बृहत्संहिता/अध्यायः १०
| ← अध्यायः ९ | बृहत्संहिता अध्यायः १० वराहमिहिरः |
अध्यायः ११ → |
१० शनैश्चरचाराध्यायः ।।
श्रवणानिलहस्तऽर्द्राभरणीभाग्यौपगः सुतो +अर्कस्य ।
प्रचुरसलिलौपगूढां करोति धात्रीं यदि स्निग्धः ।। १०.०१ ।।
अहिवरुणपुरन्दरदैवतेषु सुक्षेमकृन्न चातिजलम् ।
क्षुत्शस्त्रावृष्टिकरो मूले प्रत्येकं अपि वक्ष्ये ।। १०.०२ ।।
तुरगतुरगोपचारककविवैद्यामात्यहाअर्कजो +अश्विगतः ।
याम्ये नर्तकवादकगेयज्ञक्षुद्रनैकृतिकान् ।। १०.०३ ।।
बहुलास्थे पीड्यन्ते सौरे +अग्न्युपजीविनश्चमूपाश्च ।
रोहिण्यां कोशलमद्रकाशिपञ्चालशाकटिकाः ।। १०.०४ ।।
मृगशिरसि वत्सयाजकयजमानऽर्यजनमध्यदेशास्च ।
रौद्रस्थे *पारतरमठास्तैलिकरजक[क्.पारतरातैलिकरजक]चौराश्च ।। १०.०५ ।।
आदित्ये पाञ्चनदप्रत्यन्तसुराष्ट्रसिन्धुसौवीराः ।
पुष्ये घाण्ठिकघौषिकयवनवणिक्कितवकुसुमानि ।। १०.०६ ।।
सार्पे जलरुहसर्पाः पित्र्ये बाह्लीकचीनगान्धाराः ।
शूलिकपारतवैश्याः कोष्ठागाराणि वणिजश्च ।। १०.०७ ।।
भाग्ये रसविक्रयिणः पण्यस्त्रीकन्यकामहाराष्ट्राः ।
आर्यम्णे नृपगुडलवणभिक्षुकाम्बूनि तक्षशिला ।। १०.०८ ।।
हस्ते नापितचाक्रिकचौरभिषक्सूचिका द्विपग्राहाः ।
बन्धक्यः कौशलका मालाकाराश्च पीड्यन्ते ।। १०.०९ ।।
चित्रास्थे प्रमदाजनलेखकचित्रज्ञचित्रभाण्डानि ।
स्वातौ मागधचरदूतसूतपोतप्लवनटऽद्याः ।। १०.१० ।।
ऐन्द्राग्नाख्ये त्रैगर्तचीनकौलूतकुङ्कुमं लाक्षा ।
सस्यान्यथ माञ्जिष्ठं कौसुम्भं च क्षयं याति ।। १०.११ ।।
मैत्रे कुलूततङ्गणखसकाश्मीराः समन्त्रिचक्रचराः ।
उपतापं यान्ति च घाण्टिका विभेदश्च मित्राणाम् ।। १०.१२ ।।
ज्येष्ठासु नृपपुरोहितनृपसत्कृतशूरगणकुलश्रेण्यः ।
मूले तु काशिकोशलपाञ्चालफलाउषधीयोधाः ।। १०.१३ ।।
आप्ये +अङ्गवङ्गकौशलगिरिव्रजा मगधपुण्ड्रमिथिलाश्च ।
उपतापं यान्ति जना वसन्ति ये ताम्रलिप्त्यां च ।। १०.१४ ।।
विश्वेश्वरे +अर्कपुत्रश्चरन्दशार्णान्निहन्ति यवनांश्च ।
उज्जयिनीं शबरान्पारियात्रिकान्कुन्तिभोजांश्च ।। १०.१५ ।।
श्रवणे राजाधिकृतान्विप्राग्र्यभिषक्पुरोहितकलिङ्गान् ।
वसुभे मगधेशजयो वृद्धिश्च धनेष्वधिकृतानाम् ।। १०.१६ ।।
साजे शतभिषजि भिषक्कविशौण्डिकपण्यनीति*वृत्तीनाम्[क्.वर्त्तानाम्] ।
आहिर्बुध्न्ये नद्यो यानकराः स्त्रीहिरण्यं च ।। १०.१७ ।।
रेवत्यां राजभृताः क्रौञ्चद्वीपऽश्रिताः शरत्सस्यम् ।
शबराश्च निपीड्यन्ते यवनाश्च शनैश्चरे चरति ।। १०.१८ ।।
यदा विशाखासु महेन्द्रमन्त्री सुतश्च भानोर्दहनऋक्षयातः ।
तदा प्रजानां अनयो +अतिघोरः पुरप्रभेदो गतयोर्भं एकम् ।। १०.१९ ।।
अण्डजहा रविजो यदि चित्रः क्षुद्भयकृद्यदि पीतमयूखः ।
शस्त्रभयाय च रक्तसवर्णो भस्मनिभो बहुवैरकरश्च ।। १०.२० ।।
वैदूर्यकान्तिविमलः शुभकृत्प्रजानां
बाणातसीकुसुमवर्णनिभश्च शस्तः ।
यं चापि[क्.पञ्चापि] वर्णं उपगच्छति तत्सवर्णान्
सूर्यात्मजः क्षयतीति मुनिप्रवादः ।। १०.२१ ।।