महाभारतम्-05-उद्योगपर्व-128
| ← उद्योगपर्व-127 | महाभारतम् पञ्चमपर्व महाभारतम्-05-उद्योगपर्व-128 वेदव्यासः |
उद्योगपर्व-129 → |
| महाभारतस्य पर्वाणि |
|---|
श्रीकृष्णेन दुर्योधनंप्रति सगर्हणं पाण्डवेषु तत्कृतापनयानुस्मारणम् ।। 1 ।।
दुर्योधनस्य पाण्डवैरसन्धाने कौरवैर्वन्धनपूर्वकं पाण्डवेभ्यः स्वसमर्पणप्रतिपादकदुश्शासनवचनश्रवणजकोपात् सभातो निर्गमनम् ।। 2 ।।
कृष्णेन धृतराष्ट्रंप्रति कुलस्यार्धे दुर्योधनपरित्यागाविधानम् ।। 3 ।।
तथा सदृष्टान्तप्रदर्शनं दुर्योधनस्य बन्धनपूर्वकं पाण्डवेभ्यः समर्पणविधानम् ।। 4 ।।
वैशंपायन उवाच ।। | 5-128-1x |
ततः प्रहस्य दाशार्हः क्रोधपर्याकुलेक्षणः । | 5-128-1a 5-128-1b |
लप्स्यसे वीरशयनं काममेतदवाप्स्यसि। | 5-128-2a 5-128-2b |
यच्चैतन्मन्यसे मूढ न मे कश्चिद्व्यतिक्रमः। | 5-128-3a 5-128-3b |
श्रियां संतप्यमानेन पाण्डवानां महात्मनाम् । | 5-128-4a 5-128-4b |
कथं च ज्ञातयस्तात श्रेयांसः साधुसंमताः । | 5-128-5a 5-128-5b |
अक्षद्यूतं महाप्रज्ञ सतां मतिविनाशनम् । | 5-128-6a 5-128-6b |
तदिदं व्यसनं घोरं त्वया द्यूतमुखं कृतम् । | 5-128-7a 5-128-7b |
कश्चान्यो भ्रातृभार्यां वै विप्रकर्तृं तथार्हति। | 5-128-8a 5-128-8b |
कुलीना शीलसंपन्ना प्राणेभ्योऽपि गरीयसी । | 5-128-9a 5-128-9b |
जानन्ति कुरवः सर्वे यथोक्ताः कुरुसंसदि । | 5-128-10a 5-128-10b |
सम्यग्वृत्तेष्वलुब्धेषु सततं धर्मचारिषु । | 5-128-11a 5-128-11b |
नृशंसानामनार्याणां तथा परुषभाषणम् । | 5-128-12a 5-128-12b |
सह मात्रा प्रदग्धुं तान्बालकान्वारणावते । | 5-128-13a 5-128-13b |
ऊषुश्च सुचिरं कालं प्रच्छन्नाः पाण्डवास्तदा। | 5-128-14a 5-128-14b |
विषेण सर्पबन्धैश्च यतिताः पाण्डवास्त्वया । | 5-128-15a 5-128-15b |
एवंबुद्धिः पाण्डवेषु मिथ्यावृत्तिः सदा भवान् । | 5-128-16a 5-128-16b |
`एवंवृत्तः कथं राज्ये स्थातुमर्हसि पापकृत्। | 5-128-17a 5-128-17b |
यच्चैभ्यो याचमानेभ्यः पित्र्यमंशं न दित्सति । | 5-128-18a 5-128-18b |
कृत्वा बहून्यकार्याणि पाण्डवेषु नृशंसवत्। | 5-128-19a 5-128-19b |
मातापितृभ्यां भीष्मेण द्रोणेन विदुरेण च। | 5-128-20a 5-128-20b |
शमे हि सुमहाँल्लाभस्तव पार्थस्य चोभयोः । | 5-128-21a 5-128-21b |
न शर्म प्राप्स्यसे राजन्नुत्क्रम्य सुहृदां वचः। | 5-128-22a 5-128-22b |
वैशंपायन उवाच। | 5-128-23x |
एवं ब्रुवति दाशार्हे दुर्योधनममर्षणम् । | 5-128-23a 5-128-23b |
न चेत्सन्धास्यसे राजन्स्वेन कामेन पाण्डवैः। | 5-128-24a 5-128-24b |
वैकर्तनं त्वां च मां च त्रीनेतान्मनुजर्षभ । | 5-128-25a 5-128-25b |
भ्रातुरेतद्वचः श्रुत्वा धार्तराष्ट्रः सुयोधनः । | 5-128-26a 5-128-26b |
विदुरं च सोमदत्तं च महाराजं च बाह्लिकम्। | 5-128-27a 5-128-27b |
सर्वानेताननादृत्य दुर्मतिर्निरपत्रपः। | 5-128-28a 5-128-28b |
तं प्रस्थितमभिप्रेक्ष्य भ्रातरो मनुजर्षभम्। | 5-128-29a 5-128-29b |
सभायामुत्थितं क्रुद्धं प्रस्थितं भ्रातृभिः सह। | 5-128-30a 5-128-30b |
धर्मार्थावभिसन्त्यज्य संरम्भं योऽनुमन्यते । | 5-128-31a 5-128-31b |
दुरात्मा राजपुत्रोऽयं धार्तराष्ट्रोऽनुपायवित्। | 5-128-32a 5-128-32b |
कालपक्वमिदं मन्ये सर्वं क्षत्रं जनार्दन । | 5-128-33a 5-128-33b |
भीष्मस्याथ वचः श्रुत्वा दाशार्हः पुष्करेक्षणः । | 5-128-34a 5-128-34b |
सर्वेषां कुरुवृद्धानां महानयमतिक्रमः । | 5-128-35a 5-128-35b |
तत्र कार्यमहं मन्ये कालप्राप्तमरिन्दमाः । | 5-128-36a 5-128-36b |
प्रत्यक्षमेतद्भवतां यद्वक्ष्यामि हितं वचः । | 5-128-37a 5-128-37b |
पुत्रो वै भोजराजस्य दुराचारो ह्यनात्मवान् । | 5-128-38a 5-128-38b |
उग्रसेनसुतः कंसः परित्यक्तः स बान्धवैः। | 5-128-39a 5-128-39b |
आहुकः पुनरस्माभिर्ज्ञातिभिश्चापि सत्कृतः । | 5-128-40a 5-128-40b |
संसमेकं परित्यज्य कुलार्थे सर्वयादवाः। | 5-128-41a 5-128-41b |
अपि चाप्यवदद्राजन्परमेष्ठी प्रजापतिः । | 5-128-42a 5-128-42b |
द्वैधीभूतेषु लोकेषु विनश्यत्सु च भारत । | 5-128-43a 5-128-43b |
पराभविष्यन्त्यसुरा दैतेया दानवैः सह । | 5-128-44a 5-128-44b |
देवासुरमनुष्याश्च गन्धर्वोरगराक्षसाः । | 5-128-45a 5-128-45b |
` वर्तमानं जगत्सर्वं मुहूर्तान्न भविष्यति।' | 5-128-46a 5-128-46b 5-128-46c |
एवमुक्तस्ततो धर्मो नियोगात्परमेष्ठिनः। | 5-128-47a 5-128-47b |
तान्बद्ध्वा धर्मपाशैश्च स्वैश्च पाशैर्जलेश्वरः । | 5-128-48a 5-128-48b |
तथा दुर्योधनं कर्णं शकुनिं चापि सौबलम् । | 5-128-49a 5-128-49b |
त्यजेत्कुलार्थे पुरुषं ग्रामस्यार्थे कुलं त्यजेत्। | 5-128-50a 5-128-50b |
राजन्दुर्योधनं बद्ध्वा ततः संशाम्य पाण्डवैः । | 5-128-51a 5-128-51b |
।। इति श्रीमन्महाभारते |
| उद्योगपर्व-127 | पुटाग्रे अल्लिखितम्। | उद्योगपर्व-129 |