महाभारतम्-05-उद्योगपर्व-092
| ← उद्योगपर्व-091 | महाभारतम् पञ्चमपर्व महाभारतम्-05-उद्योगपर्व-092 वेदव्यासः |
उद्योगपर्व-093 → |
| महाभारतस्य पर्वाणि |
|---|
रात्रौ विदुरेण श्रीकृष्णंप्रति भीष्मादिसमाश्रयणेन गर्वितस्य दुर्योधनस्य दौश्शील्याभिलपनपूर्वकं तस्मिन् सामवचनस्य नैष्फल्यकथनम् ।। 1 ।।
तथा दुष्टभूयिष्ठसभाप्रवेशस्य स्वानभिमतत्वकथनम् ।। 2 ।।
वैशंपायन उवाच। | 5-92-1x |
तं भुक्तवन्तमाश्वस्तं निशायां विदुरोऽब्रवीत्। | 5-92-1a 5-92-1b |
अर्थधर्मातिगो मन्दः संरम्भी च जनार्दन । | 5-92-2a 5-92-2b |
धर्मशास्त्रातिगो मूढो दुरात्मा प्रग्रहं गतः । | 5-92-3a 5-92-3b |
कामात्मा प्राज्ञमानी च मित्रध्रुक्सर्वशङ्किता । | 5-92-4a 5-92-4b |
मूढश्वाकृतबुद्धिश्च इन्द्रियाणामनीश्वरः। | 5-92-5a 5-92-5b |
एतैश्चान्यैश्च बहुभिर्दोषैरेव समन्वितः । | 5-92-6a 5-92-6b |
भीष्मे द्रोणे कृपे कर्णे द्रोणपुत्रे जयद्रथे। | 5-92-7a 5-92-7b |
निश्चितं धार्तराष्ट्राणां सकर्णानां जनार्दन । | 5-92-8a 5-92-8b |
सेनासमुदयं कृत्वा पार्थिवं मधुसूदन। | 5-92-9a 5-92-9b |
एकः कर्णः पराञ्जेतुं समर्थ इति निश्चितम् । | 5-92-10a 5-92-10b |
संविच्च धार्तराष्ट्राणां सर्वेषामेव केशव । | 5-92-11a 5-92-11b |
न पाण्डवानामस्माभिः प्रतिदेयं यथोचितम् । | 5-92-12a 5-92-12b |
यत्र सूक्तं दुरुक्तं च समं स्यान्मधुसूदन । | 5-92-13a 5-92-13b |
अविजानत्सु मूढेषु निर्मर्यादेषु माधव । | 5-92-14a 5-92-14b |
सोऽयं बलस्थो मूढश्चन करिष्यति ते वचः । | 5-92-15a 5-92-15b |
तेषां समुपविष्टानां सर्वेषां पापचेतसाम् । | 5-92-16a 5-92-16b |
दुर्बुद्धीनामशिष्टानां बहूनां दुष्टचेतसाम् । | 5-92-17a 5-92-17b |
अनुपासितवृद्धत्वाच्छ्रियो दर्पाच्च मोहितः । | 5-92-18a 5-92-18b |
बलं बलवदप्यस्य यदि वक्ष्यसि माधव । | 5-92-19a 5-92-19b |
नेदमद्य युधा शक्यमिन्द्रेणापि सहामरैः । | 5-92-20a 5-92-20b |
तेष्वेवमुपपन्नेषु कामक्रोधानुवर्तिषु । | 5-92-21a 5-92-21b |
मध्ये तिष्ठन्हस्त्यनीकस्य मन्दो | 5-92-22a 5-92-22b 5-92-22c 5-92-22d |
आशंसते वै धृतराष्ट्रस्य पुत्रो | 5-92-23a 5-92-23b 5-92-23c 5-92-23d |
पर्यस्तेयं पृथिवी कालपक्वा | 5-92-24a 5-92-24b 5-92-24c 5-29-24d |
सर्वे चैते कृतवैराः पुरस्ता- | 5-92-25a 5-92-25b 5-92-25c 5-92-25d |
न तन्मतं मम दाशार्हवीर ।। | 5-92-26f |
तेषां समुपविष्टानां बहूनां दुष्टचेतसाम्। | 5-92-27a 5-92-27b |
सर्वथा त्वं महाबाहो देवैरपि दुरुत्सहः । | 5-92-28a 5-92-28b |
या मे प्रीतिः पाण्डवेषु भूयःक सा त्वयि माधव । | 5-92-29a 5-92-29b |
या मे प्रीतिः पुष्कराक्ष त्वद्दर्शनसमुद्भवा। | 5-92-30a 5-92-30b |
।। इति श्रीमन्महाभारते उद्योगपर्वणि |
5-92-3 प्रग्रहं निर्बन्धं अत्यन्ताभिनिवेशमित्यर्थः । अनेयः अप्रापणीयः। श्रेयसां श्रेयांसि ।। 5-92-4 सर्वशङ्किता सर्वत्र विश्वासहीनः ।। 5-92-7 वृत्तिं जीविकाम्। एते युद्धेन मह्यं राज्यं दास्यन्तीत्याशयेत्यर्थः ।। 5-92-9 पार्थिवं पृथ्वीसंबन्धिनम् ।। 5-92-12 प्रतिदेयं परावृत्यदेयं। व्यवसिताः निश्चिताः ।। 5-92-18 ते त्वत्तः ।। 5-92-23 वद्धं स्थिरां ।।
| उद्योगपर्व-091 | पुटाग्रे अल्लिखितम्। | उद्योगपर्व-093 |