|
खगवक्त्र पु० खगस्य वक्त्रमिवाकारोऽस्य । नकुचवृक्षे (मान्दार) शब्दच० ।
खगवती स्त्री खगः खगसादृश्यम् आकाशस्थि तत्वनास्त्यस्या
- मतुप् मस्य वः । भूमौ जटा० । तस्याः व्योम्नि स्थित-
- त्वात् खगतुल्यत्वम् । “मध्ये समन्तादण्डस्य भूगोलः
- व्योम्नि तिष्ठति । बिभ्राणः परमांशक्तिं ब्रह्मणो धारणा-
- त्मिकाम्” सू० सि० उक्तेः । आर्य्यभट्टमते तु पृथिव्याः स्वक-
- क्षायामाकाशगतिमत्त्वात् खगतुल्यगतित्वेन सादृश्यमिति
- भेदः । खगोलशब्दे बिवृतिः ।
खगशत्रु पु० खगस्य शत्रुरिव । १ पृश्निपर्ण्याम् (चाकु-
- लिया) शब्दच० । ६ त० । २ श्येनविहगे ।
खगस्थान न० ६ त० । द्रुमस्थे कोटरे शब्दच० ।
खगान्तक पु० अन्तयति अन्तं करोति णिच्--ण्वुल् ६ त० ।
- श्येनविहगे राजनि० ।
खगासन पु० खगः गरुड़ आसनमस्य । १ विष्णौ तद्वा-
- हनत्त्वात्तद्रासनत्वं तस्य तत्कथा च भा० आ०
- २३ अ० यथा “विष्णुना च तदाकाशे वैनतेयः
- समेयिवान् । तस्य नारायणस्तुष्टस्तेनालौल्येन कर्मणा ।
- नमुवाचाव्ययो देवो वरदोऽणीति खेचरम् । स वव्रे
- तव तिष्ठेयमुपरीत्यन्तरीक्षगः । उवाच चैनं भूयोऽपि
- नारायणमिदं वचः । अजरश्चामररा खाममृतेन विना-
- प्यहम् । एवमरिचति तं विष्णुरुवाच विनतासुतम् ।
- प्रतिगृह्य वरौ तौ च गरुड़ो विष्णुमब्रवीत् । भवतेऽपि
- वरं दद्यां वृणोतु भगवानपि । तं वव्रे वाहमं विष्णु-
- र्गरुत्मन्तं महाबलम् । ध्वजञ्च चक्रे भगवानुपरि
- स्थास्यतीति तम् । एवमस्त्विति तं देवमुक्त्वा नारायणं
- स्वगः । वब्राज तरसा वेगाद्वायुं स्पर्द्धन्महाजवः” ।
- “बद्धं कृत्वा अधः शीर्षं यः करोति णगासनम् ।
- अगासनप्रसादेन अमलोपोभवेद्द्रुतम्” रुद्रजा० उक्ते
- २ आसनभेदे न० ।
खगेन्द्र पु० ६ त० गरुड़े णगपतिशब्दे विवृतिः ।
खगेन्द्रध्वज पु० खगेन्द्रः गरुड़ोध्वजोऽस्य । विष्णौ तण
- गरुड़ध्यजस्वीकारकथा खगासनशब्दे दर्शिता ।
खगेश्वर पु० ६ त० । गरुड़े अमरः ।
खगोल पु० सू० सि० उक्ते गोलाकारे आकाशण परिधौ सूर्य्य-
- किरणप्रचारयोग्यदेशे ग्रहाद्याधारे वाय्यंशभेदे । यथा
- “ब्रह्माण्डमेतत् सुषिरं तत्रेदं भूर्भुवादिकम् । कटाह-
|
