महाभारतम्-04-विराटपर्व-068

महाभारतम्
चतुर्थपर्व
महाभारतम्-04-विराटपर्व-068
वेदव्यासः

महाभारतस्य पर्वाणि

अर्जुनेनोत्तरंप्रति युधिष्ठिरादितत्वप्रकाशनप्रतिषेधनम् ।। 1 ।। तथा श्मशानमेत्य शमीतरौ गाण्डिवादिनिधानपूर्वकं पुनर्बृहन्नलावेषपरिग्रहेण सारथ्यकरणम् ।। 2 ।। उत्तरेणार्जुनचोदनया स्वजयोद्धोषणाय नगरंप्रति दूतप्रेषणम् ।। 3 ।।

वैशंपायन उवाच।	4-68-1x
ततो विजित्य संग्रामे कुरुगोवृषभेक्षणः। समानयामास तदा विराटस्य धनं महत् ।।	4-68-1a 4-68-1b
मतषु च प्रभग्नेषु धार्तराष्ट्रेषु सर्वशः। वनान्निष्क्रम्य गहनाद्बहवः कुरुसैनिकाः । भयात्संत्रस्तमनसः समाजग्मुस्ततस्ततः ।।	4-68-2a 4-68-2b 4-68-2c
मुक्तकेशाः प्रदृश्यन्ते स्थिताः प्राञ्जलयस्तदा। क्षुत्पिणसापरिश्रान्ता विदेशस्था विचेतसः । ऊचुः प्राञ्जलयः सर्वे पार्थ किं करवामहे ।।	4-68-3a 4-68-3b 4-68-3c
प्राणानन्तर्मनोयातान्प्रयाचिष्यामहे वयम्। वयं चार्जुन ते दासा ह्यनुरक्ष्या ह्यनाथकाः ।।	4-68-4a 4-68-4b
अर्जुन उवाच।	4-68-5x
अनाथान्दुःखितान्दीनान्कृशान्वृद्धान्पराजितान्। न्यस्तशस्त्रान्निराशांश्च नाहं हन्मि कृताञ्जलीन् ।।	4-68-5a 4-68-5b
भवन्तो यान्तु विस्रब्धा निर्भया अमृता यथा। मम पादरजोलक्ष्म्या जीवन्तु सुचिरं भुवि ।।	4-68-6a 4-68-6b
तस्य तामभयां वाचं श्रुत्वा योधाः समागताः । आयुः कीर्तियशोभिस्ते तमाशीर्भिरवर्धयन् ।।	4-68-7a 4-68-7b
ततो निवृत्ताः कुरवो यग्नाश्च दिवमास्थिताः । प्रयाताः सर्वतस्तत्र नमस्कृत्य धनञ्जयम् ।।	4-68-8a 4-68-8b
एवं दत्ताभयास्तेन ततो याताः कुरून्प्रति ।।	4-68-9a
स कर्म कृत्वा परमार्यकर्मा निहत्य शत्रून्द्विषतां निहन्ता। यातो महामेघ इवातपान्ते विद्राव्य पार्थः कुरुसैन्यमेकः ।।	4-68-10a 4-68-10b
तं मात्स्यपुत्रं द्विषतां निहन्ता वचोऽब्रवीत्संपरिगृह्य राजन् ।।	4-68-11a
पितुः सकाशे तव तात सर्वे वसन्ति पार्था विदितं त्वयेति। तान्मास्म शंसीर्नगरं प्रविश्य भीतः प्रणश्येत्स च मत्स्यराजः ।।	4-68-12a 4-68-12b
मया जिता सा ध्वजिनी कुरूणां मया हि गावो विजिता द्विषद्भ्यः । एवं तु कामं नगरं प्रविश्य त्वमात्मना कर्म कृतं ब्रवीहि ।।	4-68-13a 4-68-13b
र उवाच ।	4-68-14x
यत्ते कृतं कर्म न वारणीयं तत्कर्म कर्तुं मम नास्ति शक्तिः। न त्वां प्रवक्ष्यामि पितुः सकाशे यावन्न मां वक्ष्यसि सव्यसाचिन् ।।	4-68-14a 4-68-14b
पायन उवाच।	4-68-15x
स शत्रुसेनां तरसा विजित्य आच्छिद्य सर्वं तु धनं कुरूणाम्। श्मशानमागम्य पुनः शमीं तामभ्येत्य तस्थौ शरविक्षताङ्गः ।।	4-68-15a 4-68-15b
ततः स वह्निप्रतिमो महाकपिः सहैव भूतैर्दिवमुत्पपात। तथा च माया विहिता बभूव सा ध्वजं च सिंहं युयुजे रथे पुनः ।।	4-68-16a 4-68-16b
निधाय तच्चायुधमाजिमर्दनः कुरूत्तमानामिषुधीन्ध्वजांस्तथा। प्रायात्स मात्स्यो नगरं प्रवेष्टुं किरीटिना सारथिना महात्मा ।।	4-68-17a 4-68-17b
पार्थश्च कृत्वा परमार्यकर्म निहत्य शत्रून्द्विषतां निहन्ता। विधाय भूयश्च तथैव वेषं जग्राह रश्मीन्पुनरुत्तरस्य। बृहन्नलारूपमथो विधाय प्रायात्य मात्स्यो नगरं प्रवेष्टुम् ।।	4-68-18a 4-68-18b 4-68-18c
वैशंपायन उवाच।	4-68-19x
ततो निवृत्ताः कुरवः प्रभग्नाः शममास्थिताः । परस्परमवेक्ष्यैव जग्मुस्ते हृतवाससः ।।	4-68-19a 4-68-19b
पन्थानमुपसंगम्य फल्गुनो वाक्यमब्रवीत्। राजपुत्र प्रपद्यस्व धनानीमानि सर्वशः। गोकुलानि महाबाहो वीरगोपालकैः सह ।।	4-68-20a 4-68-20b 4-68-20c
ततोऽपराह्णे यास्यामो विराटनगरं प्रति। आश्वास्य पाययित्वा च परिप्लाव्य च वाजिनः।	4-68-21a 4-68-21b
गच्छन्तु त्वरितं दूता गोपालाः प्रेषितास्त्वया। नगरे प्रियमाख्यातुं घोषयन्तु च ते जयम् ।।	4-68-22a 4-68-22b
उत्तरस्त्वरमाणोऽथ दूतानाज्ञापयत्ततः। वचनादर्जुनस्यैव ह्याचक्षध्वं जयं मम ।।	4-68-23a 4-68-23b
मया जिता सा ध्वजिनी कुरुणं मया च गावो विजिता द्विषद्भ्यः। एवं तु कामं नगरं प्रविश्य मयाऽऽत्मना कर्म कृतं ब्रवीत ।।	4-68-24a 4-68-24b 4-68-24c 4-68-24d

विराटपर्व-067

पुटाग्रे अल्लिखितम्।

विराटपर्व-069