शब्दकल्पद्रुमः/मन्तव्यं
मन्तव्यं, त्रि, (मन्यते इति । मन + तव्य ।) मन-
मन्ता, [ऋ] त्रि, (मन्यते जानातीति । मन् +
मन्तुः, पुं, (मन्यते इति । मन् + “कमिमनिजनि-
|
|
मन्त्रः, पुं, (मन्त्र्यते गुप्तं परिभाष्यते इति ।
|
|
|
|
|
|
|
- कुलाकुलचक्रम् ।
वायुः | अग्निः | भूमिः | जलम् | आकाशः |
---|---|---|---|---|
अ आ | इ ई | उ ऊ | ऋ ॠ | ऌ ॡ |
ए | ऐ | ओ | औ | अं |
क | ख | ग | घ | ङ |
च | छ | ज | झ | ञ |
ट | ठ | ड | ढ | ण |
त | थ | द | ध | न |
प | फ | ब | भ | म |
य | र | ल | व | श |
ष | क्ष | ळ | स | ह |
वायुः | अग्निः | भूमिः | जलम् | आकाशः |
- अकथहचक्रम् ।
अ क | उ | आ | ऊ |
---|---|---|---|
थ ह | ङ प | ख द | च फ |
ओ | ऌ | औ | ॡ |
ड व | झ म | ढ श | ञ य |
ई | ॠ | इ | ऋ |
घ न | ज भ | ग ध | छ ब |
अः | ऐ | अं | ए |
त स | ठ ल | ण ष | ट र |
- नक्षत्रचक्रम् ।
अ आ | इ | ई उ ऊ | ऋ ॠ ऌ ॡ | ए | ऐ | ओ औ | क | ख ग |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
१ | २ | ३ | ४ | ५ | ६ | ७ | ८ | ९ |
देवः | मानुषः | राक्षसः | मानुषः | देवः | मानुषः | देवः | देवः | राक्षसः |
घ ङ | च | छ ज | झ ञ | ट ठ | ड | ढ ण | त थ द | ध |
१० | ११ | १२ | १३ | १४ | १५ | १६ | १७ | १८ |
राक्षसः | मानुषः | मानुषः | देवः | राक्षसः | देवः | राक्षसः | देवः | राक्षसः |
न प फ | ब | भ | म | य र | ल | व श | ष स ह | अं अः |
१९ | २० | २१ | २२ | २३ | २४ | २५ | २६ | ल क्ष २७ |
राक्षसः | मानुषः | मानुषः | देवः | राक्षसः | राक्षसः | मानुषः | मानुषः | देवः |
- ऋणिधनिचक्रम् ।
६ | ६ | ६ | ० | ३ | ४ | ४ | ० | ० | ० | ३ |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
अ | इ | उ | ऋ | ऌ | ए | ऐ | ओ | औ | अं | अः |
आ | ई | ऊ | ॠ | ॡ | ||||||
क | ख | ग | घ | ङ | च | छ | ज | झ | ञ | ट |
ठ | ड | ढ | ण | त | थ | द | ध | न | प | फ |
ब | भ | म | य | र | ल | व | श | ष | स | ह |
२ | २ | ५ | ० | ० | २ | १ | ० | ४ | ४ | १ |
|
|
मन्त्रकृत्, पुं, (मन्त्रं कृतवान् । मन्त्र + कृ +
मन्त्रगण्डकः, पुं, (मन्त्रप्रधानो गण्डकः मध्य-
|
मन्त्रगूढः, पुं, (मन्त्रे मन्त्रणाविषये गूढः गुप्तः ।)
मन्त्रगृहं, क्ली, (मन्त्रस्य मन्त्रणायाः गृहम् ।)
मन्त्रजा, स्त्री, (मन्त्रात् जायते इति । मन्त्र +
मन्त्रजिह्वः, पुं, (मन्त्र एव जिह्वा यस्य ।) अग्निः ।
मन्त्रज्ञः, पुं, (मन्त्रं जानातीति । मन्त्र + ज्ञा +
मन्त्रणं, क्ली, (मन्त्र + ल्युट् ।) मन्त्रणा । मन्त्र-
मन्त्रणा, स्त्री, (मन्त्र + भावे युच् । टाप् ।)
|
मन्त्रतः, [स्] व्य, (मन्त्रादिति । मन्त्र +
मन्त्रदः, पुं, (मन्त्रं ददातीति । मन्त्र + दा + कः ।)
मन्त्रदाता, [ऋ] त्रि, (मन्त्रं ददातीति । मन्त्र +
|
|
मन्त्रदीधितिः, पुं, (मन्त्रेण दीधितिर्दीप्तिर्यस्य ।)
मन्त्रपूतः, त्रि, (मन्त्रेण पूतः ।) मन्त्रेण पवित्री-
मन्त्रपूतात्मा, [न्] पुं, (मन्त्रेण पूतः आत्मा
मन्त्रवित्, [द्] (पुं, मन्त्रं पञ्चाङ्गमन्त्रणां वेत्तीति ।
मन्त्रस्पृक्, [श्] त्रि, (मन्त्रेण स्पृशतीति ।
मन्त्रितः, त्रि, मन्त्रेण संस्कृतः । अभिमन्त्रितः ।
|
मन्त्री, [न्] पुं, (मन्त्रो गुप्तभाषणमस्यास्ति ।
मन्थ, कुन्थे । गाहे । इति कविकल्पद्रुमः ॥ (भ्वा०-
मन्थ, ग गाहे । इति कविकल्पद्रुमः ॥ (क्र्या०-पर०-
मन्थः, पुं, (मथ्यतेऽनेन । मन्थ + करणे घञ् ।)
|
मन्थजं, क्ली, (मन्थेन मन्थनेन जायते इति ।
मन्थदण्डकः, पुं, (मन्थाय मन्थनाय यो दण्डः ।
मन्थनं, क्ली, (मन्थ + ल्युट् ।) विलोडनम् । कुन्थ-
मन्थनः, पुं, (मथ्नात्यनेनेति । मन्थ + करणे ल्युट् ।
मन्थनघटी, स्त्री, (अल्पो घटः । अल्पार्थे
मन्थरं, क्ली, (मन्थति क्लेशयतीति । मन्थ + बाहुल-
मन्थरः, पुं, (मन्थ + बाहुलकात् अरन् ।) कोषः ॥
मन्थरः, त्रि, (मन्थति पादाविति । मथि +
मन्थरा, स्त्री, (मन्थर + स्त्रियां टाप् ।) केकय्या
मन्थरुः, पुं, (मन्थ + बाहुलकात् अरुः ।)
|
मन्थशैलः, पुं, (मन्थाय समुद्रमन्थनाय कल्पितः
मन्था, स्त्री, (मथ्यते इति । मन्थ + घञ् । ततः
मन्थाः, [थिन्] पुं, (मन्थ + “मन्थः ।” उणा०
मन्थानः, पुं, (मथ्यते अनेनेति । मन्थ + बाहुलकात्
मन्थानकः, पुं, (मन्थान इवेति । “इवे प्रति-
मन्थिनी, स्त्री, (मन्थो मन्थनमस्त्यस्याम् । मन्थ +
मन्थोदधिः, पुं, (मथ्यतेऽसौ । मन्थ + कर्म्मणि
मन्दः, पुं, (मन्दते इति । मदि + अच् ।) शनिः ।
मन्दः, त्रि, (मदि + अच् ।) अतीक्ष्णः । मूर्खः ।
|
मन्दगः, त्रि, (मन्दं अल्पं गच्छतीति । गम् +
मन्दगामी, [न्] त्रि, (मन्दं गच्छतीति । गम्
मन्दजननी, स्त्री, (मन्दस्य शनेर्ज्जननी माता ।)
मन्दटः, पुं, (मन्दमटतीति । अट् + अच् । शक-
मन्दता, स्त्री, (मन्दस्य भावः । मन्द + भावार्थे
मन्दनं, क्ली, (मन्दते स्तौति अनेन । मन्द् +
मन्दरः, पुं, (मन्द् + बाहुलकात् अरः ।) मन्थ-
|
मन्दरः, त्रि, (मन्द् + अरः ।) बहलः । मन्दः ।
मन्दसानः, पुं, (मन्दते स्तुत्यादिकं प्राप्नोतीति ।
मन्दसानुः, पुं, (मन्दं मन्दतां सनोति ददातीति ।
मन्दा, स्त्री, (मन्द + स्त्रियां टाप् ।) संक्रान्ति-
मन्दाकं, क्ली, (मन्द्यते स्तूयते इति । मन्द् +
मन्दाकिनी, स्त्री, (मन्दाकानि स्रोतांसि सन्त्यस्याः
|
मन्दाक्रान्ता, स्त्री, (मन्दं यथा तथा आक्रान्ता ।)
मन्दाक्षं, क्ली, (मन्दे सङ्कुचिते अक्षिणी नेत्रे यस्मात् ।
मन्दाग्निः, पुं, (मन्दः पाचनासमर्थश्चासावग्नि-
|
|
मन्दायुः, [स्] त्रि, (मन्दमल्पमायुर्यस्य ।)
मन्दारः, पुं, (मन्द्यते स्तूयते प्रशस्यते वेति । मदि
|
|
|
मन्दास्यं, क्ली, (मन्दं आस्यमस्मादिति ।) लज्जा ।
मन्दिकुकुरः, पुं, मत्स्यविशेषः । इति भूरि-
मन्दिरं, क्ली, (मन्द्यते सुप्यतेऽत्र मन्द्यते स्तूयते
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
मन्दिरं, क्ली, पुं, (मन्दन्ते मोदन्ते लोका यत्र । मदि
मन्दिरः, पुं, (मदि + किरच् ।) समुद्रः । इति
मन्दिरपशुः, पुं, (मन्दिरचरः मन्दिरपालितो वा
|
मन्दिरा, स्त्री, (मन्दिर + स्त्रियां टाप् ।) मन्दि-
मन्दुरा, स्त्री, (मन्दन्ते स्वपन्ति मोदन्ते वा अश्वा
मन्दोदरी, स्त्री, (मन्दं उदरं यस्याः । स्त्रियां
मन्दोदरीशः, पुं, (मन्दोदर्य्याः ईशः पतिः ।)
मन्दोदरीसुतः, पुं, (मन्दोदर्य्याः सुतः ।) इन्द्रजित् ।
मन्दोष्णं, क्ली, (मन्दं अल्पं च तदुष्णञ्चेति ।) ईष-
मन्द्रः, पुं, (मन्द्यते बुध्यते अनेन । मदि + “स्फायि-
मन्मथः, पुं, (मनो मथ्नाति विकरोतीति । मन्थ् +
|
|
मन्मथानन्दः, पुं, (मन्मथं आनन्दयतीति । आ +
मन्मथालयः, पुं, (मन्मथस्य आलय इव । काम-
मन्मनः, पुं, गद्गदध्वनिः । इति त्रिकाण्डशेषः ॥
मन्या, स्त्री, (मन्यते ज्ञायते स्तम्मदुःखादिकमनया ।
मन्याका, स्त्री, (मन्यैवेति । मन्या + स्वार्थे कन् ।
मन्युः, पुं, (मन्यते ज्ञायतेऽसौ । मन + “यजिमनि-
|
मन्वन्तरं, क्ली, (मनोरन्तरमस्मिन्निति ।) दिव्यानां
|
|
|
|
|
|
|
मपष्टः, पुं, (मयुष्टकः । पृषादरादित्वात् साधुः ।)
मपष्टकः, पुं, (मपष्ट एव । मपष्ट + स्वार्थे कन् ।)
मपुष्टकः, पुं, (मयुष्टकः । पृषोदरादित्वात् साधुः ।)
मभ्र, गतौ । इति कविकल्पद्रुमः । (भ्वा०-पर०-
मम, व्य, मदीयम् । आमार इति भाषा । यथा,
ममता, स्त्री, (मम + भावे तल् । टाप् ।) दर्पः ।
ममतायुक्तः, पुं, (ममतया युक्तः ।) कृपणः । इति
ममत्वं, क्ली, (मम + भावे त्व ।) मदीयत्वम् ।
|
ममापतालः, पुं, (मव्यति बध्नाति जनानिति ।
मय, ङ गतौ । इति कविकल्पद्रुमः ॥ (भ्वा०-
मयः, पुं, (मयते द्रुतं गच्छतीति । मय् + पचाद्य-
मयटः, पुं, (मयते गच्छत्यत्रेति । मय + “शका-
मयष्टकः, पुं, (मयुष्टकः । पृषोदरादित्वात् साधुः ।)
मया, स्त्री, (मयते गच्छति रोगोऽनया । मय् +
मयी, स्त्री, (मय + “पुंयोगादिति ।” ४ । १ ।
मयुः, पुं, (मयङ् गतौ + न्यङ्क्वादित्वात् कुः । इत्यमर-
|
मयुराजः, पुं, (मयूनां किन्नराणां राजा ।
मयुष्टकः, पुं, (मयून् मृगान् स्तकति प्रीणयतीति ।
मयूखः, पुं, (मापयन् गगनं प्रमाणयन् ओखति
मयूरः, पुं, (मयुरिव राति शब्दायते इति । रा +
|
|
मयूरकं, क्ली, (मयूरः मयूरग्रीवेव प्रतिकृतिरिति ।
मयूरकः, पुं, (मयूर + इवार्थे कन् ।) अपा-
मयूरग्रीवकं, क्ली, (मयूरस्य ग्रीवायाः कन्धरस्य
मयूरचटकः, पुं, (मयूर इव चटकः ।) गृह-
मयूरचूडं, क्ली, (मयूरस्येव चूडा अग्रभागो यस्य
मयूरचूडा, स्त्री, (मयूरस्य चूडेव चूडा शिखा
मयूरजङ्घः, पुं, (मयूरस्य जङ्घेव जङ्घा यस्य ।)
मयूरतुत्थं, क्ली, (मयूर इव तुत्थम् । मयूरवर्ण-
मयूरपदकं, क्ली, (मयूरस्येव पदकं स्थानम् ।)
मयूरविदला, स्त्री, (मयूरान् विशेषेण दलति
मयूरशिखा, स्त्री, (मयूरस्य शिखेव शिखा अग्रं
मयूरिका, स्त्री, (मयूरवत् वर्णोऽस्त्यस्याः । मयूर
|