शब्दकल्पद्रुमः/साला
साला, स्त्री, (सालः प्रकारोऽस्त्यस्या इति । अच् ।
सालाकारी, स्त्री, युद्धे पराजितनारी । इति
सालातुरीयः, पुं, पाणिनिमुनिः । इति हेमचन्द्रः ॥
सालारं, क्ली, (सालां रातीति । रा + कः ।)
सालावृकः, पुं, (सालाया वृक इव ।) कुक्कुरः ।
सालूरः, पुं, मण्डूकः । इति शब्दरत्नावली ॥
सालेयः, पुं, मधुरिका । इत्यमरटीका ॥ तालव्य-
साल्वः, पुं, विष्णुवध्यराजविशेषः । इति हेमचन्द्रः
साल्वहा, [न्] पुं, (साल्वं हन्तीति । हन् +
साल्विकः, पुं, पक्षिविशेषः । सालिक इति भाषा
सावकः, त्रि, शिशुः । इति केचित् ॥ तालव्य-
सावधानः, त्रि, (अवधानेन सह वर्त्तमानः ।)
सावनं, क्ली, (सवनं सोमयज्ञस्नानं तस्येदमित्यण्)
सावनः, पुं, (सवनस्यायमिति । अण्) यज्ञ-
|
सावरः, पुं, (सवराणामयमिति । अण् ।) लोध्रः ।
सावर्णः, पुं, (सवर्ण एव । स्वार्थे अण् । सवर्णायाः
|
सावर्णलक्ष्यं, क्ली, (सावर्णस्य समानवर्णस्य पूर्व्वा-
सावर्णिः, पुं, (सवर्णाया अपत्यमिति । इञ् ।)
सावित्रं, क्ली, (सविता देवता अस्येति । अण् ।)
सावित्रः, पुं, (सविता देवता अस्येति । अण् ।)
|
सावित्री, स्त्री, शाल्वदेशीयसत्यवद्राजपत्नी । सा
|
|
सावित्रीव्रतं, क्ली, (सावित्र्या व्रतम् ।) ज्यैष्ठ-
सावित्रीसूत्रं, क्ली, (सावित्रीदीक्षाकालिक-
साशयन्दकः, पुं, ज्यैष्ठी । इति केचित् ॥ साशूकः, पुं, कम्बलः । इति हारावली । १५६ ॥ साश्रुधीः, स्त्री, श्वश्रूः । इति त्रिकाण्डशेषः ॥ सास्थिताम्रार्द्धं, क्ली, (सास्थि अस्थिसहितं
सास्ना, स्त्री, (षस स्वप्ने + “रास्नासास्नास्नूणा-
|
साहचर्य्यं, क्ली, (सहचरस्य भावः कर्म्म वा ।
साहयः, त्रि, (साहयतीति । साहि + “अनुप-
साहसं, क्ली, (सहसा बलेन निर्वृत्तम् । सहस् +
|
साहसः, पुं, (सहसे बलाय हितः । सहस् +
साहसाङ्कः, पुं, (साहसः एव अङ्कश्चिह्नं यस्य ।)
साहसिकः, त्रि, (सहसा बलेन वर्त्तते इति ।
साहस्रं, क्ली, (सहस्राणां समूहः । सहस्र +
साहस्रः, पुं, (सहस्रमस्यास्तीति । सहस्र + “अण्
साहायकं, क्ली, (सहायस्य भावः कर्म्म वा ।
|
साहाय्यं, क्ली, (सहायस्य भावः कर्म्म वा । सहाय
साहित्यं, क्ली, स्त्री, (सहित + ष्यञ् ।) मेलनम् ।
साह्यं, क्ली, (सहस्य भावः । सह + ष्यञ् ।)
साह्यकृत्, पुं, (साह्यं करोतीति । कृ + क्विप् ।)
साह्वयः, पुं, (आह्वयेन सह वर्त्तमानः ।) मेषादि-
सिंहः, पुं, (सिञ्चति तेजः पशुषु इति । सिच +
|
सिंहकेलिः, पुं, (सिंहस्येव केलिर्यस्य ।) मञ्जु-
सिंहकेशरः, पुं, (सिंहस्येव केशरो यस्य ।)
सिंहतलः, पुं, (सिंहस्येव तलमत्र । यद्वा, सिंह-
|
सिंहतुण्डः, पुं, (सिंहस्य तुण्डमिव पुष्पमस्य ।)
सिंहद्वारं, क्ली, (सिंहचिह्नितं द्वारमिति मध्य-
सिंहध्वनिः, पुं, (सिंहस्य ध्वनिः ।) सिंहशब्दः ।
सिंहनादः, पुं, (सिंहस्येव नादः ।) योधानां
सिंहनादकः, पुं, (सिंह इव नदतीति नद +
सिंहनादिका, स्त्री, सिंहमपि नादयतीति । नद
सिंहपर्णी, स्त्री, सिंहस्य शिग्रोः पर्णमिव पर्ण-
सिंहपुच्छिका, स्त्री, (सिंहपुच्छी + स्वाथे कन् ।)
सिंहपुच्छी, स्त्री, (सिंहस्य पुच्छ इव पुष्पमस्याः ।
|
सिंहपुष्पी, स्त्री, (सिंहस्य पुच्छ इव पुष्पमस्याः ।
सिंहमुखी, स्त्री, (सिंहस्य मुखमिव पुष्पमस्याः ।
सिंहयाना, स्त्री, (सिंहो यानं वाहनं यस्याः ।)
सिंहरथा, स्त्री, (सिंह एव रथो यस्याः ।) दुर्गा ।
सिंहलं, क्ली, (सिंहलो देशः प्रभवत्वेनास्त्यस्येति ।
सिंहलः, पुं, स्त्री, (सिंहं लाति प्राप्नोतीति ।
सिंहलस्था, स्त्री, (सिंहले तिष्ठति या । स्था +
सिंहलास्थानः, पुं, (सिंहल आस्थानं यस्य ।)
सिंहलीलः, पुं, (सिंहस्य लीलेव लीला यत्र ।)
सिंहवाहिनी, स्त्री, सिंहरूपो वाहो वाहन-
|
सिंहविक्रान्तः, पुं, (सिंह इव विक्रान्तः ।) अश्वः ।
सिंहविन्ना, स्त्री, (सिंह इव विन्ना विज्ञाता ।)
सिंहसंहननः, त्रि, (सिंहस्येव संहननं अवयवो
सिंहा, स्त्री, (सिञ्चतीति । सिञ्च + कः । अन्त्या-
सिंहाणं, क्ली, लौहमलम् । इत्यमरटीका । २ ।
सिंहानं, क्ली, लौहमलम् । इत्यमरः । २ । १ । ९८ ॥
सिंहासनं, क्ली, (सिंहचिह्नितमासनम् ।) स्वर्ण-
|
|
सिंहासनः, पुं, (सिंहस्य आसनं उववेशनमिव
सिंहासनचक्रं, क्ली, (सिंहासनमिव चक्रम् ।)
|
सिंहास्यः, पुं, (सिंहस्य आस्यमिव पुष्पमस्य ।)
सिंहिका, स्त्री, कश्यपपत्नी । राहुमाता । यथा,
सिंहिकासूनुः, पुं, (सिंहिकायाः सूनुः पुत्त्रः ।
सिंही, स्त्री, (सिंह + ङीष् ।) सिंहपत्नी ।
सिंहीलता, स्त्री, (सिंह्याः लता ।) बृहती । इति
सिक, सेचने । इति कविकल्पद्रुमः ॥ (भ्वा०-पर०
सिकता, स्त्री, (सिक सेचने + बाहुलकात् अतच् ।
सिकताः, स्त्री, भूम्नि, (सिक + अतच् ।) वालुका ।
सिकतामयं, क्ली, (सिकतात्मकम् । मयट् ।)
|
सिकतावान्, [न्] त्रि, (सिकताः सन्त्यत्रेति ।
सिकतिलः, त्रि, (सिकताः सन्त्यत्रेति । सिकता +
सिक्, [च्] स्त्री, (सिच्यते इति । सिच् + क्विप् ।)
सिक्तः, त्रि, (सिच् + क्तः ।) सेकाश्रयः कृत-
सिक्थं, क्ली, (सिञ्चति क्षरतीति । सिच क्षरणे +
सिक्थः, पुं, (सिच + थक् ।) भक्तपुलाकः ।
सिक्थकं, क्ली, (सिक्थमेव । स्वार्थे कन् ।)
सिक्ष्यः, पुं, स्फटिकः । इति केचित् ॥ सिङ्घणं, क्ली, नासिकामलम् । इति शब्दरत्ना-
सिङ्घाणं, क्ली, नासिकामलम् । इति शब्दरत्ना-
सिङ्घाणकं, क्ली, नासिकामलम् । इति शब्दारत्ना-
|
सिङ्घिनी, स्त्री, नासिका । इति हलायुधः ॥ सिचयः, पुं, (सिचं सिञ्चनमेति प्राप्नोतीति ।
सिञ्चन्, [त्] त्रि, (सिञ्चतीति । सिच् + शतृ ।)
सिञ्चिता, स्त्री, (सिञ्च + णिच् + क्तः । टाप् ।)
सिञ्जा, स्त्री, अलङ्कारध्वनिः । इति केचित् ॥
सितं, क्ली, (सितः शुक्लवर्णोऽस्यास्तीति । अच् ।)
सितः, पुं, (सिनोतीति । सि बन्धने + “अञ्जिधृ-
सितः, त्रि, (सितः शुक्लवर्णोऽस्यास्तीति । अच् ।)
सितकण्टा, स्त्री, (सितः शुक्लः कण्टो यस्याः ।)
सितकण्टारिका, स्त्री, श्वेतकण्टकारी । इति
सितकण्ठः, पुं, (सितः कण्ठो यस्य ।) दात्यूह-
सितकरः, पुं, (सितः शुक्लः करो यस्य ।) कर्पूरः ।
सितकर्णी, स्त्री, (सितः कर्ण इव पुष्पमस्याः ।
सितकुञ्जरः, पुं, (सितः कुञ्जरो यस्य ।) इन्द्रः ।
सितगुञ्जा, स्त्री, सिता गुञ्जा ।) श्वेतगुञ्जा ।
सितचिह्नः, पुं, (सितानि चिह्नानि यत्र ।) वालुका-
|
सितच्छत्रं, क्ली, (सितं छत्रम् ।) राजच्छत्रम् ।
सितच्छत्रा, स्त्री, (सितं छत्रमिव पुष्पमस्याः ।)
सितच्छत्रितः, पुं, (सितच्छत्रं जातमस्येति ।
सितच्छदः, पुं, (सितौ छदौ पक्षौ यस्य ।) हंसः ।
सितच्छदा, स्त्री, (सितश्छदो यस्याः ।) श्वेत-
सितदर्भः, पुं, (सितो दर्भः ।) श्वेतकुशः । इति
सितदीधितिः, पुं, चन्द्रः । सिता शुक्ला दीधितिः
सितदीप्यः, पुं, (सितं दीप्यं दौप्तिर्यस्य ।) श्वेत-
सितदूर्व्वा, स्त्री, (सिता दूर्व्वा ।) श्वेतदूर्व्वा ।
सितद्रुः, पुं, (सितः द्रुर्वृक्षो यस्य ।) मोरट-
सितधातुः, पुं, (सित + शुक्लो धातुः ।) कठिनी ।
सितपक्षः, पुं, (सितौ पक्षौ यस्य ।) हंसः । इति
सितपर्णी, स्त्री, (सितं पर्णमस्याः । ङीष् ।)
सितपाटलिका, स्त्री, (सिता पाटलिका ।)
सितपुङ्खा, स्त्री, (मितः पुङ्खो यस्याः ।) श्वेतशर-
सितपुष्पं, क्ली, (सितं पुष्पमस्य ।) कैवर्त्ती-
सितपुष्पः, पुं, (सितं पुष्पमस्य ।) तगरवृक्षः ।
|
सितपुष्पा, स्त्री, (सितं पुष्पं यस्याः ।) मल्लिका ।
सितपुष्पी, स्त्री, (सितं पुष्पं यस्याः । ङीष् ।)
सितमरिचं, क्ली, (सितं मरिचम् ।) श्वेतमरि-
सितमाषः, पुं, (सितो माषः ।) राजमाषः ।
सितरञ्जनः, पुं, (सितं रञ्जयतीति । रञ्ज + ल्युः ।)
सितरश्मिः, पुं, चन्द्रः । सितः शुक्लो रश्मिः
सितवर्षाभूः, पुं, (सितो वर्षाभूः ।) पुनर्नवा ।
सितशायका, स्त्री, (सिता शायका ।) श्वेतशर-
सितशिम्बिकः, पुं, (सिता शिम्बिर्यस्य । कप् ।)
सितशिवं, क्ली, (सितं शुक्लं शिवं मङ्गलजनकञ्च ।)
सितशिंशपा, स्त्री, (सिता शिंशपा ।) श्वेत-
सितशूकः, पुं, (सितः शूको यस्य ।) यवः । इत्य-
सितशूरणः, पुं, (सितः शूरणः ।) वनशूरणः ।
सितसप्तिः, पुं, (सिता सप्तयो घोटका यस्य ।)
सितसर्षपः, पुं, (सितः सषपः ।) गौरसर्षपः ।
सितसारः, पुं, (सितः सारो निर्य्यासो यस्य ।)
सितसारकः, पुं, (सितसार एव । स्वार्थे कन् ।)
|
सितसिंही, स्त्री, (सिता सिंहीव ।) श्वेतकण्ट-
सितसिन्धुः, स्त्री, (सिता शुक्लजला सिन्धुः ।) गङ्गा ।
सिता, स्त्री, (सित + टाप् ।) शर्करा । इत्यमरः ।
सितांशुः, पुं, (सिता अंशवो यस्य ।) चन्द्रः ।
सितांशुतैलं, क्ली, (सितांशुजातं कर्पूरसम्भवं
सिताखण्डः, पुं, (सितायाः खण्डो यत्र ।)
सिताग्रः, पुं, (सितः अग्रो यस्य ।) कण्टकम् ।
सिताङ्कः, पुं, (सितः अङ्को यत्र ।) वालुका-
सिताङ्गः, पुं, (सितमङ्गं यस्य ।) श्वेतरोहितः ।
सिताजाजी, स्त्री, श्वेतजीरकः । इति राजनिर्घण्टः ॥
सितादिः, पुं, (सितायाः आदिः कारणम् ।)
सिताननः, पुं, (सितमाननं यस्य ।) गरुडः ।
सितापाङ्गः, पुं, (सितौ अपाङ्गौ यस्य ।) मयूरः ।
|
सिताब्जं, क्ली, (सितमब्जम् ।) श्वेतकमलम् ।
सिताभः, पुं, (सिता शुक्ला आभा यस्य ।) कर्पूरः ।
सिताभा, स्त्री, (सिता आभा यस्याः ।) तक्राह्वा ।
सिताभ्रः, पुं, (सितं शुक्लमभ्रति प्राप्नोतीति । अभ्र
सिताभ्रकं, क्ली, (सितं शुभ्रमभ्रति प्राप्नोतीति ।
सिताम्बरः, पुं, (सितमम्बरं यस्य ।) श्वेतवस्त्र-
सिताम्भोजं, क्ली, (सितं अम्भोजम् ।) श्वेतपद्मम् ।
सितार्ज्जकः, पुं, (सितमर्ज्जयतीति । अर्ज्ज +
सितालकः, पुं, (आलयति भूषयतीति । अल +
सितालता, स्त्री, (सिता लता ।) श्वेतदूर्व्वा ।
सितालिकटभी, स्त्री, श्वेतकिणिहीवृक्षः । इति
सितावरः, पुं, (सितमावृणोतीति । आ + वृ
सितावरी, स्त्री, (सितमावृणोतीति । आ + वृ
|
सितासितः, पुं, (वर्णेन सितः वस्त्रेण असितः ।)
सिताह्वयः, पुं, (सित आह्वयो यस्य ।) श्वेत-
सितिः, त्रि, शुक्लः । कृष्णः । इत्यमरटीकायां
सितिकण्ठः, पुं, (सितिः कृष्णः कण्ठो यस्य ।)
सितिमा, [न्] पुं, (सितस्य सितेर्वा भावः । इम-
सितिवारः, पुं, (सितिं वृणोतीति । वृ + अण्)
सितिवासाः, [स्] पुं, (सिति नीलं वासो यस्य ।)
सितेक्षुः, पुं, (सितः इक्षुः ।) श्वेतेक्षुः । इति
सितेतरः, पुं, (सितादितरः ।) श्यामशालिः ।
सितेतरगतिः, पुं, (सितेतरा कृष्णा गतिरस्य ।)
सितोदरः, पुं, (सितमुदरं यस्य ।) कुबेरः । इति
सितोद्भवं, क्ली, (सित उद्भवो यस्य ।) श्वेत-
|
सितोपलं, क्ली, (सितमुपलमिव ।) कठिनी । इति
सितोपलः, पुं, (सितः उपलः ।) स्फटिकः । इति
सितोपला, स्त्री, (सित उपल इव आकृतिर्यस्याः
सिद्धं, क्ली, (सिध + क्तः ।) सैन्धवलवणम् । इति
सिद्धः, पुं, (सिध + क्तः) देवयोनिविशेषः ।
सिद्धः, त्रि, (सिध + क्तः ।) प्रसिद्धः । (यथा,
|
सिद्धकः, पुं, (सिद्ध इव । इवार्थे कन् ।) सिन्धु-
|
सिद्धकामेश्वरी, स्त्री, (सिद्धा कामेश्वरी ।) कामा-
सिद्धगङ्गा, स्त्री, (सिद्धा गङ्गा । ‘क्वचित् सिद्धजना-
सिद्धजलं, क्ली, (सिद्धं पक्वं जलं यत्र ।) काञ्जि-
सिद्धदेवः, पुं, (सिद्धो देवः ।) शिवः । इति शब्द-
सिद्धधातुः, पुं, (सिद्धो धातुः ।) पारदः । इति
सिद्धपीठः, पुं, (सिद्धः पीठः ।) सिद्धस्थानम् ।
सिद्धपुरं, क्ली, (सिद्धं पुरम् ।) भूगोलस्याधो-
सिद्धपुष्पः, पुं, (सिद्धप्रियं यन्त्रसिद्धं वा पुष्पमस्य)
सिद्धप्रयोजनः, पुं, (सिद्धानां प्रयोजनं यत्र ।)
सिद्धमन्त्रः, पुं, (सिद्धो मन्त्रः ।) सिद्धप्राप्तमन्त्रः ।
|
सिद्धमोदकः, पुं, (सिद्धान् मोदयतीति । मुद +
सिद्धयोगिनी, स्त्री, (सिद्धा योगिनी ।) योगिनी-
सिद्धरसः, पुं, (सिद्धो रसः ।) पारदः । रससिद्धः ।
सिद्धरसः, त्रि, (सिद्धो रसो यस्य ।) धातुप्रभृतिः ।
सिद्धविद्या, स्त्री, (सिद्धा विद्या ।) महाविद्या-
सिद्धसलिलं, क्ली, (सिद्धं पक्वं सलिलं यत्र ।)
सिद्धसाधनं, क्ली, (सिद्धस्य साधनम् ।) सिद्धस्य
सिद्धसाधनः, पुं, (सिद्धानां साधनमस्मादिति ।)
सिद्धसाध्यः, पुं, (सिद्धात् साध्यः ।) मन्त्रविशेषः ।
सिद्धसिद्धः, पु, (सिद्धात् सिद्धः ।) मन्त्रविशेषः ।
सिद्धसिन्धुः, स्त्री, (सिद्धसेविता सिन्धुः ।) गङ्गा ।
सिद्धसुसिद्धः, पुं, (सिद्धात् सुसिद्धः ।) मन्त्र-
सिद्धसेनः, पुं, (सिद्धा सेना यस्य ।) कार्त्तिकेयः ।
सिद्धसेवितः, पुं, (सिद्धैः सेवितः ।) वटुक-
सिद्धा, स्त्री, (सिध + क्तः । टाप् ।) ऋद्धिः । इति
|
सिद्धान्तः, पुं, (सिद्धः अन्तो यस्मात् ।) पूर्व्व-
सिद्धान्ताचारः, पुं, (सिद्धोऽन्तो यस्य । तादृश
सिद्धान्ती, [न्] पुं, (सिद्धान्तोऽस्यास्तीति । इन् ।)
|
सिद्धापगा, स्त्री, सिद्धसेविता आपगा ।) गङ्गा ।
सिद्धायिका, स्त्री, चतुर्व्विंशतिबुद्धशासनदेव-
सिद्धारिः, पुं, मन्त्रविशेषः । एतत्प्रमाणं सिद्ध-
सिद्धार्थः, पुं, (सिद्धोऽर्थो यस्य ।) वृत्तार्हत्पिता ।
सिद्धार्था, स्त्री, (सिद्धोऽर्थो यस्याः ।) चतुर्थ-
सिद्धिः, स्त्री, (सिध + क्तिन् ।) दुर्गा । यथा, --
|
सिद्धिदः, पुं, (सिद्धिं ददातीति । दा + कः ।)
सिद्धियोगः, पुं, (सिद्धेर्योगो यत्र ।) तिथिवार-
सिद्धियोगिनी, स्त्री, (सिद्धिप्रिया योगिनी ।)
सिद्धिली, स्त्री, (सिद्धिं लातीति । ला + कः ।
सिद्धिस्थानं, क्ली, (सिद्धेः स्थानम् ।) पुण्यस्थान-
|
सिद्धेश्वरी, स्त्री, (सिद्धा ईश्वरी ।) देवीविशेषः ।
सिद्धौघः, पुं, (सिद्धानामोघः ।) गुरुक्रमविशेषः ।
|
सिध्म, [न्] क्ली, (सिध + मन् । स च कित् ।)
सिध्मं, क्ली, (सिध + बाहुलकात् मक् ।) किलास-
सिध्मपुष्पिका, स्त्री, (सिध्मस्य किलासस्य पुष्पं
सिध्मलः, त्रि, (सिध्मं अस्यास्तीति । सिध्म +
सिध्मला, स्त्री, (सिध्ममस्या अस्तीति । लच् + टाप् ।)
सिध्मवान्, [त्] त्रि, (सिध्ममस्त्यस्येति । सिध्म +
सिध्मा, स्त्री, किलासरोगः । इति हेमचन्द्रः ॥ सिध्यः, पुं, (सिध्यन्त्यस्मिन्नर्था इति । सिध +
|
सिध्रः, पुं, साधुः । वृक्षः । इत्यु नादिकोषः ॥ सिध्रका, स्त्री, (सिध्र + स्वार्थे कन् । अभिधानात्
सिध्रकावणं, क्ली, (सिध्रकाणां वनमिति । णत्वम् ।)
सिनं, क्ली, (सिनोति बध्राति आत्मानमिति । षिञ्
सिनः, पुं, (सिनोतीति । षिञ् बन्धने + “इण्
सिनी, स्त्री, शुक्लगुणविशिष्टा । यथा । श्वेता सिता
सिनी(वा)वाली, स्त्री, (सिनी शुक्ला बाला चन्द्र-
सिन्दुकः, पुं, सिन्दुवारवृक्षः । इत्यमरः । २ । ४ । ६८ ॥
सिन्दु(न्धु)वारः, पुं, सिन्धुं गजमदं वारयति तिक्त-
|
सिन्दूरं, क्ली, (स्यन्दते इति स्यन्दू ङ क्षरणे +
सिन्दूरः, पुं, (स्यन्दते इति । ऊरन् ।) वृक्ष-
सिन्दूरकारणं, क्ली, (सिन्दूरस्य कारणमिति ।)
सिन्दूरतिलकः, पुं, (सिन्दूरस्येव तिलको यस्य ।)
सिन्दूरतिलका, स्त्री, (सिन्दूरस्य तिलको यस्याः ।)
सिन्दूरपुष्पी, स्त्री, (सिन्दूरवत् रक्तवर्णं पुष्पं
|
सिन्दूरी, स्त्री, (सिन्दूरं तद्वद्वर्णोऽस्या अस्तीति ।
सिन्धुः, पुं, (स्यन्दते इति । स्यन्दू प्रस्रवणे +
सिन्धुः, स्त्री, (स्यन्दते इति । स्यन्द + उः । सम्प्र-
सिन्धुकः, पुं, (सिन्धुरेव । स्वार्थे कन् ।) सिन्धु-
सिन्धुकफः, पुं, (सिन्धोः कफ इव ।) समुद्रफेनः ।
सिन्धुकरं, क्ली, (सिन्धौ सिन्धुदेशे कीर्य्यते इति
|
सिन्धुखेलः, पुं, (सिन्धौ तत्समीपे खेलतीति ।
सिन्धुजं, क्ली, (सिन्धोर्जायते इति । जन + डः ।)
सिन्धुजन्म, [न्] क्ली, (सिन्धोर्जन्म उत्पत्तिर्यस्य ।)
सिन्धुजन्मा, [न्] पुं, (सिन्धोः क्षीरसमुद्रात्
सिन्धुजा, स्त्री, (सिन्धोर्जायते इति । जन + डः ।)
सिन्धुडा, स्त्री, मालवरागभार्य्या । यथा, --
सिन्धुनन्दनः, पुं, (सिन्धोः क्षीरोदस्य नन्दनः ।)
सिन्धुनाथः, पुं, (सिन्धुनां नदीनां नाथः ।)
सिन्धुपुत्त्रः, पुं, (सिन्धोः पुत्त्रः ।) मर्कटेन्दुः । इति ।
सिन्धुपुष्पः, पुं, (सिन्धौ पुष्प्यति प्रकाशते इति ।
सिन्धुमन्थजं, क्ली, (सिन्धु मन्थात् जायते इति ।
सिन्धुरः, पुं, (सिन्धुं मदं राति ददातीति । रा +
सिन्धुरद्वेषी, [न्] पुं, (सिन्धुरं हस्तिनं द्वेष्टीति ।
सिन्धुलवणं, क्ली, (सिन्धु जातं लवणम् ।) सैन्ध-
सिन्धु वारः, पुं, (सिन्धु मपि वृणोति गत्येति ॥
|
सिन्धुवारकः, पुं, (सिन्धुवार एव । स्वार्थे कन् ।)
सिन्धुवारितः, पुं, (सिन्धुर्मदजलं वारितो येन ।)
सिन्धुवेषणः, पुं, गम्भारीवृक्षः । इति शब्द-
सिन्धुशयनः, पुं, (सिन्धुः क्षीरोदः शयनं यस्य ।)
सिन्धुसङ्गमः, पुं, (सिन्धूनां सङ्गमो यत्र ।) नदी-
सिन्धूद्भवं, क्ली, (सिन्धोरुद्भवो यस्य ।) सैन्धव-
सिन्धूपलं, क्ली, (सिन्धोः समुद्रस्य उपलमिव ।)
सिप्रं, क्ली, (सिच् + क्विप् । सिचं क्षरणं रातीति ।
सिप्रः, पुं, (सिच् क्षरणे + क्विप् । तं रातीति ।
सिप्रा, स्त्री, (सिप्र + स्त्रियां टाप् ।) नदीमेदः ।
|
सिमः, पुं, (षि ञ् बन्धने + “अविसिविसिशुषिभ्यः
सिम्बा, स्त्री, (षम वैक्लव्ये + उल्वादयश्चेति
सिम्बिः, स्त्री, शिम्बा । इति द्विरूपकोषः ॥
सिम्बिजा, स्त्री, शमीधान्यम् । इति भावप्रकाशः ॥
सिम्बी, स्त्री, (सिम्बि + पक्षे ङीष् ।) निष्पावी ।
सिरः, पुं, पिप्पलीमूलम् । इति हेमचन्द्रः ॥ (पिप्प-
सिरा, स्त्री, (सिनोतीति । षिञ् बन्धने + रक् ।
|
|
सिल्लकी, स्त्री, शल्लकीवृक्षः । इत्यमरटीकायां
सिवरः, पु, हस्ती । इति जटाधरः ॥ सिषाधयिषा, स्त्री, (साधयितुमिच्छा । साध +
सिहुण्डः, पुं, स्नुहीवृक्षः । इति शब्दरत्नावली ॥
सिह्लः, पुं, (स्निह्यति मनो यत्र । स्निह + घञ् ।
सिह्लकः, पुं, (सिह्ल एव । स्वार्थे कन् ।) सिह्लः ।
सिह्लकी, स्त्री, सल्लकी । इति शब्दरत्नावली ॥ सिह्लभूमिका, स्त्री, सल्लकी । इति शब्दरत्ना-
सीक, ऋ ङ सेके । इति कविक्ल्पद्रुमः ॥ (भ्वा०-
सीक, कि आमृशि । इति कविकल्पद्रुमः ॥ (चुरा०-
सीकरः, पुं, शीकरः । इत्यमरटीकायां भरतः ।
|
सीता, स्त्री, (सिनोतीति । सिञ्न बन्धे + बाहु-
|
|
|
|
|
|
सीतापतिः, पुं, (सीतायाः पति ।) श्रीरामचन्द्रः ।
सीतायाःपतिः, पुं, (सीतायाः पतिः । अलुक्
सीतीलकः, पुं, सतीलकः । इत्यमरटीकायां
सीत्कारः, पुं, (सीत् + कृ + भावे घञ् ।) मनु-
सीत्कृतं, क्ली, (सीत् + कृ + भावे क्तः ।) मनु-
सीत्यं, क्ली, (सीतया निर्वृत्तमिति । सीता + यत्)
सीत्यं, त्रि, (सीतया समितम् । सीता + “नौ-
सीद्यं, क्ली, आलस्यम् । इति भूरिप्रयोगः ॥ सीधुः, पुं, (शोधुः । पृषोदरादित्वात् शस्य सः ।)
|
सीधुगन्धः, पुं, (सीधोरिव गन्धो यस्य ।) वकुलः ।
सीधुपुष्पः, पुं, (सिधुवत् गन्धयुक्तं पुष्पं यस्य ।)
सीधुपुष्पी, स्त्री, (सीधुवत् गन्धयुक्तं पुष्पं यस्याः ।
सीधुरसः, पुं, (सीधोरिव रसो यत्र ।) आम्र-
सीधुसंज्ञः, पुं, (सीधोः संज्ञा संज्ञा यस्य ।)
सीध्रं, क्ली, अपानम् । इति केचित् ॥ सीपः, पुं, तर्पणाद्यर्थजलपात्रम् । कोषा इति
सीमन्तः, पुं, (सीम्नोऽन्तः । शकन्ध्वादित्वात्
सीमन्तकं, क्ली, (सीमन्ते कायति शोभते इति ।
सीमन्तकः, पुं, नरकावासः । यथा, --
सीमन्तिनी, स्त्री, (सीमन्तोऽस्या अस्तीति ।
|
सीमन्तोन्नयनं, क्ली, (सीमन्तस्य उन्नयनं उत्तो-
|
सीमा, [न्] स्त्री, (सीयते इति । सि + “नामन्-
सीमा, [न्] स्त्री, (सीयते इति । सि + “नामन्-
|
सीमाविवादः, पुं, (सीमायाः विवादः ।) ग्रामा-
|
|
|
|
|
|
|
सीमिकः, पुं, (स्यमति शब्दायते इति । स्यमु
सी(शी)रः, पुं, (सिनोति सीयते इति वा । सि बन्धे
सी(शी)रकः, पुं, (सीर + संज्ञायां कन् ।) शिशु-
सी(शी)रध्वजः, पुं, (सीरः ध्वजे यस्य ।) चन्द्र-
सीरपाणिः, पुं, (सीरः पाणौ यस्य ।) बलदेवः ।
सीरी, [न्] पुं, (सीरोऽस्यास्तीति । इनिः ।)
सीलन्धः, पुं, मत्स्यभेदः । सिलिन्दा इति भाषा ।
सीवनं, क्ली, (सिव्यु तन्तुसन्ताने + ल्युट् । ष्ठिवु
|
सीवनी, स्त्री, (सिव + ल्युट् । स्त्रियां ङीप् ।)
सीसं, क्ली, सीसकम् । इति हेमचन्द्रः ॥ (यथा,
सीसकं, क्ली, (सीसमेव । स्वार्थे कन् ।) धातु-
|
सीसपत्रकं, क्ली, सीसकम् । इति हेमचन्द्रः ॥ सीहुण्डः, पुं, सेहुण्डवृक्षः । स्नुही । इत्यमरः । २ ।
सु, गतौ । ऐश्वर्य्ये । प्रसवे । इति कविकल्पद्रुमः ॥
सु, ञ गतौ । इति कविकल्पद्रुमः ॥ (भ्वा०-उभ०-
सु, व्य, निर्भरम् । इत्यमरः । ३ । ४ । २ ॥ (यथा,
सुकण्टका, क्ली, (सुष्ठुकण्टकोऽस्याः ।)
सुकण्डुः, पुं, (सु शोभना कण्डुर्यत्र ।)
|