महाभारतम्
पञ्चमपर्व
महाभारतम्-05-उद्योगपर्व-062
वेदव्यासः

महाभारतस्य पर्वाणि

कर्णेन धृतराष्ट्रमनादृत्य पाण्डवहननप्रतिज्ञानम् ।। 1 ।। तथा भीष्माधिक्षिप्तेन तेन युद्धे भीष्मशमनावधि शस्त्रन्यासं प्रतिज्ञाय स्वभवनगमनम् ।। 2 ।। भीष्मेण प्रत्यहं अयुतयोधवधप्रतिज्ञा ।। 3 ।।

वैशंपायन उवाच।	5-62-1x
तथा तु पृच्छन्तमतीव पार्थं वैचित्रवीर्यं तमचिन्तयित्वा। उवाच कर्णो धृतराष्ट्रपुत्रं प्रहर्षयन्संसदि कौरवाणाम् ।।	5-62-1a 5-62-1b 5-62-1c 5-62-1d
मिथ्या प्रतिज्ञाय मया यदस्त्रं रामात्कृतं ब्रह्ममयं पुरस्तात्। विज्ञाय तेनास्मि तदैवमुक्त- स्ते नान्तकाले प्रतिभास्यतीति ।।	5-62-2a 5-62-2b 5-62-2c 5-62-2d
महापराधे ह्यपि यन्न तेन महर्षिणाऽहं गुरुणा च शप्तः । शक्तः प्रदग्धुं ह्यपि तिग्मतेजाः ससागरामप्यवनिं महर्षिः ।।	5-62-3a 5-62-3b 5-62-3c 5-62-3d
प्रसादितं ह्यस्य मया मनोऽभू- च्छुश्रूषया स्वेन च पौरुषेण तदस्ति चास्त्रं मम सावशेषं तस्मात्समर्थोऽस्मि ममैष भारः।।	5-62-4a 5-62-4b 5-62-4c 5-62-4d
निमेषमात्रात्तमृषेः प्रसाद- मवाप्य पाञ्चालकरूशमत्स्यान्। निहत्य पार्थान्सह पुत्रपौत्रै- र्लोकानहं शस्त्रजितान्प्रपत्स्ये।।	5-62-5a 5-62-5b 5-62-5c 5-62-5d
पितामहस्तिष्ठतु ते समीपे द्रोणश्च सर्वे च नरेन्द्रमुख्याः । ऋषिप्रसादेन बलेन गत्वा पार्थान्हनिष्यामि ममैष भारः ।।	5-62-6a 5-62-6b 5-62-6c 5-62-6d
एवं ब्रुवन्तं तमुवाच भीष्मः किं कत्थसे कालपरीतबुद्धे। न कर्ण जानासि यथा प्रधाने हते हताः स्युर्धृतराष्ट्रपुत्राः ।।	5-62-7a 5-62-7b 5-62-7c 5-62-7d
यत्खाण्डवं दाहयता कृतं हि कृष्णद्वितीयेन धनञ्जयेन। श्रुत्वैव तत्कर्म नियन्तुमात्मा युक्तस्त्वया वै सहबान्धवेन ।।	5-62-8a 5-62-8b 5-62-8c 5-62-8d
यां चापि शक्तिं त्रिदशाधिपस्ते ददौ महात्मा भगवान्महेन्द्रः। भस्मीकृतां तां समरे विशीर्णां चक्राहतां द्रक्ष्यसि केशवेन ।।	5-62-9a 5-62-9b 5-62-9c 5-62-9d
यस्ते शरः सर्पमुखो विभाति सदाऽग्र्यमाल्यैर्महितः प्रयत्नात्। स पाण्डुपुत्राभिहतः शरौघैः सह त्वया यास्यति कर्ण नाशम् ।।	5-62-10a 5-62-10b 5-62-10c 5-62-10d
बाणस्य भौमस्य च कर्ण हन्ता किरीटिनं रक्षति वासुदेवः । यस्त्वादृशानां च वरीयसां च हन्ता रिपूणां तुमुले प्रगाढे ।।	5-62-11a 5-62-11b 5-62-11c 5-62-11d
कर्ण उवाच।	5-62-12x
असंशयं वृष्णिपतिर्यथोक्त- स्तथा च भूयांश्च ततो महात्मा। अहं यदुक्तः परुषं तु किंचि- त्पितामहस्तस्य फलं शृणोतु ।।	5-62-12a 5-62-12b 5-62-12c 5-62-12d
न्यस्यामि शस्त्राणि न जातु सङ्ख्ये पितामहो द्रक्ष्यति मां सभायाम्। त्वयि प्रशान्ते तु मम प्रभावं द्रक्ष्यन्ति सर्वे भुवि भूमिपालाः ।।	5-62-13a 5-62-13b 5-62-13c 5-62-13d
वैशंपायन उवाच।	5-62-14x
इत्येवमुक्त्वा स महाधनुष्मान् हित्वा सभां स्वं भवनं जगाम । भीष्मस्तु दुर्योधनमेव राजन् मध्ये कुरूणां प्रहसन्नुवाच ।।	5-62-14a 5-62-14b 5-62-14c 5-62-14d
सत्यप्रतिज्ञः किल सूतपुत्र- स्तथा कस भारं विषहेत कस्मात्। व्यूहं प्रतिव्यूह्य शिरांसि भित्त्वा लोकक्षयं पश्यत भीमसेनात् ।।	5-62-15a 5-62-15b 5-62-15c 5-62-15d
आवन्त्यकालिङ्गजयद्रथेषु चेदिध्वजे तिष्ठति बाह्लिके च। अहं हनिष्यामि सदा परेषां सहस्रशश्चायुतशश्च योधान् ।।	5-62-16a 5-62-16b 5-62-16c 5-62-16d
यदैव रामे भगवत्यनिन्द्ये ब्रह्मब्रुवाणः कृतवांस्तदस्त्रम्। तदैव धर्मश्च तषश्च नष्टं वैकर्तनस्याधमपूरुषस्य ।।	5-62-17a 5-62-17b 5-62-17c 5-62-17d
वैशंपायन उवाच।	5-62-18x
तथोक्तवाक्ये नृपतीन्द्र भीष्मे निक्षिप्य शस्त्राणि गते च कर्णे। वैचित्रवीर्यस्य सुतोऽल्पबुद्धि- र्दुर्योधनः शान्तनवं बभाषे ।।	5-62-18a 5-62-18b 5-62-18c 5-62-18d
।। इति श्रीमन्महाभारते उद्योगपर्वणि यानसन्धिपर्वणि द्विषष्टितमोऽध्यायः ।।

सम्पाद्यताम्

5-62-1 तथेति पार्थं पृच्छन्तं वैचित्रवीर्यं अचिन्तयित्वेति संबन्धः ।। 5-62-4 सावशेषं मम आयुरस्ति। अतोऽन्तकालस्यानुपस्थितत्वात्तदस्त्रं ममास्तीति अहं समर्थोऽस्मि अर्जुनं जेतुमित्यर्थः ।। 5-62-5 प्रपत्स्ये प्रापयिष्ये ।। 5-62-7 प्रधाने त्वयि हते सति सर्वे हताः स्युरत आत्मानं गोपायेत्युपहासः ।। 5-62-17 ब्रह्मब्रुवाणः ब्राह्मणोऽहमिति वदन् ।।

उद्योगपर्व-061

पुटाग्रे अल्लिखितम्।

उद्योगपर्व-063