महाभारतम्-05-उद्योगपर्व-125

महाभारतम्
पञ्चमपर्व
महाभारतम्-05-उद्योगपर्व-125
वेदव्यासः

महाभारतस्य पर्वाणि

भीष्मद्रोणाभ्यां दुर्योधनंप्रति श्रीकृष्णवचनादरणविधानम् ।। 1 ।।
तथा धृतराष्ट्रेणापि दुर्योधनंप्रति श्रीकृष्णवाक्यप्रत्याख्याने अनर्थप्राप्तिकथनम् ।। 2 ।।

वैशंपायन उवाच।	5-125-1x
ततः शान्तनवो भीष्मो दुर्योधनममर्षणम् । केशवस्य वचः श्रुत्वा प्रोवाच भरतर्षभ ।।	5-125-1a 5-125-1b
कृष्णेन वाक्यमुक्तोऽसि सृहृदां शममिच्छता । अन्वपद्यस्व तत्तात मा मन्युवशमन्वगाः ।	5-125-2a 5-125-2b
अकृत्वा वचनं तात केशवस्य महात्मनः । श्रेयो न जातु न सुखं न कल्याणमवाप्स्यसि ।।	5-125-3a 5-125-3b
धर्म्यमर्थ्यं महाबाहुराह त्वां तात केशवः । तदर्थमभिपद्यस्व मा राजन्नीनशः प्रजाः ।।	5-125-4a 5-125-4b
ज्वलितां त्वमिमां लक्ष्मीं भारतीं सर्वराजसु । जीवतो धृतराष्ट्रस्य दौरात्म्याद्भंशयिष्यसि ।।	5-125-5a 5-125-5b
आत्मानं च सहामात्यं सपुत्रभ्रातृबान्धवम् । अहमित्यनया बुद्ध्या जीविताद्धंशयिष्यतसि ।।	5-125-6a 5-125-6b
अतिक्रामन्केशवस्य तथ्यं वचनमर्थवत्। पितुश्च भारतश्रेष्ठ विदुरस्य च धीमतः ।।	5-125-7a 5-125-7b
मा कुलघ्नः कुपुरुषो दुर्मतिः कापथं गमः। मातरं पितरं चैव मा मञ्जीः शोकसागरे ।।	5-125-8a 5-125-8b
अथ द्रोणोऽब्रवीत्तत्र दुर्योधनमिदं वचः। अमर्षवशमापन्नं निःश्वसन्तं पुनःपुनः ।।	5-125-9a 5-125-9b
धर्मार्थयुक्तं वचनमाह त्वां तात केशवः । तथा भीष्मः शान्तनवस्तञ्जुषस्व नराधिप ।।	5-125-10a 5-125-10b
प्राज्ञौ मेधाविनौ दान्तावर्थकामौ बहुश्रुतौ । आहतुस्त्वां हितं वाक्यं तञ्जुषस्व नराधिप ।।	5-125-11a 5-125-11b
अनुतिष्ठ महाप्राज्ञ कृष्णभीष्मौ यदूचतुः । माधवं बुद्धिमोहेन माऽवमंस्थाः परन्तप ।।	5-125-12a 5-125-12b
ये त्वां प्रोत्साहयन्त्येते नैते कृत्याय कर्हिचित् । वैरं परेषां ग्रीवायां प्रतिमोक्ष्यन्ति संयुगे ।।	5-125-13a 5-125-13b
मा जीघनः प्रजाः सर्वाः पुत्रान्भ्रातॄंस्तथैव च । वासुदेवार्जुनौ यत्र विद्ध्यजेयानलं हि तान् ।।	5-125-14a 5-125-14b
एतच्चैव मतं सत्यं सुहृदोः कृष्णभीष्मयोः। यदि नादास्यसे तात पश्चात्तप्स्यसि भारत ।।	5-125-15a 5-125-15b
यथोक्तं जामदग्न्येन भूयानेष ततोऽर्जुनः। कृष्णो हि देवकीपुत्रो देवैरपि सुदुःसहः । किं ते सुखप्रियेणेह प्रोक्तेन भरतर्षभ ।।	5-125-16a 5-125-16b 5-125-16c
एतत्ते सर्वमाख्यातं यथेच्छसि तथा कुरु। न हि त्वामुत्सहे वक्तुं भूयो भरतसत्तम ।।	5-125-17a 5-125-17b
वैशंपायन उवाच।	5-125-18x
तस्मिन्वाक्यान्तरे वाक्यं क्षत्ताऽपि विदुरोऽब्रवीत्। दुर्योधनमभिप्रेक्ष्य धार्तराष्ट्रममर्षणम् ।।	5-125-18a 5-125-18b
दुर्योधन न शोचामि त्वामहं भरतर्षभ । इमो तु वृद्धौ शोचामि गान्धारीं पितरं च ते ।।	5-125-19a 5-125-19b
यावनाथौ चरिष्येते त्वया नाथेन दुर्हृदा। हतमित्रौ हतामात्यौ लूनपक्षाविवाण्डजौ ।।	5-125-20a 5-125-20b
भिक्षुकौ विचरिष्येते शोचन्तौ पृथिवीमिमाम्। कुलघ्नमीदृशं पापं जनयित्वा कुपूरुषम् ।।	5-125-21a 5-125-21b
अथ दुर्योधं राजा धृतराष्ट्रोऽभ्यभाषत। आसीनं भ्रातृभिः सार्धं राजभिः परिवारितम् ।।	5-125-22a 5-125-22b
दुर्योधन निबोधेदं शौरिणोक्तं महात्मना । आदत्स्व शिवमत्यन्तं योगक्षेमवदव्ययम् ।।	5-125-23a 5-125-23b
अनेन हि सहायेन कृष्णेनाक्लिष्टकर्मणा । इष्टान्सर्वानभिप्रायान्प्राप्स्यामः सर्वराजसु ।।	5-125-24a 5-125-24b
सुसंहतः केशवेन तात गच्छ युधिष्ठिरम् । चर स्वस्त्ययनं कृत्स्नं भरतानामनामयम् ।।	5-125-25a 5-125-25b
वासुदेवेन तीर्थेन तात गच्छस्व संशमम् । कालप्राप्तमिदं मन्ये मा त्वं दुर्योधनातिगाः ।।	5-125-26a 5-125-26b
शमं चेद्याचमानं त्वं प्रत्याख्यास्यसि केशवम् । त्वदर्थमभिजल्पन्तं न तवास्त्यपराभवः ।।	5-125-27a 5-125-27b
।। इति श्रीमन्महाभारते उद्योगपर्वणि भगवाद्यनपर्वणि पञ्चविंशत्यधिकशततमोऽध्यायः ।।

5-125-25 सुसंहतः सुष्ठ्रु एकीभूतः ।। 5-125-26 तीर्थेन उपायेन ।। 5-125-27 अपराभवो जयः ।।

उद्योगपर्व-124

पुटाग्रे अल्लिखितम्।

उद्योगपर्व-126