21b
निशायां तत्र गच्छेथा गन्धर्वास्तन्न जानते। तत्र दोषः परिहृतो भविष्यति न संशयः ।। 22 ।।	4-25-22a 4-25-22b
एकस्त्वं नर्तनागारं रात्रौ संकेतमाव्रज । तत्राहं भविता तुभ्यं वशगा नात्र संशयः ।। 23 ।।	4-25-23a 4-25-23b
कीचक उवाच।	4-25-24x
तथा भद्रे करिष्यामि यथा त्वं भीरु वक्ष्यसि। एकः सन्नर्तनागारमागमिष्यामि भामिनि। समागमार्थं सुश्रोणि शपे च सुकृतेन मे ।। 24 ।।	4-25-24a 4-25-24b 4-25-24c
यथा त्वां नावबुध्यन्ति गन्धर्वा वरवर्णिनि। सत्यं ते प्रतिजानामि गन्धर्वेभ्यो न ते भयम्। अलंकरिष्याम्यद्याहं त्वत्समागमनाय वै ।। 25 ।।	4-25-25a 4-25-25b 4-25-25c
वासांसि च विचित्राणि मनोज्ञानि तवापि च। यथा मां न त्यजेथास्त्वं तथ रंस्ये त्वया सह ।। 26 ।।	4-25-26a 4-25-26b
द्रौपद्युवाच।	4-25-27x
तथा चेदप्यहं सूत दर्शयिष्यामि ते सुखम्। यन्नानुभूतं भवता जन्मप्रभृति कीचक ।। 27 ।।	4-25-27a 4-25-27b
वैशंपायन उवाच।	4-25-28x
तमर्थमपि जल्पन्त्या द्रौपद्याः कीचकस्य ह। क्षणमात्रं तदभवन्मासेनैव समं नृप ।। 28 ।।	4-25-28a 4-25-28b
कीचकोऽथ गृहं गत्वा भृशं हर्षपरिप्लुतः। सैरन्ध्रीरूपिणीं मूढो मृत्युं तां नावबुद्धवान् ।। 29 ।।	4-25-29a 4-25-29b
गन्धाभरणमाल्येषु व्यासक्तः स विशेषतः। अलंचक्रे तदाऽऽत्मानं सत्वरः काममोहितः ।। 30 ।।	4-25-30a 4-25-30b
तस्य तत्कुर्वतः कर्म कालो दीर्घ इवाभवत्। अनुचिन्तयतश्चापि तामेवायतलोचनाम् ।। 31 ।।	4-25-31a 4-25-31b
आसीदभ्यधिका चापि श्रीः श्रियं प्रमुमुक्षतः । निर्वाणकाले दीपस्य वर्तीमिव दिधक्षतः ।। 32 ।।	4-25-32a 4-25-32b
कृतसंप्रत्ययस्तस्याः कीचकः काममोहितः। नाजानात्पतनं स्वस्य चिन्तयंस्तां शुभाननाम् ।। 33 ।।	4-25-33a 4-25-33b
ततस्तु द्रौपदी गत्वा भीमसेनं महानसे। उपातिष्ठत कल्याणी कौरव्यं पतिमन्तिकात् ।। 34 ।।	4-25-34a 4-25-34b
तमुवाच सुकेशान्ता कीचकस्य कृतो मया। सङ्गमो नर्तनागारे यथाऽवोचः परन्तप ।। 35 ।।	4-25-35a 4-25-35b
कालेन नियतं बद्धः कामेन च बलात्कृतः। शून्यं स नर्तनागारमागमिष्यति कीचकः। एको निशि महाबाहो कीचकं तं निषूदय ।। 36 ।।	4-25-36a 4-25-36b 4-25-36c
तं मूतपुत्रं कौन्तेय कीचकं मददर्पितम्। गत्वा त्वं नर्तनागारं निर्जीवं कुरु पाण्डव ।। 37 ।।	4-25-37a 4-25-37b
गर्वितः मूतपुत्रोऽसौ गन्धर्वानवमन्यते। स त्वं प्रहरतांश्रेष्ठ नालं नाग इवोद्धर ।। 38 ।।	4-25-38a 4-25-38b
अस्रं दुःखाभिभूताया मम मार्जस्व भारत। बाहुवीर्यानुरूपं च दर्शयाद्य पराक्रमम्। आत्मनश्चैव भद्रं ते कुरु मानं कुलस्य च ।। 39 ।।	4-25-39a 4-25-39b 4-25-39c
भीम उवाच।	4-25-40x
स्वागतं ते वरारोहे यन्मां वेदयसे प्रियम्। नह्यस्य कंचिदिच्छामि सहायं वरवर्णिनि ।। 40 ।।	4-25-40a 4-25-40b
सा मे प्रीतिस्त्वयाऽऽख्याता कीचकस्य समागमे। हत्वा हिडिम्बं या प्रीतिर्ममासीत्सा शुचिस्मिते ।। 41 ।।	4-25-41a 4-25-41b
सत्यं भ्रातॄंश्च पुत्रांश्च पुरस्कृत्य शपामि ते। कीचकं निहनिष्यामि वृत्रं देवपतिर्यथा ।। 42 ।।	4-25-42a 4-25-42b
प्रसह्य निहनिष्यामि केशवः केशिनं यथा। रहस्यं वा प्रकाशं वा सूदयिष्यामि कीचकम् ।। 43 ।।	4-25-43a 4-25-43b
अहं भद्रे हनिष्यामि कीचकं मदनान्वितम्। यस्त्वां कामाभिभूतात्मा दुर्लभामभिमन्यते ।। 44 ।।	4-25-44a 4-25-44b
अथ चेदवबुध्यन्ति सूतपुत्रं मया हतम्। निर्मनुष्यं करिष्यामि मत्स्यानामिदमालयम् ।। 45 ।।	4-25-45a 4-25-45b
मया हतांश्चेन्मात्स्यांस्तु धार्तराष्ट्रो विबुध्यति। दुर्योधनं ततो हत्वा सानुबन्धं सबान्धवम्। कुरुणामखिलं राज्यं प्रतिपत्स्यामि भामिनि ।। 46 ।।	4-25-46a 4-25-46b 4-25-46c
नाहं शक्तोऽनुनयितुं कुन्तीपुत्रं युधिष्ठिरम्। कामं सत्यमुपासीत कुन्तीपुत्रो युधिष्ठिरः । काममन्ये ह्युपासन्तु विनीता धर्मचारिणः ।। 47 ।।	4-25-47a 4-25-47b 4-25-47c
त्वां तु दुःखमिदं प्राप्तां नाहं शक्नोम्युपेक्षितुम्। निर्वृता भव पाञ्चालि कीचकस्य वधात्पुनः ।। 48 ।।	4-25-48a 4-25-48b
द्रौपद्युवाच।	4-25-49x
कीचकस्य वधं भीम यदि जानन्ति नागराः। त्वया कृतं महाबाहो नाहं जीवितुमुत्सहे ।। 49 ।।	4-25-49a 4-25-49b
कथं सत्याच्च नापेयाद्राजाऽयं मत्कृते प्रभो। निशि गूढं तथा भीम कीचकं तं निपातय ।। 50 ।।	4-25-50a 4-25-50b
अनुबुद्धे हि कौन्तेयो धर्मराजो युधिष्ठिरः। पुनर्वनं व्रजेद्धीमाननुजैः परिवारितः ।। 51 ।।	4-25-51a 4-25-51b
कश्च धर्मपरं ज्येष्ठमतिवर्तेत भारत। भीम भीताऽस्मि संबोधात्साधु मा चापलं कृथाः ।। 52 ।।	4-25-52a 4-25-52b
यथा न कश्चिञ्जानीते सूतपुत्रं त्वया हतम्। तथा कुरुष्व कौरव्य बलवन्नरिमर्दन । अदृश्यमानस्त्वंतस्य भिन्धि प्राणानरिन्दम ।। 53 ।।	4-25-53a 4-25-53b 4-25-53c
।। इति श्रीमन्महाभारते विराटपर्वणि कीचकवधपर्वणि पञ्चविंशोऽध्यायः ।। 25 ।।

विराटपर्व-024

पुटाग्रे अल्लिखितम्।

विराटपर्व-026